Қоршаған ортаның қалыптасуы, экологиялық мәселелері және оны шешу жолдары



Қазіргі кезеңде адам мен оны қоршаған орта арасындағы қарым- қатынастың күрделіне түскелі мәлім.Жер шарындағы халық саны – ның жедел өсуі мен өндіргіш күштердің күрт дамуы адамның та – биғатқа жүргізілетін ықпалын күшейтті.Әсіресе,ХХ ғасырдың екін- ші жартысынан бастап, адам мен табиғат арасында жаңа жағдай қалыптасты.Адамзат қажетіне керек шикізатқа сұраныс артты.Мұның барлығының жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсері табиғаттың өзіне тән құбылыстардан – табиғи өзгеріс пен жел, су тасқыны, жер сілкінісі әсерінен әлдеқайда асып түсті.
Жер бетіндегі экологиялық жағдайдың өзгеруі, әсіресе, ғылыми техникалық өрлеумен тікелей байланысты.Адамзаттың өмір сүру жағдайларының жақсаруы,ғылыми техникалық өрлеу табиғат пен қоғам арасындағы «алмасусыз» іске асу мүмкін емес.Ал,бұл өз ке – зегінде адамның денсаулығына,жер бетіндегі тіршілік дүниесіне ке- летін зиянға ұласады.
Қазақстандағы 182 млн.гектар жайылымның 110 млн.гектары әр түрлі деңгейде зиян шекті.7 млн.гектар орман жойылып кетті. Оларға жануарлар мен өсімдіктердің аса бағалы түрлерінің жойыл – ғанын қоссақ, шеккен зиянымыздың орны толмайтынын көреміз.
Адамның қолымен жасалған зияны іс табиғаттағы зат алмасу мен табиғи компоненттердің байланысына да әсер етпей қоймайды.
Мысалы:орман ағаштарының кесілуі топырақтағы ылғал мөлшеріне келмейді,содан топырақ құнарлығы өзгереді.

Қоршаған ортаның қалыптасуы, экологиялық мәселелері
және оны шешу жолдары

Қазіргі кезеңде адам мен оны қоршаған орта арасындағы қарым-
қатынастың күрделіне түскелі мәлім.Жер шарындағы халық саны – ның жедел
өсуі мен өндіргіш күштердің күрт дамуы адамның та – биғатқа жүргізілетін
ықпалын күшейтті.Әсіресе,ХХ ғасырдың екін- ші жартысынан бастап, адам мен
табиғат арасында жаңа жағдай қалыптасты.Адамзат қажетіне керек шикізатқа
сұраныс артты.Мұның барлығының жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсері
табиғаттың өзіне тән құбылыстардан – табиғи өзгеріс пен жел, су тасқыны,
жер сілкінісі әсерінен әлдеқайда асып түсті.
Жер бетіндегі экологиялық жағдайдың өзгеруі, әсіресе, ғылыми
техникалық өрлеумен тікелей байланысты.Адамзаттың өмір сүру жағдайларының
жақсаруы,ғылыми техникалық өрлеу табиғат пен қоғам арасындағы алмасусыз
іске асу мүмкін емес.Ал,бұл өз ке – зегінде адамның денсаулығына,жер
бетіндегі тіршілік дүниесіне ке- летін зиянға ұласады.
Қазақстандағы 182 млн.гектар жайылымның 110 млн.гектары әр түрлі
деңгейде зиян шекті.7 млн.гектар орман жойылып кетті. Оларға жануарлар мен
өсімдіктердің аса бағалы түрлерінің жойыл – ғанын қоссақ, шеккен
зиянымыздың орны толмайтынын көреміз.
Адамның қолымен жасалған зияны іс табиғаттағы зат алмасу мен табиғи
компоненттердің байланысына да әсер етпей қоймайды.
Мысалы:орман ағаштарының кесілуі топырақтағы ылғал мөлшеріне келмейді,содан
топырақ құнарлығы өзгереді.
Ауыл экологиясының нашарлауы негізінен шаруашылық көзі – нің
қалыптасқан жүйесінің бұзылуына байланысты болып отыр.Мә- селені шешуде
Елбасының ауыл мәселесін күн тәртібіне қоюы ха- лықтың қызу қолдауына ие
болып кетті.
Ауаның тазалығын бүлдіруде автокөліктерден бөлінген зиянды
заттардың үлес салмағы да артуда.Әсіресе,Алматы қаласының ав –
токөліктеріне бөлінетін зиянды заттардың мөлшері барлық ласта – нудың 60-
70% - н құрайды.Алматы қаласындағы 800 – ден астам жанармай станциялары
қала тұрғындарын алаңдатып отыр.
Адам әрекетінің зиянды әсері атмосфера қабаттарының бірі
стратосфераға да тиіп жатыр.Атмосфераның бұл бөлігіне жердегі барлық
тіршілікті радиациялық ультракүлгін және инфрақызыл сәу- лелерден қорғайтын
озан қабаты орналасқан.Соңғы кезде озон қа – батының бұзыла бұзыла
бастағаны жөнінде жиі айтылып жүр.Оның бұзылуына тратосфера мен стратосфера
шекарасында ұшатын түрлі ұшақтар санының көбеюі себеп болып отыр.Олардан
бөлінген газ – дар озон қабатының бұзылуына,жұқаруына әсер етеді.Қазақстан
ау- мағында озон қабатының бұзылуы ғарыш полигоны орналасқан Ор- талық
Қазақстанда көбірек байқалады.
Адам әрекеті айрықша әсер еткен табиғи компоненттердің бірі – су
көздері.Адамның суды пайдалану мөлшері бүкіл дүние жүзі бойынша жылма – жыл
артып келеді.Әсіресе,өндірісте,ауыл шаруа- шылығында су көп
пайдаланылады.Осыған байланысты,еліміздегі ірі су көздерінің бүгінгі жайы
алаңдаушылық туғызуда.Табиғат қа – лыптасуы мен дамуының заңдылығын
ескермей,оған араласу,билік жүргізу де өте қауіпті.Экология қазіргі дәуірде
адамзатты толған – дырып отырған аса маңызды проблемаға
айналды.Табиғатты,қор – шаған ортаны жою арқылы бүкіл қоғамды, тіршілікті
жойып жібе- руге болатынын көптеген елдер түсіне бастады.Біздің өмір сүріп
отырған дәуірімізде техникалық құралмен қаруланған адамның жер шарын аз
уақытта айналып өтуі де, құрта салуы да оп – оңай.
Сондықтан әлем халықтары ел тағдырын экологиямен байланыс- тырып,
экологиялық апатқа қарсы тұруы қажет.
Қазақстан табиғатының өлшеусіз байлығын игере отырып,бізді қоршаған
ортаның бүтіндігін сақтау да республикада шешуге күтіп тұрған мәселе.Сырт
қарағанда,оңай көрінгенімен, бұл мәселені ше- шудің күрделілігін де
түсінуге болады.
Бүгінгі таңда халыққа экологияның білім мен тәрбие беру мәсе- лесін
мемлекеттік деңгейде кең көтерудің қажеттігі туындап отыр. Экологиялық
білім беру дегеніміз – адамзат қауымының, қоғамның, табиғаттың және
қоршаған ортаның үйлесімділігін және оны тиімді пайдаланудың жолдарын
халыққа түсундіру.Оның ішінде қоршаған орта мен табиғи ресурстарды тиімді
пайдалану арқылы табиғатты аялай білетін,оны бүлдіруден қорғайтын,
экологиялық білімі мен мәдениеті жоғары, ізгілікті, адамгершілігі мол жас
ұрпақты тәрбие- леудің маңызы бар.Экологиялық дағдарыстың ұлғаюын мейлінше
тежеу, табиғат пен экологиялық сауатын ашу, жастарға үздіксіз бі- лім беру
нәтижесінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Экологиялық білім беру сатысы
Қоршаған ортаны ластанудар қорғау жолдары
Экологиялық тәрбиенің теориялық мәселелері
Адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас
Экология ғылымының дамуы
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕСІНІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Жаһандық экологиялық проблемалар
Қоршаған ортаның химиялық жағдайын бақылау
Экономика пәнінен дәрістер
Оқыту құралдарының кешені – физика курсын экологияландыруының алғышарты
Пәндер