Әлемдік нарық

Кіріспе

Нарық механизімді ең жалпы түрде экономикалық мәселелерін шешу мақсатында өндірушілер мен тұтынушылардың рынок арқылы өзара әрекет ететін шаруашылықты ұйымдастыру формасы деп аңықтауға болады. Яғни әлемдік нарық дегеніміз не? Басында әлемдік нарық дегенді әр түрлі тауарларды сатумен байланысты жұртқа жария ретінде түсіндірді. Қоғам дамыған сайын әлемдік нарық ұғымы да өзгеріп отырады.
Қазіргі дамыған қоғамдар әлемдік нарық деген міндетті түрде сатушылар мен сатып алушылар кездесіп, келісім жасайтын орыне емес. Қазіргі заманда саудагерлер теледидар арқылы жарнама бере алады, сатып алушылармен тікелей байланыспай-ақ алыс-беріс жасаушылардың тапсырыстарын тгелефонмен жинап және тауарды почта арқылы жібере алады. Нарық-қоғамдық еңбек бөлінісі негізінде оқшауланған өндірушілердің арасындағы үстемдік етуші және аңықтаушы байланыс әдісі ретінде көрінеді.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жетілген бәсеке жағдайындағы нарықтық механизмнің қызметі және әлемдік
нарық ұғымы.

Нарық механизімді ең жалпы түрде экономикалық мәселелерін
шешу мақсатында өндірушілер мен тұтынушылардың рынок арқылы өзара әрекет
ететін шаруашылықты ұйымдастыру формасы деп аңықтауға болады. Яғни әлемдік
нарық дегеніміз не? Басында әлемдік нарық дегенді әр түрлі тауарларды
сатумен байланысты жұртқа жария ретінде түсіндірді. Қоғам дамыған сайын
әлемдік нарық ұғымы да өзгеріп отырады.
Қазіргі дамыған қоғамдар әлемдік нарық деген міндетті түрде
сатушылар мен сатып алушылар кездесіп, келісім жасайтын орыне емес. Қазіргі
заманда саудагерлер теледидар арқылы жарнама бере алады, сатып алушылармен
тікелей байланыспай-ақ алыс-беріс жасаушылардың тапсырыстарын тгелефонмен
жинап және тауарды почта арқылы жібере алады. Нарық-қоғамдық еңбек бөлінісі
негізінде оқшауланған өндірушілердің арасындағы үстемдік етуші және
аңықтаушы байланыс әдісі ретінде көрінеді.
Тауар өндірісі хағдайында нарықтық байланыстар экономикалық
қатынастардың барлық жүйесін және барлық субьектілерін қамтиды.Нарықтың
құрамына өз жұмыс күшін сатушы кәсіпкерлер де, еңбнккерлер де соңғы
тұтынушылар да қарыз капиталының және бағалы қағаздардың иелері де т.б
кіреді.Осыған сәйкес, қазіргі әлемдік нарықтың экономика нарықтарының
бүгінгі бір жүйесі тауар мен қызметтер,жұмыс күші қарыз капиталдарының,
бағалы қағаздардың валюталық нарық және басқалары нарықтың әр түрлі түрлері
толықтай басқа бөлімде қаралады. Алайда қандай нарық
болсада оның нақты түріне байланыссыз, бәсекеге негізделеді. Нарықтың
механизімінің осы негізгі элементтерінің талдап көрсетейік.
Жоғарыда айтылғандай әрбір экономикалық жүйе етіп үш сұрақты
шешу қажеттілігіне ұшырайды: Не өндіру керек? Қалай өндіру керек?кім үшін
өндіру керек? Нарықтық экономикада бұл сұрақтар негізінде нарықтың
көмекшісімен шешіледі(Баға, сұраныс пен ұсыныс, бәсеке механизімі арқылы).
Біріншіден, бұл бағалар салыстыру қажеттілігін аңықтау
қызметін атқарады. Бағалардың өрлеуі ақыр соңында табыстардың берілген бір
деңгейінде өнімді кімдер тұтынатында алдын-ала аңықтайды.
Екіншіден,бұл сұраныс пен ұсыныс.Сұраныс төлем тауарларға
төлей алатын ақша соммасы. Ұсыныс-дегеніміз берілген бағада сатуға арналған
тауардың саны.Сұрансы пен ұсыныстың ара-қатынасының өрлеуі.Бағаның құн
төңірегіндегі тербелуін тауарды осы тербелулер арқылы сұраныс пен ұсыныстың
тепе-тендігін қамтамасыз ететін деңгейі қалыптасады.
Үшіншіден,бұл бәсеке. Әрбір кәсіпкердің мақсаты пайданы
барынша ұлғайту, сондықтанда, шаруашылық қызметінің көлемін ұлғайту.Ал
бұның өзі өндірістің аса қолайлы жағдайлары үшін кәсіпкердің өзара
келісіміне әкеліп соғады да, өзара бір –біріне деген қатынасты қарсыластар
немесе бәсекелестер ретінде көрсетіледі. Егер қандай да бір тауардың
ұсынысы сұранысынан көп болса, онда сатушылардың арасындағы бәсекелес күрес
күшейеді.Олардың әрқайсысы өз тауарын сату үшін бағасын төмендетуге жиі
болады,ал ол өз кезегінде осы тауарды өндіруді азайтады. Егер сұраныс
ұсыныстан көп болса, онда бір-бірімен бәсекелес сатып алушылар түседі.Тапшы
тауарды алу мүмкіндігіне ие болу үшін әрбір сатып алушы өз қарсыласына
қарағанда жоғары баға ұсынуға тырысады.Баға өседі,ол осы тауарға ұсынысты
ұлғайтады.
Бәсеке әлемдік нарықтың механизімінің қажетті элементі болып табылады.
Бірақ бәсекенәі сипаты әртүрлі болуы мүмкін. Ол нарықтың тепе-тендікке жету
әдісіне елеулі
әсер етеді. Нарықтық механизм еркін немесе жетілген бәсеке
жағдайында,яғни нарықтағы сатылған өнімдердің біртектілігімен фирмалардың
нарыққва еркін кіруімен сипатталғанда барынша тиімді әрекет етеді.Жетілген
бәсеке кезінде сатушылар мен сатып алушылардан ешқайсысы да нарықтың,
бағаға әсер ете алмайды.Егер дұрыстап айтсақ, жетілген бәсеке таза күйінде
ешқашанда және ешқандай жерде болған емес. Оны тек ғылыми абстракция
ретінде қарау керек, соған қарамай, нарықтық механизімінің қызмет істеуінің
негізгі принциптерінің түсіну үшін талдау қажет.
Әлемдік нарықтық механизімнің артықшылықтары мен кемшіліктері.
Тауар шаруашылығы жағдайында әлемдік нарық қоғамдық өндірістің
реттеушісі болды.Әлемдік нарық арқылы тауарлар өндірісінің құрылымының
қоғамдық қажеттіліктер құрылымы мен көлемін өз бетінше бейімделуі, өндіріс
факторы әр түрлі салалардың арасында бөлу жүзеге асады,яғни қанша өндіру
керек екені шешіледі. Әлемдік нарық өндірістің қай жағдайлары қоғамдық
қажетті екенін аңықтайды,шығындарды азайту және еңбек өнімділігі мен
өндірістің техникалық деңгейінің өсуін ыңталандырады да, осы арқылы
тауарлар қалай , қандай ресурстардың көмегімен және қандай технологиямен
өндірілетіндігін аңықтайды.Ақырыңда, әлемдік нарық тауарларды кімдер үшін
өндіру қажет, әртүрлі табыстар мен әртүрлі мамандығы бар халықтың әр түрлі
бөлігінің арасында ұлттық табыс қалай бөліну керек мәселесін шешеді.Әрбір
тауар өндірушінің негізгі міндеті нарықта өз тұтынушысын табу, оған өз
тауарын сату. Нақ осы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.