Адам санасы

І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
А)Н.Н.Ладыгиной.Котстың шимпанзені зерттеуі
Ә)Р.Декарттың жаңа «сана» ұғымын қалыптастыруы
Б)В.Джемс пен В.Вундттың сананы зерттеуі
ІІІ Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Сана-тек адамға тән дара қасиет.Ол адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсу деңгейіне орай біртіндеп қалыптасады.Адамда жеке санамен қатар оның нақты өскен ортасына тікелей қоршауына байланысты қалыптасқан қоғамдық ,этностық санасы да болады.Мәселен қазақ халқының қонақжайлылық,кеңпейілдік,шешендік,қайырымдылық,балажандық,бауырмалдық т.б қасиеттері оның этностық санасының басты көріністері.Жеке адам санасының қалыптасуына оның мазмұнына қоғамдық сана үнемі ықпал жасап отыратыны хақ.Адам санасының басты белгісі-айналасындағы дүние тууалы жүйелі ұғым-түсініктеуінің қалыптасуына келіп тіреледі.
Адам санасы өте күрделі. Бұл-материя дамуының белгілі бір кезеңінде пайда болған қасиет.Мұның қалыптасуына еңбек ету,еңбек құралдарын жасап,оны пайдалану,тілдің шығуы ерекше әсер еткен.

1.Жантануға кіріспе Жарықбаев
2.Психология Мухина
3.Жалпы психологияға кіріспе Алматы-2007.
4.Психология Жарықбаев
5.Введение в общую психологию Ю.Б.Гиппенрейтер

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Адам санасы
Сана-тек адамға тән дара қасиет.Ол адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа
түсу деңгейіне орай біртіндеп қалыптасады.Адамда жеке санамен қатар оның
нақты өскен ортасына тікелей қоршауына байланысты қалыптасқан қоғамдық
,этностық санасы да болады.Мәселен қазақ халқының
қонақжайлылық,кеңпейілдік,шешендік, қайырымдылық,балажандық,бауырмалдық т.б
қасиеттері оның этностық санасының басты көріністері.Жеке адам санасының
қалыптасуына оның мазмұнына қоғамдық сана үнемі ықпал жасап отыратыны
хақ.Адам санасының басты белгісі-айналасындағы дүние тууалы жүйелі ұғым-
түсініктеуінің қалыптасуына келіп тіреледі.
Адам санасы өте күрделі. Бұл-материя дамуының белгілі бір кезеңінде
пайда болған қасиет.Мұның қалыптасуына еңбек ету,еңбек құралдарын жасап,оны
пайдалану,тілдің шығуы ерекше әсер еткен.Бұл айтылғандарадам организмінің
құрылымына үлкен өзгерістер енгізе бастайды.Біртіндеп мойын омырқалары
жетіле түсті,бас сүйегінің формасы мен көлемі өзгере бастады.Түрегеліп жүру
бет әлпетінің сезім мүшелерінің дамуына жағдай жасады.Осылардың әсерінен
жанның материалдық негізі-ми сыңарлары,әсіресе оның маңдай бөлігі дами
бастады.
Сананың даму заңдылығын зерттей келе бас мидың санамен тығыз қарым-
қатынаста екенін аңғарды.Бұл қатынас санаға зақым келгенде,бұзылғанда және
ми ауырғанда жойылады.Осылайша ми ауырғанда сана қабілеті төмендеп,көп
нәрсені түсінбей,танымдық процесстер істен шығып,организмге көптеген
зияндарын тигізеді.Кейбір ми ауруларында галлюцинация пайда болады,яғни жоқ
дыбыстарды естіп,жоқ нәрселерді көреді.
Адам бас миының құрылысына ұқсастықты жануарлардың ішінде адам тектес
маймылда,әсіресе шимпанзеден байқауымызға болады.Шимпанзеден адамға ұқсас
кейбір қасиеттерді кореміз.Мысалы,шектен тыс қызығушаң,адам іс-әрекетін
қадағалап,соны қайталауға тырысады.Шимпанзені бақылаған кезде оларда
өзіндік тіл бар екенін көреміз;Әртүрлі дыбыстар шығарады.Мүмкін,шимпанзе
адам қойған талаптарды да орындай алар.Кеңес ғалымы Надежда Николаевна
Ладыгиной-Котс шимпанзе баласын адамдар ортасында тәрбиелеп зерттеп
көрді.Оның отбасысында Иони деп аталатын шимпанзе баласы 6 айлық кезінен 4
жасына дейін тәрбиеленеді.Иониға қасық,кесе және сондай заттарды
ұстауды,ойыншықтармен ойнауды,яғни құрастыруды үйретті.Ал ең көп күш
жұмсаған жұмыс оған сөйлеуді уйрету болды.Бірақ бұл жұмыс сәтсіз
болды.Н.Н.Ладыгина-Котс Ионидың дамуын бақылағандарының барлығын жазып
отырды және бұның бәрін өзінің баласының дамуымен салыстырыпр отырды.Екі
сәбидің де тәрбиеленуі бірдей болды,ал нәтиже әртүрлі шықты.Шын мәнінде
шимпанзе екі аяқпен жүре алмады.Маймыл адам тіліне мүлдем сәйкес келмейтін
өзгеше дыбыстар шығаратын еді,ал оның ойындары жай ғана болған еді,мұнда
ешқандай шығармашылық ойлар кездеспеген еді.
Иониды зерттей келе адам миы-адам санасы дамуының нақты шарттарын
көрсететінін байқаймыз.
Сананы көптеген ғалымдар зерттеген.Солардың бірі Рене Декарт (1596-
1650)француз философы.Ол иезуит мектебін бітірген,тамаша қабілеттерге ие
болған.Р.Декарт матиматикаға қатты қызыққан.Ол математикалық қасиетпен
ойлау әр салада керек деп түсінді.Математикаға көптеген өз үлесін қосқан.
Р.Декарт рационалдық философияның бастаушысы болып табылады.Тіпті
Р.Декарт өзінің бір еңбегінде шындыққа жету туралы да жазған болатын.Ойлау
қабілетін зерттейді.Ойлау демектүсіну ғана емес,сонымен қатар
армандау,елестету,сезіну.
Осы арқылы ХІХ ғасыр соңындағы негізгі постулатты
белгілейді.Яғни,біріншіден,адам өзіне өзіндік сананы қалыптастырады.Сананың
бар екендігі-негізгі әрі қайталанбас факті.Сонымен жаңа психология
Р.Декарттың идеасының негізінде жаңа санаұғымын қалыптастырады.
В.Джемс сананың жарқын феномені ретінде қарауды ұсынып,оны екі
жағдайға бөлді:тұрақты және тұрақсыз.Барлық процессті құстардың ұшуына
ұқсатуымызға болады:тыныштық қалыпты ұшқанымен(тұрақты жағдай),қанаттарын
қимылдатқан кез(тұрақсыз жағдай)Бір жағдайдан екінші жағдайға өту кезінде
өзін-өзі бақылауды белгілі қалыпта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.