Америка Құрама Штаттарына жалпы сипаттама
Аумағы, шекаралары, жағдайы: қолайлы алғышарттар. Мемлекеттің құрылысы. АҚШ аумағы жағынан әлем елдерінің ішінде төртінші орын алады. Ол мыадай үш бөліктен тұрады: 1. негізгі аумағы (немесе АҚШ-тың өзі) – шығыстан батысқа 4,7 мың, ал солтүстіктен оңтүстікке 3 мың шақырымға созылып жатқан үлкен төртбұрыш тәрізді. 2. Аляска: 3. Тынық мұхиттағы Гавая аралдары.
АҚШ ЭГЖ-сі өте қолайлы, ол барлық кезенде де елдің дамуына қолайлы жағдай туғызып отырады. Бұл, ең алдымен, теңіз шекарасының ұзындығымен (12 мың км), тамаша табиғи айлақтарының болуымен және негізгі аумағы екі мұхитын ортасында болуы айырықша ерекшелігімен түсіндіріледі. Канада және Мексикамен шектеседі құрлықтағы шекаралары шартты сызықтар, өзендер мен көлдер арқылы өтіп, сауда және экономикалық байланыстардың дамуына қолайлы жағдай туғызады.
АҚШ ЭГЖ-сі өте қолайлы, ол барлық кезенде де елдің дамуына қолайлы жағдай туғызып отырады. Бұл, ең алдымен, теңіз шекарасының ұзындығымен (12 мың км), тамаша табиғи айлақтарының болуымен және негізгі аумағы екі мұхитын ортасында болуы айырықша ерекшелігімен түсіндіріледі. Канада және Мексикамен шектеседі құрлықтағы шекаралары шартты сызықтар, өзендер мен көлдер арқылы өтіп, сауда және экономикалық байланыстардың дамуына қолайлы жағдай туғызады.
Америка Құрама Штаттарына жалпы сипаттама.
Аумағы, шекаралары, жағдайы: қолайлы алғышарттар. Мемлекеттің
құрылысы. АҚШ аумағы жағынан әлем елдерінің ішінде төртінші орын алады. Ол
мыадай үш бөліктен тұрады: 1. негізгі аумағы (немесе АҚШ-тың өзі) –
шығыстан батысқа 4,7 мың, ал солтүстіктен оңтүстікке 3 мың шақырымға
созылып жатқан үлкен төртбұрыш тәрізді. 2. Аляска: 3. Тынық мұхиттағы Гавая
аралдары.
АҚШ ЭГЖ-сі өте қолайлы, ол барлық кезенде де елдің дамуына қолайлы
жағдай туғызып отырады. Бұл, ең алдымен, теңіз шекарасының ұзындығымен (12
мың км), тамаша табиғи айлақтарының болуымен және негізгі аумағы екі
мұхитын ортасында болуы айырықша ерекшелігімен түсіндіріледі. Канада және
Мексикамен шектеседі құрлықтағы шекаралары шартты сызықтар, өзендер мен
көлдер арқылы өтіп, сауда және экономикалық байланыстардың дамуына қолайлы
жағдай туғызады.
АҚШ мемлекеттік құрылысы жағынан – 50 штаттан тұратын федеративтік
Республика. Әрбір штаттың өз конституциясы, өз заң шығару және
атқару үкімет органдары, губернаторды сайлап қою билігі, сондай
ақ өз рәміздері бар. Бұдан басқа, елдің астанасы - Вашингтон
орналасқан Колумбия Федералдық округы өзінше ерекшеленеді.
Елдің саяси өмірінде басты рөлді 2 ірі партия –
демократиялық және республикалық партиялар атқарады.
Халқы: саны, өз қарқыны, сыртқы миграция, ұлттық құрамы,
орналасуы. АҚШ халқының саны жағынан дүниежүжінде үшінші орынға иеленеді;
ГФР, Франция, Ұлыбритания және Италия халқын қосып есептегенде де АҚШ-тың
халқының санына жетпейді. Бұл ғана ХХ ғасырдың ішінде халқының саны
3,5 есе өсті.
Алайда, АҚШ жас ұлт ретіндегі халқының табиғи өсуі бойынша
дүние жүзінде алдыңғы орындардың бірінде тұрғын кезі баяғыдан
өтіп кетті. 80-90 - жылдары мұндай өсім айтарлықтай төмендеп
кетті, ол халықтың жасы мен жынысын сипаттайтын пирамидада айқын
көрініс тапқан. Бұл АҚШ тіпті демографиялық өтпелі кезеңнің
үшінші статысында тұрғанын аңғартады. Осыған қарамастан, халқының
абсалюттік жылдық өсімі қазірдің өзінде 2- 2,5 млн. адамды
құрайды.
Алайда, мынаны есте сақтау қажет, бұл өсімнің 30% - ын
халықтың табиғи өсімі емес, иммиграция қамтамасызетіп отыр. Бұл АҚШ
халқының санының өсуіне әр кезде-ақ үлкен әсер еткен және
әсер етіп келеді.
Мысалы. XIX ғаырдың басынан бастап бұл елге 70-тей елден
барлығы 60 млн. адам келді. Ал, қазір, едәуір шектелгеніне
қарамастан, тек ресми иммигранттарының жыл сайынға 1 млн. адам
құрайды.
Жаппай ағылған иммиграция АҚШ халқының ұлттық құрамының
қалыптасуында да шешуші рөл атқарады. Қазіргі американ ұлты -
дүниенің әр бөлігінен, әсіресе Европа мен Африкадан қоныс
аударғандардың этникалық жағынан араласып, сіңісіп кетуінің
тәтижесі.
Қазір АҚШ-та жүзден аса этнос өкілдері тұрғанымен, энтограф-
ғылымдар оларды үш негізгі этникалық топқа біріктіреді: 1 АҚШ-
тың американдықтар, яғни қазір ана тілі ағылшын тілі болып
табылатын басқа елдерде қоңыс аударған әр түрлі ұлттардың
ұрпағы; 2 АҚШ-қа таяу жылдары келіп қоныстанған және бұл
елде әлі сіңісті бола қоймаған өтпелі иммигранттар тобына
жататын адамдар; 3 абориген-тұрғындар (үндістер, эскимостар және тағы
басқа.)
АҚШ-тың американдықтар бүтіл халықтың 45 бөлігінен астамын,
аборигендер 1% - ға жуығын құрайды. Осыған қарамастан, АҚШ тағы
көптеген географиялық атаулар үндістерше аталады.
Өздерін білетіндей, ерекше үлкен топ американдықтардың
құрамына қара американдықтар да (африкалық американдықтар,
негірлер) кіреді. АҚШ халқындағы олардың үлесі – 12%. Бұрын
негірлердің негізгі бөлігі XIX ғасырда плантациялық шаруашылықта
үстемдік еткен құлдық жойылғанға дейінгі жерде - қара делдеу
деп аталатын оңтүстікте тұрады. Сонғы оң жылдықтарда негірлердің
жартысы Солтүстік пен Батыстағы қалаларға қоңыс аударды, ал
Оңтүстік штаттағылар қазір негізінен қалаларда тұрады.
Халықтың ұлттық құрамы оның қай дінінің құрамында
екендігімен қығыз байланысты.
АҚШ халқының тығыздығы жағынан дүние жүзіндегі ең халқы
көп 20 елдің ішінде 18 орынды иеленеді. Ел ішінде халықтың
орналасуы шектен тыс әркелкіленген ерекшелінеді.
Мысалы. АҚШ тұрғындарының 30% дайы елдің жалпы жер
көлемінің 12% ындай ғана жерде тұрады. Үлкен айырмашылық,
әсіресе теңіз жағалауы мен таулы штаттардың арасында ерекше
байқалады: 1 км2 – ге 350-400 – ден 2-5 адамға дейін келеді.
Соңғы кезде ішкі миграция едәуір өсті; бірінші кезде
зейнеткерлер Солтүстік штаттан (күншуақ белдеуінде) қоңыс
аударды. Тұтастай алғанда, Техас, Флорида, әсіресе Калифорния
тұрғындары тез өсіп барады.
АҚШ халқының орналасуы, ең алдымен қалалар географиясы
арқылы анықталады. Қала саны шектен тыс 9 мыңға дейін
жетеді. Қалалардың солтүстік - американдық үлгісі өзіндік
өзгешеліктерімен, көпшілігі едәуір жас қала болуымен
ерекшеленеді.
АҚШ нағыз қала агломерацияларының елі.
Мысалы: 1950 жылы АҚШ-та 170 қалалық агломерация болды,
ал 80 жылдарының аяғында ол 300 жетті. АҚШ-та (миллионер) -
қаланың саны - 8- ал (миллионер) - агломерация -35. бұларда
АҚШ тұрғындарының тең жартысы тұрады.
Осымен бір мезетте орталықтар мен агломерациялардың шет
бөліктері арасындағы сәикестік өзгерді. Жер бағасының үнемі
өсуі жеке автокөліктердің ... жалғасы
Аумағы, шекаралары, жағдайы: қолайлы алғышарттар. Мемлекеттің
құрылысы. АҚШ аумағы жағынан әлем елдерінің ішінде төртінші орын алады. Ол
мыадай үш бөліктен тұрады: 1. негізгі аумағы (немесе АҚШ-тың өзі) –
шығыстан батысқа 4,7 мың, ал солтүстіктен оңтүстікке 3 мың шақырымға
созылып жатқан үлкен төртбұрыш тәрізді. 2. Аляска: 3. Тынық мұхиттағы Гавая
аралдары.
АҚШ ЭГЖ-сі өте қолайлы, ол барлық кезенде де елдің дамуына қолайлы
жағдай туғызып отырады. Бұл, ең алдымен, теңіз шекарасының ұзындығымен (12
мың км), тамаша табиғи айлақтарының болуымен және негізгі аумағы екі
мұхитын ортасында болуы айырықша ерекшелігімен түсіндіріледі. Канада және
Мексикамен шектеседі құрлықтағы шекаралары шартты сызықтар, өзендер мен
көлдер арқылы өтіп, сауда және экономикалық байланыстардың дамуына қолайлы
жағдай туғызады.
АҚШ мемлекеттік құрылысы жағынан – 50 штаттан тұратын федеративтік
Республика. Әрбір штаттың өз конституциясы, өз заң шығару және
атқару үкімет органдары, губернаторды сайлап қою билігі, сондай
ақ өз рәміздері бар. Бұдан басқа, елдің астанасы - Вашингтон
орналасқан Колумбия Федералдық округы өзінше ерекшеленеді.
Елдің саяси өмірінде басты рөлді 2 ірі партия –
демократиялық және республикалық партиялар атқарады.
Халқы: саны, өз қарқыны, сыртқы миграция, ұлттық құрамы,
орналасуы. АҚШ халқының саны жағынан дүниежүжінде үшінші орынға иеленеді;
ГФР, Франция, Ұлыбритания және Италия халқын қосып есептегенде де АҚШ-тың
халқының санына жетпейді. Бұл ғана ХХ ғасырдың ішінде халқының саны
3,5 есе өсті.
Алайда, АҚШ жас ұлт ретіндегі халқының табиғи өсуі бойынша
дүние жүзінде алдыңғы орындардың бірінде тұрғын кезі баяғыдан
өтіп кетті. 80-90 - жылдары мұндай өсім айтарлықтай төмендеп
кетті, ол халықтың жасы мен жынысын сипаттайтын пирамидада айқын
көрініс тапқан. Бұл АҚШ тіпті демографиялық өтпелі кезеңнің
үшінші статысында тұрғанын аңғартады. Осыған қарамастан, халқының
абсалюттік жылдық өсімі қазірдің өзінде 2- 2,5 млн. адамды
құрайды.
Алайда, мынаны есте сақтау қажет, бұл өсімнің 30% - ын
халықтың табиғи өсімі емес, иммиграция қамтамасызетіп отыр. Бұл АҚШ
халқының санының өсуіне әр кезде-ақ үлкен әсер еткен және
әсер етіп келеді.
Мысалы. XIX ғаырдың басынан бастап бұл елге 70-тей елден
барлығы 60 млн. адам келді. Ал, қазір, едәуір шектелгеніне
қарамастан, тек ресми иммигранттарының жыл сайынға 1 млн. адам
құрайды.
Жаппай ағылған иммиграция АҚШ халқының ұлттық құрамының
қалыптасуында да шешуші рөл атқарады. Қазіргі американ ұлты -
дүниенің әр бөлігінен, әсіресе Европа мен Африкадан қоныс
аударғандардың этникалық жағынан араласып, сіңісіп кетуінің
тәтижесі.
Қазір АҚШ-та жүзден аса этнос өкілдері тұрғанымен, энтограф-
ғылымдар оларды үш негізгі этникалық топқа біріктіреді: 1 АҚШ-
тың американдықтар, яғни қазір ана тілі ағылшын тілі болып
табылатын басқа елдерде қоңыс аударған әр түрлі ұлттардың
ұрпағы; 2 АҚШ-қа таяу жылдары келіп қоныстанған және бұл
елде әлі сіңісті бола қоймаған өтпелі иммигранттар тобына
жататын адамдар; 3 абориген-тұрғындар (үндістер, эскимостар және тағы
басқа.)
АҚШ-тың американдықтар бүтіл халықтың 45 бөлігінен астамын,
аборигендер 1% - ға жуығын құрайды. Осыған қарамастан, АҚШ тағы
көптеген географиялық атаулар үндістерше аталады.
Өздерін білетіндей, ерекше үлкен топ американдықтардың
құрамына қара американдықтар да (африкалық американдықтар,
негірлер) кіреді. АҚШ халқындағы олардың үлесі – 12%. Бұрын
негірлердің негізгі бөлігі XIX ғасырда плантациялық шаруашылықта
үстемдік еткен құлдық жойылғанға дейінгі жерде - қара делдеу
деп аталатын оңтүстікте тұрады. Сонғы оң жылдықтарда негірлердің
жартысы Солтүстік пен Батыстағы қалаларға қоңыс аударды, ал
Оңтүстік штаттағылар қазір негізінен қалаларда тұрады.
Халықтың ұлттық құрамы оның қай дінінің құрамында
екендігімен қығыз байланысты.
АҚШ халқының тығыздығы жағынан дүние жүзіндегі ең халқы
көп 20 елдің ішінде 18 орынды иеленеді. Ел ішінде халықтың
орналасуы шектен тыс әркелкіленген ерекшелінеді.
Мысалы. АҚШ тұрғындарының 30% дайы елдің жалпы жер
көлемінің 12% ындай ғана жерде тұрады. Үлкен айырмашылық,
әсіресе теңіз жағалауы мен таулы штаттардың арасында ерекше
байқалады: 1 км2 – ге 350-400 – ден 2-5 адамға дейін келеді.
Соңғы кезде ішкі миграция едәуір өсті; бірінші кезде
зейнеткерлер Солтүстік штаттан (күншуақ белдеуінде) қоңыс
аударды. Тұтастай алғанда, Техас, Флорида, әсіресе Калифорния
тұрғындары тез өсіп барады.
АҚШ халқының орналасуы, ең алдымен қалалар географиясы
арқылы анықталады. Қала саны шектен тыс 9 мыңға дейін
жетеді. Қалалардың солтүстік - американдық үлгісі өзіндік
өзгешеліктерімен, көпшілігі едәуір жас қала болуымен
ерекшеленеді.
АҚШ нағыз қала агломерацияларының елі.
Мысалы: 1950 жылы АҚШ-та 170 қалалық агломерация болды,
ал 80 жылдарының аяғында ол 300 жетті. АҚШ-та (миллионер) -
қаланың саны - 8- ал (миллионер) - агломерация -35. бұларда
АҚШ тұрғындарының тең жартысы тұрады.
Осымен бір мезетте орталықтар мен агломерациялардың шет
бөліктері арасындағы сәикестік өзгерді. Жер бағасының үнемі
өсуі жеке автокөліктердің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz