Қазақстан экономикасы - қайта құру жылдарында
І. Кіріспе.
1. Қазақстан экономикасы.қайта құру жылдарында.
2. Нарықтық экономиканың мәні және қағидалары.
1. Қазақстан экономикасы.қайта құру жылдарында.
2. Нарықтық экономиканың мәні және қағидалары.
Қазақ халқының тарихы сонау көне дәірден басталады. Қазақстан жерінде X-XII ғасырларда ортағасырлық Отырар, Тараз, Сығанақ, Сұран т.б., көптеген қалалар туындап, мәдениет, ғылым және өнер орталықтары болды. Сол ғасырлардағы өзіне тән сәулеткерлік ескерткіштер – Қожа ахмет Яссауи, Бабаджи хатун, айша бибі, алалаш хан п.б. ғимаратар келесі ұрпақтар үшін-тарихи куәгерлер.
Мұның өзі сол заманның экономикасы мен мәденитінің едәуір дамығандығының белгісі.
Нарықтық экономикаға көшу-ұзақ, күрделі және қайшылықты жол. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғанымыздай, ежелден қалыптасып қалған шаруашылық жүйесін түбірінен қайта құруға байланысты әлеуметтік – экономикалық шаралар соңы өндіріс дәрежесінің анағұрлым төмендеуімен, демек тұтынудан құлдырауымен қатар жүретіндігін өмір көрсетіп отыр.
Мұның өзі сол заманның экономикасы мен мәденитінің едәуір дамығандығының белгісі.
Нарықтық экономикаға көшу-ұзақ, күрделі және қайшылықты жол. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғанымыздай, ежелден қалыптасып қалған шаруашылық жүйесін түбірінен қайта құруға байланысты әлеуметтік – экономикалық шаралар соңы өндіріс дәрежесінің анағұрлым төмендеуімен, демек тұтынудан құлдырауымен қатар жүретіндігін өмір көрсетіп отыр.
ЖОСПАР.
І. Кіріспе.
1. Қазақстан экономикасы-қайта құру жылдарында.
2. Нарықтық экономиканың мәні және қағидалары.
Кіріспе.
Қазақ халқының тарихы сонау көне дәірден басталады. Қазақстан жерінде
X-XII ғасырларда ортағасырлық Отырар, Тараз, Сығанақ, Сұран т.б., көптеген
қалалар туындап, мәдениет, ғылым және өнер орталықтары болды. Сол
ғасырлардағы өзіне тән сәулеткерлік ескерткіштер – Қожа ахмет Яссауи,
Бабаджи хатун, айша бибі, алалаш хан п.б. ғимаратар келесі ұрпақтар үшін-
тарихи куәгерлер.
Мұның өзі сол заманның экономикасы мен мәденитінің едәуір
дамығандығының белгісі.
Нарықтық экономикаға көшу-ұзақ, күрделі және қайшылықты жол. Әлемдік
тәжірибе көрсетіп отырғанымыздай, ежелден қалыптасып қалған шаруашылық
жүйесін түбірінен қайта құруға байланысты әлеуметтік – экономикалық шаралар
соңы өндіріс дәрежесінің анағұрлым төмендеуімен, демек тұтынудан
құлдырауымен қатар жүретіндігін өмір көрсетіп отыр.
Саяси да экономикалық еркіндік алған Қазақстан алдында әлемдік
тәжірибе ескере отырып, экономикалық дербес дамудың Жолдарын қарастыру
міндеттері тұр.
Қазақстан Республикасының ұлан-ғайыр жері, оның еркше бой қазыналары,
табиғи-экономикалық қолайлы жағдайлары бар.
ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ-ҚАЙТА ҚҰРУ ЖЫЛДАРЫНДА
КСРО – ның экономикалық жағдайының күрделене түсуі Қазақстан оның
құрамды бөлігі болғандықтын азды-көпті қиындықтарға душар болды: халық
шаруашылығын салалары тұйыққа тірелді: қоғамдық өндірістің тиімсіздігі
жалғаса берді. Инвнстициялық сала ке... күйінде қалды: халық шаруашылығынын
басқарудың экономикалық және құқықытық тәсілдері жөнді меңгерілмеді: жоспар
өндіріс және еңбек тәртібі ащылыққа ұшырады.
Осындай тұйыққа тірелген соң экономиканы сауықтыру қажеттігі туды.
Экономиканы басқаруды түбінен қайта құру деп аталып кеткен сол сәт сол
кезде өктемдігі жүріп тұрған КСРО-да барлық республикаларда да бірдей
жүргізілді.
Қайта жүргізудің негізгі мәні барлық буындарда да экономикалық басқарудың
әкімшілік әдісі емес, экономиканы басқаруды демократияландыру, адам
болмысын белсендіру деп табылды.
Сайып келгенде, 80-ші жылдардағы қайта құру дегеніміз 1965 ж, қайта
құрудың жалғасы болып шықты, тек бұл қайта құру тереңдей түсті. 80-ші
жылдардағы қайта мынадай механизмдерді кеңінен қолдануды көздеді:
1. Өндірістік бастапқы буынының тиімді жұмыс істеуіне ерік беру үшін оның
дербес мекемелік шекарасын кеңейте түсу. Осыған байланысты оған
дербестік, өзін-өзі басқару, өзін-өзі өтеу және өзін-өзі қаржыландыру
енгізілді.
Бүтіндей алғанда экономикалық дербестіктің шекарасы үш жағдаймен
белгіленеді: өндірісті қоғамдастыру дәрежесі және шаруашылықтар
арасындағы өзара байланыстың дамуы; өндіріс құралдарын меншіктеудің
межесі; кадрлар даярлаудың сапасы; шаруашылыққа иелік жасаудың әдістері
мен амалдары.
2.Кәсіпорындарды дербес басқару еркіндікті, ынталықты және
жауапкершілікке берік бөлуды талап етеді. Кәсіпорынның жауапкершілігі
дегеніміз олардың бір-біріне тәуелділігі, қоғамдық еңбек бөлісінде алған
орны түрлі жағдайларға байланысты: шаруашылық есеп, әкімшілік, құқықтық
және адалдық сипаттар. Мемелекетпен, еңбек ұйымдарымен және жеке
қызметкерлермен экономикалық, саяси және құқықтық қатынастардың нақтылы
түрлері анықтылмаған болатын.
Қайта құрудың маңызы механизмі шаруашылық есеп болып табылады. Қайта
құру жылдарында шаруашылық есептің екі түрі ұсынылады.
Біріншісі – пайданы нормалап бөлу. Пайданы бөлу механизмінің бірінші
түрі - өнімді өткізгенне алынған табыстан, ең алдымен өндіріске жұмсаған
қаражат қалпына келтіріледі және еңбекақы қорына төлем төленеді. Еңбекақы
қоры таза өнім нормативінен түзеледі, ал кен қазба саласында нақтылы
алынған өніс бірілігінен түзеледі.
Пайданың қалған бөлігі баланссалық табыс болып саналады да, одан
берілетіндер: қорға төлем, еңбек ресурстары, мемлекеттік және жергілікті
бюджетке бересілер, министрліктің қорына төлем, банктен алған несие
проценті де осыдан төленеді.
Екіншісі – шаруашылық есеп кірісінің, гормативпен тартылуы былайша
жүргізіледі: Біріншіден, өнімнен түскен табыстан материалдық шығыдар
қалпына келтірледі.
Енді шаруашылық есептің кірісі қалады, одан мынадай қорлар құрылады:
өндірісті, ғылымды, техниканы дамыту, әлеуметтік даму, валюталық бересілер,
еңбек ... жалғасы
І. Кіріспе.
1. Қазақстан экономикасы-қайта құру жылдарында.
2. Нарықтық экономиканың мәні және қағидалары.
Кіріспе.
Қазақ халқының тарихы сонау көне дәірден басталады. Қазақстан жерінде
X-XII ғасырларда ортағасырлық Отырар, Тараз, Сығанақ, Сұран т.б., көптеген
қалалар туындап, мәдениет, ғылым және өнер орталықтары болды. Сол
ғасырлардағы өзіне тән сәулеткерлік ескерткіштер – Қожа ахмет Яссауи,
Бабаджи хатун, айша бибі, алалаш хан п.б. ғимаратар келесі ұрпақтар үшін-
тарихи куәгерлер.
Мұның өзі сол заманның экономикасы мен мәденитінің едәуір
дамығандығының белгісі.
Нарықтық экономикаға көшу-ұзақ, күрделі және қайшылықты жол. Әлемдік
тәжірибе көрсетіп отырғанымыздай, ежелден қалыптасып қалған шаруашылық
жүйесін түбірінен қайта құруға байланысты әлеуметтік – экономикалық шаралар
соңы өндіріс дәрежесінің анағұрлым төмендеуімен, демек тұтынудан
құлдырауымен қатар жүретіндігін өмір көрсетіп отыр.
Саяси да экономикалық еркіндік алған Қазақстан алдында әлемдік
тәжірибе ескере отырып, экономикалық дербес дамудың Жолдарын қарастыру
міндеттері тұр.
Қазақстан Республикасының ұлан-ғайыр жері, оның еркше бой қазыналары,
табиғи-экономикалық қолайлы жағдайлары бар.
ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ-ҚАЙТА ҚҰРУ ЖЫЛДАРЫНДА
КСРО – ның экономикалық жағдайының күрделене түсуі Қазақстан оның
құрамды бөлігі болғандықтын азды-көпті қиындықтарға душар болды: халық
шаруашылығын салалары тұйыққа тірелді: қоғамдық өндірістің тиімсіздігі
жалғаса берді. Инвнстициялық сала ке... күйінде қалды: халық шаруашылығынын
басқарудың экономикалық және құқықытық тәсілдері жөнді меңгерілмеді: жоспар
өндіріс және еңбек тәртібі ащылыққа ұшырады.
Осындай тұйыққа тірелген соң экономиканы сауықтыру қажеттігі туды.
Экономиканы басқаруды түбінен қайта құру деп аталып кеткен сол сәт сол
кезде өктемдігі жүріп тұрған КСРО-да барлық республикаларда да бірдей
жүргізілді.
Қайта жүргізудің негізгі мәні барлық буындарда да экономикалық басқарудың
әкімшілік әдісі емес, экономиканы басқаруды демократияландыру, адам
болмысын белсендіру деп табылды.
Сайып келгенде, 80-ші жылдардағы қайта құру дегеніміз 1965 ж, қайта
құрудың жалғасы болып шықты, тек бұл қайта құру тереңдей түсті. 80-ші
жылдардағы қайта мынадай механизмдерді кеңінен қолдануды көздеді:
1. Өндірістік бастапқы буынының тиімді жұмыс істеуіне ерік беру үшін оның
дербес мекемелік шекарасын кеңейте түсу. Осыған байланысты оған
дербестік, өзін-өзі басқару, өзін-өзі өтеу және өзін-өзі қаржыландыру
енгізілді.
Бүтіндей алғанда экономикалық дербестіктің шекарасы үш жағдаймен
белгіленеді: өндірісті қоғамдастыру дәрежесі және шаруашылықтар
арасындағы өзара байланыстың дамуы; өндіріс құралдарын меншіктеудің
межесі; кадрлар даярлаудың сапасы; шаруашылыққа иелік жасаудың әдістері
мен амалдары.
2.Кәсіпорындарды дербес басқару еркіндікті, ынталықты және
жауапкершілікке берік бөлуды талап етеді. Кәсіпорынның жауапкершілігі
дегеніміз олардың бір-біріне тәуелділігі, қоғамдық еңбек бөлісінде алған
орны түрлі жағдайларға байланысты: шаруашылық есеп, әкімшілік, құқықтық
және адалдық сипаттар. Мемелекетпен, еңбек ұйымдарымен және жеке
қызметкерлермен экономикалық, саяси және құқықтық қатынастардың нақтылы
түрлері анықтылмаған болатын.
Қайта құрудың маңызы механизмі шаруашылық есеп болып табылады. Қайта
құру жылдарында шаруашылық есептің екі түрі ұсынылады.
Біріншісі – пайданы нормалап бөлу. Пайданы бөлу механизмінің бірінші
түрі - өнімді өткізгенне алынған табыстан, ең алдымен өндіріске жұмсаған
қаражат қалпына келтіріледі және еңбекақы қорына төлем төленеді. Еңбекақы
қоры таза өнім нормативінен түзеледі, ал кен қазба саласында нақтылы
алынған өніс бірілігінен түзеледі.
Пайданың қалған бөлігі баланссалық табыс болып саналады да, одан
берілетіндер: қорға төлем, еңбек ресурстары, мемлекеттік және жергілікті
бюджетке бересілер, министрліктің қорына төлем, банктен алған несие
проценті де осыдан төленеді.
Екіншісі – шаруашылық есеп кірісінің, гормативпен тартылуы былайша
жүргізіледі: Біріншіден, өнімнен түскен табыстан материалдық шығыдар
қалпына келтірледі.
Енді шаруашылық есептің кірісі қалады, одан мынадай қорлар құрылады:
өндірісті, ғылымды, техниканы дамыту, әлеуметтік даму, валюталық бересілер,
еңбек ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz