Мақыш Қалтайұлы

Мақыш Қалтайұлы (1869-1916) Мақыш Қалтайұлы 1869 жылы қазіргі Астана қаласының маңы – 1916 жылы дүниеге келген. Ақмола медресесінде араб, парсы тілдерін үйреніп, әбден жетілген молда, ғұлама болған. Кейін Троцк қаласындағы «Расуля» медресесіне түсіп, біраз жыл «услу жәдид» әдісімен бала оқытқан. Меккеге барып, Қажы атанған. Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Көкшетау облыстарында, Троицкі жағында молда болып, бала оқытып жүрген. Білімдарлығымен, ақындығымен танылып «мәшһүр» деген атқа ие болды. өзінің айтуы бойынша Мақыш 1907 жылдан бастап жазушылықпен айналысады, кітаптар жазы, бастырады. Ол өз жанынан 6 кітап жазған да, татар тілінен 4 кітап аударған, барлығы үлкенді-кішілі 10 кітап жазып бастырған. Көп еңбек, мол қазына. Мақыштың өз жанынан жазған кітаптары:
«Насихат қазақия»(1907 жыл), «Қалтайұлының Қазақ ахуалын бәйіт еткен мәнзұмасы» (1909 жыл), «Мәшһүр Қалтаев» (1910 жыл), «Қазақтың айнасы» (1910 жыл), «Тура жол» (1912 жыл), «Бар оқиға» (1913 жыл). Татар тілінен аударған кітаптары:
«Бұлбұл құс.Бірінші бөлім»(1910 жыл), «Бұлбұл құс.Екінші бөлім» (1911 жыл), «Айна» (1913 жыл,) «Сақ – сұқ» (1913 жыл) деп аталады. Өлеңдерінде ақын өз дәуірінің қоғамдық - әлеуметтік жағдайын, қазақтың хал-ахуалын әдет-ғұрпын жырлап, өнер білімге, мәдениетке үндеді. Оның қоғамға, дүниеге көзқарасы жағынан діни-ағартушылық пікірі басым болды. «Қазақ әкімдері», «Имандар хақында», «Қожалар хақында өлеңдерінде кейбір дүмше молдаларды сынаса», «Жастар хақында», «Қарттан қашу», «Жасқа жақындату» т.б. өлеңдерінде жастардың әр түрлі мінез-құлықтары сөз болады.