Халқаралық валюталық қатынастар-ұлттық шаруашылықтарының қызметтерінің нәтижесінен өзара қызмет ететін және әлемдік шаруашылықтағы валюталардың қызмет етуі барысында қалыптасқан қоғамдық қатынастар жиынтығы.
Валюталық қатынастардың жекелеген элементтері ертеГрецияда және Ертедегі Римде вексель түрінде пайда болды. Келесі даму кезеңі Лиондағы және Батыс Еуропа елдерінің басқа да сауда орталықтарында ортағасырлық вексель жәрмнңкелнрі жатады. Мұнда аудармалы вексель жәрмеңкелері жатады. Мұнда аудармалы вексель (тратта) бойынша есеп айырысулар жүргізілген. Феодализм қарсаңында және өндірістің капиталистік тәсілінің құрылуымен байланысты банктер арқылы халықаралық есеп айырысулар жүйелері дами түсті.
Халықаралық валюталық қатынастар халықаралық экономикалық қатынастарды жалғастырады. Валюталық қатынастардың жағдайы ұлттық және әлемдік экономиканың дамуына, саяси тұрақтылыққа, елдер арасындағы күштердің шекті қатынасына тәуелді болып келеді. Сыртқы эканомикалық байланыстарда оның ішінде вальюталық байланыстарды саясатпен эканомика, дипломатия мен комерция, өнеркәсіптік өндіріс пен сауда бір-бірімен өзара бітісе байланысуы валюталық қатынастардың ұлттық және әлемдік шаруашылықтағы орны ерекшелігін көтсетеді.
Капиталдық шеңбер айналысы процесінде ұлттық нарықтан әлемдік нарыққа қосылуы натижесінде ұлттық ақшалардың ішіндегі ақшалай капиталының бір бөлігі шетел валютасына айналды немесе керісіншілікте. Ол көріністі халықаралық есеп айырысуларда, валюталық, несиелік және қаржылық операциялардың барысында байқауға болады.
Шаруашылықтың жағдайында ұдайы өндірістің сыртқы факторларға; әлемдік өндіріс динамикасы, шетелдік ғылым мен техника деңгеиіне, халықаралық сауданың дамуына, шетел капиталының ағыиы арта түседі. Сондықтан да, бұл валюталық қатынастар мен ұдайы өндірістің арасында тікелеи және кері байланысты болатынын көрсетеді. Халықаралық валюталық қатынастар тұрақсыздығы мен валюталық дағдарыс ұдайы өндіріс процесіне кері әсерін тигізеді.
Валюталық жүйе-ұлттық заңдылықтармен немесе мемлекетаралық келісімшарттармен немесе бекітілетін валюталық қатынастарды ұйымдастыру және реттеу формасы.
Валюталық жүйелер үш түрге бөлінеді;
-ұлттық валюталық жүйе
-дүнйежүзілік валюталық жүйе
-аймақтық немесе мемлекетаралық валюталық жүйе
Тарихта ұлттық валюталық жүйе ең бірінші қалыптасқан.
Ұлттық валюталық жүйе-халқаралық төлем айналымын жүзеге асыратын ұдайы өндіріс процесіне қажетті валюталық ресурсты құрайтын және оны пайдалануға көмектесетін экономикалық қатынастар жиынтығын білдіреді.
Ұлттық валюталық жүйе дүниежүзілік валюталық жүйе мен тығыз байланысты. Дүниежүзілік валюталық жүйе 19ғ ортасына таман құрылған.
Дүниежүзілік валюталық жүие-бұл халықаралық несие-қаржы институттары мен валюталық құралдардың қызмет етуін қамтамасыз ететін халықаралық келісімшарттар мен мемлекетаралық құқықтық нормалар кешенін қамтиды.
Ұлттық және дүниежүзілік валюталық жүиелер арасындағы байланыс пен айырмашылықтары олардың негізгі элементтерінен көрінеді.
Ұлттық және дүниежүзілік валюталық жүйенің элементтері.
Ұлттық валюталық жүйе
Дүниежүзілік валюталық жүйе
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Ұлттық валюталық жүйе:
Дүниежүзілік валюталық жүйе:
3. Ұлттық валюта паритеті:
3. Ұлттық валюта паритеті
Валюталық паритеттерінің ортақ режимі:
Валюталық паритеттерінің ортақ режимі
4. Ұлттық валюта бағамының режимі:
4. Ұлттық валюта бағамының режимі
5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауы:
5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауы
Валюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу:
Валюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу
6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеу:
6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеу
Халықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу:
Халықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу
7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеу:
7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеу
Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы:
Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы
8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеу:
8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеу
Халықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы:
Халықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы
9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режимі:
9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режимі
Дүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі:
Дүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі
10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдары:
10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдары
Мемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Мемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
Ұлттық валюталық жүйе:
Ұлттық валюталық жүйеДүниежүзілік валюталық жүйе3. Ұлттық валюта паритетіВалюталық паритеттерінің ортақ режимі4. Ұлттық валюта бағамының режиміВалюталық бағамдар режимінің регламентациясы5. валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауыВалюталық шектеуді мемлекетаралық реттеу6. Елдің халқаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеуХалықаралық валюталық өтімділікті мемлекетаралық реттеу7. Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеуХалықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдаланудың ережелерінің бір тұтастығы8. Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеуХалықаралық есеп айырысудың негізгі формаларының біртұтастылығы9. Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режиміДүниежүзілік валюталық нарықтар мен алтын нарықтарының режимі10. Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық ұйымдарыМемлекетаралық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық ұйымдар:
