Адамзаттың дамуы барысында діннің қалыптасуы



Жоспар:

І. Адамзаттың дамуы барысында діннің қалыптасуы

ІІ. Мифтер туралы қысқаша мәлімет

ІІІ. Фетишизм, тотемизм, анимизм, магия
Алғашқы діни наным - сенімдер
Адамдардың дамуының белгілі бір кезеңінде діннің шығуы міндетті болды. Діни эволюциясының алғашқы кезеңінде оның түбірі күнделікті тіршіліктегі адамдардың табиғат алдындағы дәрменсіздігі түрінде көрінді. Ол табиғаттың аса қорқынышты құбылыстары – найзағай, жер сілкінулері, вулкан атқылаулары, т.б. алдындағы дәрменсіздік емес, алғашқы адамның табиғатқа әсер ететін құралдары да, немесе оқиғалардың барысын анықтайтын білімі де болмады. Оның іс-әрекетінің барысы мен қорытындысы оның жеке өзіне емес, объективті жағдайлардың барысына байланысты болды. Бұндай жағдайда адам табиғат алдында әлсіз болды, оның тәжірибелік іс-әрекеті де еркін болған жоқ.
Адамның барлық іс-әрекеті екіге бөлінеді: біріншісі – іс-әрекеттің қорытындысы адамның тікелей өзіне байланысты еркін практикалық іс-әрекет, екіншісі – еркін емес, тәуелді іс-әрекет.
Іс-әрекеттің бұл екі түрі арасындағы айырмашылық тек салыстырмалы түрде ғана, олардың арасында өтпелі кезеңнің барлық баспалдақтары бар, дегенмен, ол шынайы түрде сақталады.
Адамның іс-әрекетінің барысында оған және адамның барлық өміріне әсер ететін белгісіз бір күш айқын сезілді. Сондықтан қалыптасып келе жатқан адам өзіне әсер етуші осы күштің құдіретін және бұл күш алдындағы өзінің әлсіздігін сезінуі қажет болды. Алайда бұл тез арада байқала қойған жоқ. Бұндай түйсік сезімнің дамуының белгілі бір деңгейінде қалыптасты. Бірақ, ең маңыздысы, адамның өз іс-әрекетінің белгілі бір саладағы дәрменсіздігін түсіну олардың құрал-жабдық жасау саласындағы дәрменсіздігін түсінусіз мүмкін емес.
Адам өзінің күші мен тіршіліктің белгілі саласының белгілі бір құбылыстарың құдіретін айқын сезінгенде ғана өзінің басқа саладағы әлсіздігін түсіне алады. Ол сол басқа салада өзінің құдіреті жетпейтін белгісіз басқаша бір күштердің бар екенін мойындайды. Осылайша дін пайда болады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Мәдениеттану» Ғабитов Т., Мүтәліпов Ж., Құлсариева А. 2006 жыл;
2. «Ежелгі Қазақстан тарихы» 6-класс оқулығы 2003 жыл;
3. «Шың кітап» баспасының «Қазақстан тарихы» пәніне арналған оқулығы Ермұханова Х. 2008 жыл;

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар:
І. Адамзаттың дамуы барысында діннің қалыптасуы

ІІ. Мифтер туралы қысқаша мәлімет

ІІІ. Фетишизм, тотемизм, анимизм, магия

Алғашқы діни наным - сенімдер

Адамдардың дамуының белгілі бір кезеңінде діннің шығуы міндетті болды.
Діни эволюциясының алғашқы кезеңінде оның түбірі күнделікті тіршіліктегі
адамдардың табиғат алдындағы дәрменсіздігі түрінде көрінді. Ол табиғаттың
аса қорқынышты құбылыстары – найзағай, жер сілкінулері, вулкан атқылаулары,
т.б. алдындағы дәрменсіздік емес, алғашқы адамның табиғатқа әсер ететін
құралдары да, немесе оқиғалардың барысын анықтайтын білімі де болмады. Оның
іс-әрекетінің барысы мен қорытындысы оның жеке өзіне емес, объективті
жағдайлардың барысына байланысты болды. Бұндай жағдайда адам табиғат
алдында әлсіз болды, оның тәжірибелік іс-әрекеті де еркін болған жоқ.

      Адамның барлық іс-әрекеті екіге бөлінеді: біріншісі – іс-әрекеттің
қорытындысы адамның тікелей өзіне байланысты еркін практикалық іс-әрекет,
екіншісі – еркін емес, тәуелді іс-әрекет.

      Іс-әрекеттің бұл екі түрі арасындағы айырмашылық тек салыстырмалы
түрде ғана, олардың арасында өтпелі кезеңнің барлық баспалдақтары бар,
дегенмен, ол шынайы түрде сақталады.

      Адамның іс-әрекетінің барысында оған және адамның барлық өміріне әсер
ететін белгісіз бір күш айқын сезілді. Сондықтан қалыптасып келе жатқан
адам өзіне әсер етуші осы күштің құдіретін және бұл күш алдындағы өзінің
әлсіздігін сезінуі қажет болды. Алайда бұл тез арада байқала қойған жоқ.
Бұндай түйсік сезімнің дамуының белгілі бір деңгейінде қалыптасты. Бірақ,
ең маңыздысы, адамның өз іс-әрекетінің белгілі бір саладағы дәрменсіздігін
түсіну олардың құрал-жабдық жасау саласындағы дәрменсіздігін түсінусіз
мүмкін емес.

      Адам өзінің күші мен тіршіліктің белгілі саласының белгілі бір
құбылыстарың құдіретін айқын сезінгенде ғана өзінің басқа саладағы
әлсіздігін түсіне алады. Ол сол басқа салада өзінің құдіреті жетпейтін
белгісіз басқаша бір күштердің бар екенін мойындайды. Осылайша дін пайда
болады.

       Дін адамның табиғи не әлеуметтік құбылыстардың себептері жөніндегі
ойлары әсерінен емес, адамдардың табиғат күштері алдындағы әлсіздігінің
нәтижесінде және қоршаған орта туралы қажетті білімнің жоқтығынан келіп
туды.

      Рухани өмірде ерекше орын алған табиғат құбылыстарының шығу тегін
түсіндіретін қасиетті мифтер болды. Мифологияның табиғаты туралы түрлі
пікірлер бар: мифология фольклордың жанры ретінде ғана емес, сонымен бірге
алғашқы “ғылым” немесе “философия” деп те түсіндіріледі. Бірақ мифтер сырт
қарағанда фантастикалық ертегілерге ұқсайды. Айырмашылығы, ертегілерге
сенбейміз, ал мифтерге сенеміз.

      Әдетте мифология шындық емес, мифологиялық уақыттар  деп аталатын
түсініктерді қарастырады. Бұл адамдардың ата-тегінің өмір сүрген уақыты,
батырлар және де басқа мифологиялық тұлғалар туралы болды. Бірақ баяндалуда
белгілі бір реттілік болмады, ал фактілердің барлығы дерлік фантастикалық
болды.

      Алғашқы қауымдық қоғамдағы адамдардың діни дүние танымының негізгі
ерекшелігі, олар өздерін қоршаған табиғи ортадан бөлген жоқ. Өндірістік
аумақ, оның жануарлары, өсімдіктері мен минералдық байлықтары, оған әсер
ететін табиғи күштер мен осында тіршілік ететін адамдардың топтары –барлығы
біртұтас болып қабылданды. Сондықтан табиғатқа адамға тән қасиеттер, ал
адамға табиғат қасиеттері тән деп түсінді.

      Бұл діни түсініктердің барлық алғашқы түрлерінде - фетишизм,
тотемизм, анимизм және магияда ерекше көрініс тапты.

      Фетишизм – кейбір жансыз денелердің ерекше құдіретті күштеріне сену,
мысалы, үңгірлер, тастар, ағаштар, белгілі бір еңбек құралдары мен тұрмысқа
қажетті заттар, т.б. Фетишистік түсініктер - жансыз денелерді жанды дүние
ретінде қабылдау. Мысалы, адамдарды өлімнен сақтап қалушы үңгір немесе
ашаршылықта адамдар жемісін қорек еткен ағаш, аң аулағанда қолданылған
садақ т.б. – фетиш болып саналды.

      Тотемизм Австралия аборигендерінде толық сақталған – тотем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Дін және ғылым пәнінен дәрістер
Діни мәдениеттің тәрбиедегі орны
Дін мәдениет құбылысы ретінде
Мәдениет семиотикасы
Дін рухани мәдениеттің бөлігі ретінде
Мәдениет философиясы туралы
Ғылым және дін пәнінің лекциялар жинағы
Орта ғасырдағы Еуропа мәдениетінің қалыптасуы
Философия ұғымы, мақсаты және міндеті
Философия дүниетаным ретінде
Пәндер