Статистикалық мәліметтерді жинақтау және топтастыру туралы

Пән: Статистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Статистикалық мәліметтерді жинақтау және топтастыру

Статистикалық мәліметтерді жинақтау
Статистиканы топтастыру, топтастыру түрлері
Таратпалы қатарлар
Статистикалық кестелер мен графиктер

Статистикалық зерттеу жұмыстардың екінші кезеңі мәліметтерді жинақтау деп аталады. Бұл кезеңдер мәліметтері ғылыми түрде өңделіп және зерттелетін құбылыстарда сипаттайтын қорытынды көрсеткіштерден алынады.

Мысалы: Бақылау нәтижесінде сауда орындары туралы мәліметтер жиналса ол мәліметтер әр сауда орнынын сипаттайды. Ал барлық сауда орнының сипаттайтын қорытынды көрсеткіштерді алу үшін мәліметтерді өңдеп бір жүйеге келтіру керек. Мәліметтерді жинау, жинақтау күрделі есептерді қажет етеді. Сондықтан жинақтауға жоспар жасау керек. Мәліметтерді жинақтау екі жолдан жүргізіледі.

Барлық мәліметтерді бір орталыққа жинақтайды, сол орталықта қорытынды жасалады.
Мәліметтерді төменгі сатыдағы мекемелерде жиналып қорытынды мәліметтер жоғарғы сатыдағы мекемелерге жіберіледі. Мысалы: ауыл, аудан, облыс, қала солай жіберіледі. Төменнен жоғарға қарай.

Статистикалық топтастыру статистикалық мәліметтердің қорытындысының негізгі әдісі.

Бақылау бірліктерінің негізгі белгілеріне байланысты біртекті топтарға бөлуді топтастыру дейміз. Топтастыру арқылы мынадай мәселелер шешіледі.

Жиынтықты біртекті жиынтықтарға бөле немесе типтерге бөлу.
Әлеуметтік - экономикалық құрылымын зерттеу.
Құбылыстар арсындағы байланыстарды анықтау. Осы міндеттер типологиялық құрылымдық аналитикалық топтастыру арқылы жүзеге асырылады.

Типологиялық топтастыру мақсаты - бір тектес топтарды, типтерді, класстарды анықтау. Мысала: кәсіпорындағы меншік түріне байланысты топтастыру.

Типологиялық топтастыруды жүргізу реті негізгі белгілерін анықтау топтастырудыңбелгісі бойынша жиынтықты топтастыруға бөлу.

Құрылымдық топтастырудың мақсаты - құбылыстардың құрылымын анықтау керек, жүргізу тәртібі:

Топтастыру белгісін анықтау
Топтастыру белгісі белгісі бойынша интервалдарды, топтарды анықтау.
Мәліметтерді топтарға бөлу. Мысалы: кәсіпорыннңы жұмысшы саны бойынша топ:Аналитикалық топтастыру-статистикалық көрсеткіштердің өзара байланысын анықтауға мүмкіндік береді. Ең біріншіфакторлардың белгілері бойынша топтарды құру.

Екінші әр топты сипаттайтын факторлардың нәтижелік белгілердің орташа шамаларын есептеу.

Үшінші факторлық және нәтижелік белгілері арасындағы өзара байланысты анықтау.

Факторлық белгі деп - басқа белгілерге әсер ететін белгіні айтады.

Нәтижелік белгі деп - факторлық белгідірдің әсерінен өзгертетін белгіні айтамыз.

Қайта топтастыру - белгілі топтарды жаңа топтарға топтастыруды қайтадан топтастыру дейді.

Топтастырудың екі түрлі бар - жай және күрделі.

Топтастыру сандық және сапалық белгілері болуына жүргізеді

Топтастырудың сандық белгісі - баска жүргізілгендер интервал ұғымы қолданылады.

Интервал деп - әр топтағы белгінің айырмасын айтады.

Интервал бірегей және әр түрлі болады. Бірегей интервал былай есептейміз

Топ саны зерттелетін жиынтықтың ерекшелігіне боладв анықталады.

Таратпалы қатарлар - зерттелетін жиынтық бірліктердің топтастыру белгісі бойынша реттелік топтарға бөлінуін айтады. Таратпалы қатарлар құбылыстардың құрылымын көрсетеді және жиынтық бір текті және әр текті екендігін анықтайды.

Сапалық белгісі бойынша құрылған таратпалы қаражаттары деп аталады мыс: тауар айналымы тауар бағасы бойынша бөлу қызметкерлердің білімі бойынша топтастыру.

Сандық белгісі бойынша құрылған практикалық қатарлар екіге бөлінеді.

Үздіксіз вариациялар таралатын қатарлар.
Үздікті вариациялар таралатын қатарлар.

Мысалы: пәтердегі бөлме саны, отбасындағы балалар саны, кәсіпорындағы қызметкерлердің саны.

Үздікті үздіксіз вариациялық

Қатарларға топтастыру белгісі кез келген мәнді қабылдайды варияциялық қатарлардың екі элементі бар.

Қатарлардың варианты
Қатар жиілігі

Вариант деп вариациялық белгінің таратпалық қатардағы жеке мәнді айтады.

Жиілік деп әр варианттың несие рет қайталануын көрсетеді.

Үздікті несие дискритті графигі полигон деп аталады.

Статистикалық жиынтық нәтиженің кестелер түрінде беріледі. Кесте жолдардан және бағанадан тұрады. Кез-келген сөйлем сияқты статистикалық кестенің бастауышы және баяндаумен болады. Зерттелетін объектіні кестенің бастауышы дейді.

Бастауышты сипаттайтың көрсеткіштер кестенің баяндауышы болады. Бастауыш кестенің сол жағыпда орналасады. Баяндауыштарда орналасады. Баяндауыштар кестенің жоғарғы жағында, арналасады. Бастауыштың құрамына болады кестелер үшке бөлінеді.

Жай кесте
Топтастырылған кесте
Құрама кесте

Жай кесте деп мынадай деп айтамыз. Бастата топтастыру болса кесте жай кесте деп аталады.

Жай кесте үшке бөлінеді.

Тізімдік
Хронологиялық
Аумақтық

Тізімдік кесте деп объект біріңғай тізім береді. Егер жай кестеде әр кезендегі көрсеткіштер берілетін болса ондай кестені хронологиялық кесте дейді. Егер жай кестенің бастауышында аумақтық тізімі берілсе кесте жай аумақты деп аталады.

Мысалы: Область несие ауданда берілетін тізімдер. Кестенің басында зерттелетін объект бір белгі бойынша топтастырылған кесте болады . Мысалы: онеркәсіп салағы кәсіпорындарды топтастыру. Егер кестенің бастауышында зерттеутін объект кекі несие оданда көп белгілері бойынша топтастырылса ондай кесте құрама кесте деп аталады . Кестелер әр түрлі марттары белгілері қолданылады

«-» - көрсеткім
« . . . » - мәліметтер жоқ
«0, 0»- кестенің мәні кестедеггі дәрежеден төмен

Кестеде барлық көрсеткіштер бір дәлдікпен берілу көрсеткіштердің сандық мәндерін шарты түрде бейнелеуді график деп атаймыз . Құрылу тәсілдіріне бойынша үшке бөлінеді.