Қазіргі кездегі ақшаның номиналистік теориясы, оның мәні

Кіріспе

Ақшалар ертеден адамзаттың пайда болуымен қатар өмір сүріп келеді десе болады. Ғасырлар бойы ақша өзгеріп отырған және бүгінде олардың жағдайы аяқталған соңғы кезең болып табылмайды. Тауар айналысының тарихи дамуы процесінде жалпыға бірдей эквивалент формасында әр алуан тауарлар болған: мал, тері, бақалшақ, метал бұйымдар және т.б. Мұның бәрі тауар өндірісі мен тауар айналысының болуына негізделген ақша қажеттігінің себептерін түсіндіреді.
Ақша жалпыға бірдей эквивалент, ерекше тауар, онда барлық басқа тауардың құны бейнеленеді. Және оның делдалдық қатысуымен тауар өндірушілер арасында еңбек өнімдерінің айырбасы үздіксіз жалғаса береді.
Сонымен қатар ақша өндіру мен бөлу арасындағы белгілі бір экономикалық қатынастарды көрсететін, тарихи даму үстіндегі экономикалық категория болып табылады.
Қағаз ақша мемлекеттің өз шығындары табу үшін шығарылатын, әдетте металға айырбасталмайтын, еріксіз номиналға ие ақша белгісі. Тарихта олар алтын және күмістің белгілері ретінде пайда болды. Қағаз ақшалар толық құнсыз болып келеді, себебі өзінің дербес құны жоқ. Оларды шығаруға кеткен шығындар өте аз. Заңды төлем құралы болып тұрған кезде ғана олардың сатып алу қабілетін сақтай алады. Ал процестен тыс жасалынған айналыста олар бар болғаны бір жапырақ жай қағаздарға айналады.

Қолданылған әдебиеттер

1. Ақша, несие, банктер. Сейітқасымов Ғ.С «Экономика», Алматы, 2001
2. Ақша, қаржы және несие. Орманбаев А.Ж «Болашақ» баспа, Қарағанды 1997
3. Макроэкономика. Дорнбуш Р., Фишер С. Изд-во МГУ, Москва 1997
4. Макроэкономика. Мекью Н.Г. Изд-во МГУ, Москва 1994

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

І. Қазіргі кездегі ақшаның номиналистік теориясы, оның мәні

ІІ. Номиналистік теория ерекшеліктері

ІІІ. Перманентті табыс

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Ақшалар ертеден адамзаттың пайда болуымен қатар өмір сүріп
келеді десе болады. Ғасырлар бойы ақша өзгеріп отырған және бүгінде
олардың жағдайы аяқталған соңғы кезең болып табылмайды. Тауар
айналысының тарихи дамуы процесінде жалпыға бірдей эквивалент
формасында әр алуан тауарлар болған: мал, тері, бақалшақ, метал
бұйымдар және т.б. Мұның бәрі тауар өндірісі мен тауар айналысының
болуына негізделген ақша қажеттігінің себептерін түсіндіреді.
Ақша жалпыға бірдей эквивалент, ерекше тауар, онда барлық басқа
тауардың құны бейнеленеді. Және оның делдалдық қатысуымен тауар
өндірушілер арасында еңбек өнімдерінің айырбасы үздіксіз жалғаса
береді.
Сонымен қатар ақша өндіру мен бөлу арасындағы белгілі бір
экономикалық қатынастарды көрсететін, тарихи даму үстіндегі
экономикалық категория болып табылады.
Қағаз ақша мемлекеттің өз шығындары табу үшін шығарылатын,
әдетте металға айырбасталмайтын, еріксіз номиналға ие ақша белгісі.
Тарихта олар алтын және күмістің белгілері ретінде пайда болды.
Қағаз ақшалар толық құнсыз болып келеді, себебі өзінің дербес құны
жоқ. Оларды шығаруға кеткен шығындар өте аз. Заңды төлем құралы
болып тұрған кезде ғана олардың сатып алу қабілетін сақтай алады.
Ал процестен тыс жасалынған айналыста олар бар болғаны бір
жапырақ жай қағаздарға айналады.

1.
2. Ақшаның номиналистік теориясы, оның мәні.
Ақшаның номиналистік теориясы меркантилистердің металлизмге қарсы
іс әрекеті болып табылады. Тауар өндірісі мен айналымының өсуіне
байланысты металл монеталарды вексель, банкнот түріндегі несиелік
айналыс құралдарына жартылай ауыстыру біртіндеп орын алды. Ақшалар
мен бағалы металдарды арасындағы ішкі байланыстарды жоққа шығара
отырып, номиналистер құн белгілерінің жүру құқығын негіздеді, ол
үшін олардың металдық құрамын белгіледі.
Номинализмнің ережесі төмендегідей:
- ақша идеалды есеп бірлігі болып табылады және олардың көмегімен
тауарлардың айырбас құны анықталады;
- бұл бірлік ешқандай ішкі құнға ие емес.
Сонымен номиналистер ақшаның құндық жаратылысын толығымен жоққа
шығара отырып, оларды техникалық айырбас құралы ретінде қарастырады.
Адам Смиттің айтуынша ақша айырбас процесін жеңілдететін техникалық
дөңгелек, айырбас және сауда құралы. Ол ақшаның құны екі жақты
мәнге ие деп санайды:
Басқа тауарды сатып алу мүмкіндігі;
ХІХ ғ. аяғында және ХХ ғғ. басында саяси экономияда номинализм
үстемдік ете бастады. Бірақ бұрынғы номинализмнен айырмашылығы оның
Оның негізгі ережелері мынада:
- Ақша - құқықтық тәртіптің өнімі, мемлекеттік биліктің туындысы;
- Ақша - мемлекеттік хартальдік төлем құралы, яғни ол мемлекеттің
төлем күшімен жасалған төлем белгілері болып табылады;
- Ақшаның негізгі қызметі – төлем құралы.
Кнапп ақшаның мәні материалдық белгісінде емес, оларды пайдалану
барысын реттейтін құқықтық нормасында деп жазады.
1929-1933 жж. Экономикалық дағдарыс тұсында номинализм әрі
қарай дами түседі. Сөйтіп, Дж. М. Кейнс алтын ақшаларды жабайылық
сарқыншағы, арбаның бесінші дөңгелегі деп хабарлады. Ол идеалды
ақшаларға қоғамның үнемі өркендеуін қамтамасыз етіп отыратын қағаз
ақшаларды жатқызды. Ол қағаз ақшалардың алтынды айналыстан
шығарылуын, Кнапп теориясының жеңісі деп қарастырды. Кейнс барлық
өркениетті ақшалар қарапайым түрде қалып, кнапптық партализм толық
жүзеге асты деп санады.
Ақшаның номиналистік теориясы жағында белгісіз американ экономисі П.
Самуэльсон да болды. Ол ақшалар өткен уақытта ғана тауармен
байланысты болса, ал алдағы уақытта ақшалар шартты белгіге айналуда
деп сендірді. Тауар ақшалар дәуірін қағаз ақшалар дәуірі
алмастырды. Қағаз ақшалар ақшаның мәнін, олардың ішкі табиғатын
ашады. Ақша дегеніміз ол жасанды әлеуметтік шарттылық. С.М.
Борисовтың монографиясында қызықты пікірлер бар. Автор барлық
тауарларға қарсы тұратын жалпыға бірдей эквивалент ретінде, алтын
туралы ережені қайта қарау керектігін айтады. Сондай ақ мұнда
алтынның қағаз ақшалар ықпалымен мүлде ішкі айналыстан кетіп
қалғандығына сілтеме жасайды. С. М. Борисовтың айтуынша ұлттық ақша
жүйелерінде қағаз аңшалардың мәні артып отыр, себебі ол барлық
тауарлар қозғалысына қызмет етуде, осы ақшалар ғана тауар әлеміне
қарсы тұра алады және тауар бағаларын меншікті қағаз масштабында
бейнелей алады делінеді.
Қағаз ақшалардың пайда болуы металл айналысының обьективті
заңдылықтары мен капитализм тұсындағы тауарлы өндіріс дамуымен
сипатталатын ақша айналымына деген қосымша қажеттіліктермен
байланысты.
Бірақ қағаз ақшаның оларды пайда болу тарихы б.ғ.д І ғасырға
тән, яғни сол кездегі теріден жасалған ақшалар пайда болды. Бұл
уақытта Қытайда ақ бұғы терісінен жасалған ақшалар пайда болды. Ақ
бұғылардың барлығы императордың меншігінде болған. ХІІІ ғасырда
әйгілі саяхатшы Марко Поло Қытайда ағаш қабығынан жасалған қағаз
ақшаларға көргендігін жазып кеткен. Бұл ақшалардың төрт бұрышты
пластин формасы және олардың ерекше белгілері және мөрі болған.
Олардың сатып алу қабілеті де әр түрлі болған.
Нағыз қағаз ақшалардың пайда болуын Шыңғысханның немересі
Хубила ханмен байланыстырады.

3. Номиналистік теорияның ерекшеліктері.
Бірінші дүние жүзілік соғыс алдында қағаз ақшалар әлемнің барлық
елдерінде дерлік болды. Сырттай қарағанда, қағаз белгілері мемлекет
тарапынан жасалынған толық құнды ақшаның орнын алмастырушылар
тәрізді әсер береді деп деген ой туады. Шынында олар металл
ақшаның номиналды құнының нақты құнынан артуының көбеюі есебінен
пайда болды.
Металл ақшадан қағаз ақшаға өту себептері:
- металл ақша айналысы өте қымбат болып келеді және капитализмнің
дамуымен мүмкін емес, себебі қымбат металдарды өндіру айналыс
құралдарына деген шаруашылықтың қажеттілігінен әлдеқайда төмен.
- монеталардың тозуы және бүлінуі
- мемлекеттік билік пен жалған монеталарды жасаушылардың
монеталардың сапасын нашарлатуы.
- мемлекет шығындарының қағаз ақшаларды жабу үшін шығарды.
Осыған байланысты, К. Маркс атап көрсеткендей: өзінің
айналыстағы делдалы ретінде алтын әр түрлі өзгерістерге ұшырады,
тіпті жай ғана бір жапырақ қағазға дейін жұқарды.
Қағаз ақшалар ақшаның номиналдық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.