Жасушаның шығу тарихы

І Кіріспе.
1. Жасушаның шығу тарихы.
ІІ. Жоспар.
1. Өсімдік жасушасы.
2. Құрылысы, қызметі.
3. Көбеюі және таралуы.
ІІІ. Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер

Жасушаны алғаш рет 1660 жылы ағылшын ғалымы Роберт Гук көрген. Р.Гук микроскоппен тоздың (тозды емен діңінің бір бөлігі) жұқа кесіндісін, қалақайдың түгін қарағанда көрген ұсақ көпіршіктерін жасуша деп атаған.Кейіннен ғалымдар барлық өсімдіктер мен жануарлар денесі жасушалардан тұратынын және онда бүкіл тіршілік әрекеттері жүретінін анықтаған.
Жасушаны зеттеу тәсілдері алуан түрлі. Олардың негіздерінің бірі микроскопиялық тәсіл, яғни оптикалық микроскоп үлкен роль атқарып келеді. Оптикалық микроскоппен жұқа кесінділерді олар арқылы тік өтетін жарық сәулелерін зерттейді.

1. К.Сағатов «Өсімдіктер физиологиясы» Алматы – 1996ж.
2. Н. Кенесарина «Өсімдіктер физиологиясы және биохимия негіздері»
Алматы – 1982ж.
3. Ж. Қалекенұлы «Өсімдіктер физиологиясы» Алматы – 2004ж.
4. Нұрышев «Цитология» Алматы 2001 ж.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

І Кіріспе.
1. Жасушаның шығу тарихы.
ІІ. Жоспар.
1. Өсімдік жасушасы.
2. Құрылысы, қызметі.
3. Көбеюі және таралуы.
ІІІ. Қорытынды.

Кіріспе

Жасушаны алғаш рет 1660 жылы ағылшын ғалымы Роберт Гук көрген.
Р.Гук микроскоппен тоздың (тозды емен діңінің бір бөлігі) жұқа
кесіндісін, қалақайдың түгін қарағанда көрген ұсақ көпіршіктерін
жасуша деп атаған.Кейіннен ғалымдар барлық өсімдіктер мен жануарлар
денесі жасушалардан тұратынын және онда бүкіл тіршілік
әрекеттері жүретінін анықтаған.
Жасушаны зеттеу тәсілдері алуан түрлі. Олардың негіздерінің бірі
микроскопиялық тәсіл, яғни оптикалық микроскоп үлкен роль атқарып келеді.
Оптикалық микроскоппен жұқа кесінділерді олар арқылы тік өтетін жарық
сәулелерін зерттейді.

1. Тірі организмдердегі маңызы

Жасуша - бүкіл организм атаулының өсіп өнген ұясы, яғни
бүкіл тіршіліктің бастамасы, ол тарихи ұзақ дамудың жемісі.
Алғашқы рет жасушаны бузинаның жабындық ұлпасын тозды зерттеу
барысында ағылшын ғалымы Р.Гук көрген. Өзіның зерттеулерінің
нәтижесынде 1965ж “Микрография” шығармасында алғашқы рет “жасуша”
ұғымды қолданған. Бірақ сол кезде клетка ішілік заттарға көңіл
бермеген. ХІХғ клетка ішілік заттарға зерттеушіллер көңіл аударып ,
1831ж ағылшын батанигі Р.Броун ядроны, 1839ж Чехия физиологі
Я.Пуркинье- цитоплазманы ашты.1838-1839ж М.Шлейден мен зоолог
Т.Шванға клетка – барлық тірі организмдердың өсімдіктермен
жануарлардың шығу тегінің, құрылысын дәлелдеп берді.

Жасушаның алуан түрлілігі

Жасушаның формасы негізінен көп қырлы денешіктер болып келеді.
Себебі клеткалардың бір-біріне қысым түсіруімен тікелей байланысты
болып келеды. Клетка формулаларын екі топқа болеміз.
1.Паренхималық
2. Прозенхималық
Паренхималық – клеткалардың ұзындығы енімен бірдей немесе
одан 2-3 есе артық . Үлкен паренхималарға қарбыздың, лимонның
жемістерінің, картоптың түйнегінің клеткалары мысал болады.
Прозенхималық - клеткалардың ұзындығы енінен бірнеше үлкен
артық болады. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің клеткалар орташа
ұзындығы 10 -100мк –ге тең.

Жасуша компаненттері

Клетканы оптикалық микроскоппен қарағанда мынандай
компаненттерден - қатты қабықшадан , клетканың өртаңғы бөлігін алып
жататын 2-3 кішілеу вакуольден , вакуоль мен клетка арасын алып
жататын цытоплазмадан , цитоплазмада болатын ядродан тұрады.Жасуша
компоненттерін екі топқа а) органелалар немесе оргоноидтар. Ядро
мен цитоплазма жасушаның тірі бөлігі және олар бірігіп протапласты
түзеды.Пратопласт құрамына цытоплазма, ядро ,пластидтер,
митохондриялар, диктиосомалар, рибосомалар, лизосомалар, Гольджи
апараты т.б.
Қабықша мен вакуольдер жасушаның ірі бөлігі, яғни протопластың
тірікшілік әрекетінен пайда болған. Клетканы түзетын заттар әр
түрлі . Ең көп болатын зат су ( 60-90 % ) зат алмасу реаксиясына
қатысады.
Өсімдіктің жалпы денесын құастыратын жеке мүшелері -
жапырақ , тамыр , сабақ , гүл шоғырлары өз алдына белгілі қызмет
атқарады. Олардың әр қайсысы түрліше қызмет атқаратын бірнеше
ұлпадан тұрады. Жеке ұлпалар бір-бірене пішіндері және атқаратын
қызметтеры ұқсас клеткалардың жиынтығынан тұрады.
Өсімдік клеткасы микраскоппен қарағанда көзге түсетін үш бөлігі
– қабығы, протопластары және вакуоль байқалады. Клетка қабығының
негіздік бөлігінде эктенсин деп аталатын құрылыстық белока бар
екендігі анықтады.
Жасушаны зеттеу тәсілдері алуан түрлі. Олардың негіздерінің бірі
микроскопиялық тәсіл, яғни оптикалық микроскоп үлкен роль атқарып келеді.
Оптикалық микроскоппен жұқа кесінділерді олар арқылы тік өтетін жарық
сәулелерін зерттейді.
Клеткалардың алуан түрлі формаларын паренхимиялық және
прозенхмиялық деп екі топқа бөлуге болады.Паренхимиялық клеткалардың
ұзындығы енімен бірдей немесе 2-3 еседен артық болмайды Ал
прозенхимиялық клеткалардың ұзындығы бірнеше мм-ге жетеді. Мысалы:
қарбыздың, лимонның жемістерінің және картоптың түйнегінің клеткалары.
Әсіресе зығырдың, қалақайдың, раманың сабақтарының прозенхимиялық
клеткалары үлкен ұзындыққа жетеді.
Жасушаның компненттері: қатты қабықшадан клетканың ортаңғы
бөлігін вакуоль, вакуоль мен клетка қабықшасын цитоплазма және ядродан
тұрады.
Ядро мен цитоплазма протопласты түзеді. Қабықша мен вакуольдер
клетканың өлі бөлігі.
Портопластың пластидтерден басқа компоненттері түссіз болып келеді.

Протопластар құрамына цитоплазма, ядро, плсатидтер,
митохондриялар, диктиосомдар, рибосомдар, лизосом, гольджи аппараты.
Цитоплазма. Жасушаның ең құрамды бөлімі. Біршама жабысқақ,
қоймалжың түссіз, меншікті салмағы 1,04-1,06 мөлдір зат және
мембраналардан тұрады.Жарықты сындыру қабілеті судан басым онымен
араласпайды. Серпілмелі, майысқақ цитоплазма құрылымдық негізін оның тірі
компонеттері өте ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.