Еңбек құқығы туралы мәлімет
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
1.1 Еңбек жэне еңбек құқығы туралы түсінік
1.2 Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
1.3 Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
2. Жеке еңбек шарты
2.1 Жеке еңбек шартының ұғымы
2.2 Жеке еңбек шарттың мазмұны
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
1. Еңбек құқығы
1.1 Еңбек жэне еңбек құқығы туралы түсінік
1.2 Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
1.3 Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
2. Жеке еңбек шарты
2.1 Жеке еңбек шартының ұғымы
2.2 Жеке еңбек шарттың мазмұны
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында 24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: «Әркімнің еңбек ету бостандығын, қызмет пен кэсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол беріледі.»
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді. Еңбек қүқығының пэнін ашу ең алдымен қүқықтың осы саласының нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті үйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған кәсіпорын, мекеме, үйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына экеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді.
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді. Еңбек қүқығының пэнін ашу ең алдымен қүқықтың осы саласының нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті үйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған кәсіпорын, мекеме, үйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына экеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді.
І.Қазақстан Республикасының Конституциясы Алматы 1995 ж.
2. Алексеев С.С. Теория право М., БЕК. 1993 ж.
3. Венгеров А.Б. Теория государства и право.М,. 1994 ж.
4. Сапаргалиев Г.С., Ибраева А.С. Мемлекет және қүқық теорисы: «Жеті Жарғы», 1997 ж.
2. Алексеев С.С. Теория право М., БЕК. 1993 ж.
3. Венгеров А.Б. Теория государства и право.М,. 1994 ж.
4. Сапаргалиев Г.С., Ибраева А.С. Мемлекет және қүқық теорисы: «Жеті Жарғы», 1997 ж.
М а з мұ н ы
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
1.1 Еңбек жэне еңбек құқығы туралы түсінік
1.2 Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
1.3 Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
2. Жеке еңбек шарты
2.1 Жеке еңбек шартының ұғымы
2.2 Жеке еңбек шарттың мазмұны
Қорытынды
Кіріспе
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында
24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: Әркімнің еңбек ету бостандығын,
қызмет пен кэсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың
үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол
беріледі.
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді.
Еңбек қүқығының пэнін ашу ең алдымен қүқықтың осы саласының нормаларымен
реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті
үйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған
кәсіпорын, мекеме, үйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына
экеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап
етеді. Сондықтан, еңбек қүқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын
реттемейді, еңбекті үйымдастыру мен қолдану жөніндегі элеуметтік
байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пэні - еңбек емес, еңбектің
элеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары
болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек қүқығының пэні-еңбекке
қаблеттілікті іске асыру, еңбекті үйымдастыру мен басқару жөніндегі
мемелекеттік жэне жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде
қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ үжымдық та қоғамдық қатынастарды
қүрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына
жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық
таңдау бостандығын, еңбекті үйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын
қүқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының
Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана
емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.Жеке еңбек шарты
тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары қарастырылған. Қолданылған
барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасындағы
еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек
бостандығына конституциялық қүқығын іске асыру барысында туындайтын еңбек
қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан алынған. Бүл заңда жеке еңбек
шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда қарастырылған.
1. Еңбек құқығы 1.1
Еңбек және еңбек құқығы туралы түсінік
Еңбек - адамның өз қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғат заттарының
түрін өзгертуге және оны өз керегіне бейімдеуге бағытталған мақсатқа сай
істелетін қызметі; қоғамның өмір сүруінің негізгі, адамзат тіршілігінің
мэңгілік, табиғи шарты. Еңбек - адамдардың өмірі үшін материалдық, рухани
жэне басқа да қүныдылықтар жасауға бағытталған адам қызметі.
Қүқықтың эрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше болып келетін белгілі тобын реттейді.
Еңбек қүқығының пэнін ашу үшін ең алдымен қүқықтың осы саласының
нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Қазақстан Республикасында қалыптасып келе жатқан еңбекті үйымдастырудың
нарықтық нысандарының дамуы мемлекет меншігінде болған кэсіпорын, мекеме,
ұйымдарды жекешелендіруді, жеке меншіктітің дамуына экеледі. Мүның бэрі
еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді. Соныдқтан, еңбек
қүқығы еңбек ету процессінің технологиясын реттемейді, еңбекті үйымдастыру
мен қолдану жөніндегі элеуметтік байланыстарды реттейді, яғни еңбек
қүқығының пэні еңбек емес, еңбектің элеуметтік қүрылымы, немесе адамдардың
еңбек ету барысндағы қатынастары болып табылады.
Ал жалпылама алғанда еңбек қүқығы дегеніміздің өзі - меншігі мен
шаруашылық түріне байланыссыз жүмысшылардың барлық категориясыныңжалдамалы
еңбекке байланысты қоғамдық еңбек қатынастарын реттейтін құқықтың жеке
саласы.
Еңбек қатынастары - тараптардың эдетте жеке еңбек және ү_жымдық шарттар
негізінде белгілі бір еңбек қызметін жүзеге асыруы жөнінде туындайтын жүмыс
беруші мен қызметкер арасындағы қатынастар.
Еңбек қатынастары саласындағы қүзыретті органдардың барлық жағдайларда
қолдануға есептелген нормативтік нүхқаулардан түратын құқықтық актілер
еңбек қүдығының көздері болып табылады. Әдебиетте бүл көздер еңбек туралы
нормативтік актілері, еңбек туралы заң актілер, еңбек қүқығының
нормативтік актілер және т.б. деп аталады.
Еңбек туралы нормативтік-құқықтық актілер Қазақстан Республикасының
Еңбек туралы Заңына сэйкес болуы қажет. Олар мыналардан тұрады:
1. Заңдар жэне Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар
жарлықтарынан;
2. Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарынан жэне
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларынан;
3. Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің жэне Жоғарғы
Сотының нормативтік қаулыларынан;
4. Министрліктер мен ведомстволпрдың нормативтік құқықтық
актілерінен түрады.
Жұмыс берушілер мен қызметкерлердің еңбек қатынастарын реттейтін
негізгі заңға 1999 жылғы 10 желтоқсанда қабылданған Қазақстан
Республикасындағы Еңбек туралы Заң жатады, осы заң қабылданғаннан кейін
мынадай заңдар өз күшін сақтаған:
• 1992 жылы 4 шілде қабылданған ¥жымдық шарт туралы
• 1993 жылы 22 қаңтарда қабылданған Кэсіптік одақтар туралы
• 1993 жылы 9 сәуірде қабылданған Кәсіптік одақтар туралы
• 1996 жылы 8 шілде қабылданған Үжымдық еңбек даулар мен ереуілдер
туралы• 2001 жылы 23 қаңтарда қабылданған Халықтың
жұмыспен қамтылуы туралы заңдар.
2. Бңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Еңбек құқығының қағидалары дегеніміз - қазіргі заңдылықта бекітілген,
еңбек қүқығының нормаларының мәнін және еңбек саласын қүқықтық реттеуде
мемлекеттің негізгі бағыттарын білдіретін негізгі бастамалар.
Еңбектік-құқықтық қатынастарды реттеуде басшылыққа алатын қағидалар
өзге құқық салаларына тэн екі топқа бөлінеді: біріншісі - салааралық, яғни
басқа қүқық салаларына да қатысты қағидалар, екіншісі - салалық, яғни нақты
еңбек қүқығының қатынастарын ғана реттейтін қағидалар.
Қазақстан Республикасы Конституциясында еңбек саласындағы қатынастарды
қүқықтық реттеудің мынадай қағидалары баяндалған: еңбек бостандығы жэне
өзінің еңбекке қабілеттілігіне еркін билік ету, қызмет пен кэсіп түрін
таңдау мүмкіндігі; мэжбүрлі еңбекке тиым салу жэне жүмыссыздықтан қорғау
(24-бап); денсаулықты қорғау қүқығы (29-бап); бірлестіктер бостандығына
қүқығы (23-бап); демалуға қүқығы (24-бап). Бүл клнституциялық қағидалар
еңбек саласындағы қатынастарды қүқықтық реттеудің салааралық қағидаларына
жатады.
Ал еңбек құқығының салалық қағидалары сол құқық саласының нормаларының
ерекшелігін көрсетеді. Қазіргі кезеңдегі еңбек қүқығы саласынң қағидалары
мынадай үш топқа бөлінеді:
1. Еңбек нарығын қүқықтық ретеу саласындағы мемлекеттің саясатын
білдіретін қағидалар.
2. Жүмысшылардың (қызметкердердің) еңбек жағдайларын бекітуде
басшылққа аынатын қағидалар.
3. Жалдамалы жүмысшылардың еңбегін пайдалануды қүқықтық
реттейтін қағидалар.
3. Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
Еңбектік қүқықтық қатынастардың обьектісін жәе негізгі мазмұнын еңбекті
үйымдастыру мен басқару жөніндегі мемлекеттік және жеке меншіктегі
үйымдарда азаматтардың еңбегін пайдалану жөнінде қалыптасатн ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
1.1 Еңбек жэне еңбек құқығы туралы түсінік
1.2 Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
1.3 Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
2. Жеке еңбек шарты
2.1 Жеке еңбек шартының ұғымы
2.2 Жеке еңбек шарттың мазмұны
Қорытынды
Кіріспе
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында
24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: Әркімнің еңбек ету бостандығын,
қызмет пен кэсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың
үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол
беріледі.
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді.
Еңбек қүқығының пэнін ашу ең алдымен қүқықтың осы саласының нормаларымен
реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті
үйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған
кәсіпорын, мекеме, үйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына
экеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап
етеді. Сондықтан, еңбек қүқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын
реттемейді, еңбекті үйымдастыру мен қолдану жөніндегі элеуметтік
байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пэні - еңбек емес, еңбектің
элеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары
болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек қүқығының пэні-еңбекке
қаблеттілікті іске асыру, еңбекті үйымдастыру мен басқару жөніндегі
мемелекеттік жэне жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде
қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ үжымдық та қоғамдық қатынастарды
қүрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына
жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық
таңдау бостандығын, еңбекті үйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын
қүқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының
Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана
емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.Жеке еңбек шарты
тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары қарастырылған. Қолданылған
барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасындағы
еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек
бостандығына конституциялық қүқығын іске асыру барысында туындайтын еңбек
қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан алынған. Бүл заңда жеке еңбек
шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда қарастырылған.
1. Еңбек құқығы 1.1
Еңбек және еңбек құқығы туралы түсінік
Еңбек - адамның өз қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғат заттарының
түрін өзгертуге және оны өз керегіне бейімдеуге бағытталған мақсатқа сай
істелетін қызметі; қоғамның өмір сүруінің негізгі, адамзат тіршілігінің
мэңгілік, табиғи шарты. Еңбек - адамдардың өмірі үшін материалдық, рухани
жэне басқа да қүныдылықтар жасауға бағытталған адам қызметі.
Қүқықтың эрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмүны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше болып келетін белгілі тобын реттейді.
Еңбек қүқығының пэнін ашу үшін ең алдымен қүқықтың осы саласының
нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Қазақстан Республикасында қалыптасып келе жатқан еңбекті үйымдастырудың
нарықтық нысандарының дамуы мемлекет меншігінде болған кэсіпорын, мекеме,
ұйымдарды жекешелендіруді, жеке меншіктітің дамуына экеледі. Мүның бэрі
еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді. Соныдқтан, еңбек
қүқығы еңбек ету процессінің технологиясын реттемейді, еңбекті үйымдастыру
мен қолдану жөніндегі элеуметтік байланыстарды реттейді, яғни еңбек
қүқығының пэні еңбек емес, еңбектің элеуметтік қүрылымы, немесе адамдардың
еңбек ету барысндағы қатынастары болып табылады.
Ал жалпылама алғанда еңбек қүқығы дегеніміздің өзі - меншігі мен
шаруашылық түріне байланыссыз жүмысшылардың барлық категориясыныңжалдамалы
еңбекке байланысты қоғамдық еңбек қатынастарын реттейтін құқықтың жеке
саласы.
Еңбек қатынастары - тараптардың эдетте жеке еңбек және ү_жымдық шарттар
негізінде белгілі бір еңбек қызметін жүзеге асыруы жөнінде туындайтын жүмыс
беруші мен қызметкер арасындағы қатынастар.
Еңбек қатынастары саласындағы қүзыретті органдардың барлық жағдайларда
қолдануға есептелген нормативтік нүхқаулардан түратын құқықтық актілер
еңбек қүдығының көздері болып табылады. Әдебиетте бүл көздер еңбек туралы
нормативтік актілері, еңбек туралы заң актілер, еңбек қүқығының
нормативтік актілер және т.б. деп аталады.
Еңбек туралы нормативтік-құқықтық актілер Қазақстан Республикасының
Еңбек туралы Заңына сэйкес болуы қажет. Олар мыналардан тұрады:
1. Заңдар жэне Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар
жарлықтарынан;
2. Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарынан жэне
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларынан;
3. Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің жэне Жоғарғы
Сотының нормативтік қаулыларынан;
4. Министрліктер мен ведомстволпрдың нормативтік құқықтық
актілерінен түрады.
Жұмыс берушілер мен қызметкерлердің еңбек қатынастарын реттейтін
негізгі заңға 1999 жылғы 10 желтоқсанда қабылданған Қазақстан
Республикасындағы Еңбек туралы Заң жатады, осы заң қабылданғаннан кейін
мынадай заңдар өз күшін сақтаған:
• 1992 жылы 4 шілде қабылданған ¥жымдық шарт туралы
• 1993 жылы 22 қаңтарда қабылданған Кэсіптік одақтар туралы
• 1993 жылы 9 сәуірде қабылданған Кәсіптік одақтар туралы
• 1996 жылы 8 шілде қабылданған Үжымдық еңбек даулар мен ереуілдер
туралы• 2001 жылы 23 қаңтарда қабылданған Халықтың
жұмыспен қамтылуы туралы заңдар.
2. Бңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Еңбек құқығының қағидалары дегеніміз - қазіргі заңдылықта бекітілген,
еңбек қүқығының нормаларының мәнін және еңбек саласын қүқықтық реттеуде
мемлекеттің негізгі бағыттарын білдіретін негізгі бастамалар.
Еңбектік-құқықтық қатынастарды реттеуде басшылыққа алатын қағидалар
өзге құқық салаларына тэн екі топқа бөлінеді: біріншісі - салааралық, яғни
басқа қүқық салаларына да қатысты қағидалар, екіншісі - салалық, яғни нақты
еңбек қүқығының қатынастарын ғана реттейтін қағидалар.
Қазақстан Республикасы Конституциясында еңбек саласындағы қатынастарды
қүқықтық реттеудің мынадай қағидалары баяндалған: еңбек бостандығы жэне
өзінің еңбекке қабілеттілігіне еркін билік ету, қызмет пен кэсіп түрін
таңдау мүмкіндігі; мэжбүрлі еңбекке тиым салу жэне жүмыссыздықтан қорғау
(24-бап); денсаулықты қорғау қүқығы (29-бап); бірлестіктер бостандығына
қүқығы (23-бап); демалуға қүқығы (24-бап). Бүл клнституциялық қағидалар
еңбек саласындағы қатынастарды қүқықтық реттеудің салааралық қағидаларына
жатады.
Ал еңбек құқығының салалық қағидалары сол құқық саласының нормаларының
ерекшелігін көрсетеді. Қазіргі кезеңдегі еңбек қүқығы саласынң қағидалары
мынадай үш топқа бөлінеді:
1. Еңбек нарығын қүқықтық ретеу саласындағы мемлекеттің саясатын
білдіретін қағидалар.
2. Жүмысшылардың (қызметкердердің) еңбек жағдайларын бекітуде
басшылққа аынатын қағидалар.
3. Жалдамалы жүмысшылардың еңбегін пайдалануды қүқықтық
реттейтін қағидалар.
3. Еңбекпен байланысты құқықтық қатынастар
Еңбектік қүқықтық қатынастардың обьектісін жәе негізгі мазмұнын еңбекті
үйымдастыру мен басқару жөніндегі мемлекеттік және жеке меншіктегі
үйымдарда азаматтардың еңбегін пайдалану жөнінде қалыптасатн ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz