Қазақтың ұлттық ойындары туралы

Кіріспе

Жаяу көкпар
Ойын күні бұрын белгіленген орында өткізіледі.ойынға қатысушылардың санына шек қойылмайды. Ойнаушылар көмбеде бір сызықтың бойында қатарға тұрады. Ойын жүргізушінің берілге белгісі бойынша көмбеден 10 адымдай жерде жатқан көкпарды (түйілген орамалды) екі жүз, төрт жүз, әрі кеткенде бір шқырымдай жердегі екінші көмбеге кім бұрын жеткізсе, сол ұтқан болып есептеледі. Егерде бір ойыншы көкпарды алып бара жатқан баланы орта жолда қуып жетіп , басып озатындай шамасы болса, көкпар оған ешбір қарсылықсыз беріледі.қуып жеткен бала ілгері оза береді. Көкпарды кім мәреге бұрын жеткізсе, сол жеңімпаз аталады.

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақтың ұлттық ойындары

Жаяу көкпар
Ойын күні бұрын белгіленген орында өткізіледі.ойынға қатысушылардың
санына шек қойылмайды. Ойнаушылар көмбеде бір сызықтың бойында қатарға
тұрады. Ойын жүргізушінің берілге белгісі бойынша көмбеден 10 адымдай жерде
жатқан көкпарды (түйілген орамалды) екі жүз, төрт жүз, әрі кеткенде бір
шқырымдай жердегі екінші көмбеге кім бұрын жеткізсе, сол ұтқан болып
есептеледі. Егерде бір ойыншы көкпарды алып бара жатқан баланы орта жолда
қуып жетіп , басып озатындай шамасы болса, көкпар оған ешбір қарсылықсыз
беріледі.қуып жеткен бала ілгері оза береді. Көкпарды кім мәреге бұрын
жеткізсе, сол жеңімпаз аталады.

Жаяу көкпар (II-түрі)
Бұл ойын жаз не қыс күндері жазықты не залда ойнауға болады. өтетін жер
көлемі 50-60м көлденеңі 25-30м болыуы керек, кәдімгі залда ойналатын
фотбол алаңы болады. Алаңның екі шетіне варата қойылады. Ойынға басқарушы
тағайындалады. әр камандада 7-8 адам болыуы керек. Ойынға фотбол немесе
баскетбол қолданылса болады. Басқарушының берген белгісінен кейін ойын
басталады. әр команданың ойыншысы допты қолмен ұстап алып жүреді. Мақсат
қарсы жақтың варатарына доп кіргізіу. Бірақ белгіленген алаңнан шығып
кетпеуі тиіс. Қай команда көп ұпай жинаса, сол команда жеңген болады.
Бұл ойын балалардың дене күшін жетілдіруге, көбінде тринропкідан
бұрынғы дене қыздырыу арекетінің орынына қолданылады.

Орамал тастау
Орамал тастау ойынына қатынасушылар араласа шеңбер құрып отырады. Ойын
бастаушының қолындағы орамал шиыршықталған, ұрыуға ыңғайлы болады.
Ойнаушылар ән немесе әңгіме айтып отырғанда ол олардың сырттарынан айналып,
біреуді белгілеп қолындағы орамалын тастап кетеді. Егер қайта айналып
келгенде егер әлгі адам өзінің сырыт жағында қалған орамалды байқамаса,
басқарыушы оны орамалмен ұрғылайды. Ал егер отырған адам өзінің сыртына
орамал түскенін байқаса, бастаушыны қуыуға тиіс. Ойыншдан қашып жұрген
бастаушы босап қалған орынға келіп отырады. Бұл жастарды сақтыққа, қырағы
болуға тәрбиелейді.

Орамал тастау (II-түрі)
Ойынға 15-20 адамдай қатыссада болады. Ойыншылар шеңбер жасап отырады.
Бір ойын бастаушы болады. Ойынға қатысушылар ән айтып отырады. Ойын
бастаушы орамалды (түйшлген шытты) өзінің оң жағында отырған адамға береді,
ол ойыншыда жанында отырған адамға береді, осылай жалғаса береді, кенеттен
ойын басқарыушы әнді не муызканы тоқтатқанда. Орамал кімнің қолында болса,
сол жеңілген болып. Ортаға шығып көптің ұйғарыуы бойынша ән не тағы басқа
ойын көрсетеді.
Бұл ойынға кішкентай доп не басқа нәрселер қолдансада болады, ал
музыканаң орынына думбақ қолдануға болады.

Аңшылар
Бұл ойын екі топтық командалардың жрысы ретінде де ойналады, бұдан
шыққан топ ойыннан ұтылған болады (жалғыз қалған ойыншыға силық беріуге
болады). Ойын жүргізіуші күні бұрын сызылған шеңбердің бойынна үш жерге үш
ойыншыны тұрғызады, оларға бір-бірден доп беріледі , бұлар “аңшылар”.
Қалған балалар – “үйректер” – шеңбердің ішіне орналасады. Ожүргізіуші
“тоқта” деген кезде, “үйректердің” бәрі орындарында қозғалмай тұра қалады.
Осы кезде “аңшылар” қолдарындағы доптармен “нйректерді”көздеп ұра бастайды.
“үйректер” доптан бұлтара қашып, оны өздеріне тигізбеуге тырысады. Ойыр
“үйректердің” бәрі ойыннан шыққанша созылады, келесі ойында “үйректер” мен
“аңшылар” орын ауыстырады .

Аңшылар（II-түрі）
Ойыншылар екі топқа тең бүлінеді.бір тобы үйректер шеңбердің ішінде
қалады. аңшылар шеңбердің бойымен қатарға тұрады. әр адамға бірден фотбол
керек. Мақсат үйректерге доп тигізіп, ойыннан шығарыу. допты қолмен емес
аяқпен теуіп үйректерге тигізіуі тиіс. ойын бастаушы белгісінен кейін
аңшылар үйректерді доппен атып ала бастайды. Доп тиген үйрек ойыннан
шығады. Ойынды белгіленген уақыт мөлшерінде ойнау керек. Уақыт екі жаққада
тең белгіленеді. Белгіленген уақыт біткеннен кейін аңшылар үйректермен
ауысады. Ойын соңында белгіленген уақыт ішінде үйректі көп атып алған
аңшылар тобы ұтқан болып есептелінеді.
Допты аяқпен тебуге болмаса қолмен лақтырып ойнаса болады.

Қап киіп жарысу
Ойын ашық алаңда немесе спорт залда өткізіледі, ойын ашық алаңда
өткізілсе , оған қатысушылардан 50 метірдей жерден мәре жасайды, ал ойын
залда өткізілетін болса, мәре бар мүмкіндікке қарай жасалады. Жарысатын
қашықтықтың ені 1,5 метірдей болады және ол жерге 4-5қатар жолақ жол
сызылып қойылады, сол жолдың қақ ортасына жарысатын адамдардың санына
сәйкес етіп қаптың аузын ашып қою керек.
Ойын басқарушының командасы бойынша жүгіру сызығына келіп қатарласып
тұрған ойыншалар жүгіре жөнеледі, әр қайсысы жолында жатқан қапқа жетісімен
, екі аяғын қапқа тез кигізіп, екі қолмен жоғары жағынан ұстап, ілгері
қарай секіректей жүгіреді.
Осы ретпен ойын қайталана береді, оған барлық талапкерлер кезектесіп
қатысады. Ойынның мақсаты-мәреге өзгеден бұрын жетуге тырысу арқылы
жылдамдықты арыттыру.

Қап киіп жарысу（II-түрі）
Бұл ойында бір командада он дай адам және 3-4 команда болса болады, екі
адам бір қапта болады, аралығы 10-20метір жерге екі жалау шаншылады,
талап：ойыншылар көнбеден шығып келесі жалауды айналып келеді, сосын екінші
ойыншылар бастайды, ойыншылар көнбеге келмей түрып келесі ойыншылар
жүгіруге болмайды, ойын төреші ысқырығынан кейін басталады, осылайша ойын
жалғаса береді. Ойында ең алдымен аяқтаған команда жеңімпаз аталады.
Бұл ойын балаларды бірігіп жумыс жасауға, жылдамдықы дамытуға,
ептілікке тәрбиелейді.

Сиқырлы таяқ
Ойыншылар қол ұстаса шеңбер жасап тұрады, қолында таяғы бар ойын
жүргізуші шеңбердің ортасына шығады да ойыншыларды бірден бастап түгел
нөмірлеп шығады, сонан соң ойынның ережесін түсіндіреді, ойынның шарты
бойынша ойын жүргізуші қолындағы таяғын шеңбердің ортасында тік ұстап
тұрады да , бір нөмерді атап , таяқты жібере салады, ал аталған нөмерлі
бала таяқты құлатпай ұстап қалуы керек, ойынды одан ары жалғастыру немесе
жалғастырмау ойыншылардың еркінде. Ойыншылардың саны көп болса, ойын
қызықты өтеді.

Сиқырлы таяқ немесе доп （II-түрі）
Ойыншылар қол ұстаса шеңбер жасап тұрады , қолында добы бар ойын
жүргізуші шеңбердің ортасына шығады да ойыншыларды нөмерлеп шығады, ойынның
шарты бойынша ойын жүргізуші қолындағы добын ұстап тұрып бір нөмерді атап
допты мәлім мөлшерде жоғары қарай лақтырады, ал аталған нөмерлі бала допты
жерге тұсірмей ұстап алуы керек, егер ұстай алмай қалса, көптің талабын
орындайды ән немесе басқа өнер көрсетеді . сосын өзі ойын жүргізуші болады,
ойын осылай жалғаса береді.
Бұл ойын балаларды ептілікке, жылдам қимыл жасауға, аңғарымпаздыққа
тәрбиелейді.

Дүмпілдек
өте көне ойындардың бірі-дүмпілдек. Шилі, тырбық қарағанды, жыралы
жерлерде ойналатын болған, жиналған ойыншылар екі топқа бөлінеді, бір тобы
'қойлар' екінші азырақ тобы 'қасқырлар' болады, қасқырлар, қойларды аңдиды,
ал қойлар, қасқырлардың көзіне түспеуге, ұстатпауға тырысады, ойын
қасқырлардың, қойларды түгелдей ұстауымен аяқталып, қайта жалғасып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.