Халықаралық табиғи ресурстар

Жоспар

1. Кіріспе бөлім

2. Негізгі бөлім
2.1. Әлемдегі жер ресурстарына жалпы сипаттама
2.2. Су ресурстарына жалпы сипаттама
2.2.1. Әлемнің сумен қамтамасыз етілуі
2.2.2. Су қоры
2.2.3. Су ресурстарын пайдалану

3. Қорытынды бөлім

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Адамзаттың күн көрісі мен тіршілік етуіне қажетті заттар және табиғатта кездесетін жаратылыс дүниелері – табиғи ресурстар деп аталады. Су, жер, өсімдік, жан-жануар, тау-тас, қазба-байлық және өзге де тікелей не өңделген күйінде тұрмысқа, өндіріске қажетті дүниеліктердің бәрі де табиғи ресурстарға жатады.
Табиғи ресурстар, олардың қолдану саласына қарай - өндірістік, денсаулық сақтауға қажетті, ғылыми, эстетикалық деп бөлінеді. Жаратылыстың құрамында болуына қарап, олар – жер, су, кен қазбалары деп тағы бөлінеді. Сонымен қатар, мөлшеріне қарай сарқылатын және сарқылмайтын болып та топтасады. Таусылатын қорларды жаңғыратын, салыстырмалы жаңғыратын және жаңғырмайтын деп те жіктеледі.
Жаңғырмайтын ресурстарға, адамзаттың пайдалануы барысында қайта пайда болмайтын және қайта қалпына келуі өте ұзаққа созылатын жаратылыс заттары тән. Бұлардың қатарына пайдалы кен қазбаларын жатқызуға болады.
Салыстырмалы жаңғыратын қорларға - өзінің бастапқы күйін қайта қалпына келтіріп алатын жүйелер жатады. Мысалға, жер бетінің топырақты қыртысын келтіруге болады.
Жаңғыратын қорлар - өсімдіктер және жануарлар дүниесі, кейбір минералды кен көздері.
Сарқылмайтын ресурстарға – ғарыш, ауа райының әсері және су көздері жатады.
Ғарыш қорларына – күн сәулесінің радиациясы, теңіздің тартылуы мен тасуы жатады.
Климаттық қорға – атмосферадағы ауа, жел энергиясы, жауын-шашын жатады.
Жерді пайдаланудың функциялық ерекшелігі оның табиғи ресурстардың арасындағы орнын анықтап береді. Ол қоғам мүшелерінің әл-ауқатының бастапқы материалдық негізі, адамдарды қоныстандырудың және өндірістік күштерді орналастырудың кеңестік базисі әрі барлық экономикалық өсім факторының – еңбек, материалдық-техникалық және табиғи ұдайы өндірістік процестердің қалыпты жүзеге асуының негізі болып табылады. Тарих В.Петти формуласының дұрыстығын көрсетті, оның ойынша: «еңбек – заттай байлықтың атасы, ал жер – анасы».
Құрал ретінде жер өндірісінің, әсіресе, өндірістің қолдан жасалған құралымен салыстырып қарағанда өзіндік ерекшелігі болады.
Біріншіден, жер –табиғаттың өнімі, сондықтан да бастапқы жағдайда оның құны болмайды, өйткені оны жасайтын адам еңбегіне жұмсалатын шығын жоқ. Өндірістің басқа құралдары адам еңбегімен жасалатындықтан, олардың құны болады.
Екіншіден, өндірістің қолдан жасалған құралы физикалық тозуына қарай ұдайы өндірілуі мүмкін. Жердің топырақ жамылғысы да жаңғыртылатын табиғи ресурс болып табылады, алайда оны табиғи жолмен қалпына келтіру үшін жүздеген жылдар қажет. 2,5см қалыңдықтағы топырақ қабатының қалпына келуі үшін 300-1000 жыл керек, ал 18 см егістік қабатының қалпына келуі үшін 2-7 мың жыл қажет болады екен.

Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Үпішев М. «Табиғатты пайдалану экономикасы»
Алматы, 2005 ж.
2. Молдахметов «Экология»
Қарағанды, 2002ж
3. А.Ж. Ақбасова «Экология»
Алматы, 2002 ж.
4. А.Г. Оспанова «Экология»
Қарағанды, 2002 ж.
5. Қаженбаев С., Махмутов С. «Табиғат қорғау»
Алматы, 1992 ж.
6. Баешов А., «Экология және су проблемалары»
Алматы, 2003 ж