Экономикалық теория пәнінің алғашқы шығуы және құрылымдық компоненттері
Кез келген адам, кез келген қоғам не істегісі келсе, соны істеу беруге болмайтындай кедергілерге кездеседі.
Әрқашанда адамдардың көңіл қалаулары мен сол көңіл қалауларын қанағаттандыруға қажетті ресурстар арасында айтарлықтай айырымдар болады.
Алайда адамдардың тұтынушылықтарында шек жоқ, ал осы тұтынушылықты қанағаттандыруға қажетті ресурстар ( жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік қабілет) шектеулі.
Осылардың бәрін ескере отырып, экономикалық теорияны біз қоғамдық ғылым деп қарастыра аламыз. Өйткені бұл ғылым шектеулі ресурстар жағдайында тұтынушылықты қанағаттандыру үшін қоғамның қалауын сипаттап әрі талдап береді.
Экономика ғылымы өзінің даму барысында тарихи ұзақ жолдан өтті. Экономикалық білімнің элементтері, оның әртүрлі формалар мен шаруашылық қызметтерінің тәсілдері туралы біздің дәурімізге дейінгі IX-V ғ.ғ. Көне Қытайда, Индияда, Римде, Грецияда жекелеген оқымыстылар ( Ксенофонт, Аристотель, Конфуций және басқалар ) эпизодтық пікірлерін баяндап өткен.
«Экономика» термині сонау Ежелгі Грецияда пайда болған. Ғылым атауының авторы ежелгі грек философы Ксенофонт. Термин гректің екі сөзінен тұрады: «ойкос» - үй, шаруашылық, «номос» - заң. Яғни шаруашылықты ( үйлерді ) жүргізудің заңдары, шаруашылықты пайдалана білудің, ұлғайтудың тәсілдері.
Әрқашанда адамдардың көңіл қалаулары мен сол көңіл қалауларын қанағаттандыруға қажетті ресурстар арасында айтарлықтай айырымдар болады.
Алайда адамдардың тұтынушылықтарында шек жоқ, ал осы тұтынушылықты қанағаттандыруға қажетті ресурстар ( жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік қабілет) шектеулі.
Осылардың бәрін ескере отырып, экономикалық теорияны біз қоғамдық ғылым деп қарастыра аламыз. Өйткені бұл ғылым шектеулі ресурстар жағдайында тұтынушылықты қанағаттандыру үшін қоғамның қалауын сипаттап әрі талдап береді.
Экономика ғылымы өзінің даму барысында тарихи ұзақ жолдан өтті. Экономикалық білімнің элементтері, оның әртүрлі формалар мен шаруашылық қызметтерінің тәсілдері туралы біздің дәурімізге дейінгі IX-V ғ.ғ. Көне Қытайда, Индияда, Римде, Грецияда жекелеген оқымыстылар ( Ксенофонт, Аристотель, Конфуций және басқалар ) эпизодтық пікірлерін баяндап өткен.
«Экономика» термині сонау Ежелгі Грецияда пайда болған. Ғылым атауының авторы ежелгі грек философы Ксенофонт. Термин гректің екі сөзінен тұрады: «ойкос» - үй, шаруашылық, «номос» - заң. Яғни шаруашылықты ( үйлерді ) жүргізудің заңдары, шаруашылықты пайдалана білудің, ұлғайтудың тәсілдері.
Экономикалық теория пәнінің алғашқы шығуы мен құрылымдық компоненттері
Кез келген адам, кез келген қоғам не істегісі келсе, соны істеу
беруге болмайтындай кедергілерге кездеседі.
Әрқашанда адамдардың көңіл қалаулары мен сол көңіл қалауларын
қанағаттандыруға қажетті ресурстар арасында айтарлықтай айырымдар болады.
Алайда адамдардың тұтынушылықтарында шек жоқ, ал осы тұтынушылықты
қанағаттандыруға қажетті ресурстар ( жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік
қабілет) шектеулі.
Осылардың бәрін ескере отырып, экономикалық теорияны біз қоғамдық
ғылым деп қарастыра аламыз. Өйткені бұл ғылым шектеулі ресурстар жағдайында
тұтынушылықты қанағаттандыру үшін қоғамның қалауын сипаттап әрі талдап
береді.
Экономика ғылымы өзінің даму барысында тарихи ұзақ жолдан өтті.
Экономикалық білімнің элементтері, оның әртүрлі формалар мен шаруашылық
қызметтерінің тәсілдері туралы біздің дәурімізге дейінгі IX-V ғ.ғ. Көне
Қытайда, Индияда, Римде, Грецияда жекелеген оқымыстылар ( Ксенофонт,
Аристотель, Конфуций және басқалар ) эпизодтық пікірлерін баяндап өткен.
Экономика термині сонау Ежелгі Грецияда пайда болған. Ғылым
атауының авторы ежелгі грек философы Ксенофонт. Термин гректің екі сөзінен
тұрады: ойкос - үй, шаруашылық, номос - заң. Яғни шаруашылықты (
үйлерді ) жүргізудің заңдары, шаруашылықты пайдалана білудің, ұлғайтудың
тәсілдері.
Экономика ғылымы ұланғайыр. Ол қоғамның экономикалық өмірін зерттеуді
алдарына мақсат етіп қойған әртүрлі мектеп, бағыт, адамдар арқылы
қалыптасқан. Және сол мектеп, бағыт, адамдардың әрқайсысы экономикалық
теорияның пәні мен оның зерттеу мақсаттары туралы өз анықтамаларын беріп
келген.
Экономика ғылымы пәнінің даму прцесі өте қиын жолдардан өткен.
Француз дворянині А. Монкретьен бұл ғылымға – саяси экономика деп жаңа атау
берген. Ол өз ғылымның пәні етіп абсолютті монархтар басқарып отырған
мемлекет шаруашылығын зерттеуді алған.
Экономикалық ойлар тарихынан
1) Аристотель ( б.д.д. 384-322 жылдар ) – ежелгі грек философы,
энциклопедиялық оқымысты, логика ғылымының, сондай-ақ көптеген арнайы
білімдер салаларының негізін салушы.
2) Ксенофонт ( б.д.д. 430-355 ) – ежелгі грек тарихшысы және саяси
қайраткер, өзінің саяси көзқарасы бойынша – агриндік демократияның
қарсыласы, аристократиялық Спартаның жақтаушысы.
3) Конфуций ( б.д.д. 551-479 жылдар ) – Көне Қытайдың алғы лектігі
идеялық ағымдарының біріне негіз қалаушы, оның көзқарасы “Лунь юй ”(
“Сұқпаттар мен пайымдаулар” ) деген кітапты баяндаған. Оның ілімі
адамдарды сүю тұжырымдамаларына құрылған.
4) Шерман Дж. – сенатор, Шерман заңы деп аталатын заң жобасының авторы,
жұмысшылар мен фермерлердің антимонополистік қозғалысының қысымымен
қабылданған “Антитрест заңы” трест формасында немесе басқадай
формалардғы бірлестіктерді, сондай-ақ сауданы шектеуге бағытталған
қандай да болмасын келісімдердің заңсыз деп жариялады.
5) Маршалл Альфред ( 1842-1924 ж.ж. ) – баға теориясының авторы және
негізін салушы, экономика ғылымының классигі, Кембридж мектебінің
негізін қалаушы. Шекті тиімділік теорияларының принциптерін жасаушы.
“Сұраныстың икемділігі” терминінің авторы.
6) Гэлбрейт Джон Кеннет ( 1908 ж.т. ) – америка экономикісі, теңгеру
күштері тұжырымын шығарушы, “Жаңа индустриальды қоғам” ( 1697 ) деген
еңбегінде монополистік капитализмге сипаттама береді. Ол
корпорациялар мемлекеттік қызметтің реттеушілігін қажет етеді деп
санаған.
7) Шумпетер Иозеф ( 1883-1950 ж.ж. ) – көрнекті экономист. Тиімді
бәсекелестік тұжырымдамасын шығарған, ол өндірістік цикл экономикалық
өсу моделіндегі табиғи құбылыс деп санаған, экономикалық дамуда
инноваторлардың рөлін айрықша бағалап отырған.
8) Фридмен Милтон ( 1912 ж.т. ) – көрнекті экономист. Мемлекеттің
экономикаға араласпауын жақтаушы. Қазіргі монетаризмнің чикаголық
мектебінің өкілі. Экономика жөнінде Нобель сыйлығының лауреаты ( 1976
ж. ).
Экономикалық теорияның пәні мен мақсаттарына өз зерттеулерімен
анықтамалар бергендер:
1) Физиократтар мектебі – Ф. Кенэ, Тюрго, Д.де Немур XVII ғ. ортасы.
2) Шотландия ғалымы А.Смит өзінің “Табиғат туралы зерттеу және халықтар
байлығының сепептері” деген атақты еңбегінде.
3) Неміс ғалымы К.Маркс –“ капиталдың” авторы, онда ол саяси
экономиканың пәні деп өндіріс, материалдық игіліктерді өзара бөлісу,
айырбастау жәнетұтыну процесінде адам арасында қалыптасатын
обьективтік экономикалық қатынастарды айтқан.
Экономикалық теорияның австриялық, ағылшындық, тарихи және т.б.
мектептері бар. XIX ғасырдың аяғы мен бүгінгі күнге дейін А.Маршалл, Дж, М.
Кейнс және М.Фридман экономика ғылымының жарқын өкілдері болып табылады.
“Экономика ғылымының принциптері” деген еңбектің авторы А.Маршалл
“economics” деген атауды қолдана отырып, экономикалық ғылым деп анықтайды.
Ғалым өз еңбегінде адамдардың қоғамдағы әрекетін байқататын, олардың өз
тұтынушылықтарын қанағаттандыруға күш салатын жақтарын қозғап, ол күш
салушылықтың байлық единицасын қай өлшеміне жататындығын, оның жалпығы
бірдей байлық өлшемі – ақшамен мөлшерленетіндігін пайымдайды.
М.Кейнс өзінің “Жұмыспен қамтылудың жалпы теорсясы, пайызы және ақша”
деген еңбегінде, оған дағдарыс жайындағы экономиканы ендіре отырып,
экономика теориясын зерттеу тақырыбын кеңейте түсінген. Монетаризмге өту 70-
ші жылдардың орта кезіндегі экономикалық дағдарысқа байланысты болды. Ол
артынша мемлекеттік – нарықтық экономикаға көтерілді.
М.Фридман – монетаристік бағыттың негізін салушы. Ол экономика
пәнінің ғылымы деп экономикалық дамудың басты негізі болып табылатын ақша
қозғалысының заңдарын зерттеу деп білген.
Қазақстан Респбликасы нарықтық қатынастарға өтер кезде монетаристік
саясатты қолданды. Ол мынаған саятын: нарықтық экономиканың реттеуге
болатын сипатын сақтай отырып, әкімшілік араласуды емес, заңға негізделген
өзінің экономикаға араласуы арқылы мемлекетке “экономикалық” тетікті табуға
көмектесті. Монетаристік тұжырымдамаға мемлекеттің араласуы несие-ақша,
қаржы, валюта жүйелеріне заңды түрде ықпал ету арқылы “жанама” болды.
Зерттеу пәнінің ерекшелектеріне орай бүгінгі заманғы экономикалық
ғылымнан бірнеше бағытта таратуға болады.
- саяси экономика ( мракстік, батыс саяси экономикасы, “жаңа саяси
экономика”; )
- экономика ( экономикс ); а) микроэкономика, б) макроэкономика.
Экономикалық ойлар тарихынан
“Экономистер мен саяси
философтардың
дұрыс та, бұрыс та
идеяларда
біздің ойлағандарымыздан
гөрі үлкен ықпалды болады”
Джон
Мейнард Кейнс
Меркантилистер ( пайдакүнемшілдкер ) XVI-XVII ғ.ғ. аралығында
еуропалық көпшілігі меркантелизм деп аталатын экономикалық теория ықпалында
болды. Меркантелистердің ойларынша әрбір ұлт саудагерлер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кез келген адам, кез келген қоғам не істегісі келсе, соны істеу
беруге болмайтындай кедергілерге кездеседі.
Әрқашанда адамдардың көңіл қалаулары мен сол көңіл қалауларын
қанағаттандыруға қажетті ресурстар арасында айтарлықтай айырымдар болады.
Алайда адамдардың тұтынушылықтарында шек жоқ, ал осы тұтынушылықты
қанағаттандыруға қажетті ресурстар ( жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік
қабілет) шектеулі.
Осылардың бәрін ескере отырып, экономикалық теорияны біз қоғамдық
ғылым деп қарастыра аламыз. Өйткені бұл ғылым шектеулі ресурстар жағдайында
тұтынушылықты қанағаттандыру үшін қоғамның қалауын сипаттап әрі талдап
береді.
Экономика ғылымы өзінің даму барысында тарихи ұзақ жолдан өтті.
Экономикалық білімнің элементтері, оның әртүрлі формалар мен шаруашылық
қызметтерінің тәсілдері туралы біздің дәурімізге дейінгі IX-V ғ.ғ. Көне
Қытайда, Индияда, Римде, Грецияда жекелеген оқымыстылар ( Ксенофонт,
Аристотель, Конфуций және басқалар ) эпизодтық пікірлерін баяндап өткен.
Экономика термині сонау Ежелгі Грецияда пайда болған. Ғылым
атауының авторы ежелгі грек философы Ксенофонт. Термин гректің екі сөзінен
тұрады: ойкос - үй, шаруашылық, номос - заң. Яғни шаруашылықты (
үйлерді ) жүргізудің заңдары, шаруашылықты пайдалана білудің, ұлғайтудың
тәсілдері.
Экономика ғылымы ұланғайыр. Ол қоғамның экономикалық өмірін зерттеуді
алдарына мақсат етіп қойған әртүрлі мектеп, бағыт, адамдар арқылы
қалыптасқан. Және сол мектеп, бағыт, адамдардың әрқайсысы экономикалық
теорияның пәні мен оның зерттеу мақсаттары туралы өз анықтамаларын беріп
келген.
Экономика ғылымы пәнінің даму прцесі өте қиын жолдардан өткен.
Француз дворянині А. Монкретьен бұл ғылымға – саяси экономика деп жаңа атау
берген. Ол өз ғылымның пәні етіп абсолютті монархтар басқарып отырған
мемлекет шаруашылығын зерттеуді алған.
Экономикалық ойлар тарихынан
1) Аристотель ( б.д.д. 384-322 жылдар ) – ежелгі грек философы,
энциклопедиялық оқымысты, логика ғылымының, сондай-ақ көптеген арнайы
білімдер салаларының негізін салушы.
2) Ксенофонт ( б.д.д. 430-355 ) – ежелгі грек тарихшысы және саяси
қайраткер, өзінің саяси көзқарасы бойынша – агриндік демократияның
қарсыласы, аристократиялық Спартаның жақтаушысы.
3) Конфуций ( б.д.д. 551-479 жылдар ) – Көне Қытайдың алғы лектігі
идеялық ағымдарының біріне негіз қалаушы, оның көзқарасы “Лунь юй ”(
“Сұқпаттар мен пайымдаулар” ) деген кітапты баяндаған. Оның ілімі
адамдарды сүю тұжырымдамаларына құрылған.
4) Шерман Дж. – сенатор, Шерман заңы деп аталатын заң жобасының авторы,
жұмысшылар мен фермерлердің антимонополистік қозғалысының қысымымен
қабылданған “Антитрест заңы” трест формасында немесе басқадай
формалардғы бірлестіктерді, сондай-ақ сауданы шектеуге бағытталған
қандай да болмасын келісімдердің заңсыз деп жариялады.
5) Маршалл Альфред ( 1842-1924 ж.ж. ) – баға теориясының авторы және
негізін салушы, экономика ғылымының классигі, Кембридж мектебінің
негізін қалаушы. Шекті тиімділік теорияларының принциптерін жасаушы.
“Сұраныстың икемділігі” терминінің авторы.
6) Гэлбрейт Джон Кеннет ( 1908 ж.т. ) – америка экономикісі, теңгеру
күштері тұжырымын шығарушы, “Жаңа индустриальды қоғам” ( 1697 ) деген
еңбегінде монополистік капитализмге сипаттама береді. Ол
корпорациялар мемлекеттік қызметтің реттеушілігін қажет етеді деп
санаған.
7) Шумпетер Иозеф ( 1883-1950 ж.ж. ) – көрнекті экономист. Тиімді
бәсекелестік тұжырымдамасын шығарған, ол өндірістік цикл экономикалық
өсу моделіндегі табиғи құбылыс деп санаған, экономикалық дамуда
инноваторлардың рөлін айрықша бағалап отырған.
8) Фридмен Милтон ( 1912 ж.т. ) – көрнекті экономист. Мемлекеттің
экономикаға араласпауын жақтаушы. Қазіргі монетаризмнің чикаголық
мектебінің өкілі. Экономика жөнінде Нобель сыйлығының лауреаты ( 1976
ж. ).
Экономикалық теорияның пәні мен мақсаттарына өз зерттеулерімен
анықтамалар бергендер:
1) Физиократтар мектебі – Ф. Кенэ, Тюрго, Д.де Немур XVII ғ. ортасы.
2) Шотландия ғалымы А.Смит өзінің “Табиғат туралы зерттеу және халықтар
байлығының сепептері” деген атақты еңбегінде.
3) Неміс ғалымы К.Маркс –“ капиталдың” авторы, онда ол саяси
экономиканың пәні деп өндіріс, материалдық игіліктерді өзара бөлісу,
айырбастау жәнетұтыну процесінде адам арасында қалыптасатын
обьективтік экономикалық қатынастарды айтқан.
Экономикалық теорияның австриялық, ағылшындық, тарихи және т.б.
мектептері бар. XIX ғасырдың аяғы мен бүгінгі күнге дейін А.Маршалл, Дж, М.
Кейнс және М.Фридман экономика ғылымының жарқын өкілдері болып табылады.
“Экономика ғылымының принциптері” деген еңбектің авторы А.Маршалл
“economics” деген атауды қолдана отырып, экономикалық ғылым деп анықтайды.
Ғалым өз еңбегінде адамдардың қоғамдағы әрекетін байқататын, олардың өз
тұтынушылықтарын қанағаттандыруға күш салатын жақтарын қозғап, ол күш
салушылықтың байлық единицасын қай өлшеміне жататындығын, оның жалпығы
бірдей байлық өлшемі – ақшамен мөлшерленетіндігін пайымдайды.
М.Кейнс өзінің “Жұмыспен қамтылудың жалпы теорсясы, пайызы және ақша”
деген еңбегінде, оған дағдарыс жайындағы экономиканы ендіре отырып,
экономика теориясын зерттеу тақырыбын кеңейте түсінген. Монетаризмге өту 70-
ші жылдардың орта кезіндегі экономикалық дағдарысқа байланысты болды. Ол
артынша мемлекеттік – нарықтық экономикаға көтерілді.
М.Фридман – монетаристік бағыттың негізін салушы. Ол экономика
пәнінің ғылымы деп экономикалық дамудың басты негізі болып табылатын ақша
қозғалысының заңдарын зерттеу деп білген.
Қазақстан Респбликасы нарықтық қатынастарға өтер кезде монетаристік
саясатты қолданды. Ол мынаған саятын: нарықтық экономиканың реттеуге
болатын сипатын сақтай отырып, әкімшілік араласуды емес, заңға негізделген
өзінің экономикаға араласуы арқылы мемлекетке “экономикалық” тетікті табуға
көмектесті. Монетаристік тұжырымдамаға мемлекеттің араласуы несие-ақша,
қаржы, валюта жүйелеріне заңды түрде ықпал ету арқылы “жанама” болды.
Зерттеу пәнінің ерекшелектеріне орай бүгінгі заманғы экономикалық
ғылымнан бірнеше бағытта таратуға болады.
- саяси экономика ( мракстік, батыс саяси экономикасы, “жаңа саяси
экономика”; )
- экономика ( экономикс ); а) микроэкономика, б) макроэкономика.
Экономикалық ойлар тарихынан
“Экономистер мен саяси
философтардың
дұрыс та, бұрыс та
идеяларда
біздің ойлағандарымыздан
гөрі үлкен ықпалды болады”
Джон
Мейнард Кейнс
Меркантилистер ( пайдакүнемшілдкер ) XVI-XVII ғ.ғ. аралығында
еуропалық көпшілігі меркантелизм деп аталатын экономикалық теория ықпалында
болды. Меркантелистердің ойларынша әрбір ұлт саудагерлер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz