Қазақстандағы діни секталар, олардың мақсаты

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Қазақстандағы діни секталар, олардың мақсаты

2. Діни секталардың адам санасына келтіретін әсері, олардың қауіптілігі

3. Діни секталарға түсіп қалмас үшін жасалатын іс-шаралар

Қазақстандағы діни секталар мәселесі

Қазақстан Республикасында шешілмеген әлеуметтік мәселелер көп және олар күрделену, шиеленісу үстінде. Оларға мысал ретінде, суицид мәселесін, жұмыссыздық мәселесін, жас аналар мәселесін, тұрғын-үй мәселесін, отбасы бұзу мәселесін жатқызуға болады. Осындай мәселелердің бірі - Қазақстандағы діни секталар. Секта, былайша айтқанда, бұл - белгілі бір діни ағымнан бөлініп кеткен, және оған қарама-қайшы бағыт алған оқу. Сектаға негізінен өзіндік мақсат тұтқан шағын топтың адамдары басшылық етеді. Бұндай діни «ұйымдар» күннен-күнге көбейіп, халықтың санасын жаулап алып, ешқандай жақсы істерге апармайды. Қазіргі таңда ресми мәліметтерге сүйенсек, 2008 жылғы қазанның 1-і күнгі мәліметі, елімізде 4173 діни бірлестік бар екен. Оның 2441-ін - мұсылмандар, 293-ін - православие, 86-сын - католиктер, 1272-сін - протестанттар, 4-ін - будда, 28-ін - иуда, 49-ын - дәстүрлі емес діндер мен 47-сін қайырымдылық қорлары және соңғы кездері белгілі бола бастаған пресветериандық конфессияларға жататын «Жаңа апостол», «Благая весть», «Жаңа аспан», «Агапе» сияқты діни секталардан тарайтын қауымдар бар. Олардың бәрі әділет органдарында тіркелгенімен, дәстүрлі дін мен қоғамдық ұйым өкілдері және құқық қорғаушылар, көбіне мұндай ұйымдардың қоғамға жат екенін айтып, қанша ескертсе де, секталардың құратын торларына түсіп жатқан азаматтар азаяр емес. Ең қауіптісі, соңғы уақытта, түрлі секталар мен жалған діни бірлестіктер, арам ниетін жасыру мақсатында, өздерін қоғамдық ұйым не болмаса жауапкершілігі шектеулі серіктестік ретінде таныстыруда. Мысалы, газетте басылған хабарлама арқылы, жұмыс іздеп барсаңыз, сектаның кеңсесіне тап болуыңыз ғажап емес. Заң орындары, мұндай тәсілдің, әсіресе қаржы дағдарысы кезінде жиі қолданыла бастағанын ескертеді.

Президент Нұрсұлтан Назарбаев ел аумағындағы миссионерлердің іс-әрекетіне тосқауыл қою керектігін ескерсе де, керісінше еліміздегі діннің қатары күннен-күнге толыға түсуде. Тіптен, тіркелмегендері қаншама. Ал, ол көп діни секталардың еліміздегі толеранттылықтың тірегі болмақ түгілі Конституцияға кереғар әрекеттері, адам құқықтарын аяққа таптап, ел ішінде әжептеуір дау-дамай тудырып, қазақты жік-жікке бөліп, айрандай ұйысып отырған отбасының ойранын шығарып жүргендіктері осы күнде БАҚ-да көп жазылып, көп айтылып келеді.

Қазіргі таңда Қазақстанда 384 миссионер жұмыс атқаруда. Көше-көшені аралап, құдайы асқа шақырып, тегін кеңес беруге даяр діни секталардың көбейгені соншалық, еліміздің ірі қалаларында олардан аяқ алып жүре алмайсыз. Олар жай жүрмейді. Олар жастарды материалдық игілікпен алдап, арбап, өз діндеріне кіргізіп, одан соң оларды құлша өмір сүруге алып келеді. Мәселен, Алматы, Астана қалаларында “Иеһова куәгерлері” мен “Жаңа өмір” белсенділерін жиі кездестіреді. Олардың арасында қаракөз қандастарымыз да бар, олардың жүргеніне алғашында алаңдап, бүгінде олар түсініксіз әңгімелер айтып жатса, таң қалмауға болады.

Көпұлтты мемлекетіміз көпдінді мемлекетке айналып бара жатыр. Себебі түрлі діни ағымдар мен секталар сайын далада жүгенсіз жүр. Әсіресе аймақтарда қаптап кеткен діни бірлестіктер жергілікті жастарды «жақын» тартып, ұлттық мәдениет пен діни мәдениеттің арасына іріткі салуда. Мәліметтері бойынша, 2007 жылы діни ахуалдың салдарынан еліміздегі жастардың 15 пайызы осы ағымға ере бастаған. 2009-2010 жылдары бұл көрсеткіш 60 пайызға жеткен. Егер өңірлерге бөліп қарасақ, 10 000 адамның 7, 5 мыңы «уаххабилер», оның ішінде 75 пайызы - 13-25 жас аралығындағы жасөспірімдер мен жастар.

Осы қалпымен кете берсек тәуелсіздік бізге қиял болып қалуы әбден мүмкін, себебі қылмыспен күресіп бетін қайтаруға болады, ал діни сеніммен күресіп жеңе алмайсыз, өйткені оны жүрекпен қабылдайды, жүрекке бөтеннің әмірі жүрмейді, әрі жүрек - жалғыз ғой. Басыбайлы соқыр сенімге кіріп кеткен қандастарымызды оң жолға қайтарудан гөрі, енді соған жол бермеудің алдын алу тиімді бүгінгі таңда.

Шартты түрде діни секталардың іс-әрекеттерін екі түрге бөлуге болады:

1. Санаға шабуыл жасауды мақсат ететін діни секталар;

2. Белгілі бір мүдде үшін әрекет ететін діни секталар.

Олардың мақсаттары әр-алуан. Біріншіден, мемлекеттің ішкі қауіпсіздігіне зиян тигізу. Қайсы бір сектаны алатын болсақ, ешбірі қазақтың мұңын мұңдап, күйін күйттеу үшін келмегендігі анық. Түрлі сектаның жетегіне кету арқылы отбасын ойрандатып, қоғамды шулатып, тыңшылық, экстремистік, террорлық іс-әрекет жасап, мемлекеттің ішкі қауіпсіздігіне орасан зиян тигізуі бек мүмкін.

Екіншіден, дамыған немесе даму үстіндегі тыныш жатқан бір елді тоқырауға жіберудің бір тәсілі түрлі діни ағымдар арқылы қоғам ішінде іріткі тудыру. Мәселен, ислам әлемінің тарихына қарасақ, дұшпандары майданда жеңе алмаған соң мұсылмандарды әлсірету үшін түрлі теріс ағымдарды қолдан жасап, мұсылман жамағатын дүрдараз етіп, ынтымақ пен бірлікті ыдыратып, мемлекетті әлсіреткен.

Үшіншіден, мемлекеттің болашағы білім мен ғылымға, экономика мен көреген саясатқа байланысты. Ал секталар білім мен ғылымға қарсы. Тәп-тәуір оқып жүрген студент сектаға кірген бойда оқуы нашарлап, тіпті тастап кетіп жатады. Себебі, оған мемлекеттің болашағы қажет емес.

Төртіншіден, болашақ жастардың қолында деп білеміз. Олай болса, секталар біздің болашағымыз деп үміт артып отырған жастарымызды өз қатарларына тартумен келешекке қауіп төндіреді. Олардың жетегіне кеткен жастар еліміздің заңын құрметтемейді, әскерге бармайды, қолына қару алып отанын қорғамайды, салтымыз мен мәдениетімізге атүсті қарайтын болады. Сол себепті жастарымызды имандылыққа, ата-бабаларымыздың сан ғасырлар бойы ұстанып келген асыл дініміз исламға баулысақ, түрлі жат ағымдардың жетегіне кетпейтін болады. Сонымен қатар иманды жас отанын, елін, жерін сүйетін, салт-дәстүрін, тілін, мәдениетін берік ұстайтын болады. Өйткені, Мұхаммед пайғамбарымыз (с. ғ. с. ) : «Отанды сүю иманнан», - деген. Мәселен, Еуропа елдерінде мектеп қабырғасынан, яғни 4-5 сыныптан бастап өз елінің ресми дінін арнайы пән ретінде үйретеді. Өз дінін жастайынан санасына сіңірген баланы қандай секта болмасын арбай алмасы анық. Сол себепті ол елге сектанттар барғанымен бос қайтатындықтан, Еуропа бұл мәселеде өзге елдерге бізде дін бостандығы бар деп жар салады.

Бесіншіден, уақыт өте келе дінаралық қақтығыс тудырады. Әлем оқиғаларына көз тіккенімізде дінаралық кикілжіңдер мен қақтығыстарға куә болып жатамыз. Әрине, 16 миллион халқы бар Қазақстанға 40 түрлі конфессия (дін) өте көп. Мысалы, соңғы уақыттарда кейбір отбасыларда әкесі бір дінді, баласы бір дінді, анасы бір дінді ұстанатын халге келдік. Аллаһ сақтасын, осындай отбасыларда кикілжің туатын болса, әркім өз жақтастарын мәселеге араластырып, арты бітпес жанжалға ұласып кетуі мүмкін.

Алтыншыдан, қоғамды діннен, руханияттан алшақтату арқылы қоғамды дінге қарсы қояды. Секталар дәл осылай тайраңдап білгендерін жасай берер болса, болашақта қоғамды діннен, руханияттан азарда-безер ететін халге жеткізеді. Діни секталардың әрекетіне күйінген халық дінге деген көзқарасы өзгеріп, дінсіздікке ұшырауы мүмкін. Мысалы, қазіргі кезде сақалды кісіні көрсе, ажыратып жатпастан бірден уаһһабист деп қорқады. Әрине, әрбір сақалды кісі уаһһабист емес. Қоғам діннен, имандылықтан алшақтаса, рухани азғындық басталады. Рухани азғындау қоғамның, ұлттың іштей ыдырауына, артынан жойылуына алып баратын негізгі фактордың бірі.

Енді сол секталардың қаупі туралы тоқталсақ, көбіне елімізде шетелден келген секталар миссионерлері көп. Оларды Сауд Арабиясында, Египетте арнайы орталықтардан дайындап шығарады. Олар жастарымызға келіп «сендерде дін болмаған, қазақтар Аллаһқа серік қосқан, аруаққа табынған, қысқасы, бізде ғана таза дін» дейді де, көп адамды солай иландырып әкетеді. Осылайша, неоколониализм, яғни жаңа тәсілмен отарлау саясатын жүргізе бастайды.

Ислам ішінде «Хизбут-тахрир», такфир, исмаилид, ахмадия жамағаты деген секталар барын білесіздер. Бұл секталар біздің либералдық діни заңымызды пайдаланып тіркеліп алды. Және де Лондоннан басқа еш жерде бұларды тіркемейді. Мұсылман мемлекеттерінің ешқайсысында тіркелмеген. Ал бізде бұлар ресми түрде тіркелген. Олардың Қазақстанда үш-төрт мешіті бар. Қазір біздегі жамағат діни сауатының таяздығынан бұл секталарды «бұлар да дұрыс жолдағы мұсылмандар ғой» деп қарап, соларға байқамай қалай кіріп кеткендерін аңғармай қалады. Енді бұлардың жолын кесу үшін бізге мешіттен тыс жерлерге діни уағыздарымызды арттыру керек, белсенді қимыл жасауымыз қажет.

Бұл секталардың адамдарға қаупі бар екендігі көптеген факторлармен дәлелдеуге болады. Мысалы, 2008 жылдың қазан айында Алматыдағы саентология шіркеуінде жүргізілген тінту кезінде, Қазақстан аумағында қолдануға тыйым салынған, психотроптық дәрі-дәрмектердің ірі мөлшері тәркіленді. Алайда, көпті көрген Ұлттық қауіпсіздік комитеті қызметкерлерінің таңдайын қаққызған нәрсе бұл емес. Қоғамға жат діни әдебиеттен бөлек, саентологтардың сейфтерінде осы ұйымға мүше болған 8 мыңнан астам адамға қатысты жасырын сипаттағы ақпараттар сақталған мұрағат табылды.

Секталардың әсерінен Қазақстанда көптеген жағымсыз оқиғалар орын алуда. Мысалы, секталар қаржылық мақсатта құрылады, осыған байланысты оқиға Гүлшахар Жақыпованың басынан кешкені. Оның күйеуі, саентология ұйымының қатардағы мүшесі, отбасынының ұзақ жылдар тырнақтап жинаған ақшасын, діни ұстаздарына апарып, отбасын кедейшілікке душар еткізген.

Көп жағдайда бұл секталар адамзатты құрту үшін, ұлтты құрту үшін бағытталады. Осыған байланысты олардың іс-әрекеттері, мысалы «Аллаһ үшін» деген ұранмен өз-өздеріне қол жұмсайды, ал Құран Кәрім бойыша өз-өзіне қол жұмсау үлкен күнә болып табылады. Бұл істі жасаған адам тозақта мәңгі сол қиянатты өз-өзіне жасай береді.

Діни секталардың арбауы мен шырмауына түсіп қалмас үшін оның алдын алу қажет. Діни секталарды тіркеуге алу ҚР Әділет министірлігі, Қазақстан мұсылмандар діни басқармасы, бұқаралық ақпарат құралдары, құқық қорғау органдары, жергілікті әкімдіктер, жоғары оқу орындары, мектеп, ата-аналар діни секталрдың арбауына түспес үшін мынадай шаралар жүргізуі қажет, біріншіден, Қазақстан мұсылмандар діни басқармасы діни секталарға қарсы мешіттерде халыққа ақ пен қараны ажыратып, діни секталардың шынайы бет-пердесін ашып беруі, діни басқармада және әрбір облыс мешіттерінде діни танымдық газет-журналдар ашуы, жастардың діни сауатын ашу үшін 1-2-3-айлық курстарын ұймдастыруы. Екіншіден, бұқаралық ақпарат құралдары діни секталардың заңсыз және жағымсыз іс-әрекеттерін халыққа дер кезінде және шынайы түрде баяндап отыруы, беделді дін танушы ғалымдарының діни мәселелер, имандылық тақырыптарындағы бағдарламаларын ұйымдастыруы қажет. Үшіншіден, әрбір жоғары оқу орындарында университет, ұжым болып діни секталардың ланкестік іс-әрекеттеріне қарсы, семинарлар, лекциялар ұйымдастыруы. Төртіншіден, мектептерде мектеп ұжымы, сынып жетекшілері де жас буынға дін негіздері, имандылық, әдеп сабақтарын жүргізуі. Бесіншіден, әрбір ата-ана баласын күнделікті қадағалап, тәртібіне, сабағына, жүрген ортасына, немен айналысып жүргеніне мән беруі, имандылық пен инабаттылықты жастайынан бойына сіңіру қажет. Қазіргі таңда басқа діни секталарға өтіп кеткен жастар көп. Айталық Иегова куәгерлері, баптист, Ахмеди жамағаты, Хизб-ут-Тахрир партиясы сияқты ағымдарды айтуға болады. Мұны жастардың діни сауатының төмендігінен, фундаментальді білімнің жоқтығынан, ой-өрісінің тарлығынан деуге болады. Сол секталарға өтіп кеткен жастарды ауыл болса ауыл ақсақалдарын, қала болса дінтанушы ғалымдарды, мешіт имамдарын шақырып, олармен сұхбаттасып, нақтылы дәйектермен дәлелдеп, алған бетінен қайтуды өз санасымен мойындап қабылдауы керек.

Осы мақсатта Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 30 желтоқсандағы №1319 қаулысымен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Діни істер комитеті құрылды. Комитеттің негізгі атқаратын міндеті азаматтардың діни сенім бостандығы мен құқықтарын қамтамасыз етуді, әр түрлі діни сенімдегі діни бірлестіктер арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті, олардың мемлекетпен қарым-қатынасын реттеуді іске асыру болып табылады.

Бұл мәселелердің ел өміріне, ел ертеңіне, ұлтқа аса қауіптілігін сезінген халық қалаулары 2008 жылы Парламент мәжілісінде Берік Бекжанов, Камал Бұрханов, Нұртай Сабилянов бастаған депутаттар Үкімет басшысының атына сауал жолдап, онда 1992 жылы қабылданған «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» Заңға өзгерістер енгізу туралы бастама көтерген болатын.

Жаңа Заң жобасы «миссионерлік қызмет» ұғымын нақтылап отыр. Енді өздерінің діни бірлестіктері аумағынан тыс жерлерде діни ілімдерін тарататын барлық тұлғалар «миссионерлер» деп аталатын болды және миссионер ретінде әкімдіктерде есептік тіркеуден өтуі қажет.

Діни мазмұндағы әдебиеттерді таратуға шектеулер қойылмақ. Мінәжат ету орындарын салу істері реттелмек.

Отбасын бұзуға ықпал ететін және бұған мәжбүрлейтін, адамгершілікке нұқсан келтіретін, міндетті орта білім алуға, азаматтардың денсаулықтарына зиянын тигізетін діни бірлестіктердің қызметіне тыйым салу көзделген.

Қазақстан Республикасында бұрын мәлім емес әлдебір діни ілімді ұстаушы діни бірлестікті сараптамалаудың сапасы мен тиімділігін арттыру үшін мемлекеттік тіркеуден өткізуді 6 айға соза тұру көзделуде.

Діни сараптаманың маңызы арта түсуіне байланысты діни әдебиеттер енгізілгенде, сондай-ақ кітапханалар қорына түскенде оларға сараптама жасау ісі қолға алынады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.