Христиан дініндегі провасловиялық ағым

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Христиан дініндегі провасловиялық ағым.

Христиан дінінің пайда болуы туралы тарихын зерттеу, дәлелдемелермен айтады. Көптеген зерттеушілер өз тұжырымдарын, тарихи, археологиялық материалдарға сүйене жасады. Діни сенімдердің, философияның айтуынша, дін Адам-Ата мен Хауа анадан келе жатқан құбылыс делінген.

Пайғамбарлар арқылы адамдарға жеткен дін шынайы, болмыстық қалпында келеді және сақтауға мүмкіншілік береді. Христиан діні туралы философиялық көзқарастар арқылы тарихи кезеңдер уақыт өткен сайын дінге түрлі сипаттамалар беріліп келді. Мыңдаған жылдар аралығында діндер өзгеріске түсіп, Алланың шынайы діни болмыстығын жоғалтып келді. Әлемдік діндердің бірі - христиан діні. Ол да пайғамбарлар арқылы берілген діни ұғымдардың өзгеруі арқылы алғашқы қалпын жоғалтып Исаға ғ. с. -ға түскен Інжіл кітабы адамдардың қолымен өзгертіліп жазылды. Інжіл кітабы бұл христиандардың ең қасиетті кітаптары. Христиан діні біздің дәуіріміздің І ғасырының ІІ жартысында Кіші Азияда пайда болды. Бұл дін негізінен тез таралған. Екі ғасыр бойына Рим мемлекеті Жерорта теңізі төңірегіндегі елдерде «жұтып» бітірді.

Үздіксіз жүргізілген соғыс жүздеген мың құлдарды қолға түсірді. Екі ғасырлық соғыстың және көтерілсітерді нәтижесінде Рим (империясы) республикасы империяға айналды. . Ол еңбекші бұқараның езілуінің күшеюіне айналып келді. Бұл еңбекші бұқара халықтар көктен көмек күтті. Империяның құрылуына байланысты Рим императорына табынуы күштеп енгізу әрекеті жасалынды.

Алайда императорға табыну тек үстем тап өкілдері арасында ғана орын алды. Шығыс ғибадатына келер алдындағы құдай қиналысы, оның қайта тірілуі, о дүниедегі өмірге үміт ету үлкен ролге ие болатын. Жаңа туған христиан діні осы діндерден көп қабылдады. Христиан діні Шығыс халықтарының діні ғана емес, философиялық түсініктерін де қабылдайды. Христианшылдықтың идеялық төркіні, біріншіден әр түрлі Шығыс діндерінің мифологиясы, екіншіден Ежелгі дүниедегі анайы философиялық ұғымдар. Шығыс діні жүйесінде христиандарға үлкен ықпал еткен Иудолизм - еврейлердің ежелгі монотеистік діні. Христиан діні Көне өсиетке кірген құдайдың әлемді, өлімдік және жануарларлы адамды жаратуы туралы Көне өсиет қағидаларын өзгеріссіз сақтады. Христиан дінінің негізін салушы туралы тарихи және мифологиялық мектептер, христианшылдық иарихында ең күрделі мәселе етіп оның шығуын қарастырады.

Христиан дінінің (ағымы) пайғамбары Иса 2000 жыл бұрын Палестинада дүниеге келді. Исаны анасы Мария баланы некесіз туған.

Біздің дәуіріміздің І жартысында өмір сүрген тарихшылар философтар өз еңбектерінде Исаның атын атамаған. Жаңа өсиеттің ежелгі құжатының бірі - Апокалипсис. Христиандық адамгершіліктің мазмұны Исус Христостың діни қағидаларында жан -жақты ашылып көрсетіледі. Ең бастысы христиан діні тарихында тұңғыш рет адамгершілікке тәрбиелеуді тиым салу рухында емес, үлгілік рухында жүргізуді жақтады, яғни христиандық ақыл-кеңестер адамның сана-сезімін, ар-ұятын оятуда, оның бойындағы асыл қасиеттерді тереңдетуге, жамандықтан бойын аулақ салуға бағытталды.

Ар-ұят деген сөздің өзін Апастол Павел көне мәдениеттің әдеби қорынан алғандығы тарихтан белгілі, ондағы басты мақсат христиан ілімінің Сенім жайындағы идеяларын нақты көрсету және ар-ұят ұғымын Исус Христос қағидаларымен өзара байланыстыра ққарастыру болатын. Исус ілімінде адамзатқа деген шексіз махаббат, құдайға деген шексіз сенім, адамның бұл өмірдегі іс-әрекеттері басты орныға қойылған. Христиан дініндегі басты этникалық құндылық-құдайдың өзі. Құдай - ол махаббат, махаббат болғанда құдайды шын көңілмен мойындап, оны қастерлейтіндерге ғана арналған шынайы махаббат. Құдай дүние жүзіндегі өмір сүріп жатқан халықтардың ешқайсысын да алаламайды, бәрін де тең санайды. Ендеше христиан діні бір халықтың екінші бір халыққа үстемдік жасауын ешбір қаламайды. Осы тұрғыдан алып қарастырғанда христиан дінінің иудаизмнен түбегейлі айырмашылығы бар, өйткені иуадаизм еврей халқын басқа халықтардан әлдеқайда жоғары қояды. Өз халқынан басқасын бәрін төмен санап, олардың мәдениетіне жеккөрушілікпен, менсінбеушілікпен қарау, - бұл ағымға тән қасиет болып саналады. Осы жағдайдың өзі-ақ христиан дінінің мәртебесін одан сайын асқақтата түсетініне ешбір күмән туғызуға болмайды. Христиан діні бойынша жаңа туылған нәресте күнәһар болып табылады. Сол үшін жаңа туған баланы шоқындырады. Христиан ілімібойынша тазару өте үлкен рол атқарады. Оған жетудің басты жолы адамның рухани жағынан ұдайы жетіліп отыруы болып таыбылады. Мұндай жағдайда жетіліп отыруы болып табылады. Мұндай жағдайда құдай жолына шын түскен адам өз тіршілігіндегі жаман қасиеттерден мүлдем арылып жаңа адамға айналады. Христиан дінін қабылдаған әрбір адам Евангелияның шарттарын қатаң орындаумен қатар күнәдан пәк болуы шарт, ал әрбір адамзаттың бойындағы құмарлық, пендешілік сезімдерді жеңе білу әр пенденің өмірлік мәні мен мақсаты болмақ. Маркстік ғылым үшін Исустың өмір сүргені не өмір сүрмегені маңызды болып есептелмейді. Ф. Энгельс өзінің алғашқы христиандық туралы мақалаларында ондай мәселені қойған емес. Христианшылдықтың негізін және адамның іс-әрекетінен емес сол кезеңдегі қоғамдық жағдайдан және идеялар күресінен іздеу керек. Осы ретте Исус Христостың Евангелиелік бейнесі, белгілі бі тарихи бейненің көрінісі емес, адамдардың ұзақ идеялық күресі барысында қайшылықты жақтармен қалыптастырылған. Буржуазиялық бағыттағы ғалымдардың арасында христиан дінінің шығуын зерттеуді дұрыс жолға қойған прогрессивті неміс ойшылы Бруно Бауер болды. Ф. Энгельстің айтуынша, Бруно Бауер өзінің алдындағы із салушылардың барлығынан да көп іс бітіріп, бірінші рет ежелгі христиан дінін ғылыми түрде жан-жақты дәлелдеді. Оның дәлелдегені 1840-1848 жылы ежелгі христиан діні Шығыс (иудаистік) және батыс (Эпин Римдік) діни философиялық идеялар жиынтығы деген пікірі.

Христиан діні өзге діндерге қарағанда тез тарады. ІІІ ғ шіркеу өз күшінде императорға билік ете бастаған еді. ІV ғ христиан діні мемлекеттік дін құқығына жетті. Үш жүз жылдың ішінде қудаланушы діннен иеленуші билеуші дінге айналды. Дегенмен бұл дін бірде жоағары, бірде төменгі деңгейде қабылданды. Оны түсіну үшін сол жердегі әлеуметтік экономикалық, саяси жағдай әсерін тигізбей қойған жоқ. Христиан діні біржақтама діни бағытта емес. Ол көптеген ағымдарға бөлінеді. Бөліну процесі көптеген ғасырлар бойы жүрді. ІV ғ Шығыс және Батыс христиандары болып бөлінуі басталды 1054 ж Христиан діні біржола прваславиялық және римдік католиктік шіркеу болып екіге бөлінді.

Проваславия құрылымын өзінше бір мәнге ие болған кездегі тарихи шарттарынан ғана әлеуметтік жағдайдан түсінуге болады. Қоғамдық қатынастар Византияға деген іркіліске сондай-ақ шіркеу мен өкімет аралық жағдай проваславиелік шіркеуге әсер етті.

Ватолизм мен православиенің арасында өзгешелік болғанымен, олардың оқуда, табынуда және шіркеулік ұйымдардағы бағыттарында жалпы христиан дінінің көптеген әдет-ғұрыптары ортақ, бұл бөліну, әсіресе, феодализм дәуірінде айқындала бастады. Бұл екі ағымның оқуындағы шіркеулердің құдай мен адам арасындағы байланысы жайлы догматтарының бір-біріне ұқсастығы олардың жалпы діни бағытын көрсетеді. «Христианды шіркеу ғана құтқара алады» деген шіокеу қарары екі ағымның бір бағыттылығын көрсетеді. Екі ағымда да шіркеудің шектеулерін, әдет-ғұрыптарын сақтау белгіленген. Әсіресе сыры жұмбақ ғұрыптарды орындау «Құдайдың рақымына» бөлену үшін жасалады.

Ондай жұмбақтар жетеу: шоқыну, шомылдыру, тәубе ету, тазалану, некелесу, әулиелік және әулиелену. Проваславиялық ағымның шіркеулері қасиетті жазба «Інжіл» шіркеу дәстүрлерін қабылдайды. Бұл ағымда политеизмнің қалдықтары мойындайды. Олар үштік Құдай, Құдайға ғана табынуды, қасиеттерге табынуды мойындайды. Сонымен қатар шіркеулерде бірнеше өзгешіліктер қалыптасқан. Шіркеудің бөлінгеніне қарамай католиктер жерінде де проваславие өзін «әлемдегі жеті соборлардың рухани мұрасын сақтаушы» деп санаған. Сондықтан да провасловияның католизмнен айырмашылығы христианның дагматикасында қандай да бір өзгеріс болса оны мойындамауынан көруге болады. Проваславияның оқуында «арғы жақтағы» өмірдегі тазару жайлы түсінік жоқ.

Проваславие шіркеуінде басшы жалғыз Папа емес соборлық басқару. 15 тәуелсіз проваславиялық шіркеу бар. Оның қатарына ежелгі патриархтар сондай-ақ Шығыс Европа мен Оңтүстік Америкадағы проваславиелік шіркеулер жатады.

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ГМД) аймағында екі проваславиелік шіркеулер жатады. ТМД - да екі проваславиялық шіркеу бар. Олар орыс және грузин православиялық шіркеулері. Проваславиелік табыну мен шіркеу ұйымының да өз ерекшеліктері бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.