Бухгалтерлік есептің мәні мен есептің әдістері және қағидалары

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Бухгалтерлік есеп кәсіпорынның қызметін бейнелейді. Субъектінің меншігі, шаруашылық құралдарының және оның өндіріс процесіндегі көздерінің қозғалысы бухгалтерлік есептің мәні болып табылады. Жекелеген құрамдас бөліктері бухгалтерлік есептің объектілері деп аталады. Бухгалтерлік есептің бъектілеріне мына процестер жатады:
• Қамтамасыз ету (дайындау), кәсіпорын алған шикізат, материалдар, отын және басқа материалдық қорлар, сонымен қатар мұндайда жабдықтаушылармен, транспорттық ұйымдармен арада туындаған қарым-қатынастар бухгалтерлік есептің объектілері болып саналады;
• Өндірістік, мұнда өнім дайындауда пайдаланылатын өндіріс құралдары, оларға байланысты шығындар бухгалтерлік есеп объектілері болады. Объетілер бухгалтерлік есепте жалақы, амортизация есептеу, еңбек құралдарының есептен шығару мен өнімнің өзіндік құнын анықтау жолдарымен бейнеленуі;
• Өткізу, мұнда сатуға арналған өндіріс өнімдері; өткізу жөніндегі шығындар (буып-түю, орау, іріктеу, тасымалдау); субъектінің сатылған тауар, орындалған жұмыс, көрсетілген қызмет үшін алған ақшалай түсімі есептелінеді.

1. Ә.Әбдіманапов «Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері». Алматы, 2006.
2. Қ.К.Кеулімжанов, З.Н.Әжібаева, Н.А.Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп принциптері». Алматы, 2003.
3. В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп». Алматы, 2005.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ТҰРАР РЫСҚҰЛОВ атындағы ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ МӘНІ МЕН ЕСЕПТІҢ
ӘДІСТЕРІ ЖӘНЕ ҚАҒИДАЛАРЫ

Тексерген:
Цааганху Г.З.

Орындаған:
Тыныштықова Айгерім
Курс: ІІ
Группа: АЖ-
204

Алматы 2007

БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ МӘНІ
Бухгалтерлік есеп кәсіпорынның қызметін бейнелейді. Субъектінің
меншігі, шаруашылық құралдарының және оның өндіріс процесіндегі көздерінің
қозғалысы бухгалтерлік есептің мәні болып табылады. Жекелеген құрамдас
бөліктері бухгалтерлік есептің объектілері деп аталады. Бухгалтерлік
есептің бъектілеріне мына процестер жатады:
• Қамтамасыз ету (дайындау), кәсіпорын алған шикізат, материалдар, отын
және басқа материалдық қорлар, сонымен қатар мұндайда
жабдықтаушылармен, транспорттық ұйымдармен арада туындаған қарым-
қатынастар бухгалтерлік есептің объектілері болып саналады;
• Өндірістік, мұнда өнім дайындауда пайдаланылатын өндіріс құралдары,
оларға байланысты шығындар бухгалтерлік есеп объектілері болады.
Объетілер бухгалтерлік есепте жалақы, амортизация есептеу, еңбек
құралдарының есептен шығару мен өнімнің өзіндік құнын анықтау
жолдарымен бейнеленуі;
• Өткізу, мұнда сатуға арналған өндіріс өнімдері; өткізу жөніндегі
шығындар (буып-түю, орау, іріктеу, тасымалдау); субъектінің сатылған
тауар, орындалған жұмыс, көрсетілген қызмет үшін алған ақшалай түсімі
есептелінеді.
Қолда бар құралдарды ұтымды пайдалану, олардың сақталуын бақылауды
дұрыс ұйымдастыру жіктеу қажеттілігіне байланысты болады.
Кәсіпорынның шаруашылық құралдары құрамы (түрлері), орналасуы, пайда
болу көзі мен көзделген мақсаты бойынша жіктеледі.

Құралдардың түрлері мен орналасуы бойынша жіктеу

Өндірісте бар, айналымдағы және өндірістік емес саладағы құралдар
былайша бөлінеді:
Негізгі құралдар – өндіріс процестерін жүргізу үшін қажетті жағдайлар
жасайтын (құнына қарамастан) еңбек құралдары олар ұзақ уақыт бойы сыртқы
түрі мен формасын сақтап, өндіріс барысында (бір жылдан астам) қатысады.
Өндіріс барысында олар бірте-бірте тозады, жөндеуді немесе толығымен
ауыстыруды талап етеді. Сондықтан негізгі құралдар құнының бөлігін дайын
өнімнің өзіндк құнына ай сайынғы ұсталу, тозу дәрежесіне қарай құнын бірте-
бірте төмендету (амортизация) жолымен қосылады.
Материалдық емес активтер – бұлар әкімшілік мақсатпен және басқа
субъектілерге жалға берілуге, өндірісте ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам)
қолдануға немесе тауарларды өткізуге (жұмыс, қызмет) арналған, заттық мәні
жоқ, ақшалай емес активтер. Бұларға фирманың бағасы, фирмалық марка,
патент, лицензия, авторлық құқық, сондай-ақ рецептура, технологиялық
регламент, ноу-хау құндары жатады. Олар ақшалай теңеумен бағаланады және
баланста көрсетіледі, оның үстіне бұл активтерге де ұсталу, тозу дәрежесіне
қарай құнын бірте-бірте төмендету (амортизация) есептеледі. Олар ел
ішіндегі де, халықаралық рыноктағы да сату-сатып алудың мәні болып
табылады.
Салық төлеушінің бухгалтерлік балансында есепке алынатын және жиынтық
жылдық табысты алу үшін қолданылатын негізгі құралдар салық заңнамасында
тұрақты, белгіленген активтер (Салық кодексінің 105-бабы) белгіленген.
Ұзақ мерзімді қаржылық салымдар – субъектінің басқа субъектілердің
жарғы капиталына сол субъектілерге үлесті қатысудан алатын кірістер және
дивидент немесе процент түрінде қосымша экономикалық пайда алу мақсатымен
қаржы салуы.
Айналымдық қаржы қаражаттың бір ғана айналымына қатысады және өзінің
құнын өндірілген өнімге бірден және толығымен қосады. Олар айналымдық
өндіріс құралдары мен айналған қаржыдан тұрады.
Айналымдық өндірістік құралдарға өндіріс процесіне тікелей қатысатын
(шикізат, материалдар, отын, жартылай өнімдер, бітпеген өндіріс) жатады.
Айналатын процеске қызмет ететін құралдар айналу құралдары (банктегі
шоттағы, субъектінің кассасындағы ақшалай қаржы, құнды қағаздар, әртүрлі
дебиторлық борыштар сомасы) деп аталады.
Дебиторлық борыш субъектінің басқа бір субъектілерде уақытша тұрған
немесе белгілі бір мезгіл өткен соң қайтарылуға жататын құрамдары болып
саналады. Дебиторлық борыш ұзақ мерзімді (бір жылдан астам) және қысқа
мерзімдік (бір жылға дейін) болады.
Пайда болу көздері мен мақсатты көздері бойынша шаруашылық құралдарын
топтастыру негізіне оларды сол кәсіпорынға бекіту белгісі ретінде салынған.

Кәсіпорырын құралдарының пайда болу көздерін жіктеу

Бұл сызбаның мәліметтеріне қарасақ, қаражаттың келесі көрсетілген
бөліктерге бөлінетіні байқалады:
Меншікті капитал кәсіпорын қызмет еткен ұзақ уақыт бойы пайдаланатыны
(жарғы капиталы, резервтік капитал, бөлінбеген табыс).
Жарғылық капитал – құрылтайшылардың (қатысушылардың) шаруашылық
жүргізуші субъектіге оны ұйымдастарған кезде бөлген сомасы және жарғыда
көрсетіледі. Оның мөлшері тұрақты және өзгермей қалады. Жарғы капиталының
көбеюі немесе азаюы тек қана құрылтайшы құжаттарға тиісті өзгерістер
енгізілгеннен кейін құрылтайшылардың (қатысушылардың) шешімі бойынша жүзеге
асады.
Резервтік капитал – пайдадан ақша аудару есебінен пайда болатын
меншікті қаражат бөлігі, шаруашылық іс-әрекетке кететін шығынды жабу, жарғы
капиталын толтыру, дивиденттер мен субъектінің басқа шығындарын өтеу үшін
қолданылады.
Бөлінбеген табыс (жабылмаған шығын) – барлық шығыстар мен салық
төлегеннен кейінгі шығарылатын кірістің қалған соммасы.
Қарыз қаражат айналымдық қаржыға қосымша қажеттілікті, соның ішінде
щикізаттың, материалдардың, отынның және тағы басқа маусымдық қорларын
жасауды жабады. Олар кәсіпорынға уақытша пайдалануға беріледі және белгілі
бір мерзімнен пайдалануға тиісті.

Бухгалтерлік есептің әдістері
Кәсіпорындар мен ұйымдарда болып отыратын күнделікті операциялардың,
үдерістердің маңызы әр түрлі. Осы үдерістер мен операцияларды бухгалтерлік
есептің көмегімен бақылап, тексеріп олардың дұрыс орындалғандығын немесе
орындалмай жатқанын қарап, одан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.