Індеттік процестің даму заңдылықтары және сатылығы

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Індет процесі деп, оның бұғауланған үш құрама бөлігінің, (инфекция қоздырушысының бастауы, берілу тетіктері, бейім жануарлар) бір-бірімен әрекеттесуі нәтижесінде жануарлар арасында инфекцияның айқын немесе жасырын түрінде пайда болып, таралуын, жайылуын айтады.
Індет процесін зерттеудегі мақсаты-ауру бір малдан екіншісіне қалай жұғады, індет басылып екінші рет қайталанғнша осы аралықта микроб қайда және қалай сақталады, індеттің таралуына және оның тоқтауына қандай факторлар әсер етеді және т.б. анықтау болып табылады .
Індет процесінің үш тұрақты құрылымы .
1. Инфекция қоздырушысының бастауы .
2. Қоздырушысының берілу тетігі .
3. Бейім жануарлар .
Инфекция қоздырушысының бастауы ретінде ауру мал, жасырын микроб алып жүруші жануарлар, олардың өнімдері, көң, топырақ, ағыны жоқ тоқтау су, бөгет саналады.
Ауру қоздырушысы ретінде саналуы үшін оларда микроб өсін-өнуі немесе сақталуы қажет.

1. Т.Сайдулдин.
Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары.
Алматы. « Полиграфия Сервис и К ». 2009.
2.Е.И.Қасымов.
Індеттану және инфекциялық аурулармен күрес шаралары.
Алматы. « Атамұра ». 2009.
3.Ғалам тор.
4. Б.Т.Толысбаев. К.Б.Бияшев.
Микробиология және иммунология.
Алматы. 2009.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Індеттік процестің даму заңдылықтары және сатылығы .

Індет процесі деп, оның бұғауланған үш құрама бөлігінің, (инфекция
қоздырушысының бастауы, берілу тетіктері, бейім жануарлар) бір-бірімен
әрекеттесуі нәтижесінде жануарлар арасында инфекцияның айқын немесе жасырын
түрінде пайда болып, таралуын, жайылуын айтады.
Індет процесін зерттеудегі мақсаты-ауру бір малдан екіншісіне қалай жұғады,
індет басылып екінші рет қайталанғнша осы аралықта микроб қайда және қалай
сақталады, індеттің таралуына және оның тоқтауына қандай факторлар әсер
етеді және т.б. анықтау болып табылады .
Індет процесінің үш тұрақты құрылымы .
1. Инфекция қоздырушысының бастауы .
2. Қоздырушысының берілу тетігі .
3. Бейім жануарлар .
Инфекция қоздырушысының бастауы ретінде ауру мал, жасырын микроб алып
жүруші жануарлар, олардың өнімдері, көң, топырақ, ағыны жоқ тоқтау су,
бөгет саналады.
Ауру қоздырушысы ретінде саналуы үшін оларда микроб өсін-өнуі немесе
сақталуы қажет.
Инфекция қоздырушысының берілу тетігі індет процесінің негізгі бір буыны,
оның структуралық маңызды құрамы . Берілу тетігі зардапты микробтың бір
жануардан екіншісіне ауысуын қамтамасыз етеді . Осындай ауысу арқылы ғана
қоздырушы микроб табиғатта сақталады.
Бір жануардан екіншісіне көшуін 3 сатыға бөлінеді ;
1.Организмнен шығуы.
2.Сыртқы ортада болу.
3.Жаңа иесінің денесіне енуі.
Қоздырушының организмнен бөлінуі физиологиялық процестер және патологиялық
процестер арқылы болады немесе қан сорғыш жәндіктердің қатысуымен іске
асады.
Берілу факторларына барлық сыртқы ортаның элементтері жем-шөп, су, төсеніш,
топырақ, ауа, өсімдіктер, малдың күту жабдықтары, көлік, малдан алынған
өнімдер мен шикізат жатады.
Инфекция қоздырушының тасмалдаушысына тірі организмдер жатады (буын
аяқтылар, кемірушілер, аңдар, құстар т.б.жануарлар, ал кейбір жағдайда
адамда болады.
Тасмалдаушылар 2 топқа бөлінеді:
1.Телімсіз тасмалдаушылардың денесінде инфекция қоздырушылары өсіп-өнбейді
, олардың арасында биологиялық байланыс болмайды . Тек қана механикалық
алып жұруші қызметін атқарады.
2.Телімді тасмалдаушы дегеніміз ауру қоздырушы мен тасмалдаушының арасында
қалыптасқан биологиялық байланыс болып, қоздырушының даму сатысының бірі
тасмалдаушының денесінде өтетін болады.
Ауру қоздырушысы жаңа иесінің денесіне инфекция қақпасы арқылы енеді.

Инфекцияның берілу жолдары .
Негізінен 2 топқа бөледі:
1.Инфекцияның тік берілуі .
а) Трансвариальді .
б) Трансплацентарлық .
2. Инфекцияның көлденең берілуі .
а) Контактылық .
б) Аэрогендік.
в) Алиментарлық.
г) Трансмиссивтік - облигатты,
- факультативтік.

Індет процесінің динамикасы.

Індет процесін құрайтын негізгі буындардың бір-біріне әсер еткенде
індеттену тоқтаусыз жалғаса береді.
Індет бұғауының буындары індеттің шығуын ғана емес, дамуында қамтамасыз
етеді, яғни оның тікелей қозғаушы күштері болып табылады.
Індеттенудің қозғаушы күштері арасындағы байланыс індет процесінің пайда
болуы мен дамуының ғана емес, сонымен бірге оның тежелуінің, өшуінің де
себепкері болады. Осындай ішкі қайшылықтардың нәтижесінде індет процесі
біркелкі дамымайды, ол бірнеше сатыларға бөлінеді .
Індеттің өрбу динамикасын 6 сатыға бөледі.
1.Індетаралық.
2.Індеталды.
3.Өршу.
4.Шегіне жету.
5.Өшу.
6.Індет соңы.

Індеттенудің қарқыны.
Індет процесінің қарқыны аурудың бір малдан екінші малға жұғуы.
Аурудың қарқыны және жайылу ауқымына байланысты індет процесі 3 түрлі
болады:
- аурудың бірен-сараң білінуі ( спорадия ).
- індет ( эпизоотия ).
- лаң ( панзоотия ).
Індет қарқынының статистикалық көрсеткіштері.
Індет процесінің таралу қарқынына салыстырмалы түрде обьективті баға беру
үшін әр түрлі статистикалық шамалар пайдаланады. Бұл шамалар індетті
сипаттау үшін ғана емес, оның матиматикалық модельін жасау және болашақтағы
өзгерістерін болжау үшін қажет.
Салыстырмалы көрсеткіштер – қарқындылық ( интенсивтілік ).
- баяулық ( экстенсивтік
).

Қарқындылық көрсеткіштерге жатады.

1.Жұғмталдық.
2.Ауруға шалдығуы.
3.Аурудың таралуы.
4.Жаңадан шалдығуы.
5.Өлім.
6.Көрнектілік.
7.Ошақтану коэффициенті.
8.Ауру жайлаған пунктердің үлесі.
9.Індеттілік.
10.Індет ахауларының шиеленісуі.

Баяулық көрсеткішіне үлестілік жатады. Үлестілік деп аурудың таралу
көрсеткішінің әр түлікке қатысты пайыздық үлес салмағын айтады.

Індетке қарсы шаралардың мақсаты.

Індетке қарсы шаралар жұқпалы аурулардың шығуына және олардың таралуына жол
бермеуге бағытталған.
Жұқпалы ауруларды болдырмау үшін дауалау шаралары іске асырылады, ал ауру
шыға қалған күнде оны жою шаралары қарастырылады.
Індетке қарсы шаралар 2 салаға бөлінеді:
1.Дауалау шаралары.
2.Сауықтыру шаралары.
Бұлардың қай-қайсысы болмасын бірнеше салаға бағытталғын кешеннен тұрады.
Бұл күрделі кешенге кіретін шаралар індет бұғауының барлық буындарына қарсы
бағытталуы керек.
Індетке қарсы шаралар 2 топқа бөлінеді:
1.Жалпы шаралар.
2.Арнайы шаралар.
Жалпы шаралар кез келген жұқпалы ауруларға бағытталған ортақ сипатта
болады.
Жалпы шараларға жатады:
- ұйымдастыру – шаруашылық шаралар,
- ветеринариялық – санитариялық шаралар.
Арнайы шаралар нақтылы бір жұқпалы ауруға қарсы бағытталған.
Арнайы шараларға жатады:
- сол ауруды балау,
- жануарларды иммундеу.
Індетке қарсы шараларды іске асырру негіздері.
1.Індетке қарсы шаралардың басты негізі, олардың кешенді түрінде
жүргізілуі.
2. Індетке қарсы шаралардың белгілі бір жүйемен жоспарлы тұрде жұргізілуі.
3. Індетке қарсы шаралардың мемілекеттік сипаты, бұл шаралар мемілекет
тарапынан белгіленеді, мемілекеттік оргындардың қолдауымен іске асырылады.
4. Індетке қарсы шаралар адамдарды малдан жұғатын аурулардан сақтандыруға
бағытталған.
Жануарлардың жұқпалы аурулардың адамға жұғу қауіптілігін инфекцияның
зоонотикалық потенциалы деп атайды.

Ұйымдастыру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.