Жұма күнінің әдептері
Әрбір мұсылман жұма күнінің фазилеті мен ерекшелігін біліп сезінгені дұрыс . Жұма күні – күндердің ең абзалы әрі мұсылмандардың мейрамы болып есептелінеді . Сонымен қатар бұл күні жұма намазы оқылады . Егер мұсылман бұл күнді және жұма намазды қадірлеп , әдептерін ұстанса Аллаһ оның сауабын арттырып , күніларын кешіреді . Бұл күнде бір сәт бар . Егер мұсылман пенде сол сәтте Раббысынан намаз оқыған күйінде қажетін сұраса , Аллаһ оған сұрағанын береді . Пайғамбарымыздан( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жеткен бір хадисте былай делінген :
Күндердің ең абзалы жұма күні . Бұл күні Адам атамыз жаратылған . Және осы күні жаннатқа кіргізілген . Әрі осы күні одан шығарылған . Қиямет те осы жұма күні болады .
Күндердің ең абзалы жұма күні . Бұл күні Адам атамыз жаратылған . Және осы күні жаннатқа кіргізілген . Әрі осы күні одан шығарылған . Қиямет те осы жұма күні болады .
ЖҰМА КҮНІНІҢ ӘДЕПТЕРІ
Әрбір мұсылман жұма күнінің фазилеті мен ерекшелігін біліп сезінгені
дұрыс . Жұма күні – күндердің ең абзалы әрі мұсылмандардың мейрамы болып
есептелінеді . Сонымен қатар бұл күні жұма намазы оқылады . Егер мұсылман
бұл күнді және жұма намазды қадірлеп , әдептерін ұстанса Аллаһ оның
сауабын арттырып , күніларын кешіреді . Бұл күнде бір сәт бар . Егер
мұсылман пенде сол сәтте Раббысынан намаз оқыған күйінде қажетін сұраса ,
Аллаһ оған сұрағанын береді . Пайғамбарымыздан( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) жеткен бір хадисте былай делінген :
Күндердің ең абзалы жұма күні . Бұл күні Адам атамыз жаратылған .
Және осы күні жаннатқа кіргізілген . Әрі осы күні одан шығарылған . Қиямет
те осы жұма күні болады .
Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен .
Ибн Аббастан келген хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) осы жұма күні туралы былай деп айтқан :
Расында бұл күн Аллаһтың мұсылмандар үшін мейрам еткен күні .
Сендерден біреу жұмаға келетін болса ғұсылдансын ( толық жуынсын ) . Және
кімде иіс су бар болса себінсін . Әрі мисуакпен¹ тістеріңді тазалаңдар .
Ибн Мажа риуаят еткен
. Албани хасан хаддистерден деген
Абу Һурайрадан келген сахих хадистердің бірінде жұма күнінің фазилеті
мен артықшылығы жайында былай делінген :
Кім ғұсылданып жұма намазына барса . Әрі өзіне бұйырған нәпіл намазын
оқыса . Одан соң имамның құтпасын ақырына дейін мұқият тыңдаса . Кейін
онымен бірге намаз оқыса , онда ол үлкен күнәларға ұрынбаған болса осы жұма
келесі жұма арасындағы кәші күнілары кешіріледі . Және оған қосымша үш күн
. ( Яғни , жалпы он күндік күнәлары кешіріледі )
Муслим риуаят еткен
Және Абу Һурайрадан риуаят етілген шарапатты хадистердің бірінде :
Жұма күні бір сәт бар . Егер мұсылман пенде намаз оқыған хәлінде со
сәтке тұс келіп бір жақсылықты сұраса , Аллаһ оған сұрағанын береді , -
делінген .
Муслим риуаят еткен
Ал , енді төменде мұсылманға істеуі абзал болған жұма күнінің кейбір
әдептерін келтіреміз .
1.Сол жұма күнінің таң намазының парызында Сәжде және Инсан
сүрелерін оқу .
Бұл әдепке Ибн Аббастан келген мына хадис дәлел болады . Ол хадисте :
Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма
күнінің таң намазында Сәжде және Инсан сүрелерін оқитын – делінген
.
Муслим риуаят еткен
1. Мисуак – дегеніміз арак деп аталатын ағаштан алынатын , тіс тазалау
үшін қолданылатын бүтақша . Онымен тіс тазалау сүннет амалдарына жатады .
2. Жұманың күндізі мен кешінде Пайғамбарға ( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) салауатты көп айту .
Бұл әдепке мына хадис дәлел :
Жұманың күндіші мен кешінде маған салауат айтуды көбейтіңдер .
Байһақи
риуаят еткен . Албани хасан хадистерден деген
3. Кәһф сүресін оқу .
Бұл әдепке мына хадис дәлел :
Кім жұма күні Кәһф сүресін оқыса , онда оған екі жұма арасына нұр
болады .
Абу Сағидтан Әл-Хаким мен байһақи риуаят еткен . Албани сахих
хадистер қатарынан деген
4. Жұманың күнін арнайы оразамен , ал түнін арнайы намазбен ерекшелемеу
керек .
Бұл әдепке Абу Һурайрадан келген мына хадис дәлел . Ол кісі
Пайғамабардың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
Сендердің ешбірің жұма күнінің алдынан , не соңынан бір күнді қоспай
, жалғыз ғана жұма күні ораза тұтпасын – дегенін естідім дейді .
Бухари мен Муслим риуаят еткен
Тағы бір хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен
сәлемі болсын ) :
Жұманың түнін басқа түндерден арнайы намаз оқып ерекшелемеңдер деген
– деп айтқан .
Муслим риуаят еткен
5. Жұманамазына дайындық жасау .
Оған төмендегі істер жатады :
• Ғұсылдану
• Иіс сулармен жұпарлану
• Мисуакпен тіс тазалау
• Жұма намазына ертерек шығу
• Ең жақсы , таза киімдерін киу
• Сүннеттегі денеге қатысты тазалықтарды атқару ( тырнақ алу , қолтық
пен әурет түктерін кетіру сияқты )
• Сүннет бойынша жұмаға жаяу бару
Бұл істерге дәлел болатын көптеген хадистер бар . Олардың кейбірін
келтіріп өтеміз. Пайғамбарымыз( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) былай деген :
Қайсы бір адам жұма күні ғұсылданып , шамасы келгенше тазаланса , және
үйіндегі жұпарлы майлардан немесе хош иісті сулардан қолданса . Кейін
мешітке шығып , мешіттегі жақын отырған екі адамның арасына қыстырылыспай (
яғни , өзгелерге кедергі болмай бос орын тауып жайғасу ) , өзіне бұйырған
нәпіл намазды оқыса . Одан кейін имам сөйлеген уақытта оны мұқият тыңдаса
, онда бұл жұма мен келесі жұма арасындағы күнәлары кешірілді .
Салман Фарсиден Бухари риуаят еткен
Аус ибн Аус деген сахаба Пайғамбарымыздың ( ол кісіге Аллаһтың
игілігі мен сәлемі болсын ) :
Кім әйеліне ғұсыл алдырып¹ және өзі де ғұсылданса . Кейін жұмаға
ертелеп шықса . Және көлікке мінбей жайау барса . Әрі имамға жақынырақ
жерден орын алса . Имамның сөзіне мұқият құлақ салып , бос сөз және бекер
істермен айналыспаса , онда ол мешітке дейінгі әрбір басқан қадамы үшін
бір жылдың оразасы мен намазының сауабына жетеді –дегенін хабарлаған .
Абу дауд , Тирмизи
, Нисаий , Ибн Мажа және имам Ахмадтар риуаят еткен . Албани сахих хадис
деген
Және Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
Егер жұма күні болса , мешіттің әрбір есігінде періштелер тұрып ,
әрбәр келушәлерді бірінен соң бірін жазып отырады . Ал , имам мінберге
шығып отырса , олар парақтарын орап қояды да , өздері де зікір тыңдау үшін
келеді . Және жұмаға алғашқы болып келушінің мысалы бір түйені құрбандық
еткен адаммен тең . Одан кейінгі келушінің мысалы сиырды құрбандық
еткенмен тең . Ал , одан кейінгісінің мысалы қошқарды құрбан еткендей . Ал
, одан кейінгі келуші тауықты құрбан еткендей болады . Ал , одан кейінгі
келуші жұмыртқаны құрбан еткенмен тең болады – деген .
Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен
Сахаба Абу Һурайра айтады :
Пыйғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма
күні намазға шығардан бұрын тырнағын алып , мұртын қысқыртатын .
Баззар , Табарани , Байһақилер риуаят еткен
6 . Мешітке жұма намазы үшін жүрісінде асықпастан , аптықпастан бару .
Негізінде әрбір намаз үшін мешітке асықпай , аптықпай бару шариғаттың
үйрететін әдептерінен . Бұл әдепке Абу Қатададан келген мына хадис дәлел
болады :
Біз бірде Пайғамбармен( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын
) бірге намаз оқып жатқанымызда , бір кісілерді ң асығыс тапырлап келген
дауыстары естілді . Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) намазын бітіргеннен кейін :
- Сендерге не болды ? – деп сұрады . Олар :
- Біз намазға асыққан едік – деді . Сонда Пайғамбар ( ол кісіге
Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
- Ендігіде олай істемеңдер . Егер намазға келген болсаңдар асығып ,
аптықпаңдар . Намаздан үлгерген ракағаттарыңды оқып , үлгермеген
ракағаттарыңды толықтырып бітіріңдер – деді .
Бухари , Муслимдер риуаят еткен
7. Азаншының намазға шақыруын естіген уақытта оған жауап беріп . сауда
–саттық тағы сол сияқты дүние істерімен болған байланысты тоқтату .
Оған Құраннан мына аят дәлел :
Ей , иман кетіргендер ! Жұма күні намаз үшін азан айтылған кезде ,
дереу Аллаһты еске алуға ( намазға ) ұмтылыңдар . Және сауданы қойыңдар .
Егер білген болсаңдар сол нәрсе сендер үшін жақсы .
Жұма :
9
8. Тахиятул масжид намазын оқу . ( Яғни , мешітке сәлем намазы ) .
1. Яғни , кім өз әйелімен жыныстық қарым – қатынасқа түсіп , оның
ғұсылдануына да себеп болса .
Бұл намаз мешітке имам құтпа айтып жатқан кезде кірсе де оқылғаны жөн
. Өйткені Жабир Ибн Абдуллаһ атты сахаба былай деген :
- Жұма күні Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) мінбер үстінде құтпа айтып тұрғанда Ғатафандық Сулейк деген кісі
келді де , мешітк сәлем намазын оқымастан бұрын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Әрбір мұсылман жұма күнінің фазилеті мен ерекшелігін біліп сезінгені
дұрыс . Жұма күні – күндердің ең абзалы әрі мұсылмандардың мейрамы болып
есептелінеді . Сонымен қатар бұл күні жұма намазы оқылады . Егер мұсылман
бұл күнді және жұма намазды қадірлеп , әдептерін ұстанса Аллаһ оның
сауабын арттырып , күніларын кешіреді . Бұл күнде бір сәт бар . Егер
мұсылман пенде сол сәтте Раббысынан намаз оқыған күйінде қажетін сұраса ,
Аллаһ оған сұрағанын береді . Пайғамбарымыздан( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) жеткен бір хадисте былай делінген :
Күндердің ең абзалы жұма күні . Бұл күні Адам атамыз жаратылған .
Және осы күні жаннатқа кіргізілген . Әрі осы күні одан шығарылған . Қиямет
те осы жұма күні болады .
Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен .
Ибн Аббастан келген хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) осы жұма күні туралы былай деп айтқан :
Расында бұл күн Аллаһтың мұсылмандар үшін мейрам еткен күні .
Сендерден біреу жұмаға келетін болса ғұсылдансын ( толық жуынсын ) . Және
кімде иіс су бар болса себінсін . Әрі мисуакпен¹ тістеріңді тазалаңдар .
Ибн Мажа риуаят еткен
. Албани хасан хаддистерден деген
Абу Һурайрадан келген сахих хадистердің бірінде жұма күнінің фазилеті
мен артықшылығы жайында былай делінген :
Кім ғұсылданып жұма намазына барса . Әрі өзіне бұйырған нәпіл намазын
оқыса . Одан соң имамның құтпасын ақырына дейін мұқият тыңдаса . Кейін
онымен бірге намаз оқыса , онда ол үлкен күнәларға ұрынбаған болса осы жұма
келесі жұма арасындағы кәші күнілары кешіріледі . Және оған қосымша үш күн
. ( Яғни , жалпы он күндік күнәлары кешіріледі )
Муслим риуаят еткен
Және Абу Һурайрадан риуаят етілген шарапатты хадистердің бірінде :
Жұма күні бір сәт бар . Егер мұсылман пенде намаз оқыған хәлінде со
сәтке тұс келіп бір жақсылықты сұраса , Аллаһ оған сұрағанын береді , -
делінген .
Муслим риуаят еткен
Ал , енді төменде мұсылманға істеуі абзал болған жұма күнінің кейбір
әдептерін келтіреміз .
1.Сол жұма күнінің таң намазының парызында Сәжде және Инсан
сүрелерін оқу .
Бұл әдепке Ибн Аббастан келген мына хадис дәлел болады . Ол хадисте :
Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма
күнінің таң намазында Сәжде және Инсан сүрелерін оқитын – делінген
.
Муслим риуаят еткен
1. Мисуак – дегеніміз арак деп аталатын ағаштан алынатын , тіс тазалау
үшін қолданылатын бүтақша . Онымен тіс тазалау сүннет амалдарына жатады .
2. Жұманың күндізі мен кешінде Пайғамбарға ( ол кісіге Аллаһтың игілігі
мен сәлемі болсын ) салауатты көп айту .
Бұл әдепке мына хадис дәлел :
Жұманың күндіші мен кешінде маған салауат айтуды көбейтіңдер .
Байһақи
риуаят еткен . Албани хасан хадистерден деген
3. Кәһф сүресін оқу .
Бұл әдепке мына хадис дәлел :
Кім жұма күні Кәһф сүресін оқыса , онда оған екі жұма арасына нұр
болады .
Абу Сағидтан Әл-Хаким мен байһақи риуаят еткен . Албани сахих
хадистер қатарынан деген
4. Жұманың күнін арнайы оразамен , ал түнін арнайы намазбен ерекшелемеу
керек .
Бұл әдепке Абу Һурайрадан келген мына хадис дәлел . Ол кісі
Пайғамабардың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
Сендердің ешбірің жұма күнінің алдынан , не соңынан бір күнді қоспай
, жалғыз ғана жұма күні ораза тұтпасын – дегенін естідім дейді .
Бухари мен Муслим риуаят еткен
Тағы бір хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен
сәлемі болсын ) :
Жұманың түнін басқа түндерден арнайы намаз оқып ерекшелемеңдер деген
– деп айтқан .
Муслим риуаят еткен
5. Жұманамазына дайындық жасау .
Оған төмендегі істер жатады :
• Ғұсылдану
• Иіс сулармен жұпарлану
• Мисуакпен тіс тазалау
• Жұма намазына ертерек шығу
• Ең жақсы , таза киімдерін киу
• Сүннеттегі денеге қатысты тазалықтарды атқару ( тырнақ алу , қолтық
пен әурет түктерін кетіру сияқты )
• Сүннет бойынша жұмаға жаяу бару
Бұл істерге дәлел болатын көптеген хадистер бар . Олардың кейбірін
келтіріп өтеміз. Пайғамбарымыз( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) былай деген :
Қайсы бір адам жұма күні ғұсылданып , шамасы келгенше тазаланса , және
үйіндегі жұпарлы майлардан немесе хош иісті сулардан қолданса . Кейін
мешітке шығып , мешіттегі жақын отырған екі адамның арасына қыстырылыспай (
яғни , өзгелерге кедергі болмай бос орын тауып жайғасу ) , өзіне бұйырған
нәпіл намазды оқыса . Одан кейін имам сөйлеген уақытта оны мұқият тыңдаса
, онда бұл жұма мен келесі жұма арасындағы күнәлары кешірілді .
Салман Фарсиден Бухари риуаят еткен
Аус ибн Аус деген сахаба Пайғамбарымыздың ( ол кісіге Аллаһтың
игілігі мен сәлемі болсын ) :
Кім әйеліне ғұсыл алдырып¹ және өзі де ғұсылданса . Кейін жұмаға
ертелеп шықса . Және көлікке мінбей жайау барса . Әрі имамға жақынырақ
жерден орын алса . Имамның сөзіне мұқият құлақ салып , бос сөз және бекер
істермен айналыспаса , онда ол мешітке дейінгі әрбір басқан қадамы үшін
бір жылдың оразасы мен намазының сауабына жетеді –дегенін хабарлаған .
Абу дауд , Тирмизи
, Нисаий , Ибн Мажа және имам Ахмадтар риуаят еткен . Албани сахих хадис
деген
Және Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
Егер жұма күні болса , мешіттің әрбір есігінде періштелер тұрып ,
әрбәр келушәлерді бірінен соң бірін жазып отырады . Ал , имам мінберге
шығып отырса , олар парақтарын орап қояды да , өздері де зікір тыңдау үшін
келеді . Және жұмаға алғашқы болып келушінің мысалы бір түйені құрбандық
еткен адаммен тең . Одан кейінгі келушінің мысалы сиырды құрбандық
еткенмен тең . Ал , одан кейінгісінің мысалы қошқарды құрбан еткендей . Ал
, одан кейінгі келуші тауықты құрбан еткендей болады . Ал , одан кейінгі
келуші жұмыртқаны құрбан еткенмен тең болады – деген .
Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен
Сахаба Абу Һурайра айтады :
Пыйғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма
күні намазға шығардан бұрын тырнағын алып , мұртын қысқыртатын .
Баззар , Табарани , Байһақилер риуаят еткен
6 . Мешітке жұма намазы үшін жүрісінде асықпастан , аптықпастан бару .
Негізінде әрбір намаз үшін мешітке асықпай , аптықпай бару шариғаттың
үйрететін әдептерінен . Бұл әдепке Абу Қатададан келген мына хадис дәлел
болады :
Біз бірде Пайғамбармен( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын
) бірге намаз оқып жатқанымызда , бір кісілерді ң асығыс тапырлап келген
дауыстары естілді . Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) намазын бітіргеннен кейін :
- Сендерге не болды ? – деп сұрады . Олар :
- Біз намазға асыққан едік – деді . Сонда Пайғамбар ( ол кісіге
Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
- Ендігіде олай істемеңдер . Егер намазға келген болсаңдар асығып ,
аптықпаңдар . Намаздан үлгерген ракағаттарыңды оқып , үлгермеген
ракағаттарыңды толықтырып бітіріңдер – деді .
Бухари , Муслимдер риуаят еткен
7. Азаншының намазға шақыруын естіген уақытта оған жауап беріп . сауда
–саттық тағы сол сияқты дүние істерімен болған байланысты тоқтату .
Оған Құраннан мына аят дәлел :
Ей , иман кетіргендер ! Жұма күні намаз үшін азан айтылған кезде ,
дереу Аллаһты еске алуға ( намазға ) ұмтылыңдар . Және сауданы қойыңдар .
Егер білген болсаңдар сол нәрсе сендер үшін жақсы .
Жұма :
9
8. Тахиятул масжид намазын оқу . ( Яғни , мешітке сәлем намазы ) .
1. Яғни , кім өз әйелімен жыныстық қарым – қатынасқа түсіп , оның
ғұсылдануына да себеп болса .
Бұл намаз мешітке имам құтпа айтып жатқан кезде кірсе де оқылғаны жөн
. Өйткені Жабир Ибн Абдуллаһ атты сахаба былай деген :
- Жұма күні Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі
болсын ) мінбер үстінде құтпа айтып тұрғанда Ғатафандық Сулейк деген кісі
келді де , мешітк сәлем намазын оқымастан бұрын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz