Жұма күнінің әдептері

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЖҰМА КҮНІНІҢ ӘДЕПТЕРІ

Әрбір мұсылман жұма күнінің фазилеті мен ерекшелігін біліп сезінгені дұрыс . Жұма күні - күндердің ең абзалы әрі мұсылмандардың мейрамы болып есептелінеді . Сонымен қатар бұл күні жұма намазы оқылады . Егер мұсылман бұл күнді және жұма намазды қадірлеп, әдептерін ұстанса Аллаһ оның сауабын арттырып, күніларын кешіреді . Бұл күнде бір сәт бар . Егер мұсылман пенде сол сәтте Раббысынан намаз оқыған күйінде қажетін сұраса, Аллаһ оған сұрағанын береді . Пайғамбарымыздан( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жеткен бір хадисте былай делінген :

Күндердің ең абзалы жұма күні . Бұл күні Адам атамыз жаратылған . Және осы күні жаннатқа кіргізілген . Әрі осы күні одан шығарылған . Қиямет те осы жұма күні болады .

/Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен . /

Ибн Аббастан келген хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) осы жұма күні туралы былай деп айтқан :

Расында бұл күн Аллаһтың мұсылмандар үшін мейрам еткен күні . Сендерден біреу жұмаға келетін болса ғұсылдансын ( толық жуынсын ) . Және кімде иіс су бар болса себінсін . Әрі мисуакпен¹ тістеріңді тазалаңдар .

/ Ибн Мажа риуаят еткен . Албани хасан хаддистерден деген /

Абу Һурайрадан келген сахих хадистердің бірінде жұма күнінің фазилеті мен артықшылығы жайында былай делінген :

Кім ғұсылданып жұма намазына барса . Әрі өзіне бұйырған нәпіл намазын оқыса . Одан соң имамның құтпасын ақырына дейін мұқият тыңдаса . Кейін онымен бірге намаз оқыса, онда ол үлкен күнәларға ұрынбаған болса осы жұма келесі жұма арасындағы кәші күнілары кешіріледі . Және оған қосымша үш күн . ( Яғни, жалпы он күндік күнәлары кешіріледі )

/ Муслим риуаят еткен /

Және Абу Һурайрадан риуаят етілген шарапатты хадистердің бірінде :

Жұма күні бір сәт бар . Егер мұсылман пенде намаз оқыған хәлінде со сәтке тұс келіп бір жақсылықты сұраса, Аллаһ оған сұрағанын береді, - делінген .

/ Муслим риуаят еткен /

Ал, енді төменде мұсылманға істеуі абзал болған жұма күнінің кейбір әдептерін келтіреміз .

1. Сол жұма күнінің таң намазының парызында «Сәжде» және «Инсан» сүрелерін оқу .

Бұл әдепке Ибн Аббастан келген мына хадис дәлел болады . Ол хадисте :

Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма күнінің таң намазында «Сәжде» және «Инсан» сүрелерін оқитын - делінген .

/ Муслим риуаят еткен /

1. Мисуак - дегеніміз арак деп аталатын ағаштан алынатын, тіс тазалау үшін қолданылатын бүтақша . Онымен тіс тазалау сүннет амалдарына жатады .

2. Жұманың күндізі мен кешінде Пайғамбарға ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) салауатты көп айту .

Бұл әдепке мына хадис дәлел :

Жұманың күндіші мен кешінде маған салауат айтуды көбейтіңдер .

/ Байһақи риуаят еткен . Албани хасан хадистерден деген /

3. « Кәһф » сүресін оқу .

Бұл әдепке мына хадис дәлел :

Кім жұма күні « Кәһф » сүресін оқыса, онда оған екі жұма арасына нұр болады .

/ Абу Сағидтан Әл-Хаким мен байһақи риуаят еткен . Албани сахих хадистер қатарынан деген /

4. Жұманың күнін арнайы оразамен, ал түнін арнайы намазбен ерекшелемеу керек .

Бұл әдепке Абу Һурайрадан келген мына хадис дәлел . Ол кісі Пайғамабардың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :

Сендердің ешбірің жұма күнінің алдынан, не соңынан бір күнді қоспай, жалғыз ғана жұма күні ораза тұтпасын - дегенін естідім дейді .

/ Бухари мен Муслим риуаят еткен /

Тағы бір хадисте Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :

Жұманың түнін басқа түндерден арнайы намаз оқып ерекшелемеңдер деген - деп айтқан .

/ Муслим риуаят еткен /

5. Жұманамазына дайындық жасау .

Оған төмендегі істер жатады :

Ғұсылдану
Иіс сулармен жұпарлану
Мисуакпен тіс тазалау
Жұма намазына ертерек шығу
Ең жақсы, таза киімдерін киу
Сүннеттегі денеге қатысты тазалықтарды атқару ( тырнақ алу, қолтық пен әурет түктерін кетіру сияқты )
Сүннет бойынша жұмаға жаяу бару

Бұл істерге дәлел болатын көптеген хадистер бар . Олардың кейбірін келтіріп өтеміз. Пайғамбарымыз( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) былай деген :

Қайсы бір адам жұма күні ғұсылданып, шамасы келгенше тазаланса, және үйіндегі жұпарлы майлардан немесе хош иісті сулардан қолданса . Кейін мешітке шығып, мешіттегі жақын отырған екі адамның арасына қыстырылыспай ( яғни, өзгелерге кедергі болмай бос орын тауып жайғасу ) , өзіне бұйырған нәпіл намазды оқыса . Одан кейін имам сөйлеген уақытта оны мұқият тыңдаса, онда бұл жұма мен келесі жұма арасындағы күнәлары кешірілді .

/ Салман Фарсиден Бухари риуаят еткен /

Аус ибн Аус деген сахаба Пайғамбарымыздың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :

Кім әйеліне ғұсыл алдырып¹ және өзі де ғұсылданса . Кейін жұмаға ертелеп шықса . Және көлікке мінбей жайау барса . Әрі имамға жақынырақ жерден орын алса . Имамның сөзіне мұқият құлақ салып, бос сөз және бекер істермен айналыспаса, онда ол мешітке дейінгі әрбір басқан қадамы үшін бір жылдың оразасы мен намазының сауабына жетеді - дегенін хабарлаған . / Абу дауд, Тирмизи, Нисаий, Ибн Мажа және имам Ахмадтар риуаят еткен . Албани сахих хадис деген /

Және Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :

Егер жұма күні болса, мешіттің әрбір есігінде періштелер тұрып, әрбәр келушәлерді бірінен соң бірін жазып отырады . Ал, имам мінберге шығып отырса, олар парақтарын орап қояды да, өздері де зікір тыңдау үшін келеді . Және жұмаға алғашқы болып келушінің мысалы бір түйені құрбандық еткен адаммен тең . Одан кейінгі келушінің мысалы сиырды құрбандық еткенмен тең . Ал, одан кейінгісінің мысалы қошқарды құрбан еткендей . Ал, одан кейінгі келуші тауықты құрбан еткендей болады . Ал, одан кейінгі келуші жұмыртқаны құрбан еткенмен тең болады - деген .

/ Абу Һурайрадан Муслим риуаят еткен /

Сахаба Абу Һурайра айтады :

Пыйғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма күні намазға шығардан бұрын тырнағын алып, мұртын қысқыртатын .

/ Баззар, Табарани, Байһақилер риуаят еткен /

6 . Мешітке жұма намазы үшін жүрісінде асықпастан, аптықпастан бару .

Негізінде әрбір намаз үшін мешітке асықпай, аптықпай бару шариғаттың үйрететін әдептерінен . Бұл әдепке Абу Қатададан келген мына хадис дәлел болады :

Біз бірде Пайғамбармен ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) бірге намаз оқып жатқанымызда, бір кісілерді ң асығыс тапырлап келген дауыстары естілді . Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) намазын бітіргеннен кейін :

Сендерге не болды ? - деп сұрады . Олар :
Біз намазға асыққан едік - деді . Сонда Пайғамбар( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) :
Ендігіде олай істемеңдер . Егер намазға келген болсаңдар асығып, аптықпаңдар . Намаздан үлгерген ракағаттарыңды оқып, үлгермеген ракағаттарыңды толықтырып бітіріңдер - деді .

/ Бухари, Муслимдер риуаят еткен /

7. Азаншының намазға шақыруын естіген уақытта оған жауап беріп . сауда -саттық тағы сол сияқты дүние істерімен болған байланысты тоқтату .

Оған Құраннан мына аят дәлел :

Ей, иман кетіргендер ! Жұма күні намаз үшін азан айтылған кезде, дереу Аллаһты еске алуға ( намазға ) ұмтылыңдар . Және сауданы қойыңдар . Егер білген болсаңдар сол нәрсе сендер үшін жақсы .

/ Жұма : 9 /

8. Тахиятул масжид намазын оқу . ( Яғни, мешітке сәлем намазы ) .

1. Яғни, кім өз әйелімен жыныстық қарым - қатынасқа түсіп, оның ғұсылдануына да себеп болса .

Бұл намаз мешітке имам құтпа айтып жатқан кезде кірсе де оқылғаны жөн . Өйткені Жабир Ибн Абдуллаһ атты сахаба былай деген :

- Жұма күні Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) мінбер үстінде құтпа айтып тұрғанда Ғатафандық Сулейк деген кісі келді де, мешітк сәлем намазын оқымастан бұрын отырған еді . Сонда Пайғамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) оған :

- Екі ракағат намазды оқыдың ба ?-деді . Ол кісі :

- Жоқ - деп еді, оған :

- Тұр да ол екеуін оқып ал - деді . Кейін Пайғамбар ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) адамдарға бет бұрды да :

- Егер сендерден біреуің имам құтпа айтып жатқан тұста келген болса, қысқартып екі ракағат оқысын - деп айтты .

/Муслим мен Абу Даудтер риуаят еткен . Албани сахих хадистер қатарынан деген /

9 . Жұма намазын оқыр алдын, мешітке сәлем намазын оқығаннан кейін, Аллаһтың разылығын тауып, Оған жақындау үшін қалағанша нәпіл намаздарын оқу .

Бұл әдепке жоғарыдағы Бухаридің Салман Фарсиден келтірген Пайғамбарымыздың( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) : « . . . өзіне бұйырған нәпіл намазды оқыса . . . » - деген сөзі дәлел болады .

10. Имам мінберге шыққанша Аллаһты зікір ету, Құран оқу сияқты істермен шұғылдану .

11. Жұма намазына келгенде адамдардың үстінен аттап, немесе жақын отырған екі адамның арасына қыстырылысып, немесе біреуді орнынан тұрғызып оның орнына отыру сияқты істерден сақ болу .

Оған дәлел Пайғамбарымыздың( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) құтпа кезінде алдынғы жаққа өту үшін адамдардың үстінен аттап бара жатқан кісіге : « Отыр босқаларға зиян келтірдің ғой »- деген сөзі .

/ Абу Дауд риуаят еткен . Албани сахих хадистердің қатарынан деген /

Және бұған тағы бір дәлел жоғарыда Бухаридің риуаятында келген, Пайғамбарымыздың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) : « Жақын отырған екі адамның ортасына қыстырылыспай »- деген сөзі .

Сонымен қатар бұл әдепке мына бір хадис те дәлел болады :

Сендердің ешбірің жұма күні бауырын орнынан тұрғызып, кейін оның орнына отырып алмасын . Бірақ :« Орын ашыңдар » деп айтыңдар .

/ Бухари, Муслим риуаят еткен /

Адамдардың үстінен аттап өту мәселесіне қарай имам Шафиғи былай деген :

- Намаз оқитын орынға жету үшін өзге жолды таба алмаған адамнан басқаға, адамдардың үстінен аттап жүруі мәкруһ .

Және Ибн Хажар :

- Ләжсіз жағдайда адамдардың үстінен аттап өтуге рұқсат етілген кісілердің қатарына ; имам, алдындағы сапты жалғастырушы, не саптың үзілген жерін толықтырушы, яғни алдындағы адамдар оны істемесе, және өз орнынан зәру бір жағдаймен шығып кетіп, сол өз орнына қайтқысы келген адам .

/ Итхафул Қори кітабы . Жұма бабы . 485 - бет /

12 . Құтпа айтылып жатқан кезде, мүмкіндігінше имамға жақын отырып, бос сөздер мен бекер істермен айналыспай құтпаға мұқият құлақ салу .

Бұл әдепке жоғарыдағы Аус Ибн Аус деген сахабадан келген хадистегі Пайғамбарымыздың( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) мына сөзі дәлел :

- . . . Әрі Имамға жақынырақ жерден орын алса . Имамның сөзіне мұқият құлақ салып, бос сөз және бекер істермен айналыспаса . . . - деген сөзі .

Төмендегі екі хадис те осы әдепке дәлел болады :

- Егер жұма күні имам құтпа айтып жатқан кезде қасыңдағы жолдасыңа ; « құтпаға құлақ сал » деп айтсан, бос айтқанмен тең боласың .

/ Абу Һурайрадан Бухари мен Муслимдер риуаят еткен /

- Кім дәретін жақсылап алып, жұмаға келіп имамның сөзіне мұқият құлақ салып тыңдаса, онда оның екі жұма арасындағы күнәлары кешіріледі . Оған қосымша үш күндік күнәлары тағы кешіріледі . ( Яғни, он күндік күнәлары кешіріледі, егер ол адам үлкен күнәларға ұрынбаған

болса ) . Және кім құтпа кезінде таспен ойнаса¹, онда ол бос іспен айналысқан болып есептелінеді .

/ Абу Һурайрадан Муслим мен Абу Дауд келтірген /

13. Құтпа кезінде тізені құшақтап отыру макрух .

Муғаз Ибн Анас әкесінен мына хадисті келтіреді :
Пайғамамбарымыз ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) жұма күні имам құтпа айтып жатқан кезде тізені құшақтап отырудан тиған .

/ Тирмизи, Ибн Мажа, Ал-Хакимдер риуаят еткен . Албани хасан хадистерден деген /

Бұл хадиске байланысты Имам Хаттаби былай деген :

- Тізені құшақтап отырудың тиым етілуінің себептері ; бұл отырыс ұйқыны шақырыды, әрі дәреттің бұзылуына да себеп болуы мүмкін . Сонымен қатар әуреттің ашылып қалуы² да ықтимал .

/ Тухфатул Ахуази Сунан Тирмизидің шархы /

14 . Жұма күніндегі дұғаның қабыл болатын сәтіне тұс келу мақсатында ол уақыттарды дұғалармен, зікірлермен толықтырып өткізіп алмауға тырысу .

Абу Һурайрадан келген хадисте Пайғамбарымыздың ( ол кісіге Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын ) былай деп айтқан сөзі бар :

- Жұма күні бір сәт бар . Егер мұсылман пенде намаз оқыған хәлінде сол сәтке тұс келіп Аллаһтан бір қажетін сұраса, Аллаһ оған сұрағанын береді . Әрі ол кісі сол сәттің аз ғана уақыт екенін қолымен ишарат етіп етіп көрсетті .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.