Патша үкіметінің Қазақстанға қоныстандыру саясаты

1.Кіріспе

Негізгі бөлім

І.Патша үкіметінің 1889 ж. 13 шілдеде бекіткен ережесі.

ІІ.1889 жылғы Селолық адамдар мен мещандарды қазыналық жерлерге қоныс аудару туралы заң .

ІІІ. Қоныс аударушылық қозғалыстың дамуы ықпалымен көшпелілердің отырықшылыққа айналу процесі .

ІV. ХІХ ғ . соңындағы отаршылдық реформалар нәтижесіндегі жеңілдіктер мен мазмұны .

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы империяның қазақ өлкесіне байланысты саясатына елеулі өзгерістер енгізді. Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанды әскери-отаршылдық әрекеттерімен өзіне қосып алған царизм осы аймақтағы ағылшындық ықпалды ығыстырып,ортаазиялық шепке шықты. Өзінің алыстағыны көздейтін саяси мүдделерін басшылыққа ала отырып, Ресей империясы Қазақстанда отаршылдық режимін орнатты.
Басқарудың әкімшілік жүйесін іске асыру өзінің шекаралары жағынан кеңейіп жатқан империя жағдайына да қолайлылық туғызды. Крепостниктік құқықты жоя салысымен Ресей үкіметі әлеуметтік-саяси өмір ағысын түбірінен өзгерткен бірқатар реформаларды: земстволық, соттық, қалалық және басқаларын жүзеге асырды.

1. “Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін “(очерк) Алматы , Дәуір баспасы ,1994 ж.
2.Қазақстан көне заманнан бүгінге дейін; 3 том
3.Кан.Г .”История Казахстана “

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

РЕФЕРАТ

ТАҚЫРЫБЫ:Патша үкіметінің Қазақстанға қоныстандыру саясаты

Орындаған:
Қаржы-экономика факультетінің
1 курс 3 топ студенті
Қожабаева.Ж.Б.
Қабылдаған:Смаилова.Г.Қ.

АЛМАТЫ, 2007ж

ЖОСПАР

1.Кіріспе

Негізгі бөлім

І.Патша үкіметінің 1889 ж. 13 шілдеде бекіткен ережесі.

ІІ.1889 жылғы Селолық адамдар мен мещандарды қазыналық жерлерге
қоныс аудару туралы заң .

ІІІ. Қоныс аударушылық қозғалыстың дамуы ықпалымен көшпелілердің
отырықшылыққа айналу процесі .

ІV. ХІХ ғ . соңындағы отаршылдық реформалар нәтижесіндегі жеңілдіктер
мен мазмұны .

Қорытынды

КІРІСПЕ
Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы империяның қазақ
өлкесіне байланысты саясатына елеулі өзгерістер енгізді. Жетісу мен
Оңтүстік Қазақстанды әскери-отаршылдық әрекеттерімен өзіне қосып алған
царизм осы аймақтағы ағылшындық ықпалды ығыстырып,ортаазиялық шепке шықты.
Өзінің алыстағыны көздейтін саяси мүдделерін басшылыққа ала отырып, Ресей
империясы Қазақстанда отаршылдық режимін орнатты.
Басқарудың әкімшілік жүйесін іске асыру өзінің шекаралары жағынан
кеңейіп жатқан империя жағдайына да қолайлылық туғызды. Крепостниктік
құқықты жоя салысымен Ресей үкіметі әлеуметтік-саяси өмір ағысын түбірінен
өзгерткен бірқатар реформаларды: земстволық, соттық, қалалық және
басқаларын жүзеге асырды.
Крепостниктік құқықты жою Ресейдегі аграрлық мәселені шеше қойған
жоқ. Осындай жағдайда патша үкіметі шаруаларды революциялық қозғалыстардан
бұрып әкететін бірқатар шаралар қолданды,атап айтқанда, қоныс аудару
саясатын жандандыра түсті. Сібірді, Қазақстанның солтүстік, батыс және
оңтүстік-шығыс аудандарын отарлау арқылы царизм ішкі губерниядан
шаруаларды сол жаққа қоныс аудартуды және солар арқылы ұлттық шет
аймақтарда өздеріне әлеуметтік тірек табуды ойластырды. Орыс және украин
шаруаларын өлкенің барлық дерлік облыстарына жоспарлы түрде қоныс
аударттыру ХІХғ. 70-жылдарының бас кезінде басталды, ал 80-жылдары бұл
іс жаппай көшіп келіп қоныстанушылық сипат алды.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
І.Патша үкіметінің 1889ж.13 шілдеде бекіткен ережесі.
Патша үкіметі 1889ж. 13 шілдеде селолық адамдар мен мещандарды
қазыналық жерлерге өз еріктерімен қоныс аудару туралы және осы топтың
адамдарын бұрынғы уақыттары қоныс аударғандар қатарына жатқызу тәртібі
туралы арнайы Ереже жасап бекітті. Ережеде Томск және Тобол
губернияларындағы, сондай-ақ Жетісу, Ақмола және Семей облыстарындағы
олардың көшіп баратын жерлері нақтылана айқындалды.1893ж. Уақытша тәртібі,
1889ж. Ереженің жекелеген статьяларын нақтылай түсті. Мысалы, жан басына 15
десятина мөлшерінде жер кесіліп берілген бұрынғы қоныс аударғандардың
мүдделері ескерілді. Шаруаларды Қазақ өлкесіне қоныс аудару көшпелі
қазақтардың жерлерін тартып алу есебінен жүргізілді. Тек 1885 ж. 1893 ж.
дейінгі аралықта ғана Ақмола облысының ежелгі тұрғын халқының пайдалануынан
251779 десятина жер тартып алынып, 10940 жан еркек жынысты халқы бар 24
қоныс аударғандар учаскелері құрылды. Ал, Семей облысында осы аралықта
қазақ шаруаларының 33064 десятина егін салатын жерлері тартып алынды. Қоныс
аударушылардың үлкен ағыны,әсіресе Жетісу облысына келіп жатты.12 жыл
ішінде(1863-1880 жж)мұнда 3324 жанұя көшіп келді,солардан 2099 жанұя
селендер құрды,ал 1225 жанұя қалаларда орналасып қалды.

ІІ. 1889жылғы Селолық адамдар мен мещандарды қазыналық жерлерге қоныс
аудару туралы заң.
1889 ж Селолық адамдар мен мещандарды қазыналық жерлерге қоныс
аудару туралы заң қабылданды.1891 және 1892 жж. Бұл заңның күші Торғай
мен Орал облыстарына тарады. Осы заң бойынша қоныс аудару үшін арнайы
рұқсат талап етілді; әркімнің өз беттерінше қоныс аударуына шек қойылды.
Бірақ стихиялық процеске айналған қоныс аударушылықты патша өкіметінің
қалай да бір ретке келтіруге тырысып баққанынан түк шықпады. Шаруалардың
қазақ жерлерін өз беттерімен басып алуы жалғаса берді. 1891-1892жж.
Құрғақшылық еуропалық Ресейдің шаруалар бұқарасына бос жерлер іздеп
Шығысқа қарай жолға шығуларына түрткі болды. Осы кездері Орал
сыртына 30 мың, Жетісу мен Сырдария облыстарына 12 мың шаруа өтіп
кетті.
Темір жол магистральдары арқылы Қазақстанды Сібірмен және Еділ
маңы аудандарымен жалғастыру мүмкіндігі үкіметті жаңа қадамға –
Қазақстанды қоныс аударушылықпен игеруді шапшаңдатуға итерді.Осы
мақсатпен Ф.А.Щербина басқарған экспедиция Ақмола, Торғай және Семей
облыстарының 13 уезін мұқият зерттеп шықты. Ресми жағынан алғанда
Ф.А.Щербина экспедициясының басты мақсаты жергілікті көшпелі халықтың
шаруашылық даму жағдайын зерттеу болатын. Әйтсе де экспедицияның
қоныс аударушылар поселкелеріне көңіл бөлмей қалмағандығы сөзсіз.
Экспедиция материалдарын царизм қазақтардың артық жерлерін одан әрі
еріксіз алу үшін пайдаланды, ал тұтас алғанда экспедицияның жұмысы
қанағаттанғысыз деп табылды.

ІІІ.Қоныс аударушылық қозғалыстың дамуы ықпалымен көшпелілердің
отырықшылыққа айналу процесі.
Капитализмнің және қоныс аударушылық қозғалыстың дамуы ықпалымен
көшпелілердің отырықшылыққа айналу процесі қарқын алды. Ылғал
жеткілікті мөлшерде түсетін Жайық және Тобыл өзендері өңірлерінде
қазақтар жерді қарапайым ағаш соқалармен жыртып егін салды, оны
қолмен суаруды қолданбады. Сырдария, Ембі, Ырғыз, Торғай, Сарысу
өзендерінің жағалауындағылар суармалы егіншілікпен айналысты. Алайда
отаршыл әкімшіліктің ішкі губерниялардан шаруаларды, Сібірден,
Орынбордан казактарды қоныс аударттыру жолымен астық өнімдерін
өндіретін жаңа экономикалық орталықтар құруға талпынуы ауылдық
қауымдардың жер қорының кемуіне алып келді, қазақтардың тек мал
шаруашылығымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.