Дербес де электронды есептегіш машинаның – дамуы



Есептеудің, оған пайдаланатын аспаптар мен құрылғылрдың тарихи өте көне заманда жатыр. Есептеу құрылғылары пайда болмай тұрып, адамдар әр түрлі есептеуді жүргізу мүмкіндіктерін іздеді. Бұл үшін олар қол саусақтарын, тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланады. Олар тастарды үйіп немесе қатарлап тізіп есептеулер жүргізді. Заттардың саны жерге сызған сызықшалармен, ағаш таяқшаларда жасалған кертіктерімен немесе жіптерге түйілген түйіншектермен есептеледі. Есептеу көлемінің күн санап артуы есептеулерді қалайда бір құралдың көмегімен жүргізуді талап етті. Ең ерте заманғы және бәрімізге белгілі есептеу құралы есепшот болып табылады. Есепшоттың пайда болған уақытын осы кезге дейін ешкім айта алмайды. Деректерге қарағанда есепшоттың жасы 2000-
5000 жылдар шамасында, ал ертегі пайда болған жері Қытай және Гре-
ция.Бұл санау құралын гректкер мен Батыс Еуропалықтар «абак» деп, қы-
тайлықтар «суанпан» жапондықтар «серобян» деп атаған. Бұл құралман есептеулер оның шұңғыл тақтада орналасқан тастарын жылжыту арқылы жүргізілген.

ДЕРБЕС ДЕ ЭЛЕКТРОНДЫ ЕСЕПТЕГІШ МАШИНАНЫҢ – ДАМУЫ.

Есептеудің, оған пайдаланатын аспаптар мен құрылғылрдың
тарихи өте көне заманда жатыр. Есептеу құрылғылары пайда болмай
тұрып, адамдар әр түрлі есептеуді жүргізу мүмкіндіктерін іздеді. Бұл
үшін олар қол саусақтарын, тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланады.
Олар тастарды үйіп немесе қатарлап тізіп есептеулер жүргізді.
Заттардың саны жерге сызған сызықшалармен, ағаш таяқшаларда жасалған
кертіктерімен немесе жіптерге түйілген түйіншектермен есептеледі.
Есептеу көлемінің күн санап артуы есептеулерді қалайда бір құралдың
көмегімен жүргізуді талап етті. Ең ерте заманғы және бәрімізге
белгілі есептеу құралы есепшот болып табылады. Есепшоттың пайда
болған уақытын осы кезге дейін ешкім айта алмайды. Деректерге
қарағанда есепшоттың жасы 2000-
5000 жылдар шамасында, ал ертегі пайда болған жері Қытай және Гре-
ция.Бұл санау құралын гректкер мен Батыс Еуропалықтар абак деп, қы-
тайлықтар суанпан жапондықтар серобян деп атаған. Бұл құралман
есептеулер оның шұңғыл тақтада орналасқан тастарын жылжыту арқылы
жүргізілген. Тастар піл сүйегінен, түрлі түсті өрнектерден, қола
металдан
жасалады.Есепшоттар бұл түрінде қайта өркендеу дәуіріне дейін пайда-
ланып келеді.Оның өзгертілген түрі осы күнге дейін қолданып келеді.
Есепшот Ресейде 16-17ғасырларда пайда болған. 17ғасырдың басында ша-
тландиялық математик Джон Непер логарифм түсінігін енгізді және өзі-

нің логарифм кестесін жариялады. Екі ғасыр бойы әр елдің оқымысты-
лары логарифм функциясының негізінде жасалған есептеу құралын же-
тілдірумен шұғылданды. Тек 1761 жылы ғана ағылшын Д.Робертсон жү-
гіртпесі бар. Навигациялық есептеулер жүргізуге арналған логарифм сыз-

ғышын жасады. Мұндай құрал жасау идеясын 1660 жылдары Иссак Ньютон
ұсынған болатын. Соңғы кезде логарифм сызғыштары иженер-
лердің бірден- бірі есептеуіш құралы болып келді бірақ электронды
каль
куляторлар соңғы кезде оларды қолданудан ығыстырды. 1642 ж француз
математигі Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу
машинасы деген атпен белгілі, жетектер мен дөңгелектерден тұратын
механикалық есептеу машинасын құрастырды. Паскальдің машинасында
көп мәнді сандарды қосу мүмкін болды. жылы атақты неміс
мате-
матигі Лейбниц Паскальдің идеясын дамытып, өзінің механикалық есеп-
теу машинасын-арифмометрді құрастырды.Дөңгеліктің орнына мұнда цифрлар
жазылған цилиндір қолданылады. Бұл құрал күрделі қосу мен алу
есептеулерін жүргізуімен қатар, сандарды бөлу көбейту, тіпті квадрат
түбірін табу амалдарын да орындайтын болды. Кейін арифмометр бірне-ше
рет жетілдірілді.Бұл бағытта орыс өнертапқыштары П.Л.Чебышев пен
В.Т.Однер көп еңбек етті.Арифмометр қазір әр оқушының қолында
жүретін калькулятордың негізін салды. Арифмометр мен қарапайым каль
кулятор есептеу жұмыстарын механикаландыру құралдарының қызметін
атқарады, бұларда есептеуде адамның өзі әрекетттер тізбегін анықтап
бас
қарады. Есептеуіш техникаларының қарқындап дамуы 19 ғасырдан бас-
талды. Есептеуіш техниканың дамуындағы келесі қадам алдын ала жа-
салған бағдарлама бойынша адамның қатысуынсыз есептеулер орындай-
тын құрылғылар жасау болды. Мұндай алғашқы есептеуіш автоматтың
авторы ағылшын оқымыстысы. Чарлз Бэббидж еді, сондықтан көптеген
адамдар оны қазіргі компьютердің атасы деп атайды.
1833 жылы ол бағдарлама арқылы басқарылатын Аналитикалық
машина жобасын жасады. Бұл машинада қазіргі компьютерлерде бар
барлық негізгі құраушылар: бастапқы сандар мен аралық нәтижелерді
сақтауға арналған жад, жадтан алынған сандар мен амалдар орындайтын
арифметикалық құрылғы, берілген бағдарлама бойынша есептеу барысын
қадағалап отыратын басқару құрылғысы деректерді енгізу мен оларды
басып шығару құрылғылары болды. Бэббидждің идеясы өз уақытынан озық
еді. Оны машинасы өте күрделі құрылғы болғандықтан, ол кездегі
техникалық мүмкіндік мұны жүзеге асыра алмады. Басқару бағдарламасы
перфокарта деп аталған қатырма қағаздардағы тесіктердің көмегімен
код
талды. Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэббидж машинасына
бағдарлама жазған Ада Лавлейс бірінші бағдарламаушы деп саналады.
19 ғасырдың соңында американдық Герман Холлерит есепші-перфорация-
лық машина құрастырды. Перфократалар бағдарламаны көрсету үшін емес,
сандық ақпараттарды сақтау үшін қолданылады.
Есепші-перфорациялық машиналар перфорациялауды, сұрыптауды,
қосуды және кестелерді басылымға шығаруды орындады. Ол 1880 жылы
АҚШ-та жүргізілген халық санағының құжаттары өңдеуге пайдаланылады.
Өзмашинасының көмегімен Холлерит көп адамдар жеті жыл бойы
есептейтін есептеулерді үш жылда орындап шықты.
Холлерит есепші-перфорациялық машиналарды жасап шығаратын фирманың
негізін қалады, кейін ол дүние жүзіне әйгілі компьютер шы-
ғаратын шығаратын IBM фирмасына айналды.
Біздің ғасырдың отыз-жылдары релелік автоматика кеңінен да-
мыды. Электр механикалық реле-екі қосылған және ажыратылған (өші-
рілген) позицияларды ауыстырып қосыш. Оның бұл қасиеті ақпаратты
кодтауда екілік кодты пайдалануға мүмкіндік.
1944 жылы американ математигі Говард Айкен Гарвард универ-
ситетінде бағдарламамен басқарылатын, релелік және механикалық эле-
менттерге негізделген Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрас-
тытырды.
20 ғасырдың бірінші жартысында радиотехника ақырандап да-
мыды.Радиоқабылдағыштар мен радио арқылы хабар беретін құралдар-дың
негізгі элементі-электронды-вакуумды шамдар (лампалар) болды.
Электрондық шамдар алғашқы электрондық есептеуіш машиналардың
техникалық негізі болды. Бірінші электрондық есептеуіш машина 1946 ж
АҚШ-тың Пенсильван университетінде жасалды, оны ENIAC деп аталды.
ENIAC-тың конструкторлары Дж. Моучли мен Дж. Эккерт.Ол соншалықты
үлкен болғандықтан, оны ENIAC-тың салмағы 30т, және оның 18000
ээлектронның шамдары болды, ол бір секундта 5000 қосу,
азайту амалдарын, 300 көбейту амалын орындай алды.Жұмыс кезінде тез
қызатын болғандықтан, ол арнайы суытуды талап етті. Релелік машина-
ларға қарағанда, оның амал орындау жылдамдығы мың есе жоғары болды.
1946. ы американ математигі Джон Фон Нейман өз мақа-
ласында ЭЕМ-нің жұмысы мен құрылымның принциптерін баяндады.
ЭЕМ жұмысының басты принциптері жадта сақталатын бағдарлама прин-
ципі, онда бағдарлама мен мәліметтер машинаның жалпы жадына орна-
ластырылады.Мақалада баяндалған идеялар Джон Фон Нейманның ЭЕМ
архитектурасы деп аталады, бұл идея негізіеде 1949 жылы EDSAC ма-
шинасы құрастырылды.
Алғашқы ЭЕМ-дер тек бір данадан ғана болды.Дамыған ел-
дерде ЭЕМ-ның сериялық шығарылуы 1950 жылдардан басталды.
Бұрынғы Кеңестер Одағына бірінші ЭЕМ 1947-1948 жылдары
академик Сергей Алексеевич Лебевтің басшылығымен алды, оны МЭСМ
(Малая Электронная Счетная Машина) деп атады. 1951 жылы ол ресми түрде
пайдалануға кіріп, бұл машинада әр түрлі есептеулер жүргізіле
бастады.Олсекундына 50 амал орындайтын болған, ал жедел жады (опера-
тивті жад ) электрондық шамалардағы 100 ұяшықтан тұрды.1952-1953 ж
оны жетілдірілген түрі енгізілді,ол секундына 10000 амал орындайтын
еді.
Жедел жад алдымен электронды-акустикалық линияларда,содан
соң электронды-сәулелік түтікте,ал кейінірек фериттік өзекшеде жинақ-
талды.Сыртқы жады екі магниттік барабанда және магниттік таспаларда
болды.
ЭЕМ-нің даму тарихы бірнеше буындарға бөлінеді.Буындар-
дың ауысуы электрондық техникалардың дамуымен, ЭЕМ-ның элементтік
базасының ауысуымен байланысты.
Оларда электрондық шамдар пайдаланылған ENIAC және бар-
лық басқа ЭЕМ-лар-ЭЕМ-нің бірінші буынына жатады. Оларда қазіргі
ЭЕМ-нің аталары деп атауға болады.
Егер Бэббидж машинасын еске алсақ , оны ЭЕМ-нің арғы ата-
сы деуге болады. Бірінші буындағы машиналар бірнеше жүздеген шаршы
метр орын алатын және мыңдаған электрондық шамдары бар алып құ-
рылғылар еді.Оларға бағдарламалар мен мәліметтерді енгізу үшін,перфо-
ленталар мен перфокарталар пайдаланылды.Бұл машиналар үшін бағдар-
ламалар машиналық командалар тілінде құрылды,сондықтан сол кездерде
кез келген адамдарға онда бағдарламалау мүмкін болмады. Ең жылдам
машиналардың есептеу жылдамдығы секундына 20000 операция болды.
1955 жылдан бастап келесі екінші буындағы ЭЕМ-лар пайда
бола бастады.Оларда электрондық шамдардың орнына жартылай өткіз-
гіштер-транзисторлар пайдаланылды.Сонымен,ЭЕМ-нің көлемі бірнеше есе
кішірейді, пайдаланатын электр қуаты да азайды,сонымен қатар олардың
жылдамдығы секундына бірнеше он мыңдаған операцияларға жетті.Сол
кездерде жоғары деңгейдегі бағдарламалау тілдері: Фортран,Алгол,Кобол
қолданыла бастады.Бағдарламаларды құру машинаның моделінен тәуелсіз
бола бастады.
Біраз уақыттан кейін электрондық өндіріс орындары инте-
гралды схемалар жасай бастады.Интегралды схема-бұл шағын жартылай
өткізгіш кристалдар, оларда бірнеше жүздеген,тіпті мыңдаған
транзистор-
лар бар.Сонан кейін,бірнеше жүздеген мың транзисторлардан тұратын
жартылай өткізгіш кристалл-үлкен интегралдық схема пайда болды.
Интегралдық схема негізінде құрастырылған ЭЕМ-лар бұл үшінші
буындағы ЭЕМ-лар.Бұл машиналардың жады үлкен,ал орындау
жылдамдағы секундына бірнеше миллион операцияға жетті.Магниттік
таспаларда жинақтаушыларға қарағанда әлдеқайда жылдам жұмыс істей-
тін және ақпараттың шексіз мөлшерін сақтауға қабілетті сыртқы есте
сақтау құрылғыларының жаңа түрі магниттік дисклер пайда болды.
Үшінші буындағы ЭЕМ-лар бір машинада бірнеше бағдар-
ламаларды қатар орындау мүмкіндігін берді.Мұндай режим мультибағ-
дарламалық режим деп аталды.Осы кездерде деректер базасы,өндірісті
басқарудың автоматтандырылған жүйелері жасалып,ЭЕМ-лар халық ша-
руашылығында кеңінен қолданыла бастады.
1971жылы АҚШ-тың Интел фирмасы компьютердің негіз-
гі блогы процессордың жұмысын орындауға қабілетті өте үлкен инте-
гралдық схеманы алғашқы микропроцессорды жасады.Микропроцессорлар
дың жасалуы бұл информатикадағы революция болды.Осының нәтиже-
сінде үстелдерінде кішкене ғана ЭЕМ тұр,ол дербес компьютер ДК деп
аталады.
Қазіргі кездегі ЭЕМ-лар бұл төртінші буындағы ЭЕМ-лар.
Ол 70-жылдардан бастап өндіріске енді.Бұл ЭЕМ өзінің жадының көле-
мімен есептеу жылдамдығы бойынша бірінші буындағы ондаған ENIAC
тіпті ЭЕМ-ларға тең.
1980 жылдан бастап АҚШ-тың IBM фирмасы дербес ком-
пьютерлер шығару бойынша дүние жүзілік нарықта жетекші фирма бо-
лып саналды.Ал 90-шы жылдардың басынан бастап Apple Corporation
фирмасының Macintosh маркалы компьютері көпшілікке таныла бастады.
Қазақстан Республикасының ұлттық радиоэлектроника және байланыс ор-
талығы Германияның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Есептеуіш машинаның тарихы
Электронды есептеуші машина
Компьютер
ЕСЕПТЕУІШ ТЕХНИКАСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ МЕН АСПЕКТІЛЕРІ
ЭЕМ (дербес компьютер)
Есептеу техникасының даму тарихы мен кезеңдері. ЭЕМ-ның даму тарихы
Дербес компьютерлердің пайда болуы
Электрондық есептеуіш машиналар (ЭЕМ)
САНДЫҚ МАШИНАЛАРДЫҢ АРИФМЕТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЛОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Машинаны ұйымдастыру: фон Нейман принципі, басқарушы құрылғы, команда жүйелері мен команда типтері
Пәндер