Логистикадағы қорлар



Материалдық қорлар түсінігі логистикада маңызды болып табылады. Табиғаттан алынатын шикізат дайын өнім түрінде соңғы тұтынушыға келер алдында басқа материалдар мен орналасады, бірігеді, өндірістік өндеуге тартылады. Материал жүргізуші тізбек бойынша жылжып, шикізат (ал аясында жартылай фабрикат және дайын өнім) өзінің осы немесе басқа өндірістік немесе логистикалық операцияға енуін күтуінен кешігеді.Көпшілік мақұлдаған тұжырым былайша пайымдайды: материалдық қорлар - бұл өндірістің әр түрлі сатысында болатын және өндірістік-техникалық бағыттағы өнім айналымындағы, жеке немесе өндірістік тұтыну үрдісіне енуін күтетін халық тұтынатын бұйымдар және басқа да тауарлар.Қорлардың құрылуы әрқашан шығындармен кездеседі. Қорлардың құрылуымен және құрамымен байланысты шығындардың негізгі түрлерін атап өтейік:
• қатырылган қаржы-қаражат;
• арнайы жабдықталған орынды күтуге кететін шығындар;
• арнайы персоналдың жалақысы;
• ұрлаудағы, бұзылудағы үздіксіз тәуекел.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
ЛОГИСТИКАДАҒЫ ҚОРЛАР
Материалдық қорлар түсінігі
Материалдық қорлар түсінігі логистикада маңызды болып табылады.
Табиғаттан алынатын шикізат дайын өнім түрінде соңғы тұтынушыға келер
алдында басқа материалдар мен орналасады, бірігеді, өндірістік өндеуге
тартылады. Материал жүргізуші тізбек бойынша жылжып, шикізат (ал аясында
жартылай фабрикат және дайын өнім) өзінің осы немесе басқа өндірістік
немесе логистикалық операцияға енуін күтуінен кешігеді.Көпшілік мақұлдаған
тұжырым былайша пайымдайды: материалдық қорлар - бұл өндірістің әр түрлі
сатысында болатын және өндірістік-техникалық бағыттағы өнім айналымындағы,
жеке немесе өндірістік тұтыну үрдісіне енуін күтетін халық тұтынатын
бұйымдар және басқа да тауарлар.Қорлардың құрылуы әрқашан шығындармен
кездеседі. Қорлардың құрылуымен және құрамымен байланысты шығындардың
негізгі түрлерін атап өтейік:
• қатырылган қаржы-қаражат;
• арнайы жабдықталған орынды күтуге кететін шығындар;
• арнайы персоналдың жалақысы;
• ұрлаудағы, бұзылудағы үздіксіз тәуекел.
Қорлардың болуы — бұл шығындар. Алайда қорлардын болмауы — бұл да
шығын, бірақ өр түрлі жоғалтулар формасында көрсетілген. Қорлардың
болмауымен байланысты жоғалтулардың негізгі түрлеріне мыналар жатады:
• өндірістің тұрып қалуынан болатын жоғарулар;
• сұраныс пайда болған кезде қоймада тауарлардың жоқ
болуынан болатын жоғалтулар;
• жоғары бағамен шағын тауарларды сатып алуынан болатын
жоғалтулар.
Қорлардың құрамы белгілі бір шығындарға ұшырайтындығына қарамастан,
кәсіпкерлер оны құруға мәжбүр болады, өйткені қорлардын болмауы пайданың
одан да көп жоғалтуларына алып келуі мүмкін. Қорларды ұтымды басқару
қорлардың құрамына минималды шығындар кезінде үздіксіз-өндірістік және
сауда үрдісімен қамтамасыз етуіне мүмкіндік береді.Материалды қорларды құру
барысында кәсіпкерлер басшылықка алынатын негізгі себептерді атап өтеміз.
Сұраныстың ауытқу мүмкіндігі (шығатын материалды ағымның
қаркындылығының төмендеуі). Тауарға деген сұраныс ауытқуға шалдыкқан, бұны
әрқашан тура болжап шешуге болмайды. Сондықтан, егер жеткілікті сақтандыру
қоры болмаса, төлей алатын сұраныс қанағаттандырылмайтын жағдайы болуы да
мүмкін, яғни кәсіпкер дүкендерде тауар болмаса және клиентті сатып
алусыз, ақшамен жіберу тәуекелі болады.
Кейбір тауарлар түрлеріне сұраныстын мерзімді ауытқуы. Негізінен бүл
ауыл шаруашылық өнімдеріне қатысты.Көп тауарлар сатып алута жеңілдіктің
болуы қорлардың құрылу себебі болып табылады.
Нарықтық бағадағы өзгешелік. Кейбір тауарлардың бағасы тез өсіп кетуі
мүмкін. Осы өсуді болжай алған кәсіпорын нарықтық бағаның өзгеруінен пайда
табу мақсатымен қор құрады.
Тапсырысты жеткізу және орналастырумен байланысты шығыңдардың
төмендеуі.Әрбір тапсырыстарды жеткізу және дайындау үрдісінде бірқатар
шығындар болады жабдықтаушыны іздеумен, сонымен келіссөздер
жүргізумен, іс-сапармен, қалааралық келіссөздермен және тағы сол
сияқтылармен байланысты әкімшілік сипаттағы шығындар.
-тапсырыстарды тасымалдауға жұмсалатын шығындар.
Бұл шығындарды тапсырыстардың санын қыскарту арқылы
төмендетуге болады, ол тапсырылған партиянын көлемінің көбеюіне
жәнеәне сәйкесінше, қорлар мөлшерінің көбеюіне тен.Белгіленген
жеткізу графикасын бұзу ықтималдығы (кіретін материалды ағымдардың
карқындылығының төмендеуі). Бұл жағдайда қор сауда кәсіпорнының пайдасын
қалыптастыруда үлкен рөл атқаратын тауарлар үшін өте маңызды сауда үрдісі
тоқтап қалмау үшін кажет. Өндірісте өндіріс циклі үздіксіз кәсіпорын үшін
үрдістің жоспардан тыс тоқтап қалуы өте қауіпті.
Бұйым бірлігін өндірумен байланысты шығындардың төмендеуі. Сұраныстың
пайда болуына байланысты бұйымды шағын партиямен шығаруға болады. Онда
қорлар көп болмайды, алайда, өндірісті қайта жабдықтау бұйым бірлігінің
өзіндік құнына ауыртпалық туғызады. Басқа бір жолы - бір үлкен партия
шығарып және дайын өнімді запаста ұстау. Бұл жағдайда өндіріске бұйымдарды
жіберумен байланысты шығындар көп бұйым санына бөлінеді, ол өз кезегінде
қор өсіп кеткен жағдайда да бірліктің өзіндік құнын төмендете алады.
Өндіріс және таратылу бойынша бір қалыпты операциялардың жүзеге
асырылу мүмкіндігі. Бұл қызметтің екі түрі бір-бірімен тығыз байланысты: не
өндірілсе сол таратылады. Қор болмаған жағдайда үлестіру жүйесінде
материалды ағымдардың қарқындылығы өндіріс қарқындылығының өзгеруіне сәйкес
ауытқиды. Үлестіру жүйесінде қорлардың болуы өткізу үрдісін бірқалыпты
өндірістегі жағдайға тәуелсіз жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Өндірістік қорлардың болуы өз кезегінде шикізаттарды және жартылай
фабрикатты жеткізіп тұрудағы ауытқуды басады, өндіріс үрдісінің бірқалыпты
жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Сатып алушыға жылдам қызмет көрсету мүмкіндігі. Сатып алушылардың
тапсырыстарын мынадай әдістермен орындауға болады:
-тапсырылған тауарларды өндіру;
-тапсырылған тауарларды сатып алу;
-қолда бар қорлардан тапсырылған тауарларды жылдам беру.
Соңғы әдіс ең қымбат болып табылады, өйткені қорлар құрамын талап
етеді. Бірақ бәсеке жағдайында тапсырысты жылдам қанағаттандыру мүмкіндігі
тұтынушылар үшін күресте шешуші болуы мүмкін.Қор бөліктерінің болмауынан
өндірістің тұрып қалуын минимумға келтіру. Бөлшектер қоры болмаған кезде
жабдықтардың сынуы, әр түрлі апаттар өндіріс үрдісінің тоқтап қалуына алып
келуі мүмкін. Бұл әсіресе өндіріс үрдісі үздіксіз кәсіпорын үшін өте
маңызды, өйткені бүл жағдайда өндірістің тоқгап калуы өте кьімбаткд түсуі
мүмкін.
Өндірісті басқару үрдісін жеңілдету. Кәсіпорын ішінде өңдіріс
үрдісінің әр түрлі сатысында жартылай фабрикаттар қорын құру туралы әңгіме
болып отыр. Осы қордың болуы әр түрлі учаскіде өндіріс үрдісінің
келісімділік дәрежесіне қарай талаптарды төмендетуге мүмкіндік береді, ал
олай болса, осы үрдістерді басқаруды ұйымдастыруға кететін шығындар да
азаяды.Жоғарыда айтылған себептер кәсіпкерді саудада және өнеркәсіпте
қор құруға мәжбүр болуын куәландырады, өйткені ондай болмаса
шығындар айналымы көбейеді, яғни пайда төмендейді.
Берілген курс шеңберінде жоғарыдағы айтылған жағдайлардың көпшілігінде
қордың орнына, сондай-ақ өндірістік немесе сауда нәтижесіне жетуге
мүмкіндік беретін, жылдам жауап қайтаратын логистикалық технология құруға
болатынын ерекше атап өткен жөн. Мысалы, егер дүкеннін тапсырыстарын
дайындап, жеткізіп тұру мерзімін үш күннен үш сағатка дейін қысқартса, онда
аяқ астынан үлкен сатып алушылар сұранысы болған жағдайда өте аз сақтандыру
қоры талап етіледі.
Үрдістерді логистикалық ұйымдастыру бұйымдар бірлігін өндірумен
байланысты шығындарды қор деңгейін жоғарылатусыз азайтуға, қосалқы
бөлшектердің болмауынан өндірістің тұрып қалуын минимумға келтіруге
Материалды қорлардың түрлері
Жоғарыда айтылғандай, қор түсінігі материалдық өндірістің барлық
саласын қамтиды, өйткені материалды ағым өзінің қозғалу жолында, яғни
шикізаттың алғашқы көзінен бастап соңғы тұтынушыға дейін кез келген
учаскіде қор түрінде жиналуы мүмкін. Әрбір учаскідегі қорларды басқарудың
өзгешілігі болады.Шикізаттың, соңғы бұйымға айналу жолында және осы
бұйымның соңғы тұтынушыға дейінгі келесі қозғалысы жолында қордың негізгі
екі түрі пайда болады:
• өндірістік қорлар;
• тауарлы қорлар.
Осы аталған қордың әрбір түріне сипаттама берейік. Өндірістік
қорлар - өндірістік тұтынуға арналған материалдық өндіріс
өрісінің барлық салалардағы кәсіпорындарда болатын қорлар.
Өндірістік қорларды құру мақсаты — өндірістік үрдістің үздіксіздігін
қамтамасыз ету.
Тауарлы қорлар - әзірлеуші кәсіпорындарындағы дайын өнімнің қорлары,
сонымен қатар тауардың жабдықтаушыдан тұтынушыға жүру жолындағы қорлар,
яғни көтерме, шағын көтерме және бөлшек саудадағы кәсіпорындардағы,
дайындау ұйымдарындағы және жолдағы қорлар. Тауарлы қорлар
өндіріс құралдарының қорлары және тұтыну заттарының қорлары болып
бөлінеді.Бұдан басқа өндірістік және тауар қорлары үшін бірнеше топтастыру
белгілері бар.
20-суретте қорлардың бірнеше негізгі топтастыру белгілері көрсетілген.
Логистикалық арнадағы өнімнің орны және оның түрі бойынша материалдық
ресурстар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнім, ыдыс, қайтарымды қалдық
қорларын бөлін көрсетуге болады.
Интегралды тәсіл тұрғысынан базистік логистикалык функцияларға
қатынасы бойынша жабдықтаудағы материалдық ресурстар, материалдық
ресурстардың өндірістік қорлары, аяқталмаған өндірістің, дайын өнімнің
қорлары тарату жүйесіндегі дайын өнімді сататын (тауарлы) корлар және тұтас
материалдық қорлар.
Жабдықтаудағы қорлар - бұл жабдықтаушыдан тауар өндірушінің
материалдық ресурстар қоймасына дейінгі логистикалық арнада болатын
материалдық ресурстар, олар дайын өнім өндірісін қамтамасыз етуте арналған.
Өндірістік қорлар - бұл материалдық қорлардын және аяқгалмаған
өндірістің қорлары, олар фирманың өндірістік-технологиялық бөлімшесінің
шеңберінде өндірістік кестенің орындалуын қамтамасыз етуге
арналған.Өткізетін (тауарлы) қорлар - бұл өткізу тауарларында және өндіруші
фирманың дайын өнім қоймасында болатын дайын өнім қорлары және тұтынушылар
(сату) сұранысын қанағаттандыруға арналған. Жабдықтау, өндірістік және
өткізетін қорлар жалпы шығын тұрғысынан логистикалық менеджментті
оңтайландыру объектісі болып табылатын фирманың жиынтық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Өндірістік логистика
Логистикалық жүйелер
Логистикадағы қоймалау
Ақпараттық логистика
Тарату логистикасы
Материалдық ресурстарды басқару
Логистика қызметтерінің жіктелуі
«Ақтау теңіз порты» АЭА-ның даму концепциясы
Халықаралық логистика
Востокцветмет ЖШС қоймасының жүк көтергіші
Пәндер