Экономика ғылымы туралы жалпы мәлімет

Жоспар:

І. Экономика ғылымы туралы жалпы мәлімет

ІІ. «Меркантилизм» ілімі жөнінде

ІІІ. «Классикалық» идеялар

IV. «Марксизм» атты теориялық тұжырымдар

V. «Маржинализм» теориясы

VI. Экономикалық теорияның төрт ағымы

Экономикалық ғылым – ең ертедегі ғылымдардың бірі. Алғашқы рет «экономия» («ойкономия») термині біздің дәуірімізге дейін ІІІ-ші ғасырда ертедегі грек ойшылары Ксенофонт (б.з.б 430-355жж.) және Аристотель (б.з.б. 384-322жж.) еңбектерінде пайда болды.
«Ойкономия» (экономия) сөзі ретінде – (үй, шаруашылық) Аристотель құл иеленушілік шаруашылықты жүргізуді ұйымдастыру туралы ұсыныстар жиынтығын түсінген. Кейінірек, осы бір талаптарға сүйене отырып, феодалдық иелікті жүргізу үшін ұсыныстар жиынтығы жасалды.
Экономикалық (тауарлы – ақша) байланыстарының дамуы феодалдық тұйықтылықты жоюға және мемлекеттің пайда болуына әсер етті. Сол кездері жеке иеліктерді жүргізумен шектелмеді және мемлекеттегі (мемлекет грекше – «полис», «политейя» деген сөз) барлық шаруашылықты жүргізудің жалпы ұлттық ережесін анықтаудың алғашқы талпыныстары пайда болды. Мемлекеттік шаруашылықты жүргізудің жалпы ережесі «саяси экономия» деген атқа ие болды. Алғашқы рет «саяси экономия» деген ұғымды француз сарай қызметкері Антуан Монкретьен қолданды. Ол «Саяси экономия трактаты» (1615 ж.) кітабында Франция елінің шаруашылығын мемлекеттік тұрғыдан басқарудың субъектісі ретінде қарастырды. Бірақ мұны ғылым деп айтуға ерте болатын. Экономикалық теория ғылым ретінде XVI-XVII –ші ғасырлар тоғысында пайда болды. Осы кезде тауарлы – ақша қатынастары кең дамыды. Оның өзі экономиканың даму заңдылықтарын қарастыру мен зерттеудің бастауы болып табылды.
«Меркантилизм» (итальян сөзі «мерканте» - саудагер, көпес деген ұғымды білдіреді) бірінші экономикалық ілім болып табылады. Осы ілімнің негізгі мазмұны мынады: меркантилистер байлықтың қайнар көзі мен қоғамның әл-ауқаттылығы, материалдық игіліктер өндірісінде емес, ол тауар мен ақша айналымы саласында болады деп есептеді. Олардың ойынша, қоғамның әл-ауқаттылығына, сыртқы сауданы реттеу, тауарды сыртқа шығару басқа елден әкелуінен артып тұруы мен елдегі ақша капиталының (алтын, күміс) жинақталуы арқасында қол жеткізіледі. Меркантилистік саясат елге барынша көп мөлшерде алтын мен күмісті жинауды көздеді. Меркантилизмнің нағыз өкілдері – Вильям Стаффорд (1554-1612 жж.) және Томас Мен (1571-1641 жж.) болып табылады.
Қоғам байлығы саудада емес, ол өндірісте пайда болатындығы туралы идеяны алғаш рет физиократтар («физиократ» гректің: «физис» - табиғат, «кратос» - өкімет деген екі сөзінен шыққан) мектебінің еңбектерінде пайда болды. Осы мектептің басты тұлғасы – Франсуа Кенэ (1694-1774 жж.) еді. Ол

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Жалпы экономикалық теория». Авторлары: Ө. Қ. Шеденов, Е. Н. Сағындықов, Б. А. Жүнісов, Ү. С. Байжомартов, Б. И. Комягин 2004 жыл, Ақтөбе қаласы;