Металдардың қаттылығын анықтау
Қаттылықты арнауға арналған аспаптар дегеніміз-лабороториялық және завоттық жағдайларда металдардың механикалық қасиеттерін сипаттайтын сынып әдістерінің бірі.
Қаттылықты анықтау аз деформацияланатын шыңдалған қатты болат, алмаз немесе қатты қорытпа материалдардан жасалған шарт, конус, пирамида немесе ине пішіндес ұшықтың металл бетіне тигізетін әсер арқылы өлшейді.
Ұштықтың тигізетін әсерінің сипатына қарай ажыратылатын қаттылықты өлшеудің бірнеше әдістері бар. Ұштықты үлгіге өндіру арқылы қаттылықты өлшеу тәсілі өте көп қолданылады. Едәуір күшпен өндіру нәтижесінде ұштық астындағы және оның жанындағы металдың беткі қабаты пластикалық деформацияланады. Үлгәге түсетін күшті тоқтатқаннан кейін онда таңба қалады. Сондықтан қаттылықты үлгіге ұштықты ендіру арқылы өлшегенде пластикалық деформация тек пластикалық металдарға да ғана емес сонымен қатар кәдімгі механикалық сынақтарда соғылғанда, қысылғыштығына, бұрылғыштығына, иілгіштігіне микроскопиялық деформацияға морт сынатын, мысалы шойын металдар да білінеді.
Қаттылықты анықтау аз деформацияланатын шыңдалған қатты болат, алмаз немесе қатты қорытпа материалдардан жасалған шарт, конус, пирамида немесе ине пішіндес ұшықтың металл бетіне тигізетін әсер арқылы өлшейді.
Ұштықтың тигізетін әсерінің сипатына қарай ажыратылатын қаттылықты өлшеудің бірнеше әдістері бар. Ұштықты үлгіге өндіру арқылы қаттылықты өлшеу тәсілі өте көп қолданылады. Едәуір күшпен өндіру нәтижесінде ұштық астындағы және оның жанындағы металдың беткі қабаты пластикалық деформацияланады. Үлгәге түсетін күшті тоқтатқаннан кейін онда таңба қалады. Сондықтан қаттылықты үлгіге ұштықты ендіру арқылы өлшегенде пластикалық деформация тек пластикалық металдарға да ғана емес сонымен қатар кәдімгі механикалық сынақтарда соғылғанда, қысылғыштығына, бұрылғыштығына, иілгіштігіне микроскопиялық деформацияға морт сынатын, мысалы шойын металдар да білінеді.
Смағұлов Дәулетхан “Металография”
Исанбаева Ғабдолла “Металдың мың қасиеті”
Дүйсеналиев.О. “Металдардың құпиясы”
Исанбаева Ғабдолла “Металдың мың қасиеті”
Дүйсеналиев.О. “Металдардың құпиясы”
Металдардың қаттылығын анықтау
Қаттылықты арнауға арналған аспаптар дегеніміз-лабороториялық және завоттық
жағдайларда металдардың механикалық қасиеттерін сипаттайтын сынып
әдістерінің бірі.
Қаттылықты анықтау аз деформацияланатын шыңдалған қатты болат, алмаз немесе
қатты қорытпа материалдардан жасалған шарт, конус, пирамида немесе ине
пішіндес ұшықтың металл бетіне тигізетін әсер арқылы өлшейді.
Ұштықтың тигізетін әсерінің сипатына қарай ажыратылатын қаттылықты өлшеудің
бірнеше әдістері бар. Ұштықты үлгіге өндіру арқылы қаттылықты өлшеу тәсілі
өте көп қолданылады. Едәуір күшпен өндіру нәтижесінде ұштық астындағы және
оның жанындағы металдың беткі қабаты пластикалық деформацияланады. Үлгәге
түсетін күшті тоқтатқаннан кейін онда таңба қалады. Сондықтан қаттылықты
үлгіге ұштықты ендіру арқылы өлшегенде пластикалық деформация тек
пластикалық металдарға да ғана емес сонымен қатар кәдімгі механикалық
сынақтарда соғылғанда, қысылғыштығына, бұрылғыштығына, иілгіштігіне
микроскопиялық деформацияға морт сынатын, мысалы шойын металдар да
білінеді.
Сонымен қаттылық сынақ жүргізілетін жерді пластикалық деформацияға қарсы
әсерді сипаттайды және басқа механикалық қасиеттерден анықтау әдісімен
ажыратылатын механикалық қасиет болып табылады.
Қаттылықты өлшеудің мынандай артықшылығы бар:
1. Пластикалық металдардың ұштығы үлгіге өндіру әдісі арқылы анықталатын
қаттылығы мен басқа да механикалық қасиеттерінің негізінен беріктік
шегінің арасында сандық тәуелдік бар.
2. Қаттылықты анықтау – орындалу техникасы жағынан беріктік шегін,
пластикалық және аққыштығын анықтау мен салыстырғанда әлдеқайда оңай.
Қаттылықты сынау арнайы үлгілерді дайындауды қажет етпейді, ол тікелей
тексерілетін бөлшектің бетін тегіс көлденең жазық дайындалғаннан кейін,
кейде тіпті мұндай дайындықсыз да орындала береді. Қаттылықты өлшеу өте
тез, мысалы конусты үлгіге өндіргенде 30-60 сек, ал шарикті үлгіге
өндіргенде 1-3 мин. аралығында орындалады.
3. Қаттылықтың өлшеу әдетте тексерілетін бөлшектің бүлінуіне әкеп соқпайды
және өлшенгеннен ейін оны атқаратын міндеті бойынша қолдануға болады, ал
беріктігін пластикалығын және аққыштығын анықтау үшін бөлшектен әдейі
үлгі дайындайды.
4. Қаттылықты жұқа бөлшектерде де сонымен қатар миллиметрдің оннан бірден
аспайтын қаттылықты анықтаудың кейбір әдістері үшін өте жұқа қабаттарды
анықтауға болады. Сондықтан қаттылықты өлшеуді көптеген әдістері,
құрылымы мен қасиеттері әр түрлі металл қабаттан, мысалы әр түрлі
қаттылығы бар бөлшектердің көлденең қимасын цементтелген, азотталған
немесе шыңдалған беттік қабаттан бағалауға мүмкіндік туғызады.
Қаттылықты өлшеу, ең әуелі үлгіде түсірілген күштің шамасымен металдың
қасиетіне байланысты болатын материалдарға дененің біршама үлкен тереңдікке
енуімен сипатталады. Сонымен қатар көптеген сынақтарда үлгіге едәуір өлшмді
дене ұштық дене, мысалы диаметрі 10мм болат шар өндіріледі, соның
салдарынан деформацияланған көлемде қорытпаның барлық фазалары мен құрылымы
құраушылары өлшенетін материалға тән мөлшерде болады. Бұл жағдайда өлшенген
қаттылық сыналатын тұтас дененің қаттылығын сипаттайды.
Егер металдың қасиеттері әр түрлі құрылымдық құраушылары ба мысалы, сұр
шойын, түсті подшипникті қорытпалар біртекті құрылымы болса, онда оның
қаттылығын сынау үшін диаметрі үлкен шарикті таңдап алу керек. Егер
металдың біршама қасиеттерін, атап айтқанда оның қаттылығын бағалау үшін
оның көлемі аз бөлігінің өзі де сыналатын металға айтарлықтай тән бола
алады. Бұл жағдайларда сынауды, мөлшері кішкене денені, мысалы алмас
конусты, аз тереңдікке, демек аз күшпен үлгіге ендіру арқылы жүргізуге
болады. Болат шарикті немесе алмас конусты үлкен күшпен үлгіге ендіргенде
шариктің деформациялануы немесе алмас ұштықтың сынуы мүмкін болғандықтан
өте қатты металдарды, мысалы шыңдалған немесе төменгі температурада
жұмсартылған болаттарды сынағанда жоғарыда келтірілген шарт тіпті міндетті
түрде орындалуы қажет.
Дегенмен үлгіге түсіретін күшті көп азайтуға болмайды, өйткені бұл
деформацияланатын көлемнің күрт азаюына әкеліп соқтырады да металдың
негізгі массасына тән мәнді бермеуі мүмкін. Сондықтан күштің шамасы және
металдарда алынатын таңбаның мөлшері кейбір белгілі шектен төмен болмауы
керек.
Қаттылықты сынаудың қорытындысына өлшенетін материал бетінің күйі
айтарлықтай әсер етеді. Егер материалдың беті тегіс емес қисық немесе бұжыр
болып келсе, онда осы беттің әрбір бөлігі ұштықты ендіру кедергісіне және
деформацияға әр түрлі дәрежеде қатысады да, қаттылықты өлшеу шамасын
қателестіруге әкеліп соқтырады. Үлгіге ұштықты ендіру күші аз болған сайын
беттің дайындығы соғұрлым тиянақты болуы керек.
Өлшенетін бет горизонталь, яғни өндірілетін дененің ұштығын әсіресе тік
қойылуы керек. Қарама-қарсы бетті де тотықтан таза болу керек, өйткені
үлгіге күш түскенде тотық жабысып қалады да өлшеудің нәтижесі
бұрмаланады.Қаттылықты Бриннелл әдісі бойынша, сыналатын үлгіге диаметрі
белгілі болат шарикті беріген күштің әсекімен қайсы бір уақыт ішінде ендір
арқылы жүргізіледі.
Шарик пресс арқылы өндіріледі. Қысым электр қозғалтқыш 10 қөмегіме
қозғалатын жүктер 15 арқылы түсіреледі. Донғалақты 4 сағат тілінің
бағыты бойынша қолмен бұрау арқылы прибордың үстелшесін тірелгенше
көтереді, бұл жағдайда үлгіге І000Н 100 гкс алдын-ала күш түседі. Алдын-
ала түсірілген күш серіпі деформацияның және үлгі бетінің әр түрлі дәрежесі
бұрынғының өлшеу нәтижесінде тигізетін әсері жойылады.
Бастырманы басу арқылы қозғалтқыш 15 іске қосылады. Қозғалтқыш әуелі ине
ағашты жылжытады. Сонда штокке біртіндеп күш әсері түсіреді. Демек ине
ағашқа ілінген жүкке берілген күштің әсеріне шариктің үлгіге басып
енгізіледі. Бұл күш өлшенетін материалдың қаттылығына байланысты белгілі-
бір уақыт, әдетте 10-60 секунд аралығында әсер етеді, одан кейін
қозғалтқыштың бірі кері қарай айналып, соған сәйкес ине ағашты жылжытып
күштің әсерін жояды. Қозғалтқыштың автоматикалық түрде тоқ көзінен
ажырағаннан кейін доңғалақты 4 сағат тілінің бағытына кері бұрып, прибордың
үстелшесін төмен түсіреді. Сосын үлгіні түсіріп алады.
Үлгіде сфера беттес таңба шұқыр қалады. Күшті алынған таңбаның бетінің
ауданына барлық сегаментке бөлінгендегі қатынасы НВ арқылы белгіленетін
қаттылықтың сан мәнін береді.
Үлгіні диаметрі әр түрлі шариктермен сынағанда әр түрлі күш қолданылады,
жұмссақтау металдарды сынағанда аз күш қолданады. Материалдардың қалыңдығы
азайған сайын диаметрі кіші шарик және аз күш қолданылады.
Таңбаның өлшеу әдісі және қаттылықты анықтау.
Үлгіге түскен таңбаны өзара перпендикуляр екі бағытта лупамен өлшейлң, осы
екі өлшемнің арифметикалық орташа шамасы таңбаның диаметрін анықтайды.
Лупаның төменгі тіркелген бөлігін үлгінің сыналатын бетіндегі таңбаны
үстіне тығыз қою керек, ал лупаның төменгі жағындағы ойық жарыққа
қаратылады. Сонан кейін лупаны жылжытып таңбаның бір шетін шкаланың бас
жағына қосады. Ал таңбаның бұған қарсы шетімен қосылған жерін шкаланың
бөлігі анықталады. Осы санақ таңбаның диаметрін мөлшеріне сәйкес келеді.
Онан кейін үлгіні 90(-қа бұрып таңбаның диаметрін екінші рет өлшейді. Екі
өлшемнің арифметикалық орташа шамасы таңбаның диаметрі болып табылады.
Сыналатын үлгінің қалыңдығы таңбаның 10 еселенген тереңдігінен кем болмауға
тиіс.
Сынауды жүргізудің тәртібі:
1. Ілгішке сынау үшін таңдап алынған күшке сйкес жүк қою керек.
2. Ұштықты шаригімен қоса шпиндельге қойып бекіту керек.
3. Үстелшеге сыналатын үлгіні орналастырады. Үлгі үстелшеге тығыз жату
керек. Таңбаның ортасы үлгінің шетіне есептегенде шариктің диаметрінен
кем емес қашықтықта болуы керек.
4. Доңғалақты сағат тілі бойынша айналдырып үстелшені көтеріп үлгіні
шарикке қосып қояды. Ал доңғалақты одан әрі қарай шам жанғанша
айналдырады.
5. Бастырманы басып электр қозғалтқышты қосады.
6. Электр қозғалтқыш өзінен-өзі тоқ көзінен ажырағаннан кейін үстелшені
төмен түсіріп, одан таңба түскен үлгіні ажыратып алу керек.
7. Осы таңбаны өлшеу керек.
8. Қаттылықты анықтау керек.
Қаттылықты анықтау ГОСТ 9012-59* ИСО410-82, ИСО65006-81.
Шыңдалмаған болаттардың, шойдармен түсті металдардың қаттылығын анықтауға
әдетте Бриннелл әдісін қолданады. Бұл әдіс бойынша қаттылықты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қаттылықты арнауға арналған аспаптар дегеніміз-лабороториялық және завоттық
жағдайларда металдардың механикалық қасиеттерін сипаттайтын сынып
әдістерінің бірі.
Қаттылықты анықтау аз деформацияланатын шыңдалған қатты болат, алмаз немесе
қатты қорытпа материалдардан жасалған шарт, конус, пирамида немесе ине
пішіндес ұшықтың металл бетіне тигізетін әсер арқылы өлшейді.
Ұштықтың тигізетін әсерінің сипатына қарай ажыратылатын қаттылықты өлшеудің
бірнеше әдістері бар. Ұштықты үлгіге өндіру арқылы қаттылықты өлшеу тәсілі
өте көп қолданылады. Едәуір күшпен өндіру нәтижесінде ұштық астындағы және
оның жанындағы металдың беткі қабаты пластикалық деформацияланады. Үлгәге
түсетін күшті тоқтатқаннан кейін онда таңба қалады. Сондықтан қаттылықты
үлгіге ұштықты ендіру арқылы өлшегенде пластикалық деформация тек
пластикалық металдарға да ғана емес сонымен қатар кәдімгі механикалық
сынақтарда соғылғанда, қысылғыштығына, бұрылғыштығына, иілгіштігіне
микроскопиялық деформацияға морт сынатын, мысалы шойын металдар да
білінеді.
Сонымен қаттылық сынақ жүргізілетін жерді пластикалық деформацияға қарсы
әсерді сипаттайды және басқа механикалық қасиеттерден анықтау әдісімен
ажыратылатын механикалық қасиет болып табылады.
Қаттылықты өлшеудің мынандай артықшылығы бар:
1. Пластикалық металдардың ұштығы үлгіге өндіру әдісі арқылы анықталатын
қаттылығы мен басқа да механикалық қасиеттерінің негізінен беріктік
шегінің арасында сандық тәуелдік бар.
2. Қаттылықты анықтау – орындалу техникасы жағынан беріктік шегін,
пластикалық және аққыштығын анықтау мен салыстырғанда әлдеқайда оңай.
Қаттылықты сынау арнайы үлгілерді дайындауды қажет етпейді, ол тікелей
тексерілетін бөлшектің бетін тегіс көлденең жазық дайындалғаннан кейін,
кейде тіпті мұндай дайындықсыз да орындала береді. Қаттылықты өлшеу өте
тез, мысалы конусты үлгіге өндіргенде 30-60 сек, ал шарикті үлгіге
өндіргенде 1-3 мин. аралығында орындалады.
3. Қаттылықтың өлшеу әдетте тексерілетін бөлшектің бүлінуіне әкеп соқпайды
және өлшенгеннен ейін оны атқаратын міндеті бойынша қолдануға болады, ал
беріктігін пластикалығын және аққыштығын анықтау үшін бөлшектен әдейі
үлгі дайындайды.
4. Қаттылықты жұқа бөлшектерде де сонымен қатар миллиметрдің оннан бірден
аспайтын қаттылықты анықтаудың кейбір әдістері үшін өте жұқа қабаттарды
анықтауға болады. Сондықтан қаттылықты өлшеуді көптеген әдістері,
құрылымы мен қасиеттері әр түрлі металл қабаттан, мысалы әр түрлі
қаттылығы бар бөлшектердің көлденең қимасын цементтелген, азотталған
немесе шыңдалған беттік қабаттан бағалауға мүмкіндік туғызады.
Қаттылықты өлшеу, ең әуелі үлгіде түсірілген күштің шамасымен металдың
қасиетіне байланысты болатын материалдарға дененің біршама үлкен тереңдікке
енуімен сипатталады. Сонымен қатар көптеген сынақтарда үлгіге едәуір өлшмді
дене ұштық дене, мысалы диаметрі 10мм болат шар өндіріледі, соның
салдарынан деформацияланған көлемде қорытпаның барлық фазалары мен құрылымы
құраушылары өлшенетін материалға тән мөлшерде болады. Бұл жағдайда өлшенген
қаттылық сыналатын тұтас дененің қаттылығын сипаттайды.
Егер металдың қасиеттері әр түрлі құрылымдық құраушылары ба мысалы, сұр
шойын, түсті подшипникті қорытпалар біртекті құрылымы болса, онда оның
қаттылығын сынау үшін диаметрі үлкен шарикті таңдап алу керек. Егер
металдың біршама қасиеттерін, атап айтқанда оның қаттылығын бағалау үшін
оның көлемі аз бөлігінің өзі де сыналатын металға айтарлықтай тән бола
алады. Бұл жағдайларда сынауды, мөлшері кішкене денені, мысалы алмас
конусты, аз тереңдікке, демек аз күшпен үлгіге ендіру арқылы жүргізуге
болады. Болат шарикті немесе алмас конусты үлкен күшпен үлгіге ендіргенде
шариктің деформациялануы немесе алмас ұштықтың сынуы мүмкін болғандықтан
өте қатты металдарды, мысалы шыңдалған немесе төменгі температурада
жұмсартылған болаттарды сынағанда жоғарыда келтірілген шарт тіпті міндетті
түрде орындалуы қажет.
Дегенмен үлгіге түсіретін күшті көп азайтуға болмайды, өйткені бұл
деформацияланатын көлемнің күрт азаюына әкеліп соқтырады да металдың
негізгі массасына тән мәнді бермеуі мүмкін. Сондықтан күштің шамасы және
металдарда алынатын таңбаның мөлшері кейбір белгілі шектен төмен болмауы
керек.
Қаттылықты сынаудың қорытындысына өлшенетін материал бетінің күйі
айтарлықтай әсер етеді. Егер материалдың беті тегіс емес қисық немесе бұжыр
болып келсе, онда осы беттің әрбір бөлігі ұштықты ендіру кедергісіне және
деформацияға әр түрлі дәрежеде қатысады да, қаттылықты өлшеу шамасын
қателестіруге әкеліп соқтырады. Үлгіге ұштықты ендіру күші аз болған сайын
беттің дайындығы соғұрлым тиянақты болуы керек.
Өлшенетін бет горизонталь, яғни өндірілетін дененің ұштығын әсіресе тік
қойылуы керек. Қарама-қарсы бетті де тотықтан таза болу керек, өйткені
үлгіге күш түскенде тотық жабысып қалады да өлшеудің нәтижесі
бұрмаланады.Қаттылықты Бриннелл әдісі бойынша, сыналатын үлгіге диаметрі
белгілі болат шарикті беріген күштің әсекімен қайсы бір уақыт ішінде ендір
арқылы жүргізіледі.
Шарик пресс арқылы өндіріледі. Қысым электр қозғалтқыш 10 қөмегіме
қозғалатын жүктер 15 арқылы түсіреледі. Донғалақты 4 сағат тілінің
бағыты бойынша қолмен бұрау арқылы прибордың үстелшесін тірелгенше
көтереді, бұл жағдайда үлгіге І000Н 100 гкс алдын-ала күш түседі. Алдын-
ала түсірілген күш серіпі деформацияның және үлгі бетінің әр түрлі дәрежесі
бұрынғының өлшеу нәтижесінде тигізетін әсері жойылады.
Бастырманы басу арқылы қозғалтқыш 15 іске қосылады. Қозғалтқыш әуелі ине
ағашты жылжытады. Сонда штокке біртіндеп күш әсері түсіреді. Демек ине
ағашқа ілінген жүкке берілген күштің әсеріне шариктің үлгіге басып
енгізіледі. Бұл күш өлшенетін материалдың қаттылығына байланысты белгілі-
бір уақыт, әдетте 10-60 секунд аралығында әсер етеді, одан кейін
қозғалтқыштың бірі кері қарай айналып, соған сәйкес ине ағашты жылжытып
күштің әсерін жояды. Қозғалтқыштың автоматикалық түрде тоқ көзінен
ажырағаннан кейін доңғалақты 4 сағат тілінің бағытына кері бұрып, прибордың
үстелшесін төмен түсіреді. Сосын үлгіні түсіріп алады.
Үлгіде сфера беттес таңба шұқыр қалады. Күшті алынған таңбаның бетінің
ауданына барлық сегаментке бөлінгендегі қатынасы НВ арқылы белгіленетін
қаттылықтың сан мәнін береді.
Үлгіні диаметрі әр түрлі шариктермен сынағанда әр түрлі күш қолданылады,
жұмссақтау металдарды сынағанда аз күш қолданады. Материалдардың қалыңдығы
азайған сайын диаметрі кіші шарик және аз күш қолданылады.
Таңбаның өлшеу әдісі және қаттылықты анықтау.
Үлгіге түскен таңбаны өзара перпендикуляр екі бағытта лупамен өлшейлң, осы
екі өлшемнің арифметикалық орташа шамасы таңбаның диаметрін анықтайды.
Лупаның төменгі тіркелген бөлігін үлгінің сыналатын бетіндегі таңбаны
үстіне тығыз қою керек, ал лупаның төменгі жағындағы ойық жарыққа
қаратылады. Сонан кейін лупаны жылжытып таңбаның бір шетін шкаланың бас
жағына қосады. Ал таңбаның бұған қарсы шетімен қосылған жерін шкаланың
бөлігі анықталады. Осы санақ таңбаның диаметрін мөлшеріне сәйкес келеді.
Онан кейін үлгіні 90(-қа бұрып таңбаның диаметрін екінші рет өлшейді. Екі
өлшемнің арифметикалық орташа шамасы таңбаның диаметрі болып табылады.
Сыналатын үлгінің қалыңдығы таңбаның 10 еселенген тереңдігінен кем болмауға
тиіс.
Сынауды жүргізудің тәртібі:
1. Ілгішке сынау үшін таңдап алынған күшке сйкес жүк қою керек.
2. Ұштықты шаригімен қоса шпиндельге қойып бекіту керек.
3. Үстелшеге сыналатын үлгіні орналастырады. Үлгі үстелшеге тығыз жату
керек. Таңбаның ортасы үлгінің шетіне есептегенде шариктің диаметрінен
кем емес қашықтықта болуы керек.
4. Доңғалақты сағат тілі бойынша айналдырып үстелшені көтеріп үлгіні
шарикке қосып қояды. Ал доңғалақты одан әрі қарай шам жанғанша
айналдырады.
5. Бастырманы басып электр қозғалтқышты қосады.
6. Электр қозғалтқыш өзінен-өзі тоқ көзінен ажырағаннан кейін үстелшені
төмен түсіріп, одан таңба түскен үлгіні ажыратып алу керек.
7. Осы таңбаны өлшеу керек.
8. Қаттылықты анықтау керек.
Қаттылықты анықтау ГОСТ 9012-59* ИСО410-82, ИСО65006-81.
Шыңдалмаған болаттардың, шойдармен түсті металдардың қаттылығын анықтауға
әдетте Бриннелл әдісін қолданады. Бұл әдіс бойынша қаттылықты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz