Жоғарғы оқу орындарындағы оқу процесiнде әлеуметтiк педагог тұлғасын қалыптастыру мәселелерi

Қазiргi заманғы әлеуметтiк педагогиканың ерекшелiгi – оның гумандылық бағыттылығында, яғни, балаға деген бiрыңғай талаптармен қатар тәрбиешi мен бала арасындағы өзара құрмет, бiрiгiп қызмет ету, шығармашылықпен бiрге айналысу, достық қарым-қатынас және теңдiк. Әлеуметтiк педагогиканың қоғамдық мәнi - қиын жағдайға душар болған адамдарға – отбасына, балаларға көмек көрсету; оларға өмiрден өз орнын табуға, өз мүмкiндiктерi мен қабiлет ынтасы негiзiнде одан әрi дамуына жәрдем ету.
Әлеуметтiк-педагогикалық қызмет – баланың жасөспiрiмнiң отбасында, мектепте, қоғамда қалыпты қарым-қатынасқа түсуi үшiн өзiн-өзi үйымдастыра бiлу, психологиялық ұстамдылық, сабырлық сақтай алуы үшiн көмек көрсетуге бағытталған педагогикалық қызметтi де қамтитын әлеуметтiк жұмыс.
Әлеуметтiк педагогика саласында зерттеулер жүргiзiп жүрген маман ғалымдардың (А.В.Мудрик, Б.З.Вульфов, Л.В.Мардахаев, М.А.Галагузова, В.А.Саластенин, Ю.В.Василькова, В.Г.Бочарова және т.б.) ойынша, әлеуметтiк педагог – бұл, ең алдымен, тұлғаны адам мен оның отбасын қамқорлыққа алатын мемлекеттiк-қоғамдық қызметтер, ұйымдар мен мекемелер арасын байланыстырушы делдал. Сонымен бiрге ол жеке, нақты адамның мүдделерiн қрғаушы. Әлеуметтiк педагогтың функцияларына қиын жағдайға тап болған балаға, жасөспiрiмге кризистен шығу жолдарын меңзеп қана қоймай оған қиын кезеңде сүйенiш бола бiлуi, құқын қорғауы, жасөспiрiмнiң iс-әрекетiн өзiн-өзi тәрбиелеуге, өздiгiнен бiлiм алуға, өз өмiрiн өз бетiмен жоспарлай алуға, жағымды жаққа қарай бұра бiлуге үйретуге, бағыттауы да жатады. Сондай-ақ, әлеуметтiк педагог бала мәселелерiн жан-жақты шешуге құзырлы түрлi мамандардың күшiн бiрiктiрумен және олардың қызметiне координация жасаумен де айналысады. Әлеуметтiк салда қызмет ететiнпедагог әлеуметтiк тәрбиенiң түрлi мәселелерге байланысты зерттеу iстерiн де ұйымдастырып, сонымен бiрге әлеуметтiк педагогтар, ұжымдар мен түрлi педагогикалық орталықтардың жұмыстарына талдау жасауға да мiндеттi. [1]
Зерттеушi ғалымдар мамандыққа тиiстi қабiлеттер ретiнде төмендегi сапаларды атайды: байқағыштық, жағдайды тез айырып жол таба бiлу, интуиция, эмпатия ( өзiн басқа адамның орнына қойып, оның сезiмдерiн, идеяларын, iстерiн түсiне бiлу қасиетi ), рефлексия және өзiн-өзi ұстай бiлу.
Бұлардан басқа әлеуметтiк педагог әлеуметтiк сферадағы барлық қызметкерлерде болуы тиiс: араласқыштық, адамдармен бiрлесе жұмыс iстеуге ұмтылушылық, өз көзқарасын қорғай алу, қайрымдылық, бiлуге құштарлық, оптимизм, жан-жалды ситутациялардан жол таба бiлу, жүйке-психикалық жағынан тұрақтылық, байыптылықты да игеру тиiс. Сөз жоқ, маманның басты кәсiби сапаларының қатарына коммуникативтiк, яғни, қарым-қатынас жасай бiлу шеберлiгi жатқызылады.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Холостова Е.И. Теоретико-методологические основы социальной работы. //Теоретические основы подготовки социальных работников. /Отв.ред. И.А.Зимняя. –М., 1992,-с.18-29.
2. М.В.Шакурова Общие и специфические функции социального педагога. //Методика и технология работы социального педагога –2004, -С.14-16.
3. Л.В.Мардахаев //Методика и технологии работы социального педагога. М. 2005.