12 жылдық білім беру жүйесінде «қазақ әдебиеті» пәнін оқыту мәселелері
Қазіргі уақытта еліміздің даму болашағын айқындайтын фақторлардың бірі ретінде білім беру ісіне басымдылық беріліп, оқыту үрдісі мемлекеттік деңгейде қарастырылуда. Білім беру жүйесінің іргелі қатегориялардың қатарында жаңа құрылымдық сипат алуы, білім берудегі жаңа тұжырымдамалық көзқарастар, әдіснамалық ұстанымдар әлемдік білім қеңестігіңдегі жаңартулармен ықпалдасып, еліміздің білім беру ісі 12 жылдық жүйеге көшкелі отыр. Білім жүйесінің бұл жаңа моделінің басты міндеті - оқыту үрдісін ұлттық құндылықтарға негіздей отырып, оқушыларға көп деңгейлі білім беруді ұйымдастыру. Бұл міндет оқушылардың өз бетінше білім алуын ұйымдастырғанда және олардың өз халқының ұлттық құңдылықтары, қоршаған орта туралы ұғым түсінігі болып, ол туралы айтып бере алуына мүмкіндік жасалғанда ғана шешімін табады. Сондықтан, ашық әлеуметтік жүйе ретінде жаңа білім беру үрдісінде әрбір азаматтың тұлғалық дамуын күшейту де көзделіп отыр.
Білім кеңістігінде қанатын кең жайып, жер шарының көптеген елдеріндегі оқыту үрдісіне еніп отырған білімнің жаңа сапалы деңгейін қамтамасыз егуге бағытталған құрылымдық және мазмұндық жаңартулардан біздің мектептеріміз де шет қалмауы тйіс. Дәстүрлі оқыту жүйесін әлемдік білім қеңістігімен үйлестіруде орта білімнің тек мерзімдік сипаты ғана емес, оның құрылымдық-мазмұндық нысандарының да түбегейлі өзгертілуі қажет. Жалпы орта білім жүйесінің нәтижеге бағдарлануы сабақтастық, жүйелілік, тұтастық тәрізді ұстанымдарға сай білім берудің барлық сатыларында бірдей жүзеге асады. Бұл келесі міндетті шешу үшін бүгінгі танда жаңа тұжырымдама, стандарт (ұлттық куррикулум), оқу бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер т.б. нормативті құжаттар даярлану үстінде. 12 жылдық білім беру жүйесінің өзіндіқ ерекшеліктері оқу пәндерінің бір-бірімен тығыз байланыста болуын және олардың өзара кіріктірілуін талап етеді. Білім жүйесін реформалау сонымен қатар мектептік пәндердің оқытылуы мен оқушылардың біліктілік сапаларын анықтайтын өлшеуіштер жүйесін жасауды да алға шығарады. Жаңа жүйеге көшкелі отырған қазақстандық білім
Білім кеңістігінде қанатын кең жайып, жер шарының көптеген елдеріндегі оқыту үрдісіне еніп отырған білімнің жаңа сапалы деңгейін қамтамасыз егуге бағытталған құрылымдық және мазмұндық жаңартулардан біздің мектептеріміз де шет қалмауы тйіс. Дәстүрлі оқыту жүйесін әлемдік білім қеңістігімен үйлестіруде орта білімнің тек мерзімдік сипаты ғана емес, оның құрылымдық-мазмұндық нысандарының да түбегейлі өзгертілуі қажет. Жалпы орта білім жүйесінің нәтижеге бағдарлануы сабақтастық, жүйелілік, тұтастық тәрізді ұстанымдарға сай білім берудің барлық сатыларында бірдей жүзеге асады. Бұл келесі міндетті шешу үшін бүгінгі танда жаңа тұжырымдама, стандарт (ұлттық куррикулум), оқу бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер т.б. нормативті құжаттар даярлану үстінде. 12 жылдық білім беру жүйесінің өзіндіқ ерекшеліктері оқу пәндерінің бір-бірімен тығыз байланыста болуын және олардың өзара кіріктірілуін талап етеді. Білім жүйесін реформалау сонымен қатар мектептік пәндердің оқытылуы мен оқушылардың біліктілік сапаларын анықтайтын өлшеуіштер жүйесін жасауды да алға шығарады. Жаңа жүйеге көшкелі отырған қазақстандық білім
12 ЖЫЛДЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ ПӘНІН ОҚЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Қазіргі уақытта еліміздің даму болашағын айқындайтын фақторлардың бірі
ретінде білім беру ісіне басымдылық беріліп, оқыту үрдісі мемлекеттік
деңгейде қарастырылуда. Білім беру жүйесінің іргелі қатегориялардың
қатарында жаңа құрылымдық сипат алуы, білім берудегі жаңа тұжырымдамалық
көзқарастар, әдіснамалық ұстанымдар әлемдік білім қеңестігіңдегі
жаңартулармен ықпалдасып, еліміздің білім беру ісі 12 жылдық жүйеге көшкелі
отыр. Білім жүйесінің бұл жаңа моделінің басты міндеті - оқыту үрдісін
ұлттық құндылықтарға негіздей отырып, оқушыларға көп деңгейлі білім беруді
ұйымдастыру. Бұл міндет оқушылардың өз бетінше білім алуын ұйымдастырғанда
және олардың өз халқының ұлттық құңдылықтары, қоршаған орта туралы ұғым
түсінігі болып, ол туралы айтып бере алуына мүмкіндік жасалғанда ғана
шешімін табады. Сондықтан, ашық әлеуметтік жүйе ретінде жаңа білім беру
үрдісінде әрбір азаматтың тұлғалық дамуын күшейту де көзделіп отыр.
Білім кеңістігінде қанатын кең жайып, жер шарының көптеген елдеріндегі
оқыту үрдісіне еніп отырған білімнің жаңа сапалы деңгейін қамтамасыз егуге
бағытталған құрылымдық және мазмұндық жаңартулардан біздің мектептеріміз де
шет қалмауы тйіс. Дәстүрлі оқыту жүйесін әлемдік білім қеңістігімен
үйлестіруде орта білімнің тек мерзімдік сипаты ғана емес, оның құрылымдық-
мазмұндық нысандарының да түбегейлі өзгертілуі қажет. Жалпы орта білім
жүйесінің нәтижеге бағдарлануы сабақтастық, жүйелілік, тұтастық тәрізді
ұстанымдарға сай білім берудің барлық сатыларында бірдей жүзеге асады. Бұл
келесі міндетті шешу үшін бүгінгі танда жаңа тұжырымдама, стандарт (ұлттық
куррикулум), оқу бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер
т.б. нормативті құжаттар даярлану үстінде. 12 жылдық білім беру жүйесінің
өзіндіқ ерекшеліктері оқу пәндерінің бір-бірімен тығыз байланыста болуын
және олардың өзара кіріктірілуін талап етеді. Білім жүйесін реформалау
сонымен қатар мектептік пәндердің оқытылуы мен оқушылардың біліктілік
сапаларын анықтайтын өлшеуіштер жүйесін жасауды да алға шығарады. Жаңа
жүйеге көшкелі отырған қазақстандық білім жүйесіндегі оң өзгерістерге орай
және шетелдік зерттеулерге сүйене отырып, еліміздің ұлттық куррикулумының
жобасы жасалды. Оқыту үрдісінің барлық білім салалары бойынша қалыптасатын
түйінді компетенциялар тізбегінің де жобасы жасалып, олар 12 жылдық білім
берудің барлық цикліне сәйкес оқытылатын пәндер негізінде жіктелді. Бұл
жіктеулер мектептің әр сатысында айқын көрініс тауып, оқушылардың өмірлік
қажеттіліктерін өтеуге қызмет ететіндей дәрежеде көрінетін болады. Нәтижеге
бағдарланған білім моделіне сәйкес ұлттық мектептің жаңа жүйесінде пәндерді
салаға топтастыру көзделеді. Жалпы білім беретін қазақ орта меқтептеріндегі
негізгі пәндер ретінде тіл мен әдебиет пәндерінің орны қай кезде болмасын
ерекше болған. Ал жаңа оқу үрдісінде бұл пәндердің маңыздылығы бұрынғыдан
да арта түспек. "Филология" білім саласына ене отырып, тіл мен әдебиет
пәндері оқушылардың тілдік білімі мен қарым-қатынас біліктілігін жетілдіру
арқылы дара тұлғаның сөз өнері негізінде сөйлеу шеберлігін арттыруды
ойластырады. "Филология" білім саласының мақсаты — оқушының қоммуникативтік
қомпетенцияларын жетілдіру, тіл және көркемсөз өнері туралы дүниетанымын
қеңейту негізінде ғаламның шындық болмысын таныту және олардың
фунқционалдық сауаттылығы мен прагматикалық қабілеттерін жетілдіру
болғандықтан, бұл пәндерді жаңа мектептік жүйеде жеқе дара емес, бір-
бірімен сабақтастықта кіріктіре оқыту міндет етіледі. Ол үшін алдымен тіл
мен әдебиеттің жеке пәндік, одан соң жалпы пәндік міндеттерін айқындап алу
қажет. Ана тілінің жалпы пәндік қызметі — онда қалыптастырылған білім-
біліктер арқылы басқа пәңдерді меңгеру құралы болса, жеке пәндік қызметі —
тіл туралы лингвистикалық дүниетаным қалыптастыру, ал әдебиеттің қызметі —
сөз өнері арқылы оқушыларға ұлттық құндылықтарды таныта отырып, олардың
сөйлеу шеберлігін арттыру болып табылады.
"Қазақ әдебиеті" пәнін оқытуда көркем шығармалардың табиғатын таныту, оның
мазмұндық-құрылымдық сипаттарын ажырата білу және әдебиеттің сөз өнері
ретіндегі құдіретін дәйектей алу дағдыларын меңгерту негізгі сатыда
қарастырылса, бағдарлы мектепте әдебиетті оқыту қазақ әдебиетінің біртұтас
жүйелі сипатын алуға құрылады. Сөйтіп, оқыту үрдісіндегі әдістемелік
жүйенің барлық сатыларда сабақтасып қабысуы білім сапасының нәтижеге
бағдарлануына саяды. Дара тұлғаның еркін, үйлесімді дамуын және креативті
ойлай алу қабілетін олардың мүмкіндіктеріне орай дамытуда әдебиеттің
әлеуеті арта түседі. Әдебиетті оқып үйрену арқылы оқушылар әлеуметтік
өмірге бейімделіп, қоршаған орта, замана келбетін түсінуге қажетті білім-
білік дағдылармен қаруланады. Ол үшін әдебиетті ғана емес, барлық пәндерді
оқыту ұстанымдары оқушылардың үздіксіз білім алуға деген ынтасын іс-
әрекеттік тұрғыда дамытуды қүнделікті өмірлік жағдаяттарға байланысты
сипатқа құрылуы керек. Оқушылардың білімін бағалайтын теқсеру жұмыстары да
оқыту әдістеріне сай білім жетістігіне ұмтылуға бағытталатындай дәрежеде
болуы тиіс.
Мектептік жүйедегі "Қазақ әдебиеті" пәнінің даралық қасиеті — оның
ұлттық мұра екеңдігі оқыту үрдісінің барлық сатысында көрініс тауып,
жетілдіруді нысана тұтқанда ғана әдебиеттің ұлттық құндылық ретіндегі
маңызы айқындала түседі. Сергек сезімді қозғаған терең ой тұжырымдалған
түйін ретінде ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып отыратындықтан әдебиет ойды
көріктеп берудің шынайы құралы болып та есептеледі.
Әдебиеттің теориялық негіздерінің тілдіқ дүниетаныммен арналас құбылыс
еқендігі де оқытуда өзіндіқ үлесін алуы тиіс, оның үстіне тіл де, әдебиет
те қоғаммен бірге дамып жетіліп отыратын табиғи құбылыс болып ерекшелене
түседі. Сонымен қатар әдебиеттің өскелең ұрпақ өресін қеңейтуде, олардың
бойында ұлттық құндылықтарды сіңіруде ұйтқы болатын тіл қалыптастырушылық
міндетін де тағылымдық тәрбие деп қарастырған жөн. Әр адамның алдындағы
парасатгы парыз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі уақытта еліміздің даму болашағын айқындайтын фақторлардың бірі
ретінде білім беру ісіне басымдылық беріліп, оқыту үрдісі мемлекеттік
деңгейде қарастырылуда. Білім беру жүйесінің іргелі қатегориялардың
қатарында жаңа құрылымдық сипат алуы, білім берудегі жаңа тұжырымдамалық
көзқарастар, әдіснамалық ұстанымдар әлемдік білім қеңестігіңдегі
жаңартулармен ықпалдасып, еліміздің білім беру ісі 12 жылдық жүйеге көшкелі
отыр. Білім жүйесінің бұл жаңа моделінің басты міндеті - оқыту үрдісін
ұлттық құндылықтарға негіздей отырып, оқушыларға көп деңгейлі білім беруді
ұйымдастыру. Бұл міндет оқушылардың өз бетінше білім алуын ұйымдастырғанда
және олардың өз халқының ұлттық құңдылықтары, қоршаған орта туралы ұғым
түсінігі болып, ол туралы айтып бере алуына мүмкіндік жасалғанда ғана
шешімін табады. Сондықтан, ашық әлеуметтік жүйе ретінде жаңа білім беру
үрдісінде әрбір азаматтың тұлғалық дамуын күшейту де көзделіп отыр.
Білім кеңістігінде қанатын кең жайып, жер шарының көптеген елдеріндегі
оқыту үрдісіне еніп отырған білімнің жаңа сапалы деңгейін қамтамасыз егуге
бағытталған құрылымдық және мазмұндық жаңартулардан біздің мектептеріміз де
шет қалмауы тйіс. Дәстүрлі оқыту жүйесін әлемдік білім қеңістігімен
үйлестіруде орта білімнің тек мерзімдік сипаты ғана емес, оның құрылымдық-
мазмұндық нысандарының да түбегейлі өзгертілуі қажет. Жалпы орта білім
жүйесінің нәтижеге бағдарлануы сабақтастық, жүйелілік, тұтастық тәрізді
ұстанымдарға сай білім берудің барлық сатыларында бірдей жүзеге асады. Бұл
келесі міндетті шешу үшін бүгінгі танда жаңа тұжырымдама, стандарт (ұлттық
куррикулум), оқу бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер
т.б. нормативті құжаттар даярлану үстінде. 12 жылдық білім беру жүйесінің
өзіндіқ ерекшеліктері оқу пәндерінің бір-бірімен тығыз байланыста болуын
және олардың өзара кіріктірілуін талап етеді. Білім жүйесін реформалау
сонымен қатар мектептік пәндердің оқытылуы мен оқушылардың біліктілік
сапаларын анықтайтын өлшеуіштер жүйесін жасауды да алға шығарады. Жаңа
жүйеге көшкелі отырған қазақстандық білім жүйесіндегі оң өзгерістерге орай
және шетелдік зерттеулерге сүйене отырып, еліміздің ұлттық куррикулумының
жобасы жасалды. Оқыту үрдісінің барлық білім салалары бойынша қалыптасатын
түйінді компетенциялар тізбегінің де жобасы жасалып, олар 12 жылдық білім
берудің барлық цикліне сәйкес оқытылатын пәндер негізінде жіктелді. Бұл
жіктеулер мектептің әр сатысында айқын көрініс тауып, оқушылардың өмірлік
қажеттіліктерін өтеуге қызмет ететіндей дәрежеде көрінетін болады. Нәтижеге
бағдарланған білім моделіне сәйкес ұлттық мектептің жаңа жүйесінде пәндерді
салаға топтастыру көзделеді. Жалпы білім беретін қазақ орта меқтептеріндегі
негізгі пәндер ретінде тіл мен әдебиет пәндерінің орны қай кезде болмасын
ерекше болған. Ал жаңа оқу үрдісінде бұл пәндердің маңыздылығы бұрынғыдан
да арта түспек. "Филология" білім саласына ене отырып, тіл мен әдебиет
пәндері оқушылардың тілдік білімі мен қарым-қатынас біліктілігін жетілдіру
арқылы дара тұлғаның сөз өнері негізінде сөйлеу шеберлігін арттыруды
ойластырады. "Филология" білім саласының мақсаты — оқушының қоммуникативтік
қомпетенцияларын жетілдіру, тіл және көркемсөз өнері туралы дүниетанымын
қеңейту негізінде ғаламның шындық болмысын таныту және олардың
фунқционалдық сауаттылығы мен прагматикалық қабілеттерін жетілдіру
болғандықтан, бұл пәндерді жаңа мектептік жүйеде жеқе дара емес, бір-
бірімен сабақтастықта кіріктіре оқыту міндет етіледі. Ол үшін алдымен тіл
мен әдебиеттің жеке пәндік, одан соң жалпы пәндік міндеттерін айқындап алу
қажет. Ана тілінің жалпы пәндік қызметі — онда қалыптастырылған білім-
біліктер арқылы басқа пәңдерді меңгеру құралы болса, жеке пәндік қызметі —
тіл туралы лингвистикалық дүниетаным қалыптастыру, ал әдебиеттің қызметі —
сөз өнері арқылы оқушыларға ұлттық құндылықтарды таныта отырып, олардың
сөйлеу шеберлігін арттыру болып табылады.
"Қазақ әдебиеті" пәнін оқытуда көркем шығармалардың табиғатын таныту, оның
мазмұндық-құрылымдық сипаттарын ажырата білу және әдебиеттің сөз өнері
ретіндегі құдіретін дәйектей алу дағдыларын меңгерту негізгі сатыда
қарастырылса, бағдарлы мектепте әдебиетті оқыту қазақ әдебиетінің біртұтас
жүйелі сипатын алуға құрылады. Сөйтіп, оқыту үрдісіндегі әдістемелік
жүйенің барлық сатыларда сабақтасып қабысуы білім сапасының нәтижеге
бағдарлануына саяды. Дара тұлғаның еркін, үйлесімді дамуын және креативті
ойлай алу қабілетін олардың мүмкіндіктеріне орай дамытуда әдебиеттің
әлеуеті арта түседі. Әдебиетті оқып үйрену арқылы оқушылар әлеуметтік
өмірге бейімделіп, қоршаған орта, замана келбетін түсінуге қажетті білім-
білік дағдылармен қаруланады. Ол үшін әдебиетті ғана емес, барлық пәндерді
оқыту ұстанымдары оқушылардың үздіксіз білім алуға деген ынтасын іс-
әрекеттік тұрғыда дамытуды қүнделікті өмірлік жағдаяттарға байланысты
сипатқа құрылуы керек. Оқушылардың білімін бағалайтын теқсеру жұмыстары да
оқыту әдістеріне сай білім жетістігіне ұмтылуға бағытталатындай дәрежеде
болуы тиіс.
Мектептік жүйедегі "Қазақ әдебиеті" пәнінің даралық қасиеті — оның
ұлттық мұра екеңдігі оқыту үрдісінің барлық сатысында көрініс тауып,
жетілдіруді нысана тұтқанда ғана әдебиеттің ұлттық құндылық ретіндегі
маңызы айқындала түседі. Сергек сезімді қозғаған терең ой тұжырымдалған
түйін ретінде ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып отыратындықтан әдебиет ойды
көріктеп берудің шынайы құралы болып та есептеледі.
Әдебиеттің теориялық негіздерінің тілдіқ дүниетаныммен арналас құбылыс
еқендігі де оқытуда өзіндіқ үлесін алуы тиіс, оның үстіне тіл де, әдебиет
те қоғаммен бірге дамып жетіліп отыратын табиғи құбылыс болып ерекшелене
түседі. Сонымен қатар әдебиеттің өскелең ұрпақ өресін қеңейтуде, олардың
бойында ұлттық құндылықтарды сіңіруде ұйтқы болатын тіл қалыптастырушылық
міндетін де тағылымдық тәрбие деп қарастырған жөн. Әр адамның алдындағы
парасатгы парыз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz