Сілтілік жер металдарына жалпы сипаттама

1. Сілтілік жер металдарына жалпы сипаттама
2. Берилийдің жалпы сиаттамасы.
3. Берилийдің физикалық және химиялық қасиеттері.
4. Табиғатта кездесуі
5. Қосылыстары
Пайдаланған әдебиеттер

Екінші топтың негізгі топшасына берилий, магний, кальций, стронций, барий және радий элементтері жатады және олардың берилийден басқасын сілтілік жер металдар деп атау келісілген, бұл атау олардың жер қабастында кездесіп, оксидтерінің сумен әрекеттесіп, сілті түзуіне байланысты. Бұлардың барлығы да s элементтерге жатады және олардың атомдарының сыртқы қабатшасы екі s электронмен толады. Міне, осы сыртқы электрондық құрылымына сай s элементтердің тотығу дәрежесі +2 болып, олар металдар тобына жатқызылады.
Топ бойынша берилийден радийге қарай өткен кезде, олардың металдық қасиеті артады. Бұлардың ішінде орнықтылығы берилий және магний, ал қалғандары орнықсыздау. Сондықтан сілтілік жер металдар химиялық қасиеттері жағынан белсенді болғандықтан, жер қыртысында қосылыстар түрінде кездеседі.

1. Бірімжанов Б.Т., Нұрахметов Н.Н. Жалпы химия, Алматы, Ана тілі 1992ж
2. АханбаевК. Химия негіздері, Алматы, Ана тілі, 1987ж
3. Утелбаева А,Утелбаев.Б Химия, 1 том, Алматы 1996ж.
4. Утелбаева А,Уталбаев Б. Химия, 5 том Алматы2006ж.
5. Утелбаева А,Утелбаев Б. Химия, 6 том, Алматы2006ж.
6. Шоқыбаев Ж. Бейорганикалық және аналитикалық химия, Алматы, 2003ж

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
1. Сілтілік жер металдарына жалпы сипаттама
2. Берилийдің жалпы сиаттамасы.
3. Берилийдің физикалық және химиялық қасиеттері.
4. Табиғатта кездесуі
5. Қосылыстары

Екінші топтың негізгі топшасына берилий, магний, кальций, стронций, барий және радий элементтері жатады және олардың берилийден басқасын сілтілік жер металдар деп атау келісілген, бұл атау олардың жер қабастында кездесіп, оксидтерінің сумен әрекеттесіп, сілті түзуіне байланысты. Бұлардың барлығы да s элементтерге жатады және олардың атомдарының сыртқы қабатшасы екі s электронмен толады. Міне, осы сыртқы электрондық құрылымына сай s элементтердің тотығу дәрежесі +2 болып, олар металдар тобына жатқызылады.
Топ бойынша берилийден радийге қарай өткен кезде, олардың металдық қасиеті артады. Бұлардың ішінде орнықтылығы берилий және магний, ал қалғандары орнықсыздау. Сондықтан сілтілік жер металдар химиялық қасиеттері жағынан белсенді болғандықтан, жер қыртысында қосылыстар түрінде кездеседі.

Бериллий
Бериллий табиғатта өте сирек кездеседі, оның минералы берилл - Be3AI2(SiO3)6. Бериллдің, оның құрамындағы қосылыстармен түске боялған түрлері асыл тастарға жатады, мысалы, изумруд көкшіл түсті құбылып тұрады. Алғашында ғалымдарды алюминийдің тасасына жасырылған бұл элементті анықтау қиындыққа соқтырды, өткені оның қасиеттері алюминийге өте ұқсас болды. Француз химигі Луи Никола Воклен олардың құрамынан сұрғылт келген ақ , бірақ морт сынғыш, жеңіл тотықты бөліп алады, ол алюминий тотығына өте ұқсас болды.Бірақ Воклен олардың бір-бірінен суда ерігіштігі әр түрлі екенін байқап, берилийді ашты. Берилидің тотығы сумен баяу әрекеттесіп, онда еріменейтін гидрототық түзеді:
BeO +H2O = Be(OH)2
Бериллийдің сілтілік жер металдарынан айырмашылығы - ол сітімен әсерлеседі:

Be +2NaOH +2H2O = [Be(OH)4]2- Na+2 +H2
Бериллий басқа да сілтілік жер металдар сияқты қышқыл құрамынан сутегін ығыстырады:
Be +2HCI = BeCI2 + H2
Ол оттегімен де баяу әрекеттеседі, содықтанда онда бейметалдық қасиет те, металдық қасиетте байқалады.

Бұл топша элементтері күміс тәрізді ақ түсті металдар. Бұлардың барлығы да жеңіл металдарр, тек радий металы тығыздығы 5 болғандықтан, ауыр металға жатады. Магний табиғатта магнезит MgCO3, доломит MgCO3 ∙CaCO3, карналлит KCI∙ MgCI2 ∙6H2O, бишофит MgCI2 ∙ 6H2O минералдары құрпамына кіреді. Магний металының көп мөлшері теңіз суында кездеседі (0,13%), сондықтан ол оған ашқылтым дәм береді. Кальций жер қыртысында өзінің таралу жағынан оттекті, кремний, алюминий, темірден кейін тұрған бесінші элемент. Оның қосылыстары - әктас CaCO3, доломит, гипс CaSO4 ∙2H2O, апатит 3Ca3(PO4)2 ∙CaCO3. Кальцийдің тұздары табиғи сулардың құрамына кіріп, оның кереметтілігін туғызады.
Өндірісте магнийді алу үщінг карналиттен немесе доломиттен, теңіз суынан алынған хлорлы магний балқытып электролиздейді. Кальцийдің алу үшін де оның балқыған хлорлы кальций тұзын электролиздейді.
Ал сронций және барий металдары кіретін минералдар: стронцийанит SrCO3, целестин SrSO4, витерит BaCO3, барит BaSO4. Осы минералдардан стронций және барийдің хлорлы тұздарын алып, магний және кальцийді алуға ұқсас жолмен, олардың балқымасын электролиздеу жолымен катодта стронций және барий металдарын бөліп алады. Радий - радиGaктивті элемент, ол аз мөлшерде уран кендерінің құрамында кездеседі.
Химиялық қасиеті.Химиялық қасиеті жағынан сілтілік жер металдары тобының элементтері сілтілік металдардан кейінгі күшті тотықсыздандырғыштар, өткені бұлар да өздерінің сырты екі электронын оңай беріп, ионға айналады және бұл иондардың электрондық құрлымы иертті газдардың электрондық құрылымына айналады. Тотықсыздандырғыш қасиеттері магнийден радийге қарай артады. Магний беті тотық қабаты мен берік қапталғандықтан ол оттегімен не басқа да элелеметтермен баяу әрекеттеседі. Кальций, сттронций, барий оттегәімен және сумен сілтілік металдарға ұұқсас жеңіл әсерлеседі. Магний салқын сумен әсерлеспейді, ал жылы сумен жеңіл әсерлесіп одан сутекті ығыстырып шығарады:
Mg +2H2O = Mg(OH)2 + H2
Калциден радиге қарай әрекетесу күшиеді. Әсіресе барий өте активті, ол кішкене соққы әсерінен ауада жанады, сондықтан бұл металдарды да сілтілік металдар сияқты керосинде сақтайды. Сілтілік жер металдары металдардың белсенділік қатарында магнийдің сол жағында орналасқандықтан, сутегін сұйылтығын қышқылдар құрамынан оңай ығыстырып шығарады:
Me + H2SO4 = MeSO4 + H2
Сілтілік жер металдары қыздырған кезде сутегінің әрекеттесіп, гидридттер түзеді: Me + H2 = MeH2
Бұл қосылыстар иондық қосылыстарға жатады, мұнда суктегінің тотығу дәрежесі-1 болады. Гидриттер сумен реакцияласып, ыдырап, сутек бөліп шығарады:
CaH2 + 2H2O = Ca(OH)2 + 2H2
Бұл реакция эростаттарға қөажетті сутекті алу үшін қолданылады.
Қалыпты жағдайда өте орнықты азот пен сілтілік жер металдары кішкене қыздырғанда реакцияласып, нәтижесінде нитридтер түзеді:
3Me +N2 = Me3N2
Кальцийдің және оның аналогтарының тотықтары ақ түсті, ауыр балқитын, температураға тұрақты ұнтақ заттар. Техникада сілтілік жер металдары тотықтарын карбонаттарды өртеп ыдырату арқылы алады. Мысалы, кальций тотығын практикалқ маңызы зор әктасты арнаулы пште өртеу арқылы алaнад:
CaCO3 = CaO +CO2
Сілілік жер металдар жанғыш.
Мал тамағында кальцийдің көбеюі оның жақсы қорытылып, малдың жақсы өсуіне әсер етеді. Өткені малдың сүйек қаңқасы өспесе, оның өсуі де болмайды, себебі сүйектің 20% салмағын кальций қосылыстары құрайды. Сиыр сүтінде кальций мөлшері 1,07%, мөлшері емшек баласы мен жаңа туған бұзаудың өсулеріне тигізер әсері өте зор. Ал кейбір адамдардың жас кезінде борды құлшына жеуі де өсіп келе жатқан организм жетегінен туған.
Магний адам организіміне 25г мөлшерінде болады және ол оның тіршілігі үшін өте маңызды. Венгер ғалымдарының жануарларға жасаған тәжірбиесі организмде магний жетіспеген кезде оның инфаргтіге биімділігі жоғарлайтынын дәлелдеді. Зерттеулер шаршаған адам қанында магний мөлшерінің тым азайып, оның жүрек қызметінің әлсірейтінін көрсетті. Адам организіні өзіне керек магнийді бау-бақша дақылдарының көк жапырығын жеу арқылы алады. Ал өсімдік жапырағына көк түс беретін құрамында магний ионы бар хлорофлл.
Техникада магнийдің "электрон" деп аталатын құймасының маңызы өте зор. Мұның негізі - магшний, оған 10% алюминий, 5% мырыш, 1 - 2% -мөлшерінде марганец қосыладжы бұл құйма өте жеңіл (1,8гсм3) және механикалық қасиеттері жоғары. Сондықтан ол ұшақ және зымыран жасау ісінде кең қолданылады. Стронций металды өте белсенді болғандықтан, оның қосылыстары көбірек қолданылады. Стронций хроматы SrCrO4 сары лимон түсті пигмент, бұл "стронциянды сары" деп аталатын бояудың негізі. Стронций тұздарының негізіндегі фосфоресценциялық заттармен шлакбауымдар, жол белгілері, көпір ұстінің екі жағындағы таяныштары қапталады. Стронцийге деген қызушылық ХХ ғасырдың екінші жартысында атом бомбасының жасалуына байланысты болды. Өте ұзақ өмір сүретін 90Sr радиGaктивті изотобы адам организіміне неген кезде одан шықпай сүйекке еніп, оны бұза бастайды. Стронцийден шығатын β-сәуле сүйек сұйығына әсер етіп, қанның ақ түйіршгін көбйтеді. Сондықтан қазіргі заманда ядролық жарылысқа қарсы наралызылықтың көбеюі де осының нәтижесі.
Берилий.
Берилийдің физикалық және химиялық қасиеиттері.
Таңбасы:Be. Ar = 9,01218; M(Be) = 9,0121 Берилийдің
жалпы сиаттамасы. Берилийдің физикалық және химиялық қасиеттері. Табиғатта кездесуі 8 гмоль
m(Be) = 1,496 ∙ 10-26кг
Электрондық құрылымы: 4Be 1s2 2s2.
Ашылуы. 1798 жылы француз химигі Луй Воклен берилл минералынан жаңа элемент бар екендігін жорамалдады. Ашылған элеемен "глицин" немесе "глициний" болып тек Францияда сақталған. Ашылған элементті 1814 жылы бериллий деп ұсыныс жасағандардың бірі Харьков оқу орның профессоры Ф.Гизе.
Бериллий - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.