Топырақтың адамның денсаулығына әcepiнiң ерекшеліктері

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Топырақтың адамның денсаулығына әcepiнiңерекшеліктері
Топырақ қасиеттерінің гигиеналық маңызы
Топырақты санитарлық бағалау
Елді мекендерді тазарту жүйелері
Қалалық территорияларды жинау

6. Топырақтардың ауыр металдармен ластануы

Қолданылған әдебиеттер

1. Топырақтың адамның денсаулығына әсерінің ерекшеліктері

Қоршаған ортаның ластануы өте аз күші бар фактор болып саналады. Барлық отраны қоршаған объектілердің ішіндегі ең, толық зерттелгені су және атмосфералық ауа. Академик Г. И. Сидоренконың айтуы бойынша гигиенистер топырақты зерттеуге өте аз көңіл бөлген.

Шындығында атмосфераға арналып бүгінгі күні 1 500-ден көп нормативтер (ШРЕК жане ЗБКД - ПДК и ОБУВ) зерттеліп белгіленген, суға арналып - 1000-нан астам ал топырақты арнап тек ғана жүз шакты. Ғылыми мәліметтердің саны бойынша гигиенаның топырақ туралы санасы екінші орында тұр.

Жағдайдың мұндай халде болуы, ал топырақтың ауа мен суға қарағанда адамға тікелей әсері аз тигзуі. Топырактың адамға тікелей әсеретуі қазіргі жағдайда тек жалаң аяқ жүргенде балалар ойнаған кезде, далалық жерлерде қолмен жұмыс істегенде ғана мүмкін. Бұл кезде терінің шырышты қабығы (слизистая оболочка), жоғарғы демалу жолдары ластанады.

Көбінесе топырақ адамның организміне тікелей әcepiн тигізбейді, жанама түрде әсер етеді. Яғни жанасатын басқа орталар (ауа, су, азық түліктер) арқылы әcepiн тигізеді, негізгі экологиялық тізбектер:

1. Топырақ - өсімдік өнiмдері - адам

2. Топырақ -өсімдік - жануар - адам

3. Топырақ - жерасты сулары - адам

4. Топырақ - ашық суаттар - адам

5, Топырақ - ашық суаттар - балық, адам

6. Топырақ - Атмосфералық ауа - адам

Топырақтың гигиеналық маңызын бағаламағандықтан, 1971 жылға дейін ешбір елде жер қыртысындағы химиялық заттарға ғылымға негізделіп нормалау жүргізілмеген. Бірақ кейінгі зерттеулердің керсетуі бойынша, топырақтың, химиялық құрамы және оның санитарлық жағдайы халықтың денсаулығына өте үлкен әсерін тигізеді.

Топырақ литосфералық сыртқы бөлігі болып саналады, сондықтан аналық жыныстардың негізгі химиялық құрамын бейнелейді. Біздің ғасырдың 30-шы жылдарында академик В. Ч. Вернадский, геохимиялык, процесстерді зерттей отырып, топырақтың химиялық кұрамының езгеруі. Tipi организмге әсер ететіндігін белгілеген. Сондықтан биогеохимия деген ғылым пайда болды, ол ары қарай А. П. Виноградовтың, В. В. Ковальскийдің және т. б. жұмысында дамыды. Биогеохимиялық провинциялар туралы ілім пайда болды.

2. Топырақты санитарлык бағалау

Топырақтың жағдайына жүргізілген санитарлық бақылаудың негізгі объектілері:

1) Балалар мекемелері.

2) Емдеу - профилактикалық мекемелері.

3) Канализацияланбаған елді-мекендер.

4) Халықтық көпшілік демалатын орындары.

5) Шаруашылық - ішер сулардың шығу Көздерінің санитарлық күзету зонасының бірінші белдеуі.

6) Өнеркәсіп қалдықтар мен шөп - шар тастайтын жерлердің зоналары.

7) Улы химикаттар складтардың территориясы.

8) Май кұйып беретін (автомобильдерге) алаңдар.

9) Пестицидтермен өңделетін территориялар.

10) Санитарлық қорғау зоналары.

11) Ауыл-шаруашылық авиацияларының алаңдары. 12) Ассемизацияланатын және айдалатын далалық жерлер.

Топырақты санитарлық бақылау үшін қазіргі кезде келесі керсеткіштер қолданылады.

3. Санитарлық химиялық керсеткіштер

а) Н. И. Хлебниковтың санитарлық саны (С) - бұл топырақтағы гумустық азоттың (А) санының, ластану кезіндегі органикалық ыдырамаған азоттың (В) санына қатынасы С=А/В.

Санитарлық санының шамасына байланыстытопыраққа сипаттама береді.

Практика жүзінде таза - 0, 98 және жоғары. Әлсіз - аз ластанған - 0, 85-тен 0, 98-ге дейін. Ластанған -0, 70 - 0, 85.

Өте күшті ластанған -0, 70-тен аз. Сонымен таза топырақта ыдырамаған органикалық азот гумустық азотқа қарағанда аз болуы керек.

б) Санитарлық - химиялық көрсеткіштерге топырақтың қүрамында аммияктың, нитраттардың, және хлордың, болуы да жатады. Азот қоспаларының, да табылуы бойынша, топырақтың ластануына ұзақ уақыт болғаны туралы айтуға болады (Судың ластануына сайкес) . Егер топырақта да аммиак пен нитриттер көп болса - ластану жаңадан - қазір жүріп жатқаны туралы айтуға болады, егер тек қана нитраттар болса - ластанудың бұрын болғаны туралы және нитрификация процессінің, аяқталғаны туралы айтуға болады. Бірақ химиялық заттардың топырақта суға қарағанда жақсы сақталатынын ескеру қажет. Мысалы, аммияктың нитрификациялануы 1 - 2 жылға созылуы мүмкін, егер топырақ бір рет қана ластанса да. Нитраттардың бір бөлігін өсімдіктер қорек етеді, ал қалғандары атмосфералық сулармен топырақтың тереңде жатқан қабаттарына сіңеді. Сондықтан ластанудың ұзақтығы туралы азот қоспаларының комплексті анализдерінің нәтижесі бойынша айтуға болады. Несеп пен

нәжіс топырақа түскен кезде сырткы қабатта хлоридтердің өте көп саны кездеседі. Бұларды өсімдіктер сіңірмейді және олар езгермейді. Ал ластанудың ұзактығы туралы, олардың топырақтың терең қабаттарында табылғанын да айтады. Бipaқ кейбір топырақта хлоридтердің мөлшері табиғи жағдайда көп болады (солонцовые почвы) .

в) Топырақтың ластану дәрежесін, жер қыртысындағы ауада кейбір газдардың болуы, О және СО көрсетеді:

О2 - % СО2 - %

Таза жер қыртысы 20, 3 - 19, 8 0, 38 - 0, 80

әлсіз аз ластанған 19, 8 - 17, 7 1, 2 - 2, 8

Орташа ластанған 16, 5 - 14, 2 4, 1 - 6, 5

Өте күшті ластанған 5, 5 - 1, 7 14, 5 - 18, 0

г) Органикалық заттар шіріген кезде метанның өте көп мөлшер шығады - 20-ғa дейін және одан да көп көлемді проценті %. Сондықтан топырақтағы ауада осы газдың

болуы ыдыраудың қарқындылығ ы туралы айтады немесе мұнай -газ кендерінің барлығын көрсетеді.

4. Санитарлық-микробиологиялық көрсеткіштер

а) 1 гр топырақтағы сапрофитік бактериялардың жалпы санын аныктау (микробтық сан) .

Бұл үшін көбінесе кұнарлы ортада топырақ суспензиясын отырғызады.

б) Ішек таяқшасы тобының бактерияларының жалпы санын анықтау, нәжістік ластанудың көрсеткіші болып саналады. Топырақтың санитарлық жағдайы коли-индекс бойынша (1 гр топырақтағы БГКП-ның, саны) және коли титр бойынша (осы бактериялар тобының құнарлы ортада дамуына әкелелін топырақтың ең аз мөлшері) бағаланады. Нәтижелерің өте тез алу үшін мембранды сүзгшер әдісі қолданады.

5. Санитарлық-гельминтологиялық көрсеткіштер.

Нәжістермен ластанбаған топырақта

гельминттердің жұмыртқалары болмайды, ал өте аз ластанғанда 1 кг топырақта олардың саны 1-ден 10-ра дейін болады, ал орташа ластанған жерде - 10 -100, өте күшті ластанған жерде - 100-ден көп болады.

Бірақ топырақта гельминттер жұмыртқаларымен ластанғанын бағалаған кезде, олардың инвазиялық қасиетін (балапан құрттың жұмыртқадан өз бетімен шығуы және адамға мал паразиттерге жұғуы) және өмipre қабілетілігін ескеру керек.

6. Санитарлық-энтомологиялық көрсеткіштер.

Ішек инфекциясы мен шыбын гельминттерінің эпидемиялогиясында қоздырғыштардың бepілyi маңызды фактор болып саналады. Олар топырақтағы органикалық қалдықта жұмыртқаларын салады, ол жерде олардың даму сатысы жүреді жұмыртқа, балапан құрт (личинка), құрт-құмырсқаның көбелектері (куколка) . Топырақтың санитарлық жағдайы туралы личинкалар мен қуыршықтардың саны бойынша айтады, ол туралы балапан құрттар (личинкалар) мен құрт-құмырсқалардың көбелектерінің (куколка) саны бойынша жориды. Егер, топырақтың О, 25 м жерінде олар мүлдем болмаса, онда бұл топырақ таза болып есептеледі; аз ластанған жерде олардың саны - бірлі-жарым болады, ластанған жерде - 10 - 25; өте күшті ластанған жерде - 25 және одан да көп.

7. Елді мекендерді тазарту жүйелері

Мұны санитарлық дәрігер білуі керек. Елді-мекендердің санитарлық тазарту бойынша міндеттері коммуналды және тұрғын үй қызметі атқарады. Бұл кезде қалдықтарды жинауға және сақтауда тұргын үй қызметі жауап береді, ал шығарып тастауға зиянсыздандыруға және өндеуге коммуналдық қызмет жауап береді. Коммуналды қызмет, сонымен қатар, көшелер мен алаңдарды жинауға да жауап береді. Коммуналды қызмет, сонымен қатар, көшелер мен алаңдарды жинауға да жауап береді. Бірқатар елді-мекендерде қала территориясын тазартуға жолдың - эксплуатациялық баскарма (дорожно-эксплуатационное управление - ДЭУ) жауап береді.

Тұргын-үй жэне коммуналдық қызметін жергікті Советгер исполкомы баскарады. Бұдан баска әpбip республикада коммуналдық-шаруашылық, министрлігі бар (Қазакстанда -Қазжилкомхоз концерлі) жэне олар елді-мекендердің санитарлық тазалығына жауап береді. Қалаларды тазарту сапасына жүргізлетін жалпы бақылауды санитарлық эпидемиологиялық қызмет және милиция атқарады. Территорияларды тазарту және жинау елді-мекендерді тазартудың, бас схемасы бойынша жүргзеді және жерглікті Советтер исполкомымен бекітіледі. ҚaЗipri кезде ҚТҚ-ды жинаудың және шығарып тастаудың нeriзri жүйелері болып мыналар саналады:

1. Алмастырылатын жүйе (немесе контейнерлі)

2. Алмастырылмайтын жүйе (бак түрінде) Алмастырылатын жүйе кезінде қалдықтар

контейнерлермен 6ipre шығарылады да, бос контейнерлермен ауыстырылады. Алмастырылмайтын жүйе кезінде қалдықтарды қоқым-соқым тасығыш машиналарға тиейді, ал босаған контейнерлер сол орында калдырылады. Осы екі жүйеден бipeyiн таңдап алу келесі факторларға байланысты:

- Қоқым-соқым тасығыш машиналарды тиейтін жердің қашықтығы.

- Санитарлық-эпидемиологиялық жағдайлар.

- ҚТҚ ды жинағыштарды санитарлық баптап тазарту жиілігі.

- Қоқыр-соқыр тасығыштардың, саны және т. б.

Алмастырылатын жүйені, егер шығарып тастау қашықтығы 8 км аспаған кезде қоқым-соқымдардың уақытша пайда болатын жерлерінде (жәрмекелер, көрмелер, дачалық поселкалар, сонымен қатар оңтүстік аудандардағы жайластырылған тұргын фондыларда) пайдаланылады. Алмастырылмайтын жүйе өнімдірек, сондықтан қоқым соқым тазарткыш машиналарды тиімді пайдалануға мүмкіндік туғызады. Keйбip кезде елді-мекендерде осы екі жүйе бірдей қолданылады, Транспортының қозғалысы аздау орташа және кішігірім қалаларда тұрғын адамдар қоқым-соқымдарын белгілі бip уакытта б[рден автотранспорттарда апарып салады. (Бул ҚТҚ-ды жоспарлап жинау жүйесі немесе баксыз түpi.

Санитарлық тұрғыдан қараған кезде ең манызды болып: ҚТҚ-дьң орташа жылдық жиналуының нормасын дұрыс есептеу болып табылады. Егер норма аса көтерілген болса, онда контейнерлер толық толтырылмай тасылады, бұл экономика жағынан тиімсіз; егер норма төменделлсе - контейнерлерде орын болмайды, сондықтан олардың айналасында қоқым-соқымды жинаудьң алмастырылмайтын жуйесі кезінде қолданылады (бақтық жүйе) . Бұлар қалдықтарға арналған жабық кузовтардаң қабылдағыш бункерлерден және гидравликалықс итереін плиталардан тұрады. Бұл кезде шофер және екі тиегіштер жұмыс істейді, ал кейбір машиналарда (М-50, КО-404) бip ғaнa шофер жұмыс істейді. Контейнерлі машиналар басты негізінен, eкi аударылатын платформаларда және жүк көтергіш крандардан турады. Мұндай M-30 машиналары заводтан құрамында 30-32 контейнерімен жасалып шығарылады. Контейнері машиналардың барлық жұмысы толық механизацияланған сондықтан бұл машиналарда жұмыс істеушілердің қалдықтарымен байланысы мүлдем болмайды. Әдеттегі контейнер тасығыштың - «М-9» платформасына әрқайсысының көлемі 0, 75 см 8 контейнер орналастыруға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.