Меншік құқығы туралы ақпарат

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Жазадан босату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.6
2. Меншік құқығы туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7.8
2.1 Заттық құқықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.2 Ортақ меншік құқығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8.9
3. Кәсіпкерлік құқық қатынастары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9.10
4. Жас үспірімдердін қылмыстық іскерлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11.12
5. Меншік құқығы пайда болуы және оны тоқтату ... ... ... ... ... ... ..12.13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14

"Құқық" терминінің көптсгсн мәні бар, ол заң ғылымында, күнделікті өмірде жәнс қызмет.бабында қолданылады. Ксң мағы-налы түсінік болғандықтан, әрбір адамның құқықтың мәні туралы қаңдай да бір пікірі қалыптасатыны сөзсіз.
Заң шымында "құқық" тсрмнні бірнсшс мағынада қолданылады. Біріншідсн, "құқық" тсрмині бірнсшс мағынада қолданылады. Бірікшідсн, "құқық" - ресми түрдс танылған жскс және заңды тұлгалардын заңға сүйснс отырып, әрскет жасау мүмкіндігі, Мысалы, азаматтардың сңбск сту бостаңдыгы, білім алу, кәсіпксрлікпен шұғылдану құқығы. Заңды тұлгалардың да құқықтық мүмкіндіктсрі болады. Осы кслтірілген жағдайларда "құқық" түсінігі субъсктивтік (тұлгалар) мағынада колданылады.

1.Қазақстан Республикасының құқық негіздері – З.О.Ашитов - Алматы 2003ж

2.Қазақстан Республикасының Мемлекет мен Құқығының негіздері – Алматы
2003ж.

3.Қазақстан Республикасының Конститутциялық құқығы – Ғайрат Сапарғалиев
Алматы 2004ж. «Жеті жарғы»

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Жазадан
босату ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...4-6
2. Меншік құқығы туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7-8
2.1 Заттық
құқықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 8
2.2 Ортақ меншік
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..8 -9
3. Кәсіпкерлік құқық
қатынастары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9-10
4. Жас үспірімдердін қылмыстық
іскерлері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 11-12
5. Меншік құқығы пайда болуы және оны
тоқтату ... ... ... ... ... ... ..12 -13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...13
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .14

Кіріспе
"Құқық" терминінің көптсгсн мәні бар, ол заң ғылымында, күнделікті өмірде
жәнс қызмет.бабында қолданылады. Ксң мағы-налы түсінік болғандықтан, әрбір
адамның құқықтың мәні туралы қаңдай да бір пікірі қалыптасатыны сөзсіз.
Заң шымында "құқық" тсрмнні бірнсшс мағынада қолданылады. Біріншідсн,
"құқық" тсрмині бірнсшс мағынада қолданылады. Бірікшідсн, "құқық" - ресми
түрдс танылған жскс және заңды тұлгалардын заңға сүйснс отырып, әрскет
жасау мүмкіндігі, Мысалы, азаматтардың сңбск сту бостаңдыгы, білім алу,
кәсіпксрлікпен шұғылдану құқығы. Заңды тұлгалардың да құқықтық
мүмкіндіктсрі болады. Осы кслтірілген жағдайларда "құқық" түсінігі
субъсктивтік (тұлгалар) мағынада колданылады.

1 Жазадан босату

Қылмыс жасаған адамға мемлекеттік тұрғыдан мәжбүр етудің маңызды түрі
болып табылатын кылмыстык жазалау-дың өлшемдері қолданылады.
Қылмыстық жазалаудың мақсаты сотталғандарды түзеу, олардың кьілмыстык,
әрекеттеріне тыйым салу, сондай-ак, сот-талғандардьщ және басқа адамдардың
жаңадан қылмыс жаса-уына ескерту жасау болып табылады. Жаза адамның қадір-
қасиетін корлау немесе күш колдану мақсатын кездемейді,
Жазаның максаты: кылмыс жасаған адамдарды түзету және қайта тәрбиелеу,
сондай-ақ сотталғандардың және баска да адамдардың кылмысты кайталамауына
ескерту жасау.
Занда қылмыс жасаған адамдарға қолданылатын жазалау-дың белгілі бір
түрлері бар, Мүндай жазаларға: ауыр салдарға соқтыратын жекелеген қылмыстар
үшін алты айдан он бес жыл-ға дейін мерзімге; Қылмыстық Кодекстің 49-
бабының бірінші бөлігінде аталған ерекше ауыр қылмыстар үшін — жиырма жылға
дейінгі мерзімге не өмір бойына белгіленеді (48-бап, 3-тармақ); сот үкіміне
орай екі айдан екі жылға дейінгі мерзімге белгіленген немесе сотталушынын
жұмыс орны бойынша, я басқа бір жерлерде, атқару органдарының жұмысын
жүргізетін органдардыңтағайындауы бойыншатексотталушыныңтұрғы-лықты жерінде
тағайындалатын тузету жүмыстары; сот негізгі жаза ретінде бір жылдан бес
жылға дейін мерзімге және жаза-нын косымша түрі ретінде алты айдан үш жыл
мерзімге дейін тағайындаған белгілі бір лауазымды атқару кұқығынан немесе
белгілі қызметпен айналысу қүқығынан айыру; сот сотталу-шыны заң белгілеген
шеңберде кейбір жағдайларда ақшалай айыппүл өндіру белгілейді.
Сотталған әскери кызметшілерге, сондай-ақ шакыру бо-йынша әскери
қызметін өтеп жүрген офицерлерге Кылмыс-тык кодекстін Ерекше бөлімінің
тиісті баптарында көзделген жағдайларда әскери кызметке қарсы қылмыс
жасағаны үшін, сондай-ақ келісім-шарт бойынша әскери кызмет өткеріп жүрген,
сотталған әскери қызметшілерге Кьілмыстықкодекстің Ерекше бөлімінің тиісті
баптарында квзделген түзеу жүмысы-ның орнына үш айдан екі жылға дейінгі
мерзімге әскери кьіз-мет бойынша шектеу тағайындалды (44-бап).
Жаңа Қылмыстык. Кодекс бойынша мынандай женіл жаза-лар тағайындалды: бас
бостандығын шектеу, қамау т. б.
Бас бостандығын шектеу сотталған адамды коғамнаи оқшау-ламай арнаулы
мекемеде бір жылдан бес жылға дейінгі мерзімде оны қадағалауды жүзеге асыру
жағдайында үстаудан түрады (45-бап).
Қамау сотталған адамды тағайындалған жазаның бүкіл мерзімінде қоғамнан
қатаң оқшаулау жағдайында үстау болып табылады. Қамау бір айдан алты айға
дейінгі мерзімге белгіленеді (46-бап).
Өлім жазасы — ату жазасы адамның еміріне кол сүғатын ерекше ауыр
кылмыстар үшін, сондай-ак, соғыс кезінде немесе үрыс жағдайында мемлекеттік
сатқындық, бейбітшілікке және адамзаттын кауіпсіздігіне қарсы қылмыс және
ерекше ауыр әскери кылмыстар жасағаны үшін ғана ен ауыр жаза ретінде
қолданылуы мүмкін (49-бап).
Жаза қолдану аркылы маңызды алдын алу міндеті шешіледі. Сеңдірумен бірге
мәжбүр етудің ескертушілік маңызы да, егер әркім оны қолданудың дүрыстығына
сенетін болса, айырыкша болмақ
Мәжбүр ету дегеніміз — тарихи, өзгермелі күбылыс. Оның сипаты мен
мазмұны көптеген объективті және субъективті жағдаяттарға байланысты.
Мәжбүр ету — мінез-күлықтардың белгіленген нормаларын қасақана
орындамайтын, қоғамға қауіпті теріс қылықтарды жасау аркылы өзін заңға
карсы қоятын адамдарға қолданылатын белгілі бір шара, құрал. Мәжбұр ету —
қүкық бұзушының бас тартып, жасағысы кел-гией жүрген нәрсесін орындату.
Қылмыстық жазалау шараларын қолдану тәртібі туралы мәселеде соттар
кылмыстық заң талаптарын дәл әрі ауытқы-май орындау керектігін, әрекетінде
қылмыстық құрам жоқ адамдарды соттауға болмайтындығын, сондай-ақ ІстІң жағ-
даяттары мен кінәлылығының жеке басының есебінсіз істелген Істі теріс
квалификация жасауға және таза тағайындау шара-ларын белгілеуге
болмайтындығын ескеру керек. Жасалған кылмыс бұл теріс қылығы үшін
кылмыстык жауапкершілікте көзделген заңға, мейлінше сәйкестендіріліп,
квалификация жасауы, бұл талаптардан ешқандай ауыткымай бағалануы тиіс.
Соттар белгілІ бір кылмыстык әрекет үшін жауапкершілік көзделген қылмыстык
заңдардың белгіленген баптары шеңберінде жаза тағайындайды. Бүл жағдайда
олар жасалған қылмыстын сипатын және коғамдык кауіптілігін, теріс қылық-тың
себептерін, кінәлының жеке басын, келтірілген зиянның сипаты мен мөлшерін
және т.б. жағдаяттарды ескереді.
Жазаны қолдану барысында сот терелігін жүзеге асырушы адамдардың
кұқыктық санасының маңызын бағалау мейлінше жауапты.
Қоғамдық сананың маңызды нысаны ретінде адамның құқыққа, заңға қарым-
қатынасы бейнеленетін күқыктық сана біздің қоғамымызда бар моральдың
тікелей әсерімен филосо-фиялық, құқықтық қөзқарастар базасында калыптасады.
Бүл соттың біздін, коғамымыз, оның міндеттері мен мақсаттары ту-ралы Ішкі
нанымы, сондықтан да ол қылмыс жасаушының жеке басыньщ, қылмыстың,
ауырлығынын және басқа жағдаяттар-дың ерекшелігін ескере отырып мейлінше
әділ жаза тағайындауды қамтамасыз етеді.
Қогамдық қауіптіқ сипаты мен мазмуны қылмысты әрекет қандай объектіге
бағытталғанына, қылмысты жасаушы адам-нын теріс әрекеті келтірген нүқсанның
мөлшеріне және қыл-мыс нысанына байланысты. Белгілі болғанындай, аңғалдык,-
тан жасалған қылмыстан гөрі, касақана жасалған қылмыс қоғам үшін мейлінше
кауіпті.
Жазаны белгілеу барысында қылмыс жасаған адам туралы мәліметтердің,
яғни қоғамдык кауіптІ қылмыс жасау барысындағы оныңденсаулықжағдаиы, оның
мшезі, дене, психикалық жағдайлары ғана емес, сондай-ак әлеуметтік бейнесі,
адамдар-ға, еңбекке, коғамдыктұрмыскақарым~қатынасы,тұрм ыстағы, отбасындагы
және т.б. мінез-қүлкы туралы білу ерекше ма-ңызды болмақ.
Жауаптылықты жұмсартатын немесе ауырлататын барлык, жағдаяттардағы
нақты істерді тереңнен анықтаудың жаза та-ғайындауда маңызы ерекше.
ҚылмыстықКодекстің53-бабында жаза тағайындау барысында ескерілуі тиіс
жазаны жұмсарта-тын тізбе берілген:
а)мән-жайлардың кездейсоқтоғысуы салдарынан алғаш рет
кішігірім ауырлықтағы қылмыс жасау;
б)айыпкердін кәмелетке толмауы;
в)жүктілік;
г)айыпкердін жас балалары болуы;
д)қылмыс жасағаннан кейін зардап шегушіге тікелей медициналық және өзге
деөмек көрсету, кылмыс салдарынан келтірілген мүліктік залал мен моральдык
зиянның орнын өз еркімен толтыру, кылмыспен келтірілген зиянды жоюға
бағытталған өзге де іс-әрекеттер;
е)жеке басындык, отбасылық немесе өзге де ауыр мән-жайлар тоғысуының
салдарынан не жаны ашығандык себебімен қылмыс жасау;
ж)күштеп немесе психикалык, мәжбүрлеу салдарынан не материалдық, қызметтік
немесе өзге де тәуелділігі себепті қылмыс жасау;
з)кажетті қорғанудың қүқықтық дүрыстығының шартын бұзу аса қажеттілік,
кылмыс жасаған адамды ұстау, негізді тәуекел, бұйрықты немесе өкімді
орындау жағдайларында қылмыс жасау;
и)қылмыс жасау үшін түрткі болып табылған жәбірлену-шінінзанға
кайшынемесеадамгершіліккежатпайтын қылығы;
к)шын жүректсн өкІну, айыбын мойындап келу, қылмыс-ты ашуға, кылмыска басқа
қатысушыларды әшкерелеуге жоне қылмыс жасау нәтижесінде алынған мүлікті
іздеуге белсенді жәрдемдесу.
Біздін заңымыздың ізгілікті екенін сот жаңа тағайындау барысында
ескеруге тиіс жеңілдететін жағдаяттардын шеңберін шектемейтінінен көруге
болады. Ол заңда көрсетілмеген жеңілдету жағдаяттарын да назарға алуы
мүмкін.
Қылмыстық жауаптылық пен жазаны ауырлататын мән-жайларға мыналар
жатады: кылмыстарды әлденеше рет жасау; қылмыстардың кайталануы; кылмыс
аркылы ауыр зардаптар келтіру; кылмыс жасағанда айрықша белсенді рөл
атқару; жүктілік жағдайы айыпкер үшін алдын ала белгілі әйелге катыс-ты,
сондай-ақ жас балаға, басқа да корғансыз немесе дәрменсіз адамға не
айыпкерге тәуелді адамға қатысты кылмыс жасау; аса қатыгездікпен,
садизммен, қорлаумен, сондай-ак жәбір-ленушіні кинап қылмыс жасау;
алкогольдік, есірткілік немесе уыткұмарлық еліту жағдайында қылмыс жасау
және т.б. қылмыстар жасау.

2 Меншік құқығы туралы түсінік

Меншік және меншік қүқығы — әр түрлі ұғымдар. Меншік туралы айтылғанда
еңбек өнімдерінін тиісті нысандарын иеле-нумен шарттастыктағы өндіріс құрал-
жабдыктары мен өнімдеріне иелік жасау жөніндегі белгілі бір қоғамдык. каты-
настар туралы сез болады.
Меншік — қоғам өмірінің шарты. Меншік базистік сипат-тағы экономикалық
санат болса, ал меншік кұқығы қондыр-малықтәртіптегі ұғым болып табылады.
Меншік құқығы объективті және субъективтІ мағынада түсініледІ.
Объективтімаеына бойынша меншік құқығы өндіріс қүрал-жабдықтары мен
өнімдерін иелену, пайдалану және оларға билік ету қатынастарын дәйектейтін
құқықтык норма-лардың жиынтығы болып табылады. Меншік құқығы субъек-
тивтімагынасында — белгілі бір адамның нақты мүлікке катыс-ты қүкығы болып
табылады. Меншік иесіне мүлікті иелену, пай-далану және оған билік ету
құқықтары тиесілі. Бұл кұкықтар, дәлірек айтқанда, меншік иесінің қүқық
өкілеттілігінің, яғни адамның меншік кұкығынын. мазмүнын қүрайды.
Иеілену құқығы дегеніміз — мүлікті іс жүзінде иелену мүмкіндігінің
заңмен қамтамасыз етілуі. Бұл қүқық адамнын. мүлікке ез калауынша ықпал ету
мүмкіндігін күрайтын мүлікке нақтылы ие болуды білдіреді. Мысалы, мемлекет
жерге, оның қойнауына, су ресурстарына, өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне
және т. б. ие болса, азамат жеке автомобильге, жи-һазға және т. б. ие бола
алады.
Иелену қүқығы заңмен қорғалады. Мүлікті иелену құкығы басқа адамға берілуі
мүмкін. Мысалы, комиссия, сақтау және т. б. шарттар бойынша комиссионер
берілген мүліктің сақтау-шысы, заң негізінде иелену қүкығын және т. б.
құқықтарды жүзеге асырады.
Пайдалану құқығы дегеніміз — мүліктен оның пайдалы та-биғи кдсиеттерін
алудың, сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде камтамасыз етілуі.
Пайдалану құқығы кезінде меншік иесінің өзіне тиесілі мүлікті кәдеге
жаратуы, өзінің түтынушылық сезімің қанағаттандыру ушін одан пайда табуы
қажет. Мысалы, адам кіржуғыш машинаны өзінің шаруашылық мак-саттарына
пайдаланса, ал азық-түлік өнімдерін қоректену ушін пайдаланады және т. б.
Мүлікті, техниканы шаруашылық мақсатта пайдалануды, сондай-ақ ұйымдар да
жүзеге асырады. Олар мүлікті алдарын-дағы максатты орындау үшін
пайдаланады. Пайдалану кукығы да заңмен қорғалады.
Билік құқығы дегеніміз — мүліктін заң жүзіндегі тағды-рын белгілеу
мүмкіндігінің заңмен қамтамасыз етілуі. БилІк ету қүқығы — меншік иесінің
мүліктің заңдық жағдайын анық-тап, езгерте отырып, мұлікке байланысты
құкықтық қатынас-тарды белгілеу иемесе тоқтату күқығы (мысалы, сату, айырба-
стау, сыйлау, жойьш жіберу, жедел басқаруға беру және т. б.)-Билік ету
құкығы тек меншік иесіне ғана тиесілі.
Сонымен меншік құқығы меншік иесіне өзіне тиесілі мүлікті пайдаланудың
мазмуны мен бағыттарын айкындауға, оған то-лықтай шаруашылық билік
жүргізуге мүмкіндік беретін зат-тық қүқық ретіндегі мүлікті меншік иесінің
тек қана өзі, қала-уынша, мерзімсіз, ез муддесін көздеп иелену, пайдалану
және оған билік ету кдтынастарын реттейтін қүкықтық нормалар жуйесі болып
түсініледі.

2.1 Заттық құқықтар

Меншік кұқығы меншік иесінің ез мүлкіне толық көлемінде билік ету
мүмкіндігін білдіретіндігін жоғарыда айттык. Аза-маттык қүкық субъектілері
меншік құкығы арқылы ғана емес, сондаЙ-ақ затгык қүқықтар негізінде де
белгілі бір мүліктер есебінен өз қажеттіліктерін қамтамасыз ете алады. Міне
осы жерден заттық қүқықтардын. табиғаты айқындалады. Заттық құкықтар меншік
иесінің экономикалық қатынастарың жүзе-ге асырудың құқықтық нысандарынын
бірі. Заттык кұкыктар-дын мәні, олардың меншік иесІ болып табылмайтын
тұлғалар-ға, меншік иесінің келісімімен немесе тікелей занда көзделген
тәртіп бойынша өздерінің қажеттіліктерін канағаттандыру ушін шаруашылық
және өзге де мақсаттарда бөтен мүлікті пайдала-нуға мумкіндік
беретіндігінде.
Алайда, бүл орайдағы мүлікті пайдалану меншік иесімен келісілген
немесе занда көрсетілген шектен аспауы керек.
АК-тід 195-бабы бойынша меншік иесі болып табылмай-тын адамдардың
заттық күқықтарына:
-жерді пайдалану құқығы;
-шаруашылық жүргізу кұқығы;
-оралымдыжедел басқару кұқығы және басқа да заттык,
-кұқықтар жатады.
Жалпы алғанда меншік құқығының өзі заттық күқық бо-лып саналады.

2.2 Ортақ меншік құқығы

Мүлік тек бір адамға ғана емес, екі немесе одан да көп адам-дарға да
тиесілі бола алады. Мұндай жағдайда бір материалдык объектіге қатысты
бірнеше субъектінің ортақ меншік құқығы туындауы мүмкін. АК-тің 209-бабының
мазмұнынан керініп түрғандай, ортақ меншік кұқығындағы мүлік екі немесе
бірнеше ұйымдарға тиесілі болуы да мүмкін. Мысалы: бірлесіп салын-ған
ғимарат; мемлекетке және бір не бірнеше әндірістік коо-перативтер мен
коғамдық үйымдарға тиесілі объект; балык,-консервІ зауыты; екі немесе одан
да көп азаматтардың ортак меншігі болып табылатын тұрғын үй және т. с. с.
Ортак меншік субъектілерІ азаматтар да, үйымдар да бола-ды. Ортак
меншіктің пайда болуының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.