Ауған соғысы

Кіріспе

1979 ЖЫЛ. полк Термез өзеніне қалқымалы көпір салуды бастады. Ал түс ауа, яғни Мәскеу уақыты бойынша 15-те, КСРО Қорғаныс министрінің бұйрығымен 108-ші мото-атқыштар дивизиясы және 103-ші әуе-десант дивизиясы Ауған жеріне өтуді бастады. Артынша ауыр техника, ұшақтармен қаруланған 80 мыңдық ауыр қол Ауған жеріне лап қойды... Осылайша 1979 жылдың 25 желтоқсанынан 1989 жылдың 15 ақпанына дейін, яғни 2238 күнге жалғасқан Ауған жеріндегі қанды қасап басталып кетті. Ондаған мың адамның басын жалмаған қанды соғыс Мәскеуге не үшін қажет болды? Енді осы Ауған соғысына байланысты тарих беттерін парақтап көрелік.
Тарихты суыртпақтасақ, 1973 жылы Мұхаммед Дәуіт хан төңкеріс жасай отырып, Ауғанстандағы монархияны құлатып, президент атанғаны белгілі. Дегенмен ол елдегі әлеуметтік-экономикалық, саяси және ұлттық мәселелерді шеше алмады. Содан болар Мұхаммед Дәуіт хан бұрынғы монархиялық билікті қайта оралтуға тырысты. Алайда бұрынғы жақтастары, яки коммунистік бағыттағы Халықтық-демократиялық партия бұған қарсы болды. Және 1978 жылы Дәуіт ханның билігін тақтан тайдырды. Ел тізгіні Мұхаммед Таракидің қолына көшті. Ал оның орынбасары болып Бабрак Кармаль тағайындалды. 1978 жылдың желтоқсанында Кеңес-ауған достастық шартына қол қойылды. Осы негізде Кеңес елі ауған мемлекетіне көмек беруді бастады. Ауғанстанда КСРО қарамағындағы Орталық Азия елдеріндегідей социализмге бастайтын әлеуметтік реформалар жүзеге асыру басталып кетті. Бірақ бұған мемлекет ішіндегі мұсылмандық бағыт ұстанған күштер қарсы еді. Саны 16 миллионнан асатын Ауған елінде 40 мың мешіт және 250 мың молда бар-тұғын. Сондай-ақ кеңестік көмекке, Кеңес елінің демеуімен билікке келген жаңа үкіметке Пәкстан да қарсылық танытты. 1979 жылы жаңа үкіметті қопарып тастау үшін бірнеше мәрте үлкен бүлік ұйымдастырылды. Ал осы дүмпу қыркүйек айында Таракиді биліктен тайдырды. Елді басқаруы бір уысқа жинақтаған Әмин кезінде Кеңес елімен қарым-қатынас ұстағандарды қудалауды бастады. Ауғандық достарын Әминнің талапайына тастамас үшін 1979 жылы 12 желтоқсанында КОКП ОК бас хатшысы, КСРО Жоғарғы Кеңесі президиумының төрағасы

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ауған соғысы
1979 ЖЫЛ. полк Термез өзеніне қалқымалы көпір салуды бастады. Ал
түс ауа, яғни Мәскеу уақыты бойынша 15-те, КСРО Қорғаныс министрінің
бұйрығымен 108-ші мото-атқыштар дивизиясы және 103-ші әуе-десант дивизиясы
Ауған жеріне өтуді бастады. Артынша ауыр техника, ұшақтармен қаруланған 80
мыңдық ауыр қол Ауған жеріне лап қойды... Осылайша 1979 жылдың 25
желтоқсанынан 1989 жылдың 15 ақпанына дейін, яғни 2238 күнге жалғасқан
Ауған жеріндегі қанды қасап басталып кетті. Ондаған мың адамның басын
жалмаған қанды соғыс Мәскеуге не үшін қажет болды? Енді осы Ауған соғысына
байланысты тарих беттерін парақтап көрелік.
Тарихты суыртпақтасақ, 1973 жылы Мұхаммед Дәуіт хан төңкеріс жасай отырып,
Ауғанстандағы монархияны құлатып, президент атанғаны белгілі. Дегенмен ол
елдегі әлеуметтік-экономикалық, саяси және ұлттық мәселелерді шеше алмады.
Содан болар Мұхаммед Дәуіт хан бұрынғы монархиялық билікті қайта оралтуға
тырысты. Алайда бұрынғы жақтастары, яки коммунистік бағыттағы Халықтық-
демократиялық партия бұған қарсы болды. Және 1978 жылы Дәуіт ханның билігін
тақтан тайдырды. Ел тізгіні Мұхаммед Таракидің қолына көшті. Ал оның
орынбасары болып Бабрак Кармаль тағайындалды. 1978 жылдың желтоқсанында
Кеңес-ауған достастық шартына қол қойылды. Осы негізде Кеңес елі ауған
мем¬лекетіне көмек беруді бастады. Ауғанстанда КСРО қарамағындағы Орталық
Азия елдеріндегідей социализмге бастайтын әлеуметтік реформалар жүзеге
асыру басталып кетті. Бірақ бұған мемлекет ішіндегі мұсылмандық бағыт
ұс¬танған күштер қарсы еді. Саны 16 миллионнан асатын Ауған елінде 40 мың
мешіт және 250 мың молда бар-тұғын. Сондай-ақ кеңестік кө¬мекке, Кеңес
елінің демеуімен билікке келген жаңа үкіметке Пәкс¬тан да қарсылық танытты.
1979 жылы жаңа үкіметті қопарып тастау үшін бірнеше мәрте үлкен бү¬лік
ұйымдастырылды. Ал осы дүмпу қыркүйек айында Таракиді биліктен тайдырды.
Елді басқару¬ы бір уысқа жинақтаған Әмин кезінде Кеңес елімен қарым-қатынас
ұстағандарды қудалауды бастады. Ауғандық достарын Әмин¬нің талапайына
тастамас үшін 1979 жылы 12 желтоқсанында КОКП ОК бас хатшысы, КСРО Жоғарғы
Кеңесі президиумының төрағасы Л.И.Брежнев Ауғанстанға әскер енгізу жөнінде
шешім қабылдады. Бұл шартты түрде ауған басшылығының Кеңес әскерін
Ауғанстанға кіргізу жөніндегі ұсынысы деп аталды. Алайда КСРО Бас штабы
Ауғанстанға әс¬кер енгізуге қарсылық білдіргенімен олармен ешкім санаспады.
Бар бұйрықты Қорғаныс министрі Д.Ф. Устинов өз қолына алды. Ба¬сып кірудің
алғашқы күндері-ақ Кабул және Баграмға 7700 десант пен 894 әскери техника
жеткізілді. 27 желтоқсан күні Кеңес әскерлері ауған астанасын толықтай өз
ба¬қылауына көшірді деуге болады. Басып кіру операциясы екі сатыдан тұрды.
Біріншісі – шабуылдай отырып, Әмин отырған Дәр-үл-Аман сара¬йын және
орталық радио торабын өзге¬ де маңызды нысандарды басып алу. Шабуыл кезінде
Әмин өлімше болып жараланды. Операцияның екінші бөлімі мемлекеттік
шегарадан өте отырып, Термез – Кабул – Газ¬ни және Кушка – Герат – Кандагар
бағытын бақылауға алу. 1980 жылдың 1 қаңтарында Ауғанстанға енгізілген
әскер саны 50 мыңға жетті. Сол жылы тағы да екі мото-атқыштар дивизиясы
кіргізіліп, сарбаз саны 80 мыңға жетті. Дегенмен жергілікті халық тарапынан
қатты қарсылыққа тап болды. Кеңес әскерімен жаңа үкіметке қарсы топтар АҚШ,
Пәкстан, Ұлыбритания және Сауд Арабия елдерінен бүгінгі күнге лайық
қаруларды көптеп алды. Және жанталаса соғысты. Содан болар 1979 жылы
Кеңестік әскер 86 адамнан айырылса, 1980 жылы – 1484, 1981 жылы – 1298,
1982 жылы – 1948, 1983 жылы – 1446, 1984 жылы – 2343, 1985 жылы – 1868,
1986 – жылы 1333, 1987 жылы – 1215, 1988 жылы – 759, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.