Ұйқы және оның маңызы

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Ұйқы және оның маңызы
2. «Ұйықтататын», «тынышталдыратын» мағынасын беретін жиілік бөлшектер
3. Ұйықтататын дәрілік заттар
4. Транквилизаторлар

ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Табиғатта көптеген құбылыстар белгілі бір уақыт аралығында ырғақты түрде үнемі қайталанып тұрады. Мысалы, күн мен түннің ауысуы - белгілі уақыт аралығында күн белсенділігінің өзгеруі және т. б. Ырғақты өзгеріс адам ағзасында үнемі байқалады. Мысалы, жүректің соғуы, жүйке талшықтары аркылы қозу мен тежелудің таралуы және т. б. Тірі ағзаларға төн ырғақты өзгеріс - биологиялық ырғақ деп аталады. Биологиялық ырғақ белгілі бір уақыт аралығында ағзада қайталанып, оның тіршілік өрекетіне әсер етеді.
Адам күндіз белсенділік көрсетіп, сергек жүреді. Түнде ұйықтап, тынығады. Адам өз өмірінің үштен бір бөлігін ұйқымен өткізеді. Ұйқы кезінде зат алмасу бөсендейді, жүректің соғу жиілігі баяу лайды және т. б. Дегенмен де, ұйқы - белсенді түрде жүретін психикалык және физиологиялық үдеріс. Ұйқы - мидың үйлесімді кызметінің бір көрінісі. Ұйқы кезінде ми күндізгі алған ақпараттарды асыкпай талдап, ертеңгі қызметіне кажетті бағасын белгілейді. Ұйқы аркылы ағза өзінің жұмыс істеу кабілетін калпына келтіреді. Жасушалар қоректік заттарды белсенді түрде пайдаланып, энергия жинакталады. Үйқының белгілі бір уакытында мидың белсенді қызметі күндізгіден де артатыны анықталды.

1. М.Н. Чернявский Латинский язык и основы фармацевтической терминологии. М.: Медицина,1984
2. М.Н. Чернявский Латинский язык и основы медицинской терминологии. М.: Шико, 2007
3. Ю.Ф.Щулъц Латинскии язык и основы фармацевтической терминологии.М. Медицина,1993
4. Д.А.Харкевич Фармакология М. ГЭОТАР-Медиа,2007
5. П.Х.Попандапуло Общая рецептура , Шымкент 2001

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Ұйқы және оның маңызы
2. Ұйықтататын, тынышталдыратын мағынасын беретін жиілік бөлшектер
3. Ұйықтататын дәрілік заттар
4. Транквилизаторлар

ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Табиғатта көптеген құбылыстар белгілі бір уақыт аралығында ырғақты түрде үнемі қайталанып тұрады. Мысалы, күн мен түннің ауысуы - белгілі уақыт аралығында күн белсенділігінің өзгеруі және т. б. Ырғақты өзгеріс адам ағзасында үнемі байқалады. Мысалы, жүректің соғуы, жүйке талшықтары аркылы қозу мен тежелудің таралуы және т. б. Тірі ағзаларға төн ырғақты өзгеріс - биологиялық ырғақ деп аталады. Биологиялық ырғақ белгілі бір уақыт аралығында ағзада қайталанып, оның тіршілік өрекетіне әсер етеді.
Адам күндіз белсенділік көрсетіп, сергек жүреді. Түнде ұйықтап, тынығады. Адам өз өмірінің үштен бір бөлігін ұйқымен өткізеді. Ұйқы кезінде зат алмасу бөсендейді, жүректің соғу жиілігі баяу лайды және т. б. Дегенмен де, ұйқы - белсенді түрде жүретін психикалык және физиологиялық үдеріс. Ұйқы - мидың үйлесімді кызметінің бір көрінісі. Ұйқы кезінде ми күндізгі алған ақпараттарды асыкпай талдап, ертеңгі қызметіне кажетті бағасын белгілейді. Ұйқы аркылы ағза өзінің жұмыс істеу кабілетін калпына келтіреді. Жасушалар қоректік заттарды белсенді түрде пайдаланып, энергия жинакталады. Үйқының белгілі бір уакытында мидың белсенді қызметі күндізгіден де артатыны анықталды.

Ұйқы және оның маңызы
Ұйқы механизмін, оның физиологиялық мәнін тұңғыш рет академик И. П. Павлов ашып берді. Ол ұйқы - мидың барлық орталықтарын қамтитын кең тараған тежеу екенін анықтады. Ұйықтаған кезде бұлшық еттер босаңсиды, тыныс алу сиреп, жүрек соғуы бәсеңдейді, дене температурасы, қан қысымы, зат алмасу төмендейді, қысқасы организмнің бүкіл қызметін реттейтін нерв орталықтарының белсенділігі құлдырайды. Адамның сергек кезінде нерв клеткалары үздіксіз істейді, мұның өзінде олардың химиялық құрамы елеулі түрде өзгереді, энергетикалық қорлар сарқылады. Біздің организміміздің ұлы сақшысы, тыным беріп, күш-қуатымызды қалпына келтірушісі - ұйқы болмаса, жүйке клеткалары тез құрып, қатардан шығар еді. Терең, алаңсыз ұйқының негізі - нерв жүйесінің сабырлы күйде болуында, оны шаршау мен тынығудың дұрыс кезектесуі, басқаша айтқанда, тұрмыстың дұрыс режимі қамтамасыз етеді. Ұйықтауға үнемі белгіленген бір уақытта жатуға дағдылану - ұйқының берік болуының сенімді құралы. Сағат 10-да жатасыз ба, жоқ болмаса 11-де жатасыз ба, мұның аса маңызы жоқ. Ең бастысы бұл мерзімнің тұрақты болуында.
Жаңа туған нәресте тәулігіне - 21-22 сағат, алты айлық нәресте 14 сағат, бір жасар сәби 13 сағат үйыктайды. Төрт жасар сәби төулігіне - 12 сағат, жеті жасар бала - 11 сағат, он жасар бала - 10 сағат ұйықтайды. 15 жасар жасөспірім төулігіне - 9 сағат, 17 жасар жасөспірімдер 7 - 8 сағат ұйықтаса да жеткілікті. Ұйқы кезіндегі мидың белсенділігіне байланысты үйкы екі түрге бөлінеді. Оның бірі баяу ұйқы екіншісі - тез ұйқы. Баяу ұйқы кезінде ми қыртысында баяу, биоэлектрлі толқындар пайда болады. Бұл кезде тынысалу, тамырдың соғуы баяулайды, бұлшықеттер босаңсиды, қан қысымытөмендейді. Адамның козғалыс белсенділігі төмендеп, тез ұйқыға кетеді.
Белгілі бір уакыт өткен соң баяу толкындар тез ырғакты толқындарға ауысады. Бұл - тез ұйқыға кетудің белгісі. Бүл кезде өте ұсақ, бірак жиі биоэлектрлік толқындар байқалады. Ұйықтап жаткан адамның кан кысымы артады, тынысалу, тамырдың соғуы жиілеп, зат алмасу күшейеді. Бұл кезде адам ұйықтап жатканымен, миы белсенді қалыпта болады. Бірақ ондай адамды ояту киынға соғады. Мұндай ұйкыны огаш ұйқы деп те атайды.
Адам тез, оғаш ұйқы кезінде түс көреді. Ұйкының екі кезеңінде де ми мен ағза тынығады. Ми қыртысында тежелудің таралуы да ұйқыға әсер етеді. Ұйқы аралық мидағы жүйке орталықтарында сергектіктің алмасуы арқылы жүзеге асады. Мұны ұйқының рефлекстік жолмен реттелуі дейді. Ұйқының реттелуіне химиялық заттар да әсер етеді. Түс көру. Барлық адам түс көреді, бірак кей адамдар оны есінде сақтай алмайды. Түс көру - тікелей мидың қызметіне байланысты, күрделі психикалық үдеріс. Түс көру көбінесе адамның бұрын бастан кеш кен күйзелістеріне немесе көптен бері ойында жүрген жағдайларға негізделеді. Кейде адамның ойында жоқ түрлі шынайы оқиғалар да түске кіреді.
Ұйқының бұзылуының кең тараған түрі - ұйқысыздық (орыс. бессонница). Бұл жүйкенің шектен тыс шаршауынан, ұзақ уақытқа созылған ауыр ой еңбегінің өсерінен болады. ішімдікті, есірткіні пайдалану, шылым шегу, зиянды әдеттер ұйқының бұзылуына негізгі себеп бола алады.
Ұйқысыздықтан құтылудың жолы:
* 1) еңбек жөне тынығу ережесін қатаң сақтау;
* 2) таза ауада серуендеу;
* 3) ой еңбегі мен қимыл-әрекетке байланысты еңбектерді бірімен-бірін үйлестіре білу.
Кейде адам летаргия (гр. lete - ұмыту, argia - әрекетсіздік) - қимылсыз ұйқы ауруына душар болады. Оның бірнеше аптаға, кейде бірнеше жылға созылуы да мүмкін. Қалыпты, тыныш ұйқыны камтамасыз ету үшін қарапайым ережелерді есте сақтау керек.
* 1. Белгілі бір уақытта ұйықтауға дағдылану.
* 2. Ұйықтар алдында тойып тамақ, сусын ішпеу.
* 3. Ауыр ой еңбегімен шұғылданбау. Ұйықтаудан 1 , 5 - 2 сағат бұрын ауыр ой еңбегін тоқтату.
* 4. Айналаңда тыныштық орнату (жарықты, радионы, теледидарды өшіру, кітап оқуды доғару және т. б.).
* 5. Таза ауада серуендеу, бөлмені желдету.

Ұйықтататын, тынышталдыратын мағынасын беретін жиілік бөлшектер
-barb - барбитураттар, ұйықтататын, наркотикалық заттар, барбитур қышқылынан жасалған
-mal, -al, -somn-( лат. - somnus - ұйқы), - hypn-(герк), -dorm-(фр.), -sed-, -stress-, -tranqu, -atrax - ұйықтататын, тынышталдыратын заттар
Мысалы, Barbamylum, Thiobarbitalum, Alisobumalum, Veronalum, Sedeval, Anastress

Ұйықтататын дәрілік заттар
Ұйықтататын дәрілер, ұйқы тудыратын заттар -- адамда табиғи ұйқыға жуық жағдай туғызып, оның тереңдігі мен ұзақтығын қамтамасыз ететін дәрілік заттар. Ұйықтататын дәрілерді көп мөлшерде қабылдаса, наркоз жағдайына әкеледі. Мұндай дәрілік заттар организмге жүйке жүйесінің қызметін тежеу арқылы әсер етеді, бауырдың әсерімен өзгеріске түсіп жойылады, ал артық мөлшері бүйрек ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.