Банк операцияларының аудиті

Банк операцияларының аудиті

Ақшалай қаражат аудитінде банктік операцияларын тексеру-ге көп назар аударуды талап етеді. Қолданылып жүрген заңнама-ларға сэйкес кэсіпорындар өзінің ақшалай қаражатын қызмет көрсететін банк мекемелерінде сақтауға міндетті. Банк меке-мелерімен есеп айырысу ағымдағы (есептік), корреспонденттік, жинақ шоттарында ақша сақтауға, қыска мерзімді жэне ұзақ мерзімді несиелер алумен, оларды өтеумен жэне қайта ресім-деумен, шоттарда жаңылыс жазулар жөніндегі талап-тілекпен байланысты туындайды. Кәсіпорындар арасындағы банк меке-мелері арқылы есеп айырысулар есептесудің қолма-қол ақшасыз түрі бойынша аткарылады (10. 4. -кесте) .

Банктік операциялары аудитінің бағдарламасы

Агымдагы (есептік) шоттагы операциялардың аудитінде келесі жағдаяттзрға назар аудару қажет:

1. Ағымдағы шот ашылған банк мекемесі.
2. Соманын банк көшірмелері бойынша, оларға тіркелгенбастапқы кұжаттарда көрсетілген сомагасәйкестігі.
3. Көшірмелерге тіркелген бастапқы кұжаттарда банкмөртабанының бар болуы; жасалған операциялардын дұрыс-тығын анықтау мақсатымен банкте карама-қарсы тексеру (неболмаса сүрау салу) өткізген жөн.
4. Банкке тапсырылған қолма-қол ақшаның жэне басқадайақшалай каражаттың кэсіпорнының ағымдагы шоттарына дұрысжәне толық есепке алынуы.
5. Акшалай каражатты акцептелген төлем пошта бөлімшесі арқылы (депозитке салынғанеңбекакы, алименттер жэне т. с. с. ) аударудың дэйектілігі, сондай-ақ аударым алушылардың тізбеде көрсетілген пошталык мекен-жайының анықтығы.
6. Теңгені конвертациялауға байланысты операциялардыесепте көрсетудің дұрыстығы.
7. Бухгалтерлік өткізбе желілердін (проводкалардың) банк-тік операциялар бойынша дұрыстыгын, бұл есепте тиісті шоттарда көрсетілген бе? Бухгалтерлік есеп бойынша өндіріс шығынына (есеп айырысу шоттарын жолай өтіп) есептен шығару операцияларына ерекше көңіл бөлу керек.

8. Банк көшірмелерінің және парақтық нөмірленуі мен шоттағы қаражат қалдығын ауыстыру бойынша анықталатын құжаттардың толық сенімділігі. Банктің бұрынғы көшірмесіндегі кезең соңының қаражат қалдығы шот бойынша келесі кешірмедегі кезең басының қаражат қалдығына тең болуы тиіс. Егер банк тізімдемесінде ескерілмеген түзетулер мен тазартып өшірулер табылса, банк мекемесінде ынғайласпа тексеріс (встречная проверка) өткізу керек.

Банк көшірмелерін тексеру банк кұжатгарының мәнділігі бойынша зерттеп білумен үйлесуі тиіс. Сонымен бірге аудитор мыналарды анықтауы керек; заңсыз банктік операциялар (шартсыз) жасала ма, мысалы, тексерілетін кәсіпорынмен ешқандай шарттық қатынастары жоқ, басқа кәсіпорынның борышын өтеу немесе баска кәсіпорынның тауарсыз есеп айырысулар бойынша төлеу; кіріске алынған жэне төленген материалдық құндылыктардың түгелдігі мен уақтылығы; несие немесе карыз алуға, сондай-ақ каржылық жағдай мен қаржыландыру көзі тұрғысынан қарыз алуға ұсынылған құжаттардың анықтығы; қолма-қол ақшасыз есеп айырысу үшін банктен алынған чек кітапшалары есепте дұрыс көрсетілген бе және занды қолданыла ма; олар есеп беретін адамдарга қолхат арқылы беріле ме, есеп беретін адамдар чек кітапшаларын қолдану туралы есеп жасай ма, айналымдар мен сальдо есеп беретін адамдардың арнайы шоттар бойынша айналымдар мен сальдо есебіне сәйкесе ме және т. с. с.

Аудитор жабдықтаушыға борышты өтеу үшін ақша аударудың қаншалықты нактылығы мен негіздігін тексеруге тиісті. Кәсіпорындар, мәселен, сауда кәсіпорнына сатып алынған азык-түлік тауарларына акша аударуы мүмкін, ал шын мэнінде қоймаға түспеген немесе құжатта көрсетілген ассортименттен басқасы түскен оқиғалар болады. Кәсіпорындар орындалмаған кұрылыс-монтаж және жөндеу жұмыстары үшін, сондай-ақ делдалдарды «құтқару» мақсатымен жеткізіп берілмеген техника үшін ақша аударатын жағдайлар да аз емес. Сондықтан банктегі ақшалай каражат шоттары бойынша операциялар ревизиясында қарама-карсы тексерулер, әсіресе, біртектес операциялар бо-йынша өзара байланысқан бастапқы құжаттарды мұқият тексеріп өткізу талап етіледі

Валюталыц шоттагы операциялар аудитінде төменде келтірілген ерекше жағдайлармен сүрақтарға мұқият көңіл бөлу жэне анықтау керек;

1. Валюталық шоташылған банк мекемесін.
2. Банк көшірмелері бойынша оларға тіркелген сома бас-тапқы қүжаттарда көрсетілген сомаға сэйке келе ме?
3. Сырткы экономикалык істердегі есеп айырысу түрлерінколданудың негізділігі.
4. Валюталық шотты ашканы үшін комиссиялық сыйақытөлеудің дұрыстыгы.
5. Валютаны сату мен сатып алу операцияларын есептекөрсетудің дэлдігі.
6. Есепте бағамдық айырманы анықтау мен көрсетудіңдұрыстығы.
7. Бухгалтерлік өткізбелерді жасаудың жүйелілігі. Банккөшірмесіндегі жазбалардың 2 журнал-ордер мен Бас кітапжазбаларына сэйкестігі.
8. Резидент болып саналатын ұйым-экспортерлердің валю-талык түсімін уэкілетгі банктегі валюталық транзиггік шоттарғакосудың толықтығы мен уақтылығы.
9. Экспортерлерде ҚР Үлтгық банкінің рұқсатынсыз ашыл-ган шетелдік банктегі есептерінің бар болу фактісінің тексеруі.
10. Экспортерлердің өзіндік валюталық түсімін қолданудыңдұрыстығы, шетелдік валютаға алынған колма-қол шетелдіквалюта мен материалдақ қүндылықтың сақталуы.

ІІ. Түсетін тауарлардың (материалдардың, жартылай өнімдердің, жабдыктардың және т. б. ) сату бағасы мәміледе (шартта) қарастырылган құнға негізделіп, кәсіпорындағы кіріске алу, кеден төлемІ, көлік шығыстары мен сатып алу, тасымалдау жөніндегі баска шыгындар ай-күн, жылындағы импорт бойынша кәсіпорынның тауар сатып алу кезіндегі талаптарын орындау.

12. Тауар алмастыру операцияларын (бартерлік мәміле) жасағанда, каржылык нәтижелерді аныктау мен өткізудің есебі жүктің кеден декларациясында көрсетілген ай-күн, жылға және мәміледе (шартта) карастырылган құн бойынша жасалуын.

ІЗ. Салық салу мақсаты үшін түсім мәміле сәтінде қолданылатын өнімнің (тауардың және басқа мүліктің) нарыктық бағаларына сүйеніп, есептелген деңгейден төмен болмауын қадағалау және т. б.

14. Аудитор банктегі: 421 «Аккредитивтердегі ақша», 422 «Чек кітапшаларындағы ақша», 423 «Карт-шоттардағы ақша», 424 «Банктердегі басқа да шоттардағы ақша» 42 бөлімшесінің «Банктегі аккредитивтегі, чектердегі, карт-шоттардағы және басқа да шоттарындағы ақша қаражаттары» арнайы шоттардағы ақша есебін ұйымдастырудың дұрыстығын тексеруге ерекше назар ауарғаны жөн.

Сонымен қатар аудитор мыналарды тексеруі кажет:

а) егер есеп айырысудың бүл формасы шартпен белгіленсе
және жабдықтаушы сатып алушыны есептесудің есеп айырысу-
дың аккредитивті түрін қолданудың дұрыстыгы мен зандылы-
ғына көзін жеткізсе. Әрбір аккредитив тек бір ғана жабдықтау-
шымен есептесуге арналган. Ол пошта немесе телефон бойынша
ашылады. Аккредитивтің іс-әрекет ету мерзімін тараптар
келісім-шартта белгілейді. Аккредитивтен қолма-қол ақшамен
төлеуге колданыстағы заңнамамен тыйым салынған;

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс