Бюджет шығыстарын жіктеу

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Бюджет шығыстарын жіктеу

Бюджеттік шығыстарды ашықтан - ашық белгілер бойынша жіктеу олардың экономикалық процестердегі рөлі мен мәнін айқындалуына себепші болады. Теория мен тәжірибеде бюджет шығындарын жіктеу бірнеше белгілер арқыы іске асырылады. Ең алдымен бюджеттіік қаражттарды мемлекеттік басқару деңгейлері бойынша бөлуіне байланысты шығындардың аумақтық жіктелуін айырады; республикалық, облыстық, аудан бюджеттерінің шығындары.

Бюджет шығындарын экономикалық жіктеуі бюджеттік қаражаттарды жоспарлау мен пайдалануға маңызды мәні бар, себебі мұндай жіктеу бюджеттен экономиканың дамуы мен ұлғаймалы қайта өдіріске қаражаттар бөлінуіне байланысты. Бұл белгі бойынша ағымдағы шығындар /ағымдағы бюджет/ және іргелі шығындар/даму бюджеті/ жекеленеді.

Ағымдаағы шығындар болып - мемлекеттік билік органдары, жергілікті өзін - өзі басқару органдары мен бюджеттік мекемелердің іс - әрекетін, трансферт формалар арқылы басқа бюджеттер мен экономика салалларына мемлекеттік жәрдем көрсетуді қамтамасыз етуге арналған бюджет шығындарының бірр бөлігі болып табылады. Тұрақты сипатта болатын мұнда шығындар көлеміне млекеттік тұтынуға жұмсалатын шығындар сомалары кіреді, яғни экономикалық және әлуметтік инфрақұрылым мен экономиканың мемлекеттік салаларын ұстауға, азаматтық және әскери сипаттағы тауарлар мен қызметтерді сатып алуға, мемлекеттік меккемелердің ағымдағы шығындарын өтеуге.

ББюджеттің іргелі шығындарыы - ол инноввациялық және инвестициялық іс - әрекетті қаржыландырумен байланысты мемлекеттің ақша қаражат шығғындары. Олардың құрамына бекітілгне инвестицияық бағдарламаларға сәйкес бөліннетін шығындар, бюджеттік несие ретінде берілетін инвестициялық мақсаттағы қаражаттар, құрылыс пен инфрақұрылым дамуына аралған шығындар, ғылым, адамша капитал және ақпараттық жүйе құру мен дмуына салынатын инвестициялар кіреді.

Бюджет шығындарын жіктеудің келесі маңызды белгісі - ол бюджет қаражаттарын функционаллды және ведомствалық бағыттар бойынша бөлу. Бюджеттік кодекске келтірілген шама бойынша бюджет шығындарын функцеоналдық жіктеуі маңызды «республикада мемлекеттік саясатты іске асыруы мен мемлекет функцияларын орындауын көрсететін функцеоналдық және ведмствалық белгіле арқылы бюджет қаражаттарын жұмсау бағыттарын анықтайтын деңгейдегі бюджеттер шығындарын топтастыру» айтылады.

Бюджеттік кодексе сәйес шығындар функсияналдық топ, ішкі функция әкімші, бағдарлама және ішкі бағдарламаларға бөлінеді. Түсімдер жіктеу секілді бюджет шығғындарының жіктеу деңгейлеріне де он үш белгіден тұратын кот тағайындалған. Бюджеттік жіктеуде барлық шығындар салалық белгілер мен функкциялық бағыттарына ьайланысты 13 функцеоналдық топқа біріктірілген жәнее оларға екі цифрдан тұратын кот тағайындалған. Мысалы: 01 - ол жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер, 02 - қорғаныс, 03 - қоғамдық тәртіп пен қаауіпсіздік, 04 - білім беру, 05 - денсаулық сақтау және т. б.

Негізінде әр түрлі министірліктерге, ведомстваларға, мемлекеттік мекемелерге, басқа да заңды тұлғаларға бюджеттік ақша бөлумен байланысты, бюджет шығындарын біріктіру шығындарды ведомствалық жіктеу болып таблады.

Мемлекеттік басқару функциялары мен мемлекеттік сасатты іске асыруға арналған бюджет шығындары негізінде бюджеттік бағдарламалар болып табылаы және жіктеуде олар топтастырулық код бойынша үш цифрмен белгіленеді. Басқаша айтқанда, бұл арада шығғындар нысанды тағайындау бойынша жіктеледі, яғни ол бюджет қаражаттарын шығындарының нақты түрлерін өтеугебөлінгеніне байланысты. Мысалы: 102 ҚР Парламент Шаруашылық бағдарламасыныңң әкімгерлігіне, 001 ҚР Парламенттінің іс - әрекетін қамтамасыз ету бюджеттік бағдарлама, ал 104 ҚР Премьер министір кеңсе әкімгерлігіне, 001 ҚР Премьер - министірінің іс - әрекетн қамтамасыз ету бюджеттік бағдарлама бар.

Қазақстан Республиккасының Бюджеттік кодексінде бюжет шығындарының экономикалық жіктеуіне анықтама берілген. Соған сәйкес, шығындардың экономикалық жіктеу маңында /бюджеттік бағдарламаларды іске асыру жөніндегі мемлекеттік мекемелердің опирацияларын көрсететін бюджет шығынының экономикалық сипаттамалары боййынша топтастыруы/ көрсетіледі.

Бюджеттің шығындары - қайтарылмайтын негізде бөлінетінбюджет қаражжаттары. Шығындардың қатаң мақсатты арналымы болады.

Бюджет шығындарымынадай түрге бөлінеді:

мемлекеттік мекемелердің қызметіін қамтамасыз ететін шығындар;
тұрақты сипаты жоқ іс - шараларды ұйымдастыру мен өткізуге байланысты шығыдар;
мемлекеттік тапсырысқа арналған шығындар - мемлекеттік саясатты іске асыру максатында /мемлекеттік оргондардың өздерінің тұтынуына арналған/ өндірілетін тауарларға /жұмыстарға, / мемлекеттік оргондардың ақы төлеуі.
жеке тұлғаларға ақшалай төлемдер - қызметкерлерге еңбегі үшін ақшалай төлемдерден басқа, ҚР - ң заңнамалық актілеріне сәйкес жеке тұлғаларға ақша нысанындағы төлемдермен байланысты шығындар:
заңи тұлғаларға субсидиялар - мемлекеттік мекемелер және қоғамдық бірлестіктер болып табылмайтын заңи тұлғаларды өтеусіз және қайтарусыз негізде қаржыландыру.
Ресми трансферттер - бюджеттің бір деңгейінен екіншісіне, сондай - ақ Ұлттық қорға трансферттер төлеу және мемлекеттік міндетемелерді орындауға арналған шығындардың өзге де түрлері.

Заңи тұлғаларға субсидиялар нақты саланы немесе қызмет аясын әлеуметтік - экономикалық дамыту міндеттерін іске асырудың басқа, неғұрлым тиімді тәсілі болмаған реттерде ғана ҚР - ң заңнамалық актілерінде көделген жағдайларда берілуі мүмкін. Заңи тұлғаларға субсидия берудің басым бағыттары орта мерзімді фискалдық саясатпен айқындалады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.