Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың тәрбие жұмысын жоспарлаудың әдістемесі

1. Тәрбие жұмысын жоспарлаудың жалпы сипаттамасы.
2. Педагогикалық жоспарлаудың функциялары.
3. Перспективті жоспарлау әдістемесі.
4. Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысын жоспарлау мен ұйымдастырудағы рөлі.
5. Тәрбие жұмысы жоспарының мазмұны, формасы және құрылымы.
6. Тәрбие жұмысын жоспарына қойылатын талаптар.
7. Жоспарлау процесін балалар ұжымын қатыстыру тәсілдері.

1. Тәрбие жұмысын жоспарлаудың жалпы сипаттамасы.
Сынып жетекшісінің тәрбие жоспары – міндетті педагогикалық құжат. Жоспар оқушылар ұжымының қалыпты дамуына мақсатты және жүйелі түрде ықпал етеді, тәрбие міндеттерін дұрыс ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады. Тәрбие - қиын да, күрделі процесс. Жоспар болмаған жағдайда тәрбие процесінде көп қиыншылықтар туады.
Жоспар – тәрбие жұмысының айнасы. Ол сынып жетекшісі мен оқушылар ұжымының бірлесе атқаратын жоспарындағы оның мақсат – міндеттеріі мен мазмұнымен танысу барысында, белгілі бір сыныптағы оқушылардың тәрбиелік деңгейінің сапасын, адамгершілік қасиеттерін қызығушылығы мен жеке бастарының кемшілігін т.б. қасиеттерін байқауға болады. Ол үшін тәрббие жоспары объективтік тұрғыда сыныптағы оқушылардың нақтылы жағдайларын ескере отыра жасалуы тиіс. Сонда ғана мектеп оқушыларын тәрбиелеу қоғамның талабына сай нәтижелі жүргізіледі.
Тәрбие жоспары – сынып жетекшісінің шығармашылық лабораториясы. Олай дейтініміз, жоспар бір күннің немесе бір оқу жылының нәтижесі емес. Бала тәрбиесі қиын болса, оны қоғамның, жеке тұлғаның талабымен ұштастыра құру одан да қиындық туғызады. Мұндай жағдайда сынып жетекшісінен ерінбей, талмай ұзақ мерзімді зерттеу жұмыстарын жүргізуді қажет етеді.
Мектеп тәжірибесінде бүгінгі күні тәрбие жоспарының түрлері көп. Олардың ішінен сынып өміріне тиімдісі де, тиімсізі де бар.
Тәрбие жоспарының үлгісі.
1. Сынып жайлы мәлімет: сынып, сынып белсенділері, балалардың тәртібі, денсаулығы, сабақ үлгерімі, қабілеттері, олардың, ата – аналары, белгілі бір ұйымға қатысы, қоғамдық тапсырмасы, тұрғылықты мекен – жайы туралы қысқаша сипаттама беріледі.
2. Өткен оқу жылына сай атқарылған тәрбиелік шаралардың нәтижесіне қысқаша талдау.
3. Сынып жайлы мәлімет, өткен оқу жылында атқарылған тәрбие жұмыстарының нәтижесіне талдау, жаңа оқу жылына арналған сол сыныптағы тәрбие жұмыстарының міндеттері негізінде оқушылармен, ата – аналармен, қоғамдық ұйымдар және пән мұғалімдерімен бірлесе атқарылатын іс - әрекеттердің түрімен, әр тараптағы атқарылатын тәрбиелік шаралар мазмұны және формалары.
2. Педагогикалық жоспарлаудың функциялары.
Дербес ғылым ретінде танылған педагогиканың қызметтері оның жоғарыда аталған пәндік сипаттарымен сабақтас, яғни табиғи бірлікте іске асырылуы қажет теориялық және технологиялық міндеттер.
Педагогиканың теориялық міндеттері үш деңгейде жүзеге асырылады:
1. Сипаттау немесе түсіндіру – озат әрі жаңашыл педагогикалық тәжірибені зерттеу;
2. Анықтау (диагностикалық) – педагогикалық құбылыс жағдайын, педагог пен оқушы іс - әрекеттерінің нәтижелілігі немесе тиімділігін және оларды қамтамасыз етуші шарттар мен себептерді айқындап алу;
3. Болжау (прогноздау) – барша педагогикалық жағдаяттарды табиғи тұтастық күйінде экспериментальды зерттеуден өткізу және оның негізінде сол педагогикалық болмыстың жаңаланған моделін құрастыру.
Педагогикалық технологиялық қызметтері де үш көрініс береді:
1. Жобалау (проекттеу) – педагогикалық іс - әрекет пен оның мазмұны әрі сипатын қалыптастыру және реттеуге нұсқау болғандай теориялық тұжырымдар мен анықтамаларлы қамтыған қажетті әдістемелік материалдарды (оқу жоспары, бағдарлама, оқулықтар мен оқу құралдары, педагогикалық ұсыныстар) жасауға байланысты;
2. Жаңалау – тәрбие және білім беру тәжірибесін жетілдіру мен қайта түзу мақсатына орай педагогика ғылымының замандық жетістіктерін мектеп өміріне енгізе пайдалану;
3. Ықпал таныту (рефлексивтік) және реттеу – түзетулер) енгізу (коррекциялық) ғылыми зерттеу нәтижелерінің оқу – тәрбие ісіне болған әсер – ықпалын бағалау және одан соңғы ғылыми теория мен тәжірибелік іс - әрекеттері байланысына қажет болып қалатын реттеу – түзетулері іске асыру.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1. С.Ш.Әбенбаев. Алматы – Дарын – 2004 ж.
2. Бабаев С.Б., Аңалбек Ж.Ж. Жалпы педагогика. Алматы, 2005 ж.
3. Ж.Әбиев., С.Бабаев., А.Құдиярова. Педагогика. Алматы, 2004 ж.
4. Ж.Б.Қоянбаев., Р.М.Қоянбаев. Педагогика. Алматы, 2000 ж.
5. Бабаев С.Б. Бастауыш мектеп педагогикасы. Алматы. 2007 ж.
6. С.Әбенбаев. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. Алматы, 2004 ж.