Бухгалтерлік есеп және бухгалтерлердің этикалық жауапкершілігі



Бухгалтерлік есеп мамандығына ие болған әрбір азамат өз қызметіне үлкен жауапкершілікпен қарап, іскерлік қатынастар өрісіндегі маңызды мәселелер мен операцияларды шешуші тұлға болып саналатындығын білу керек.
Ұйымдардағы қызмет атқарушы бухгалтелік ақпараттық технологияның жетілдіруіне, экономикалық үрдістің күннен күнге тұнық қалыптасуына үлкен рөл атқаратындығын білген жөн. Сауда мен комерцияның халықаралық сипатқа түсуіне байланысты осы заманғы бухгалтерлер өздерін отандық экономиканың дамуына үлес қосымшасын және әр түрлі іскерлік әрекетке қатысушы терең білімді кәсіби маманмын, сондай-ақ бухгалтерлік есептің өміршеңдігін жан-жақты жақсы түсінемін деп міндет қабылдауы қажет.Елімізде нарықтық қатынастардың қалыптаса бастауына қарай, бірлескен ұйымдардың,меншікті ұйымдардың, шағын ұйымдардың жалпы шаруашылық ұйымдары меніс-әрекет етушілердің саны жылдан-жылға көбейіп келеді.Мұның өзі заңдылық үрдіс және егемендік жағдайда біртіндеп өркендеп келе жатқан базарлы сауданың талабы. Өркениетті елдер қатарына қосылудың болашағын болжау нарықтық қатынастарды іске асырудың тиімді жолдарын белгілеу экономикалық үрдіске қатысушы тұлғалардың интелектуалды потенциалына тікелей байланысты.Өкінішке орай , елімізде бухгалтерлік есеп қызметін атқарушы мамандарымыздың көпшілігінің әлі де болмаса төмен және нарықтық қатынастар талабына сай емес. Көбіне бухгалтерлік қызмет атқарушы жауапты адамдар тек салық есебін жүргізу өрісіндегі кәсібін қорғап қана келеді. Көп сатылы мол мағынасы бар бүтіндей бухгалтерлік есеп жуйесі салық есебіне тәуелді сияқты .Дейтұрғанмен, заман талабына қарай бухгалтерлік есеп кәсібінің мағынасы біртіндеп жоғары кәсіби мамандыққа айналып, бұлардың алатын еңбек ақысы да көбейіп келеді.Қазіргі кезеңде еліміздегі бухгалтерлерді даярлау мен қайта даярлау төмендегідей төрт бағдарламадан тұрады .
1.Бастауыш деңгейінде кәсіби білім беру Орта мектептерде , оқу орталықтарында , лицей , кәсіби- техникалық оқу

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Тақырыбы: Бухгалтерлік есеп және бухгалтерлердің этикалық жауапкершілігі
Бухгалтерлік есеп мамандығына ие болған әрбір азамат өз қызметіне үлкен
жауапкершілікпен қарап, іскерлік қатынастар өрісіндегі маңызды мәселелер
мен операцияларды шешуші тұлға болып саналатындығын білу керек.
Ұйымдардағы қызмет атқарушы бухгалтелік ақпараттық технологияның
жетілдіруіне, экономикалық үрдістің күннен күнге тұнық қалыптасуына үлкен
рөл атқаратындығын білген жөн. Сауда мен комерцияның халықаралық сипатқа
түсуіне байланысты осы заманғы бухгалтерлер өздерін отандық экономиканың
дамуына үлес қосымшасын және әр түрлі іскерлік әрекетке қатысушы терең
білімді кәсіби маманмын, сондай-ақ бухгалтерлік есептің өміршеңдігін жан-
жақты жақсы түсінемін деп міндет қабылдауы қажет.Елімізде нарықтық
қатынастардың қалыптаса бастауына қарай, бірлескен ұйымдардың,меншікті
ұйымдардың, шағын ұйымдардың жалпы шаруашылық ұйымдары меніс-әрекет
етушілердің саны жылдан-жылға көбейіп келеді.Мұның өзі заңдылық үрдіс және
егемендік жағдайда біртіндеп өркендеп келе жатқан базарлы сауданың талабы.
Өркениетті елдер қатарына қосылудың болашағын болжау нарықтық қатынастарды
іске асырудың тиімді жолдарын белгілеу экономикалық үрдіске қатысушы
тұлғалардың интелектуалды потенциалына тікелей байланысты.Өкінішке орай ,
елімізде бухгалтерлік есеп қызметін атқарушы мамандарымыздың көпшілігінің
әлі де болмаса төмен және нарықтық қатынастар талабына сай емес. Көбіне
бухгалтерлік қызмет атқарушы жауапты адамдар тек салық есебін жүргізу
өрісіндегі кәсібін қорғап қана келеді. Көп сатылы мол мағынасы бар бүтіндей
бухгалтерлік есеп жуйесі салық есебіне тәуелді сияқты .Дейтұрғанмен, заман
талабына қарай бухгалтерлік есеп кәсібінің мағынасы біртіндеп жоғары кәсіби
мамандыққа айналып, бұлардың алатын еңбек ақысы да көбейіп келеді.Қазіргі
кезеңде еліміздегі бухгалтерлерді даярлау мен қайта даярлау төмендегідей
төрт бағдарламадан тұрады .
1.Бастауыш деңгейінде кәсіби білім беру
Орта мектептерде , оқу орталықтарында , лицей , кәсіби- техникалық оқу
орындарында , коммерциялық құрылымдарда , курстарда негізгі мамандықтарға
қосымша ретінде арнайы жасалған бағдарламаға сәйкес счеттар жүргізуші (
счетоодттар) бухгалтерлер даярланады.Бұл деңгейде дайындалған маманар
есептің бір учаскесіндегі счеттарды жүргізіп , бастапқы құжаттарды толтырып
, қарапайым экономикалық операцияларды ғана орындайды.
2.Орта деңгейдегі кәсіби білім беру.
Колледждерде , орта дәрежеде еәсіби білім беретін оқу орындарында техник
бухгалтерлер дайындалады.Бұл бағдарлама бойынша екінші категориядағы
бухгалтерлік қызмет атқарушылар даярланады.
3.Жоғары дәрежеде кәсіби білім беру
Университеттер,академиялар мен институттарда,бизнес мектептерінде жасалған
арнайы бағдарлама бойынша даярланады. Бұл деңгейде даярланған бұхгалтерлер
бас бұхгалтерлер , бұхгалтерлердің орынбасарлары , бөлімдерінің аға
бұхгалтерлері және бірер жыл тәжірибе жинақтағаннан соң ұйымдардың , басқа
да құрылымдардың қаржы жөніндегі директоры қызметін атқаруына болады.
4.Жоғары оқу орындарын тамамдағаннан кейінгі кәсіби білім беру.
Бухгалтерлердің кәсіби білім беру институттарында , университеттер мен
академияларда , халықаралық деңгейде шетелдік сараптаушы маман
оқытушылардың қатысуымен жасалған арнайы бағдарлама бойынша ең жоғарғы
категориядағы кәсіби бухгалтерлер даярланады.Мұндай бағдарламаның негізінде
бухгалтерлер-аудиторлар даярланады, жоғары дәрежедегі маман бухгалтерлердің
білімі жетілдіріледі, магистратураларда және докторантурада оқытылады.
Жоғарғы кәсіби бухгалтерлер даярлау арнайы құрылған бухгалтерлік есеп және
аудит кафедралары бар оқу орындарында даярланады. Соңғы бағдарлама бойынша
даярланған жоғары категорияларындағы маман бухгалтерлер аудиторлық ,
оқытушылық, зерттеушілік жұмыстар атқаруына болады
оқу орындарында даярланады. Соңғы бағдарлама бойынша даярланған жоғары
категорияларындағы маман бухгалтерлер еліміздегі еңбек заңына қарай келісім-
шартқа (контракт) отырып, әртүрлі меншік түрі бар ұйымдарда қызмет
атқаруына болады. Кәсіби білім дәрежесі жоғары, өз мамандығын терең біліп,
басқа да экономикалықмамандықтармен өз білімін ұштастыра білетін этикалық
нормаларды сақтайтын , есеп-қисап жұмысын ұйымдастыра алатын мамандар
өздері қызмет атқарып отырған ұйымдар мен басқа да құрылымдардың
экономикасын басқаруға мықты әсерін тигізеді .
Бухгалтерлік қызмет атқарушылардың түпкі мақсаты –басқару жүйесін қажетті
ақпараттармен қамтамасыз ету.Ұйымдардың қалыпты жұмыс істеу үшін ұрлық пен
коррупцияны болдырмау мүліктер мен құндылықтардың дұрыс сақталып, тиімді
жұмсалуын бақылау мен тексеру үшін аудит жұмысын жолға қою.Әсіресе нарықтық
қатынастар мен базарлы сауда жағдайында , мысалға, акционерлер үлкен
сомадағы дивидентд алғысы келеді.Несиелендірушілер ұйымның төлем өтеушілік
қабілетінің жоғары болуын қалайды, ал берешектер өз қарызын төлемей кетудің
жағдайын ойлайды, салық органдары әрбір ұйымның көп мөлшерде пайдамен жұмыс
істеуіне тілектестік білдіреді,жұмыс атқарушы қызметкерлер көп сомадағы
еңбекақысын алғысы келеді. Міне, осының барлығы жалпы бухгалтерлік есеп
жүйесіне қойылған талап қана емес, орындаушы бухгалтерлерге қойылған
этикалық және кәсіби талап болып табылатындығын білгеніміз жөн.
Сонымен, жалпы бухгалтерлік есеп жүйесі ұйым деңгейіндегі орындалатын және
шешілетін мәселелер қойса, бұларды шешіп, түпкі мақсатқа жеткізушілер
бухгалтерлер терең түсінуі керек. Қандай түрде болмасын ұйымдар мен басқа
құрылымдарда бухгалтерлік есеп жұмысын атқарушы мамандар кезеңінді және
күнделікті сабақтастық жұмыстар атқарады . Бухгалтерлік есеп жүргізудің
кезеңдері төмендегіше:
1.Бастапқы құжаттар жасап,бұларға жазылған цифрлар мен өлшем бірліктерінің
дұрыстығын мұқият тексеріп бақылау;
2.Орын алған шаруашылық операцияларының сомаларын жекелеген счеттарға
түсіріп жорналдарға жазу;
3.Синтетикалық счеттар жинағын Бас кітапқа жазу;
4. Әрбір счеттар бойынша айналым ведомстысын жасап, счеттар қалдығыншығару
және тексеру жұмысын орындау;
5. Айналым ведомастысының негізінде қаржы есебінің қортындысына жылдық
(отчет) қорытынды баланс жасау;
6. Жыл аяғында счеттарды жауып, келесі шаруашылық жылына счеттар ашып,
бұларға өткен жылдың қалдықтарын көшіру.
Қызметатқарушы бухгалтерлерге өздері жұмыс істейтін өз ұйымының табыс
келтіру көздерін жоспарлау, жұмсалатын шығындарға смета жасап, нормативтік
шектеулер қою қызметтерін сапалы атқару қажет.
Этикалық жауапкершілік.Экономикалық күрделі өмірімізде кәсіби мамандықтар
саны күннен-күнге көбейіп келеді.Арнайы жұмыстар атқарушы адамдар тобы
өздерін кәсіпкерміз деп атайтын болады. Кәсіби мамандық атқару үшін
теориялық негізде білім және іс-тәжірибеден дағдыланған ой сана
қажет.Жоғары дәрежедегі кәсіби мамандық деңгейіне жету үшін интелектуалды
және кәсіби терең білім керек.Теориялық тұрғыдан жақсы дайындалған мамандар
кәсіпкерлік білімі жоғары саналып, білімсіздергеқарағанда сұраныс талабына
жауап берерлік болуы керек. Мұның барлығы да нарықтық қатынастардан
туындаған үрдіс мамандығы мен кісілігі ұштасқан интелектуалды болып
табылады. Кәсіби мамандардың жан дүниесі таза болып , ақылы мен ой санасын
жетілдіріп , байқаушылық пен болжампаздық қасиетін сақтап, іскерлік
әрекетке қатысушылар мен басқа да клиенттердің айтқанын түсініп , өз
кәсібін аса бір біліктілікпен орындайтын қасиеттері болуы керек.
Кәсіби қызмет атқарушы әрбір мамандықтың өзіне тән этикалық нормасы
болады.Еңбек етуші өмірімізде көптеген жағдайларға кездесіп, моральдық
талаптарды сақтамай кететін жағдайлар да болады. Басқа да кәсіби істер мен
қызметтер атқарушыларға қарағанда бухгалтерлік міндет атқарушылар ұйым
ұжымындағы әлеуметтік және экономикалық өмірге жиі араласып, адамдардың
тұрмыс тіршілігіне , хал –ахуалына жағдай жасалып, қолданылған этикалық
кодекс тұрғысынан дұрыс шешім қабылдап, ұят пен жан тазалығын сақтау
тәртібі туындайды.
Әрине бухгалтерлер үшін арнайы жасалып (жазылған) , қабылданған этикалық
кодекс біздің елімізде әлі жоқ. Кәсіби іс атқарушы маман адамдар
басқалардың тағдыры алдында өздеріне белгілі міндеттемелер қабылдайтындығын
түсіну қажет. Әр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
ҚР қаржылық бақылау жүйесін, аудиторлық қызмет пен аудиттің түрлерінің жіктелуі
Аудиторлық қызметті ұйымдастыру
Бухгалтерлік есеп ақпаратты жүйе ретінде
Қазақстанда аудитті нормативтік-құқықтық реттеу («Маңғыстау мұнай газ» акционерлік қоғамының қызметі мысалында)
Кәсіпорындағы бухгалтерлік есепті нормативтік реттеу
Аудиттің заңды жауапкершілігі мен оны құқықтық реттеу
ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ МЕН БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ТҰЖЫРЫМДАМАЛАРЫ
Шаруашылық қызмет аудиті
Аудиторлық істің этикалық құқықтық механизмдері
Коммерциялық емес ұйымдардағы бухгалтерлік есептеме жасау мәселелері
Пәндер