Адамның дүниеге танымдық көзқарасы

Кіріспе

Адамның танымдық қызметі. Адамзат жаңа білімдерді иеленуге әрқашан да ұмтылғаны белгілі. Болмыс құпияларын меңгеру жолында адамзат зерденің шығармашылық белсенділігінің жоғары ұмтылыстарын көрсете білді. Өзінің мыңжылдықтар бойғы дамуында ол әртүрлі құбылыстардың мәніне жан-жақты әрі терең үңілудің ұзақ және күрделі жолынан өтті. Табиғаттың, қоғамдық өмір мен адамның өзінің сансыз көп қасиеттері және заңдары ашылды, талай рет дүниенің суреттемесі өзгерді. Қазіргі уақытта адамзат білімі аса бай әрі күрделі жүйені құрайды. Оның осы қазынасының ұрпақтан-ұрпаққа, бір халықтан екінші халыққа таралуы мәдени тұрғыда жүзеге асырылуда.
Философтардың барлығы да таным теориясының мәселелері төңірегінде ой қозғайды.
Гносеология – айнала дүниені тану туралы философиялық пән. Таным теориясы мен гносеология(грек. gnosis – білім, таным), - философиямен бірге оның іргелі бөлімі ретінде пайда болып қалыптасты. Ол адам танымының табиғатын, білімнің формалары мен түрін тереңнен бойлау әдістерін зерттейді.
Таным теориясының негізгі ұғымдары. Гносеологиядағы орталық ұғымдарға “таным субъектісі” мен “таным объектісі”, “білім”, “таным” жатады.
Таным субъектісі деп белгілі бір мақсатқа бағытталған танымдық қызметті атқарушыны айтамыз. Ол – бірдеңені танып білуге тырысушы. Ол адам немесе тұтастай қоғам болуы мүмкін.
Таным объектісі деп танымдық қызмет неге бағытталған болса, соны айтамыз. Демек, ол – танылушы, мысалы: молекула, атом, адам, тұтас табиғат. Таным объектісі материалдық және рухани құбылыстар, сонымен қатар субъектінің өзі де болуы мүмкін.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Адамның дүниеге танымдық көзқарасы
Адамның танымдық қызметі. Адамзат жаңа білімдерді иеленуге әрқашан да ұмтылғаны белгілі. Болмыс құпияларын меңгеру жолында адамзат зерденің шығармашылық белсенділігінің жоғары ұмтылыстарын көрсете білді. Өзінің мыңжылдықтар бойғы дамуында ол әртүрлі құбылыстардың мәніне жан-жақты әрі терең үңілудің ұзақ және күрделі жолынан өтті. Табиғаттың, қоғамдық өмір мен адамның өзінің сансыз көп қасиеттері және заңдары ашылды, талай рет дүниенің суреттемесі өзгерді. Қазіргі уақытта адамзат білімі аса бай әрі күрделі жүйені құрайды. Оның осы қазынасының ұрпақтан-ұрпаққа, бір халықтан екінші халыққа таралуы мәдени тұрғыда жүзеге асырылуда.
Философтардың барлығы да таным теориясының мәселелері төңірегінде ой қозғайды.
Гносеология - айнала дүниені тану туралы философиялық пән. Таным теориясы мен гносеология(грек. gnosis - білім, таным), - философиямен бірге оның іргелі бөлімі ретінде пайда болып қалыптасты. Ол адам танымының табиғатын, білімнің формалары мен түрін тереңнен бойлау әдістерін зерттейді.
Таным теориясының негізгі ұғымдары. Гносеологиядағы орталық ұғымдарға "таным субъектісі" мен "таным объектісі", "білім", "таным" жатады.
Таным субъектісі деп белгілі бір мақсатқа бағытталған танымдық қызметті атқарушыны айтамыз. Ол - бірдеңені танып білуге тырысушы. Ол адам немесе тұтастай қоғам болуы мүмкін.
Таным объектісі деп танымдық қызмет неге бағытталған болса, соны айтамыз. Демек, ол - танылушы, мысалы: молекула, атом, адам, тұтас табиғат. Таным объектісі материалдық және рухани құбылыстар, сонымен қатар субъектінің өзі де болуы мүмкін.
Білім - реалды дүниенің объективтік заңды байланыстарын өз қызметінде бейнелейтін және идеалды түрде жаңғыртатын адам санасына берілген субъективтік реалдылық.
Таным - адам қызметінің қоршаған дүниені және ондағы өзін-өзі тануға бағытталған арнайы түрі. Адам таным бойынша әрекеттің екі негізгі түрін жүзеге асырады.
қоршаған дүниені алдыңғы ұрпақтардың танымдық қызметінің нәтижелері арқылы таниды (кітаптар оқиды, білім алады, материалдық және рухани мәдениеттің барлық түрлерімен қауышады);
қоршаған дүниені тікелек таниды (яғни, әлдебір жаңалық ашады).
Таным - үнемі тереңдетіліп және кеңейтіліп отыратын білім алу және дамыту үдерісі, нәтижесінде жаңа білім алынатын таным объектісі мен субъектісінің әрекеттесуі қалыптасады. Білім әрқашан практикалық бағытталған сипатта болады. Егер белгілі бір идеяға практикалық қажеттілік туа калса, онда олар университет зертханалары мен кафедраларына қарағанда өндірісте, практикада тез жүзеге асырылады.
Дүниенің танымдылығы мәселесіне қатысты негізгі тұрғылар. Ғасырлар бойы адам ойы талмай ізденіп келе жатқан мәселелердің бірі - таным қаншалықты мүмкін, яғни дүниені принципті түрде алғанда, танып білуге бола ма деген мәселе. Расында, әлем шексіз, ал адам шектеулі, ол шектеулілік тәжірибесі шеңберінде шексізді біле ала ма? Осы сұрақтың жауабына қатысты философия тарихында 3 негізгі тұрғы бар, олар: скептицизм, оптимизм (гностицизм) және агностицизм.
Скептицизм (грек. skeptikos - ойланушы, зерттеуші)- баяғыдан бері жалпы қабылданған, тіпті аксиомаға айналған қағидалардың ақиқаттығына күмәндану.
Агностицизм (грек. a - емес, gnostos - білім) - дүниенің танылмайтындығы туралы ілім. 1869 жылы ағылшын биологі Т.Гексли өзінің философиялық ұстанымын осылай атаған. Агностиктердің ұстанымы бойынша, адам әлемді тек шекті түрде ғана таниды немесе мүлдем тани алмайды.
Гностицизмді жақтаушылар танымның қазіргісі мен келешегіне оптимистік тұрғыдан қарайды. Олардың пікірі бойынша, дүниені тануға болады, адамда танымның шексіз мүмкіндіктері бар.
Сезімдік таным және оның формалары. Сезімдік таным - адамды сыртқы дүниемен тікелей байланыстыратын сезім органдары арқылы ақпараттар алумен жүзеге асырылады. Сезімдік таным шындықты бейнелейтін сезімнің берілуіне негізделген. Олар адамның сезім органдарының мүмкіндіктерін кеңейтеді. Сезімдік танымның негізгі формалары түйсінім, қабылданым және елестетім жатады.
Түйсінім - нәрсенің белгілі бір сапалық жағының бейнелі көрінісі болып табылады. Ол сыртқы нәрсенің сезім органдарына әсер етуінің негізінде туындайды. Көру түйсінімі нәрсенің формасы, түсі туралы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.