Қорғасынмен уланудың патогенезі
I. Кіріспе
а) Қорғасынмен уланудың патогенезі.
II. Негізгі бөлім
б) Қорғасын және оның қосындыларымен созылмалы уланудың клиникалық көрінісі (негізгі клиникалық синдромдар).
Диагностика.
в) Созылмалы уланудың емі.
г) Алдын алу.
III. Қорытынды
Әдебиеттер
а) Қорғасынмен уланудың патогенезі.
II. Негізгі бөлім
б) Қорғасын және оның қосындыларымен созылмалы уланудың клиникалық көрінісі (негізгі клиникалық синдромдар).
Диагностика.
в) Созылмалы уланудың емі.
г) Алдын алу.
III. Қорытынды
Әдебиеттер
Жоғарыда аталған симптомдар қорғасынмен кәсиби емес жағдайларда, тұрмыста да болулары мүмкін. Тұрмыстық уланулар көбінесе шаруашылықта қыш-құмыраны қолдан жасағанда дамиды. Қорғасын глазурдың құрамына кіреді де, ол құмыраның өң бойын жабады. Құмыраларды қолдан жасағанда, оларды ұстап-қақтау үшін 1200 градус-тай температура қажет, ал оң қолдан жасағанда тудыруға мүмкіндік жоқта, температура мақсаты деңгейге жетпей, қорғасын кремний қышқылығымен қосылмай, бос күйінде қалып, бұйымдарда сұйық тағамдарды сақтағанда, әсіресе шарап, ашытқы, қышқылдандырылған көкөністерді – қорғасын сұйық ерітіндісіне ауысады да, ол тағамдарды ішіп-жегенде улануға шалдықтырады.
Клиникалық симптомдары әлбетте болмайды, бірақ электрофизиологиялы әдістерді кейіннен пайдаланып жан-жақты іздеп-текмерсе, жүйке жүйесінің кейбір функционалды өзгерістерін табуға болады. Лабораторияық түрде тексерткенде: несепте АЛҚ-ның 6-дан 15мг.г креатинин. КП-100-ден 300 мкг/г креатинин, қанда қорғасынның мөлшері 50 мкг % аспайды, ал несепте 100 мкг/л. Порфириндік алмасудағы өзгерістер ретикулоцитозбен 20-25% - дейін, эритроциттердің базофильденген түйіршіктігі 25-40%- дейін. Гемоглобинмен эритроциттердің шамалы қалыпты деңгейде.
Қорғасынмен созылмалы уланудың жеңіл түрі
Уланудың бұл түрінде, клиникалық белгілері негізінен жүйке жүйесінін қызметінің өзгеруінен қабылдайды: шеткі полинервропатияның бастапқы түрі (вегетативтік-сензитивтік полиневрит), астениялық немесе астено-вегетативтік синдром. Бұл аталанғандармен қатар, асқазан-ішек трактыларын өзгерістердің болулары мүмкін-моторлары дискенезиялық синдром, жеңіл не орташа бауріндет. Бауыр арасының жекеленген функцияларының көрсеткіштерінің бұзылуы. Лабораториялық көрсеткіштерде: АЛҚ-ның несептегі активтілігі едәүір төмендейді. КП несепте – 300-500 мкг/г креатинин, ПП эритроциттарда 1500 мкг/г дейін, қанда қорғасын – 80 мкг%, эритроциттардың базофильді түйіршіктеулуі есейіп, 60 %-дейін. Гемоглобиннің мөлшері қалыпты көрсеткіштің ең төменгі деңгейіне дейін – 120 г/л еркектерде, 100 г/л әйелдерде.
Клиникалық симптомдары әлбетте болмайды, бірақ электрофизиологиялы әдістерді кейіннен пайдаланып жан-жақты іздеп-текмерсе, жүйке жүйесінің кейбір функционалды өзгерістерін табуға болады. Лабораторияық түрде тексерткенде: несепте АЛҚ-ның 6-дан 15мг.г креатинин. КП-100-ден 300 мкг/г креатинин, қанда қорғасынның мөлшері 50 мкг % аспайды, ал несепте 100 мкг/л. Порфириндік алмасудағы өзгерістер ретикулоцитозбен 20-25% - дейін, эритроциттердің базофильденген түйіршіктігі 25-40%- дейін. Гемоглобинмен эритроциттердің шамалы қалыпты деңгейде.
Қорғасынмен созылмалы уланудың жеңіл түрі
Уланудың бұл түрінде, клиникалық белгілері негізінен жүйке жүйесінін қызметінің өзгеруінен қабылдайды: шеткі полинервропатияның бастапқы түрі (вегетативтік-сензитивтік полиневрит), астениялық немесе астено-вегетативтік синдром. Бұл аталанғандармен қатар, асқазан-ішек трактыларын өзгерістердің болулары мүмкін-моторлары дискенезиялық синдром, жеңіл не орташа бауріндет. Бауыр арасының жекеленген функцияларының көрсеткіштерінің бұзылуы. Лабораториялық көрсеткіштерде: АЛҚ-ның несептегі активтілігі едәүір төмендейді. КП несепте – 300-500 мкг/г креатинин, ПП эритроциттарда 1500 мкг/г дейін, қанда қорғасын – 80 мкг%, эритроциттардың базофильді түйіршіктеулуі есейіп, 60 %-дейін. Гемоглобиннің мөлшері қалыпты көрсеткіштің ең төменгі деңгейіне дейін – 120 г/л еркектерде, 100 г/л әйелдерде.
1. Артамонова В.Г., Мухин Н.А. Профессиональные болезни: Учебник. - 4-е изд. - М.: Медицина, 2004.- 480 с.
2. Шаталов Н.Н., Артамонова В.Г. Руководство к практическим занятиям по профессиональным болезням. - М., Медицина,1991 г.
3. Измеров Н.Ф. /ред/. Профессиональные болезни: Руководство для врачей в 2-х томах. - М., Медицина, 1996 г.
4. Кулкыбаев Г.А., Аманбеков У.А. Профессиональные заболевания. Руководство для врачей. Караганда-Алматы, «ҒЫЛЫМ» 2001 г., 575 c.
5. Руководство по классификациям заболеваний. / Под общей редакцией И.Р.Кулмагамбетова, К.А. Алихановой. – Караганда, 2009г. 2 том.
2. Шаталов Н.Н., Артамонова В.Г. Руководство к практическим занятиям по профессиональным болезням. - М., Медицина,1991 г.
3. Измеров Н.Ф. /ред/. Профессиональные болезни: Руководство для врачей в 2-х томах. - М., Медицина, 1996 г.
4. Кулкыбаев Г.А., Аманбеков У.А. Профессиональные заболевания. Руководство для врачей. Караганда-Алматы, «ҒЫЛЫМ» 2001 г., 575 c.
5. Руководство по классификациям заболеваний. / Под общей редакцией И.Р.Кулмагамбетова, К.А. Алихановой. – Караганда, 2009г. 2 том.
Жоспар
I. Кіріспе
1) Қорғасынмен уланудың патогенезі.
II. Негізгі бөлім
2) Қорғасын және оның қосындыларымен созылмалы уланудың клиникалық
көрінісі (негізгі клиникалық синдромдар).
Диагностика.
3) Созылмалы уланудың емі.
4) Алдын алу.
III. Қорытынды
Жоғарыда аталған симптомдар қорғасынмен кәсиби емес жағдайларда, тұрмыста
да болулары мүмкін. Тұрмыстық уланулар көбінесе шаруашылықта қыш-құмыраны
қолдан жасағанда дамиды. Қорғасын глазурдың құрамына кіреді де, ол
құмыраның өң бойын жабады. Құмыраларды қолдан жасағанда, оларды ұстап-
қақтау үшін 1200 градус-тай температура қажет, ал оң қолдан жасағанда
тудыруға мүмкіндік жоқта, температура мақсаты деңгейге жетпей, қорғасын
кремний қышқылығымен қосылмай, бос күйінде қалып, бұйымдарда сұйық
тағамдарды сақтағанда, әсіресе шарап, ашытқы, қышқылдандырылған
көкөністерді – қорғасын сұйық ерітіндісіне ауысады да, ол тағамдарды ішіп-
жегенде улануға шалдықтырады.
Клиникалық симптомдары әлбетте болмайды, бірақ электрофизиологиялы
әдістерді кейіннен пайдаланып жан-жақты іздеп-текмерсе, жүйке жүйесінің
кейбір функционалды өзгерістерін табуға болады. Лабораторияық түрде
тексерткенде: несепте АЛҚ-ның 6-дан 15мг.г креатинин. КП-100-ден 300 мкгг
креатинин, қанда қорғасынның мөлшері 50 мкг % аспайды, ал несепте 100
мкгл. Порфириндік алмасудағы өзгерістер ретикулоцитозбен 20-25% - дейін,
эритроциттердің базофильденген түйіршіктігі 25-40%- дейін. Гемоглобинмен
эритроциттердің шамалы қалыпты деңгейде.
Қорғасынмен созылмалы уланудың жеңіл түрі
Уланудың бұл түрінде, клиникалық белгілері негізінен жүйке жүйесінін
қызметінің өзгеруінен қабылдайды: шеткі полинервропатияның бастапқы түрі
(вегетативтік-сензитивтік полиневрит), астениялық немесе астено-
вегетативтік синдром. Бұл аталанғандармен қатар, асқазан-ішек трактыларын
өзгерістердің болулары мүмкін-моторлары дискенезиялық синдром, жеңіл не
орташа бауріндет. Бауыр арасының жекеленген функцияларының көрсеткіштерінің
бұзылуы. Лабораториялық көрсеткіштерде: АЛҚ-ның несептегі активтілігі
едәүір төмендейді. КП несепте – 300-500 мкгг креатинин, ПП эритроциттарда
1500 мкгг дейін, қанда қорғасын – 80 мкг%, эритроциттардың базофильді
түйіршіктеулуі есейіп, 60 %-дейін. Гемоглобиннің мөлшері қалыпты
көрсеткіштің ең төменгі деңгейіне дейін – 120 гл еркектерде, 100 гл
әйелдерде.
Созылмалы уланудың айқын түрі.
Бұл уланудың түрі қорғасын коликасының анемиялық синдромымен, бауырдың
функционалдық сынауларының көрсеткіштерінің, жүйке жүйесіннің қызметтерінің
айқынды түрде, шеткі полиневропатиялық синдромдардың түрлерінің дамуларымен
байқалады. Сондай-ақ, астено-вегетавтік немесе астениялық синдромдармен.
Ал, астеноорганикалық синдром қазіргі уақытта өте сирек байқалады.
Сатурнизмнің бұл лабораториялық зерттеулерде едәуір өзгерістер табылады:
несепте – Д-АЛҚ, АЛҚ 25 мгг креатининнен көп. КП несепте 500 мгг артық,
эритроциттерда – 1500мкгл артық, қорғасын қанда 80мкгл, ал несепте – 150
мкгл редикулоциттер - 40% көп, базофильді түйіршікті эритроциттер 60 %
артық. Көптеген жағдайларда анемиялық синдром, еркектерде гемоглобин 120-
дан төмен, ал әйелдерде – 110 гл төмен.
Уланудың түрін анықтарда, аталған синдромдардың түгел байқалулары міндетті
емес. Кейбір жағдайларда, жеке ағзалардың, жүйелердің зақымдануы жеңіл
түрде білінеді, басқа жағдайларда - өте күшті түрде.
Қорғасынмен қарым-қатынас бар адамдар медициналық қаралуды жүргізгенде,
олардың ішінен қорғасынның әрекеттерінің кейбір белгілірінің табылулары
мүмкін: несепте АҚ және КП, немесе АҚ-ның активтілігінің төмендеуі, басқа
зерттеулердің нәтижелері дұрыс болса да. Бұл аталған адамдар, күдікті
тобына жатқызылады да, олар қосымша, мұқиятты түрде тексеріліп қаралулары
қажет (3-6 ішінде).
Қорғасынмен улануды ажырату диагнозы. Уланудың негізінен әртүрлі негізінен
әртүрлі туынды анемияларды ажыратады:
1. Ең жиі кездесетін анемия, әйелдерде темір жетіспеу анемиясы. Бұл
анемияға тән: қанның түрлі – түсті көрсеткіш 0,65 деңгейіне дейін
төмендейді; сарысудағы темір; қасарысуының темірді байлау қабілеті жоғары,
темір жетіспеушілік дәрежеде байқалады: дисфагия, атрофитрит, тырнақтардың
сынғыштығымен сызбанушылығы, ауыр жағдайларда тырнақтың қисық
тәрізділенуі, шаштардың түсулері, ауыздағы дәм сезу бұзылады, бордықты
жеушілік т.б. ғама еместерді жеуге науқымшылықты т.б.сезбеу.
2. Гемолитикалық анемия жоғарғы деңгейдегі 60% ретикулоцитозбен,
билирубиннің алмасуының бұзылуымен, дене түктерінің сарығыштануымен,
стеркобилинмен уробилиннің көп шамада үзілулерінің салдарынан өте күшті
боялануларымен. Гемотикалық анемия спленомегалия тән. Оның иммундылық түрі
Кумбе реакциясының оңдылығымен дәлелденеді.
3. Анемияның сирек түріне жататын гемоглобинопатия – талассемия.
Талассемияға тәнді морфологиялық белгінің бірі – ол эротроциттардың
нысаналығы, ортасында қара дақта, шетіне қарай ақшылдануы. Сонымен қатар
талассемияда қосымша гемолизбен спленомегалия, билирурубинемия байқалады.
4. Гипопластикалық анемияға – эритроциттердің санының азаюы мен бірге
басқа қан жасушаларының – лейкоциттері азайып, тромбоцитопанцитопения
тәнді. Сүйек миынан пунктат алғанда, оның жасушыларының азайып сүйек
миында майлы жерлері – бос, қуысталу байқалады. Қорғасынмен кәсибі улануда
шешуші рольді – анемиялы науқастарда – АЛҚ-мен копропорфиринның деңгейлері
несепте қалыпты, қорғасын қанмен несепте табылады. Ішекті түйілуін
ургенттік түрде іш –қуысының патологияларынан – жедел аппендицитпен,
ішектің өткізбеушілігімен, бүйрек коликасымен жедел хирургиялық салада
ажырату керек. Қорғасынды ішектің түілуінде-ішпердені тітіркендіру
симптомдарына, аппедицинттегідей клиникасы үдемейді. Ауыспалы ұрықсыз
порфирияда, ұстамалы түрде ауырсынады, полиневропатия синдромы дамып,
несеп қызыл түсті болады...
Сонымен, ажырату диагнозында – қорғасын мен қарым – қатынасты болып,
өндірістің түрі, порфириндердің алмасулары, АҚ-ның деңгейімен несепте
копропорфириннің болуларының маңызы зор.
Созылмалы уланудың бастапқы түрі.
Қорғасынмен улануды емдеу. Қорғасынмен улануды емдеуде негізгі емдеу
принциптерін пайдалану қажет – этиологиялық патогенетикалық,
симптоматикалық. Этиологиялық қағидада – қорғасынды енгізетін дәрілермен
қосып, оны ағзадан тез арада шығару. Қорғасын ішекте пектиндермен
байланады, сондай-ол, күкірт ұқсастау. Аурулардың тамақтарына, құрамында –
пектин мен күкірт бар тағамдар енгізу қажет: капуста, сәбіз, алма.
Капустада күкірт – 74 мг100 г; сәбізде – пектиндер – 2,93 мг100 г;
алмада пектиндер едәуір шамада бар. Көкөністік салаттарда аскорбинқышқылы
бар, ал қорғасынмен уланған науқастарда азайған. Жоғарыда аталған
көкөністерден істелген салаттар ішті жүргізеді де, қорғасынның ағзаға
сіміріл уын азайтады.
Қорғасынды ағзадан шаруаға не қолайлы дәрілер комплексондар (хелаттар).
Олар қорғасынмен координациялық байламдарымен, құрамындағы арқылы жақсы
еритін, усыз құрылымдар түзіп, несеппен шығарылады.
Комплексондарға этилендиаминтетрасірқы (ЭДТА) тұздары жатады: кальций
динатрий тұзы, тетацин-кальций, кальций-үш натрий тұзы, пентацин.
Комплексондарды пайдаланғандағы теріс қолайсыз жағдайлар:
1. Гемодезбен заттарды (кобальт, темир, мыс) организмнен шығарулары;
2. ЭДТА-нің препараттарымен емдегенде, бүйректің ерекшеліктерінің
зақымданулары;
3. Қорғасынды массивті түрде ағзадан көп шығарғанда, ол сүйек қанқасымен
қанның араларында тез ара мөлшерде бөлініп, онымен уланудың өшуі. Осы
ұрғыдан қарағанда ЭДТА-ның препараттарымен емдеу қазір шектелген.
ЭДТА-ның препараттарын қорғасындық коликада пайдаланады. Тетацинді 2,0
(20 мл 10% ерітінді) – 150 мл физиологиялық ерітіндімен көк тамырға,
тамшылай немесе қарын 20 мл 40% глюкозаның ерітіндісімен. Ішек шаншуында
тәулігіне 2 рет, ара қашықтығы 6 сағат аз емес уақытта беруге болады.
Пентациннің жеке дара дозасы 10 мл 5% ерітінді. Комплексонды 3 күн бойы
береді де, 4-5 күндей үзіліс жасайды. Емдеу 3 күн. ЭДТА-ның препараттын
нефриттерде, бауырдың дерттерінде, денеқызыуы көтерілгенде (лихорадка)
беруге болмайды.
Қазіргі уақытта кеңінен пайдалатындардың бірі Д-пеницилламин (Д- ПАМ,
синонимы купренил, купримин, бетамеркапвалин, металкаптаза ж.б.) ол
сульфирин аминқышқылы, цистеинге жақын. Қолдануға 150 мг капсуларындағы
да, амбулаториялық жағдайларда қолдануға ыңғайлы. Д – ПАМ-организмнен
шығарылғанда, қорғасындық улану өршіленбейді. Сондай-ақ, бұл препаратты
дәнекер тканнің кейбір дерттін емдеуге қолданады, мысалы ревмотоидық
артрит, склеродермияны. Д- ПАМ-нің организмдегі әрекетін зерттегенде,
металлданған хелаттандыру қабілеттілігімен қатар, белоктардағы
дисульфидтік байланысты бұзады да, микроглобулинді деполимеризацияға
әкеліп, ерімейтін коллагеннің өнімдерін өте көп шығаруға қарсы бағытта
әсер көрсетеді Д-ПАМ қорғасынды шығаруы бір деңгейде; несепте қорғасынның
мөлшері бұрынғы шамадан 6-8 есе көп те, тәулігіне 0,6-0,8 мл дейін.
Уланудың ауыр дәрежесін емдеуге препараттың 450-600 мг ... жалғасы
I. Кіріспе
1) Қорғасынмен уланудың патогенезі.
II. Негізгі бөлім
2) Қорғасын және оның қосындыларымен созылмалы уланудың клиникалық
көрінісі (негізгі клиникалық синдромдар).
Диагностика.
3) Созылмалы уланудың емі.
4) Алдын алу.
III. Қорытынды
Жоғарыда аталған симптомдар қорғасынмен кәсиби емес жағдайларда, тұрмыста
да болулары мүмкін. Тұрмыстық уланулар көбінесе шаруашылықта қыш-құмыраны
қолдан жасағанда дамиды. Қорғасын глазурдың құрамына кіреді де, ол
құмыраның өң бойын жабады. Құмыраларды қолдан жасағанда, оларды ұстап-
қақтау үшін 1200 градус-тай температура қажет, ал оң қолдан жасағанда
тудыруға мүмкіндік жоқта, температура мақсаты деңгейге жетпей, қорғасын
кремний қышқылығымен қосылмай, бос күйінде қалып, бұйымдарда сұйық
тағамдарды сақтағанда, әсіресе шарап, ашытқы, қышқылдандырылған
көкөністерді – қорғасын сұйық ерітіндісіне ауысады да, ол тағамдарды ішіп-
жегенде улануға шалдықтырады.
Клиникалық симптомдары әлбетте болмайды, бірақ электрофизиологиялы
әдістерді кейіннен пайдаланып жан-жақты іздеп-текмерсе, жүйке жүйесінің
кейбір функционалды өзгерістерін табуға болады. Лабораторияық түрде
тексерткенде: несепте АЛҚ-ның 6-дан 15мг.г креатинин. КП-100-ден 300 мкгг
креатинин, қанда қорғасынның мөлшері 50 мкг % аспайды, ал несепте 100
мкгл. Порфириндік алмасудағы өзгерістер ретикулоцитозбен 20-25% - дейін,
эритроциттердің базофильденген түйіршіктігі 25-40%- дейін. Гемоглобинмен
эритроциттердің шамалы қалыпты деңгейде.
Қорғасынмен созылмалы уланудың жеңіл түрі
Уланудың бұл түрінде, клиникалық белгілері негізінен жүйке жүйесінін
қызметінің өзгеруінен қабылдайды: шеткі полинервропатияның бастапқы түрі
(вегетативтік-сензитивтік полиневрит), астениялық немесе астено-
вегетативтік синдром. Бұл аталанғандармен қатар, асқазан-ішек трактыларын
өзгерістердің болулары мүмкін-моторлары дискенезиялық синдром, жеңіл не
орташа бауріндет. Бауыр арасының жекеленген функцияларының көрсеткіштерінің
бұзылуы. Лабораториялық көрсеткіштерде: АЛҚ-ның несептегі активтілігі
едәүір төмендейді. КП несепте – 300-500 мкгг креатинин, ПП эритроциттарда
1500 мкгг дейін, қанда қорғасын – 80 мкг%, эритроциттардың базофильді
түйіршіктеулуі есейіп, 60 %-дейін. Гемоглобиннің мөлшері қалыпты
көрсеткіштің ең төменгі деңгейіне дейін – 120 гл еркектерде, 100 гл
әйелдерде.
Созылмалы уланудың айқын түрі.
Бұл уланудың түрі қорғасын коликасының анемиялық синдромымен, бауырдың
функционалдық сынауларының көрсеткіштерінің, жүйке жүйесіннің қызметтерінің
айқынды түрде, шеткі полиневропатиялық синдромдардың түрлерінің дамуларымен
байқалады. Сондай-ақ, астено-вегетавтік немесе астениялық синдромдармен.
Ал, астеноорганикалық синдром қазіргі уақытта өте сирек байқалады.
Сатурнизмнің бұл лабораториялық зерттеулерде едәуір өзгерістер табылады:
несепте – Д-АЛҚ, АЛҚ 25 мгг креатининнен көп. КП несепте 500 мгг артық,
эритроциттерда – 1500мкгл артық, қорғасын қанда 80мкгл, ал несепте – 150
мкгл редикулоциттер - 40% көп, базофильді түйіршікті эритроциттер 60 %
артық. Көптеген жағдайларда анемиялық синдром, еркектерде гемоглобин 120-
дан төмен, ал әйелдерде – 110 гл төмен.
Уланудың түрін анықтарда, аталған синдромдардың түгел байқалулары міндетті
емес. Кейбір жағдайларда, жеке ағзалардың, жүйелердің зақымдануы жеңіл
түрде білінеді, басқа жағдайларда - өте күшті түрде.
Қорғасынмен қарым-қатынас бар адамдар медициналық қаралуды жүргізгенде,
олардың ішінен қорғасынның әрекеттерінің кейбір белгілірінің табылулары
мүмкін: несепте АҚ және КП, немесе АҚ-ның активтілігінің төмендеуі, басқа
зерттеулердің нәтижелері дұрыс болса да. Бұл аталған адамдар, күдікті
тобына жатқызылады да, олар қосымша, мұқиятты түрде тексеріліп қаралулары
қажет (3-6 ішінде).
Қорғасынмен улануды ажырату диагнозы. Уланудың негізінен әртүрлі негізінен
әртүрлі туынды анемияларды ажыратады:
1. Ең жиі кездесетін анемия, әйелдерде темір жетіспеу анемиясы. Бұл
анемияға тән: қанның түрлі – түсті көрсеткіш 0,65 деңгейіне дейін
төмендейді; сарысудағы темір; қасарысуының темірді байлау қабілеті жоғары,
темір жетіспеушілік дәрежеде байқалады: дисфагия, атрофитрит, тырнақтардың
сынғыштығымен сызбанушылығы, ауыр жағдайларда тырнақтың қисық
тәрізділенуі, шаштардың түсулері, ауыздағы дәм сезу бұзылады, бордықты
жеушілік т.б. ғама еместерді жеуге науқымшылықты т.б.сезбеу.
2. Гемолитикалық анемия жоғарғы деңгейдегі 60% ретикулоцитозбен,
билирубиннің алмасуының бұзылуымен, дене түктерінің сарығыштануымен,
стеркобилинмен уробилиннің көп шамада үзілулерінің салдарынан өте күшті
боялануларымен. Гемотикалық анемия спленомегалия тән. Оның иммундылық түрі
Кумбе реакциясының оңдылығымен дәлелденеді.
3. Анемияның сирек түріне жататын гемоглобинопатия – талассемия.
Талассемияға тәнді морфологиялық белгінің бірі – ол эротроциттардың
нысаналығы, ортасында қара дақта, шетіне қарай ақшылдануы. Сонымен қатар
талассемияда қосымша гемолизбен спленомегалия, билирурубинемия байқалады.
4. Гипопластикалық анемияға – эритроциттердің санының азаюы мен бірге
басқа қан жасушаларының – лейкоциттері азайып, тромбоцитопанцитопения
тәнді. Сүйек миынан пунктат алғанда, оның жасушыларының азайып сүйек
миында майлы жерлері – бос, қуысталу байқалады. Қорғасынмен кәсибі улануда
шешуші рольді – анемиялы науқастарда – АЛҚ-мен копропорфиринның деңгейлері
несепте қалыпты, қорғасын қанмен несепте табылады. Ішекті түйілуін
ургенттік түрде іш –қуысының патологияларынан – жедел аппендицитпен,
ішектің өткізбеушілігімен, бүйрек коликасымен жедел хирургиялық салада
ажырату керек. Қорғасынды ішектің түілуінде-ішпердені тітіркендіру
симптомдарына, аппедицинттегідей клиникасы үдемейді. Ауыспалы ұрықсыз
порфирияда, ұстамалы түрде ауырсынады, полиневропатия синдромы дамып,
несеп қызыл түсті болады...
Сонымен, ажырату диагнозында – қорғасын мен қарым – қатынасты болып,
өндірістің түрі, порфириндердің алмасулары, АҚ-ның деңгейімен несепте
копропорфириннің болуларының маңызы зор.
Созылмалы уланудың бастапқы түрі.
Қорғасынмен улануды емдеу. Қорғасынмен улануды емдеуде негізгі емдеу
принциптерін пайдалану қажет – этиологиялық патогенетикалық,
симптоматикалық. Этиологиялық қағидада – қорғасынды енгізетін дәрілермен
қосып, оны ағзадан тез арада шығару. Қорғасын ішекте пектиндермен
байланады, сондай-ол, күкірт ұқсастау. Аурулардың тамақтарына, құрамында –
пектин мен күкірт бар тағамдар енгізу қажет: капуста, сәбіз, алма.
Капустада күкірт – 74 мг100 г; сәбізде – пектиндер – 2,93 мг100 г;
алмада пектиндер едәуір шамада бар. Көкөністік салаттарда аскорбинқышқылы
бар, ал қорғасынмен уланған науқастарда азайған. Жоғарыда аталған
көкөністерден істелген салаттар ішті жүргізеді де, қорғасынның ағзаға
сіміріл уын азайтады.
Қорғасынды ағзадан шаруаға не қолайлы дәрілер комплексондар (хелаттар).
Олар қорғасынмен координациялық байламдарымен, құрамындағы арқылы жақсы
еритін, усыз құрылымдар түзіп, несеппен шығарылады.
Комплексондарға этилендиаминтетрасірқы (ЭДТА) тұздары жатады: кальций
динатрий тұзы, тетацин-кальций, кальций-үш натрий тұзы, пентацин.
Комплексондарды пайдаланғандағы теріс қолайсыз жағдайлар:
1. Гемодезбен заттарды (кобальт, темир, мыс) организмнен шығарулары;
2. ЭДТА-нің препараттарымен емдегенде, бүйректің ерекшеліктерінің
зақымданулары;
3. Қорғасынды массивті түрде ағзадан көп шығарғанда, ол сүйек қанқасымен
қанның араларында тез ара мөлшерде бөлініп, онымен уланудың өшуі. Осы
ұрғыдан қарағанда ЭДТА-ның препараттарымен емдеу қазір шектелген.
ЭДТА-ның препараттарын қорғасындық коликада пайдаланады. Тетацинді 2,0
(20 мл 10% ерітінді) – 150 мл физиологиялық ерітіндімен көк тамырға,
тамшылай немесе қарын 20 мл 40% глюкозаның ерітіндісімен. Ішек шаншуында
тәулігіне 2 рет, ара қашықтығы 6 сағат аз емес уақытта беруге болады.
Пентациннің жеке дара дозасы 10 мл 5% ерітінді. Комплексонды 3 күн бойы
береді де, 4-5 күндей үзіліс жасайды. Емдеу 3 күн. ЭДТА-ның препараттын
нефриттерде, бауырдың дерттерінде, денеқызыуы көтерілгенде (лихорадка)
беруге болмайды.
Қазіргі уақытта кеңінен пайдалатындардың бірі Д-пеницилламин (Д- ПАМ,
синонимы купренил, купримин, бетамеркапвалин, металкаптаза ж.б.) ол
сульфирин аминқышқылы, цистеинге жақын. Қолдануға 150 мг капсуларындағы
да, амбулаториялық жағдайларда қолдануға ыңғайлы. Д – ПАМ-организмнен
шығарылғанда, қорғасындық улану өршіленбейді. Сондай-ақ, бұл препаратты
дәнекер тканнің кейбір дерттін емдеуге қолданады, мысалы ревмотоидық
артрит, склеродермияны. Д- ПАМ-нің организмдегі әрекетін зерттегенде,
металлданған хелаттандыру қабілеттілігімен қатар, белоктардағы
дисульфидтік байланысты бұзады да, микроглобулинді деполимеризацияға
әкеліп, ерімейтін коллагеннің өнімдерін өте көп шығаруға қарсы бағытта
әсер көрсетеді Д-ПАМ қорғасынды шығаруы бір деңгейде; несепте қорғасынның
мөлшері бұрынғы шамадан 6-8 есе көп те, тәулігіне 0,6-0,8 мл дейін.
Уланудың ауыр дәрежесін емдеуге препараттың 450-600 мг ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz