Рим құқығындағы мүліктік қатынастар



Мүліктің ұғым. Римдік құқықтың классикалық уақытты мүліктің ұғымы кең түрде шығарылды. Бұл кең мағынада сыртқы материалды заты ғана емес, сонымен қатар қатынас пен құқықты қамтиды. Денелік және денелік емес зат мүліктер. Гай мүліктерді денелікке бөлді, оларды осязать етуге болады және денелік емеске бөлді, оларды осязать етуге болмайды. Мысал ретінде гай мұрагерлік атайды, узуфрукт, мондет. Гай мысал ішінде жеке меншік құқығын атамайды: римдік заңгерлер мүлікке және мүліктің өзіне жеке меншік құқығын бөлмейді.
Мүлік түрлері:
Жылжымалы және жылжымайтын мүлік. Римдік құқықта мүлікті жылжымалы және жылжымайтын деп бөлу ерекше маңызға ие болған жоқ. Екеуі де бірдей заңды нормаларға жатты. Бірақта бұл табиға бөлу құл иеленушілік Рим үшін роль ойнады. Жылжымайтын болып тек жер учаскелері ғана саналған жоқ, меншік иесінің жерінде бөтен еңбекпен жасалғанның барлығы жатады. Олар жер бетінің табиғи немесе жалған бөлігі болып мойындалды. Бұған құрылыстар, егіншілік қатысты. Бұл барлық нәрселер жермен байланысты оның құрамды бөліністері болып саналады. Олар Super ficies solo cedit ережелеріне жатады.
1. Ермухаметова С.Р, Коввленко Е.Д. «Рим жеке құқығы»
2. Новицкий. И. Б. « Римское право».
3. Дождев. Д. В. «Римское частное право».

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Мүліктің ұғым. Римдік құқықтың классикалық уақытты мүліктің ұғымы кең түрде
шығарылды. Бұл кең мағынада сыртқы материалды заты ғана емес, сонымен қатар
қатынас пен құқықты қамтиды. Денелік және денелік емес зат мүліктер. Гай
мүліктерді денелікке бөлді, оларды осязать етуге болады және денелік емеске
бөлді, оларды осязать етуге болмайды. Мысал ретінде гай мұрагерлік атайды,
узуфрукт, мондет. Гай мысал ішінде жеке меншік құқығын атамайды: римдік
заңгерлер мүлікке және мүліктің өзіне жеке меншік құқығын бөлмейді.

Мүлік түрлері:

Жылжымалы және жылжымайтын мүлік. Римдік құқықта мүлікті жылжымалы және
жылжымайтын деп бөлу ерекше маңызға ие болған жоқ. Екеуі де бірдей заңды
нормаларға жатты. Бірақта бұл табиға бөлу құл иеленушілік Рим үшін роль
ойнады. Жылжымайтын болып тек жер учаскелері ғана саналған жоқ, меншік
иесінің жерінде бөтен еңбекпен жасалғанның барлығы жатады. Олар жер бетінің
табиғи немесе жалған бөлігі болып мойындалды. Бұған құрылыстар, егіншілік
қатысты. Бұл барлық нәрселер жермен байланысты оның құрамды бөліністері
болып саналады. Олар Super ficies solo cedit ережелеріне жатады.

Үйге және жерге бөлек менисон еместей көрінді. Resmodilies немесе per
se moventer астарында жиһаз, үй утварь, құлдар, жануарлар ұғымы болады.
Доминат эпохасында мүлікке құқықты беру арнайы ережелермен тәртіптелінді.
Бұл уақытқа дейін мүлікке ерекше ережелер қалыптасты: оброчные жерлер,
эмфиттевзис, суперфиций ХІІ кестенің заңдары бойынша ерте иеленушілік
бойынша жерді және жылжымалы мүлікті иеленуге әр түрлі мерзім талап етілді:
ерте жерлерді иелену үшін, жылжымалы мүлікке қарағанда (1 жыл), ұзақ
уақытқа двухпольный шаруашылық жүйесімен байланысты бекітілді (2 жыл).
Мүліктің барлығы бір түрдегі регламентацияға бағынған жоқ, өзінің
шаруашылық деңгейіне байланысты. Олардың араласу учаскелері естелді,
praedia urbana айырылды, қала үйлері үшін құрылған қала учаскелері және
praedia rustica – ауыл шаруашылық учаскелері: егістік, луга, ормандар, ауыл
тұрғындары, үйлері және складтар.

Res mancipi et res nes mancipi. Цивильный құқытық мүлікті Res mancipi
немесе res nes mancipi деп ескі және батысқа бөлу империялық басына дейін
сақталды. Res mancipi аймағы қысқа суреттелген. Ол ager romanus қамтиды, ал
республика соңынан, римдік билік бүкіл Италияға тараған кезде, Италияда
орналасқан жер учаскелері, онда үйлер және предиальные (жерлік)
сервитуттар. Керісінше res nes mancip қатарына бүкіл мүліктер кірді, Res
mancipi тобына кірмейтін мүліктер, соның ішінде провинциальный жерлер және
барлық жылжымалы мүліктер, ұсақ малдар (шошқалар, қойлар, ешкілер), жиһаз,
сауда және т.б. бұл бөліну res nes mancipi қатарына көне мүліктер қатысты
болуымен анықталады және ХІІ кесте заңдар уақытында римдік жер
шаруашылықтарында да құнды бөлік ретінде қарастырылды. Отбасы отағасы
күшпен құлдарды және ірі үй жануарларын өзіне жасауға көндірді.
Экономикалық мағынада Res mancipi заңды жағдайларының ерекшелігіне
байланысты болып: жеке меншік құқығы осы мүліктерге ауыстыру тәртібінің
ерекше қиындығын. Сол уақытта мүліктік отчуждения үшін жай беру жеткілікті
болса Res mancipi отчуждения үшін формальды және қиын әдістер қолдану талап
етілді – mancipatio немесе insure cession.

Бөлінетін және бөлінбейтін мүліктер. Бөлінетін мүлік деп бөлінуден өзінің
түрінде, құндылығында жоғалтпайтын мүлік; әрбір бөлек бөлігі бұрынғысын
көрсетеді, тек кіші көлемде: pro parte divisa. Мүліктің материалдық
бөлінуден басқа, құқықтық бөлінуі болады. Ол идеалды үлес деп аталады. Бұл
жағдай мүлікке құқық, материалды бөлінбеген беруге жататындығы мойындалады,
бірнеше тұлғаға бірдей жатады. Мүлікке жалпы жеке меншіктерінің тоқтатылды,
яғни идуалды үлесінде бірнеше тұлғаға маңызға ие болды: тек 1 ші жағдайда
оның бөлінуі бұрынғы жалпы жеке меншіктерге ғана рұқсат етілді. Екінші
жағдайда олардың біреуінде ғана мүлік жеке меншігінде қалды, ал қалғандары
ақшалай компенсация алды.

Бөліктік болып жер учаскелері саналды: онда құрылған құрылыстар бөлінді.
Бөлудің сыртқы белгісі жарлар, шекаралар және межи болды. Бөлінетін мүлік
болып жылжымалы мүлік те саналды, бір құрамдағы материалдар (руда, тастар,
құм).

Қолданылатын және қолданылмайтын мүліктер. Қолданылатын мүліктерге олардың
тікелей берілуіне қатысты мүліктер жатты, бірінші қолданудан кейін
материалды жайылып отырды – res qual ipso usu consumuntur, tokuntur. Бұған
продовольствие және ақша жатты, соңғысы сол мағынада, әрбір санауда жеке
меншік үшін жоғалып отырды. Қолданылмайтын мүлік болып қолданудан
ескермеген мүлік саналды (қымбат тастар немесе келе келе өзінің құндығын
кетіре отырып және өзінің міндетін орындауынын мүмкіндігі кете отырып
жойылды res qual usu minuntur). Қолданылатын мүліктермен қолдану оның
жойылуымен байланысты, жеке меншік иесінің қолданылатын мүліктерін басқа
адамға қолдану құқығын беру, оларды қайта алу ерекше кепілдікпен қамтамасыз
етіп отырды.

Родовой белгілермен анықталатын мүліктер және индивидуальды (genus et
spesies). Гректік жалпы систематикалық қабылдаулармен танысу республика
кезеңіндегі көне римдік заңгерлерді мүлікке қатысты род және түр ұғымын
қолдануға алып келді. Бұл мүліктің табиғи ғылыми және логикалық бөлінуі
әрбір бөлек құқытық қатынасты әр жақтың ойын зерттеу талабымен толықтырылды
олар мүлікті заңды келісімінің объектісі ретінде қарастырды ма, классикалық
genus мүліктерін жатқызды, бір жалпы родтағы және индивидуальды айналымда
жоқ. Олардың меновая құндылығы олардың роды, мөлшері, көлемі, салмағы, саны
бойынша анықталды, бұл мына мағынадан көрінді res qual in genere suo
funcitionem suam recipient, res qual numero mensura, pondere consistent -
мүліктері, олар өздерінің родымен өзінің белгілерін санымен, шарасымен,
салмағымен анықтап, жүзеге асырып отырды.

Родовой мүліктерге түрлі, индивидуальды, нақты мүліктер қарсы қойылды.
Егер мүлік немесе партия мүліктері родовой рет құқытық қатынасқа қатысушы
болса, ол жойылуға ұшырамайтын болып заңды түрде саналады, не болмаса басқа
бірдей мүлікпен ауыстырылуы мүмкін немесе бір түріндегі мүліктің басқа
партиямен. Индивидуальды нақты мүліктің жойылуы жағдайында, оны апаруға
міндетті тұлға, оны ауыстыру міндетінен босатылды.

Жай және күрделі мүліктер. Тұрақты философияға қарай отырып, Помпоний
мүлкінің 3 түрін ажыратты: 1) жай мүлік – corpus quod uno spiritu
continetur - физикалық байланысты нәрсені құратын және біртекті, құрамды
бөліктерге бөлінбейді. 2) күрделі мүліктер, әртүрлі мүліктерінің жалған
қосылуынан тұрады, арасында материалды байланыс болады және бірдей атайға
ие. Мысалы, құрылыс, кеме, шкаф. Күрделі мүліктерінің бөліктерге жалпы
жоғалған жоқ, олардың қатысуына дейін бөлек мүлік болады және әр түрлі
тұлғаларға жатуы мүмкін болады. Бұл тұлғалардың құқығы біріккен
мүліктердің арасындағы қатынас және байланысқа тәуелді анықталады. Кейбірде
басқа тұлғалардың құқығы тоқталған жоқ, олардың мүлкі басқа күрделі
мүліктің бөлігі болып қалса да. Басқа жағынан біріккен бөліктер жалпыға
бірдей құқыққа бағынды. 3) үшінші топты бөлек мүліктің жиынтығы құрады
universitater rerum disantium, материалды байланыспаған, тек жалпы бірдей
атпен байланысқан, мысалы, тобыр, легиан. Бұл уақытша шаруашылық немесе
мүліктердің немесе адамдардың ұйымдасып бірігуі. Бұл жағдайда құқықтық
қатынастың заты болып, жалпыға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Рим құқығының тарихы
МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫНА ЖАЛПЫ ТҮСІНІКТЕМЕ
Рим құқығындағы міндеттемелер мен шарттар
Рим құқығынан кешен
Рим құқығы
Неке шартының түсінігі және маңызды шарттары
Рим құқығы бойынша мұрагерлік
Азаматтық кодексте көрсетілген заңды тұлға тақырыбының өзектілігін сипаттау
ТҰЛҒА ҚҰҚЫҚ СУБЪЕКТІСІ
ҚР азаматтық заңнаманы құрайтын заңдар мен нормативтік актілер
Пәндер