Іскерлік қарым-қатынас
Адам өмірі қоғамдағы басқа адамдармен күнделікті байланыста, қарым-қатынаста өтіп жатады. Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы өзара тиімді, үйлесімді және пайдалы болуын көздейтін әдеп ережелерін адамдар ежелден-ақ қалыптастыра бастаған.
Әдеп дегеніміз — адамның жылдар бойы қалыптасқан өзіндік жақсы мінез-қүлқы мен касиеттерінің қоғамның баска мүшелерімен қарым-қатынасында көрініс табуы.
Әдеп терминін алғаш қолданған ежелгі грек ойшылы Аристотель (б.з.д. 384—322 жж.). Алайда әдепке байланысты ережелер жинағы б.з.д. 2350 жылдарда ежелгі Египетте қалыптаса бастаған.
Сол кездің өзінде-ақ "Мінез-құлық ережелері" атты кітап жазылған. Ал Ежелгі Қытайда күндіздионизм атты діни-философиялық ағымның негізін салушы Қытайдың ұлы ойшылы Конфуций (Кунцзи) (б.з.д.551—479 жж.) өз еңбектерінде әдеп нормаларының ережелеріне айрықша көңіл бөлген. Конфуцийдің ойынша әдеп адамдар арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты қалыптастырады және өмірдің әр түрлі жағдайларында адамның өзін дұрыс ұстай білуін жүйеге салып отырады, түйықтан шығуға бағыт-бағдар береді. Сонымен қатар өдеп нормалары адамның өз отбасында өзін дұрыс ұстай білуіне жөн сілтеуден бастап, патша мен оның қол астындағылардың бір-бірімен дұрыс қарым-қатынас жасауының негізгі бағыт-бағдары болып табылады.
Әдеп дегеніміз — адамның жылдар бойы қалыптасқан өзіндік жақсы мінез-қүлқы мен касиеттерінің қоғамның баска мүшелерімен қарым-қатынасында көрініс табуы.
Әдеп терминін алғаш қолданған ежелгі грек ойшылы Аристотель (б.з.д. 384—322 жж.). Алайда әдепке байланысты ережелер жинағы б.з.д. 2350 жылдарда ежелгі Египетте қалыптаса бастаған.
Сол кездің өзінде-ақ "Мінез-құлық ережелері" атты кітап жазылған. Ал Ежелгі Қытайда күндіздионизм атты діни-философиялық ағымның негізін салушы Қытайдың ұлы ойшылы Конфуций (Кунцзи) (б.з.д.551—479 жж.) өз еңбектерінде әдеп нормаларының ережелеріне айрықша көңіл бөлген. Конфуцийдің ойынша әдеп адамдар арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты қалыптастырады және өмірдің әр түрлі жағдайларында адамның өзін дұрыс ұстай білуін жүйеге салып отырады, түйықтан шығуға бағыт-бағдар береді. Сонымен қатар өдеп нормалары адамның өз отбасында өзін дұрыс ұстай білуіне жөн сілтеуден бастап, патша мен оның қол астындағылардың бір-бірімен дұрыс қарым-қатынас жасауының негізгі бағыт-бағдары болып табылады.
ІСКЕРЛІК ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС
Адам өмірі қоғамдағы басқа адамдармен күнделікті байланыста, қарым-
қатынаста өтіп жатады. Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы өзара тиімді,
үйлесімді және пайдалы болуын көздейтін әдеп ережелерін адамдар ежелден-ақ
қалыптастыра бастаған.
Әдеп дегеніміз — адамның жылдар бойы қалыптасқан өзіндік жақсы мінез-
қүлқы мен касиеттерінің қоғамның баска мүшелерімен қарым-қатынасында
көрініс табуы.
Әдеп терминін алғаш қолданған ежелгі грек ойшылы Аристотель (б.з.д.
384—322 жж.). Алайда әдепке байланысты ережелер жинағы б.з.д. 2350 жылдарда
ежелгі Египетте қалыптаса бастаған.
Сол кездің өзінде-ақ "Мінез-құлық ережелері" атты кітап жазылған. Ал
Ежелгі Қытайда күндіздионизм атты діни-философиялық ағымның негізін салушы
Қытайдың ұлы ойшылы Конфуций (Кунцзи) (б.з.д.551—479 жж.) өз еңбектерінде
әдеп нормаларының ережелеріне айрықша көңіл бөлген. Конфуцийдің ойынша әдеп
адамдар арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты қалыптастырады және өмірдің әр
түрлі жағдайларында адамның өзін дұрыс ұстай білуін жүйеге салып отырады,
түйықтан шығуға бағыт-бағдар береді. Сонымен қатар өдеп нормалары адамның
өз отбасында өзін дұрыс ұстай білуіне жөн сілтеуден бастап, патша мен оның
қол астындағылардың бір-бірімен дұрыс қарым-қатынас жасауының негізгі бағыт-
бағдары болып табылады.
Адамдармен күнделікті қарым-қатынаста болсын, іскерлік ортадағы
қалыптасқан қарым-қатынас нормаларында болсьш әдептіліктің басты шарты
ежелден-ақ кішіпейілділік болып саналған.
Кез келген ортада ез сөзін өткізе білетін, іскерлік саласында да
табысқа жетуді көздейтін адамның басты құралы — кішіпейілділік болуы шарт.
Аристотельдің айтуынша кішіпейілділіктің үш түрі бар: "Бірінші түрі —
адамдармен кездескенде қалай қол беріп, сәлемдесуінен, екіншісі —
бақытсыздыққа ұшыраған кез келген адамға көмектесуінен, ең соңғы үшінші
түрі — адамның қонақты қабылдауынан көрінеді".
Әр дәуірдегі қоғамның өзгеруіне байланысты белгілі бір жүйеге түскен
әдеп ережелері де өзгертіліл, толықтырылып отырады. Біздің қоғамымыз
нарықтық қатынастар жүйе-сінде даму кезеңін басынан өткізуде. Демек,
адамдар арасында істі дұрыс ұйымдастыруда басқа мекемелермен, шет елдермен
іскерлік қарым-қатынас орнату мәселесі күн тәртібіне қойылады. Істі
ұйымдастыруда оң нәтижелерге жету үшін қоғамның басқа мүшелерімен байланыс
орнату, қарым-қатынас жасау ауқымы да кеңейеді.
Қандай керемет дарынды, ақылды, білімді адам болса да күнделікті
өмірде, тіпті айналысып жүрген іскерлік саласында да ешбір табысқа жете
алмайды. Мұның басты себебі неде? Істі ұйымдастыруда, іс барысында
адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасау ережелерін, әдеп нормаларын бүзуда.
Іскерлік байланыста, іскерлік қарым-қатынаста адамдармен сөйлесе,
әңгімелесе білу өнері ең басты рөл атқарады. Іскерлік қарым-қатынаста сөз
әдебін, сөйлеу мәдениетін сақтамай, үлкен табыстарға жету, өзін мәдениетті
адам ретінде көрсету мүмкін емес. Яғни іскерлік ортаға тән сөйлеу түрі,
сөйлеу мәнерін, сөздік корды, бір сөзбен айтқанда, іскерлік ортада
қалыптасқан сөйлеу ерекшеліктерін толық меңгеру кажет. Іскерлік ортадағы
сөйлеу, әңімелесу тек әдемі сөздердін тізбегінен құралған жылтыр тіркестер
емес, белгілі бір жүйеге түскен, адамдар арасында қолдануда қалыптасқан
өдеп нормаларының ең бастысы. Іскер адамның ой-өрісі, кандай ортада төрбие
алғандығы, іскерлік саладағы қарымы оның сәлем беруінен-ақ байқалады.
ІСКЕРЛІК ҚАТЫНАСТА ҚАРАТПА
СӨЗДЕРДІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
Адамдармен қарым-қатынас жасауда, оны қалай атау керектігі, жалпы әр
халықтың өзінің ұстанған әдеп нормалары бар. Әр адамға басқа адам тарапынан
өз атын есту жағымды әсер қалдырады. Дегенмен адамды қалай атау ол адамға
кімнің, қалай қарым-қатынас жасауына, жас ерекшелігіне, қызмет дәрежесіне
үйлесімді болу керек. Мысалы, өзіңнен жасы үлкен адамдарды, жоғары
дәрежедегі қызмет адамын, мекеме басшысын атымен атауың ол адамды басқа
адамдар алдында ыңғайсыз жағдайға қалдырады, әрі сенің мәдени өреңнің
төмендігін көрсетеді. Өз басшыңды атымен атау, қарамағындағы адамдар
алдында оның беделіне нүксан келтіреді, тіпті мекемедегі тәртіпті
төмендетуі мүмкін. Отбасында ата-анаңды атымен атау әдеп нормаларын
бұзғандық болып саналады.
Іскерлік ортада әріптестердің атын әкесінін атымен қосып атау немесе
олардың аттарының алдында "мырза", "ханым", "бикеш" сөздерін қолдану
қалыптасқан. Іскерлер арасында адамдарға бұлай қарым-қатынас жасауды дұрыс
деп есептесек, ал күнделікті жолдастарыңмен, жақын туыстарыңмен, сыйлас
адамдармен тілдесуде аталған тіркестерді қолдану ресмилікке әкеліп
соқтырады, жылы қарым-қатынасты алшақтатады.
Қазіргі кезде адамның атақ-дәрежесін атымен қоса айту күнделікті өмірде
қолданыла бермейді. Атақ-дәрежесін айтып тілдесу тек арнайы кездесулерде,
ресми жиындарда ғана колданылады.
Бұрыннан келе жаткан достар, таныс адамдар біріне-бірі "Ереке, Әбекеңді
кездестірмедіңіз бе?" деген орайда сөйлесе алса, ал ресми орындарда "Ербол
Жұманұлы, Әбен Қазыбекұлын кездестірмедініз бе?" деп сөйлескені дұрыс.
Қорыта айтқанда, адамдармен қарым-қатынас жасауда қазақ халқының "Сіз деген
— сыпайылық, сен деген — анайылық", "Өсер елдің баласы бірін-бірі батыр
дейді" деген ұлағатты сөздерін естен шығармаған абзал. Төмендегі сөз
орамдарын қолдануда сөйлесетін адамдардың жас ерекшелігін ескеру қажет.
Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауда қолда-нылатын сөз
орамдары.
Жақын таныс адамдар арасындағы күнделікті қарым-қатынаста колданылатын
сөз орамдары:
ақсақал 8. сіңлім
ата 9. інім
әже 10. балапаным
апа 11. айналайын
аға 12. шырағым
карындас 13. қарағым
көке 14. қалқам
Ресми ортада қолданылатын сөз орамдары:
Нұрболат Кәдірбекұлы Маржан Нүрланқызы
Райхан ханым — Директор ханым
Еңлік бикеш — Полковник мырза
Базарбек мырза
ІСКЕРЛІК ӘҢГІМЕ
Үлкен бір істі жүзеге асыру барысында іскер адамның алдында сол іспен
айналысып жүрген басқа мекеме адамдарымен қарым-қатынас, іскерлік
келіссөздер жүргізу міндеті тұрады. Іскерлік келіссөзге отырмас бұрын қолға
алынатын іс жөнінде, ол істің екі жаққа пайдалы тұстарын айқындау үшін
іскер адамдар кездесіп, мәселесін жан-жакты зерттеу максатында іскерлік
әңгімелер жүргізеді. Іскерлік өңгімені жүргізудің көптеген жақсы
қалыптаскан әдіс-тәсілдері бар.
Орнымен айтылған қалжың, өзіл өңгіменің өзі арадағы қатынасқа жаксы
өсер етіп, өріптесіңмен тіл табысуға жөрдемін тигізеді. Сонымен қатар
қалжыңың мен әзіл өңгімеңнін негізгі тақырыбы талкыланатын іске жакын
болса, ол алдағы болатын әңгіменің өзін сол арнаға бағыттауға ықпал етеді.
Маңызды сұрақтарды талқылайтын тығыз уақыттағы кездесулерде, істің
мақсаты мен мөнін қысқа, дәлелді тұжырымдап, бірден негізгі мәселеге көшу
орынды.
Мәлімет алмасу барысында өз ойыңның нақтылылығына, жүйелілігіне,
сонымен қатар сөйлеу мәнеріне баса назар аударып отыру керек. Өзіңе қажетті
мәліметтер алу үшін, әңгімелесушіге орнымен сұрақ қоя білу де қажет. Алайда
әріптесіңнің кейбір "қитұрқы" сұрақтарына да жауабыңның дайын болуын естен
шығармау керек. Әңгіме тізгінін әрқашан өз қолыңда ұстасаң, әріптесің де
әңгімеге белсенді түрде араласып отырады. Талқыланып отырған мәселенің өз
пайдаңа шешілуі — сенің әңгімені жүргізе білу шеберлігіңе байланысты.
Әңгіме барысында әріптесіңе сұрақ қоюда сұрақтың мақсатына қарай мына
сөз орамдарын пайдаланған орынды:
Кіріспе сұрақ. Сұрақтың бұл түрі әңгіме басталар алдында, әріптесіңнің
талқыланатын мәселеге қызығушылығын арттыру мақсатында қолданылады. Мысалы:
"Қазіргі кезде оқушыларды оқулықпен қамтамасыз ету мәселесі кезек
күттірмейтін іс болып тұр. Біздің мекеме бұл істі шешуді өз мойнына алады.
Бұл орайда сіздердің ұстанған бағыттарыңыз қандай?"
Нақты сұрақ. Әріптесіңді сөзге тарту үшін: "Бұл ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Адам өмірі қоғамдағы басқа адамдармен күнделікті байланыста, қарым-
қатынаста өтіп жатады. Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы өзара тиімді,
үйлесімді және пайдалы болуын көздейтін әдеп ережелерін адамдар ежелден-ақ
қалыптастыра бастаған.
Әдеп дегеніміз — адамның жылдар бойы қалыптасқан өзіндік жақсы мінез-
қүлқы мен касиеттерінің қоғамның баска мүшелерімен қарым-қатынасында
көрініс табуы.
Әдеп терминін алғаш қолданған ежелгі грек ойшылы Аристотель (б.з.д.
384—322 жж.). Алайда әдепке байланысты ережелер жинағы б.з.д. 2350 жылдарда
ежелгі Египетте қалыптаса бастаған.
Сол кездің өзінде-ақ "Мінез-құлық ережелері" атты кітап жазылған. Ал
Ежелгі Қытайда күндіздионизм атты діни-философиялық ағымның негізін салушы
Қытайдың ұлы ойшылы Конфуций (Кунцзи) (б.з.д.551—479 жж.) өз еңбектерінде
әдеп нормаларының ережелеріне айрықша көңіл бөлген. Конфуцийдің ойынша әдеп
адамдар арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты қалыптастырады және өмірдің әр
түрлі жағдайларында адамның өзін дұрыс ұстай білуін жүйеге салып отырады,
түйықтан шығуға бағыт-бағдар береді. Сонымен қатар өдеп нормалары адамның
өз отбасында өзін дұрыс ұстай білуіне жөн сілтеуден бастап, патша мен оның
қол астындағылардың бір-бірімен дұрыс қарым-қатынас жасауының негізгі бағыт-
бағдары болып табылады.
Адамдармен күнделікті қарым-қатынаста болсын, іскерлік ортадағы
қалыптасқан қарым-қатынас нормаларында болсьш әдептіліктің басты шарты
ежелден-ақ кішіпейілділік болып саналған.
Кез келген ортада ез сөзін өткізе білетін, іскерлік саласында да
табысқа жетуді көздейтін адамның басты құралы — кішіпейілділік болуы шарт.
Аристотельдің айтуынша кішіпейілділіктің үш түрі бар: "Бірінші түрі —
адамдармен кездескенде қалай қол беріп, сәлемдесуінен, екіншісі —
бақытсыздыққа ұшыраған кез келген адамға көмектесуінен, ең соңғы үшінші
түрі — адамның қонақты қабылдауынан көрінеді".
Әр дәуірдегі қоғамның өзгеруіне байланысты белгілі бір жүйеге түскен
әдеп ережелері де өзгертіліл, толықтырылып отырады. Біздің қоғамымыз
нарықтық қатынастар жүйе-сінде даму кезеңін басынан өткізуде. Демек,
адамдар арасында істі дұрыс ұйымдастыруда басқа мекемелермен, шет елдермен
іскерлік қарым-қатынас орнату мәселесі күн тәртібіне қойылады. Істі
ұйымдастыруда оң нәтижелерге жету үшін қоғамның басқа мүшелерімен байланыс
орнату, қарым-қатынас жасау ауқымы да кеңейеді.
Қандай керемет дарынды, ақылды, білімді адам болса да күнделікті
өмірде, тіпті айналысып жүрген іскерлік саласында да ешбір табысқа жете
алмайды. Мұның басты себебі неде? Істі ұйымдастыруда, іс барысында
адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасау ережелерін, әдеп нормаларын бүзуда.
Іскерлік байланыста, іскерлік қарым-қатынаста адамдармен сөйлесе,
әңгімелесе білу өнері ең басты рөл атқарады. Іскерлік қарым-қатынаста сөз
әдебін, сөйлеу мәдениетін сақтамай, үлкен табыстарға жету, өзін мәдениетті
адам ретінде көрсету мүмкін емес. Яғни іскерлік ортаға тән сөйлеу түрі,
сөйлеу мәнерін, сөздік корды, бір сөзбен айтқанда, іскерлік ортада
қалыптасқан сөйлеу ерекшеліктерін толық меңгеру кажет. Іскерлік ортадағы
сөйлеу, әңімелесу тек әдемі сөздердін тізбегінен құралған жылтыр тіркестер
емес, белгілі бір жүйеге түскен, адамдар арасында қолдануда қалыптасқан
өдеп нормаларының ең бастысы. Іскер адамның ой-өрісі, кандай ортада төрбие
алғандығы, іскерлік саладағы қарымы оның сәлем беруінен-ақ байқалады.
ІСКЕРЛІК ҚАТЫНАСТА ҚАРАТПА
СӨЗДЕРДІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
Адамдармен қарым-қатынас жасауда, оны қалай атау керектігі, жалпы әр
халықтың өзінің ұстанған әдеп нормалары бар. Әр адамға басқа адам тарапынан
өз атын есту жағымды әсер қалдырады. Дегенмен адамды қалай атау ол адамға
кімнің, қалай қарым-қатынас жасауына, жас ерекшелігіне, қызмет дәрежесіне
үйлесімді болу керек. Мысалы, өзіңнен жасы үлкен адамдарды, жоғары
дәрежедегі қызмет адамын, мекеме басшысын атымен атауың ол адамды басқа
адамдар алдында ыңғайсыз жағдайға қалдырады, әрі сенің мәдени өреңнің
төмендігін көрсетеді. Өз басшыңды атымен атау, қарамағындағы адамдар
алдында оның беделіне нүксан келтіреді, тіпті мекемедегі тәртіпті
төмендетуі мүмкін. Отбасында ата-анаңды атымен атау әдеп нормаларын
бұзғандық болып саналады.
Іскерлік ортада әріптестердің атын әкесінін атымен қосып атау немесе
олардың аттарының алдында "мырза", "ханым", "бикеш" сөздерін қолдану
қалыптасқан. Іскерлер арасында адамдарға бұлай қарым-қатынас жасауды дұрыс
деп есептесек, ал күнделікті жолдастарыңмен, жақын туыстарыңмен, сыйлас
адамдармен тілдесуде аталған тіркестерді қолдану ресмилікке әкеліп
соқтырады, жылы қарым-қатынасты алшақтатады.
Қазіргі кезде адамның атақ-дәрежесін атымен қоса айту күнделікті өмірде
қолданыла бермейді. Атақ-дәрежесін айтып тілдесу тек арнайы кездесулерде,
ресми жиындарда ғана колданылады.
Бұрыннан келе жаткан достар, таныс адамдар біріне-бірі "Ереке, Әбекеңді
кездестірмедіңіз бе?" деген орайда сөйлесе алса, ал ресми орындарда "Ербол
Жұманұлы, Әбен Қазыбекұлын кездестірмедініз бе?" деп сөйлескені дұрыс.
Қорыта айтқанда, адамдармен қарым-қатынас жасауда қазақ халқының "Сіз деген
— сыпайылық, сен деген — анайылық", "Өсер елдің баласы бірін-бірі батыр
дейді" деген ұлағатты сөздерін естен шығармаған абзал. Төмендегі сөз
орамдарын қолдануда сөйлесетін адамдардың жас ерекшелігін ескеру қажет.
Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауда қолда-нылатын сөз
орамдары.
Жақын таныс адамдар арасындағы күнделікті қарым-қатынаста колданылатын
сөз орамдары:
ақсақал 8. сіңлім
ата 9. інім
әже 10. балапаным
апа 11. айналайын
аға 12. шырағым
карындас 13. қарағым
көке 14. қалқам
Ресми ортада қолданылатын сөз орамдары:
Нұрболат Кәдірбекұлы Маржан Нүрланқызы
Райхан ханым — Директор ханым
Еңлік бикеш — Полковник мырза
Базарбек мырза
ІСКЕРЛІК ӘҢГІМЕ
Үлкен бір істі жүзеге асыру барысында іскер адамның алдында сол іспен
айналысып жүрген басқа мекеме адамдарымен қарым-қатынас, іскерлік
келіссөздер жүргізу міндеті тұрады. Іскерлік келіссөзге отырмас бұрын қолға
алынатын іс жөнінде, ол істің екі жаққа пайдалы тұстарын айқындау үшін
іскер адамдар кездесіп, мәселесін жан-жакты зерттеу максатында іскерлік
әңгімелер жүргізеді. Іскерлік өңгімені жүргізудің көптеген жақсы
қалыптаскан әдіс-тәсілдері бар.
Орнымен айтылған қалжың, өзіл өңгіменің өзі арадағы қатынасқа жаксы
өсер етіп, өріптесіңмен тіл табысуға жөрдемін тигізеді. Сонымен қатар
қалжыңың мен әзіл өңгімеңнін негізгі тақырыбы талкыланатын іске жакын
болса, ол алдағы болатын әңгіменің өзін сол арнаға бағыттауға ықпал етеді.
Маңызды сұрақтарды талқылайтын тығыз уақыттағы кездесулерде, істің
мақсаты мен мөнін қысқа, дәлелді тұжырымдап, бірден негізгі мәселеге көшу
орынды.
Мәлімет алмасу барысында өз ойыңның нақтылылығына, жүйелілігіне,
сонымен қатар сөйлеу мәнеріне баса назар аударып отыру керек. Өзіңе қажетті
мәліметтер алу үшін, әңгімелесушіге орнымен сұрақ қоя білу де қажет. Алайда
әріптесіңнің кейбір "қитұрқы" сұрақтарына да жауабыңның дайын болуын естен
шығармау керек. Әңгіме тізгінін әрқашан өз қолыңда ұстасаң, әріптесің де
әңгімеге белсенді түрде араласып отырады. Талқыланып отырған мәселенің өз
пайдаңа шешілуі — сенің әңгімені жүргізе білу шеберлігіңе байланысты.
Әңгіме барысында әріптесіңе сұрақ қоюда сұрақтың мақсатына қарай мына
сөз орамдарын пайдаланған орынды:
Кіріспе сұрақ. Сұрақтың бұл түрі әңгіме басталар алдында, әріптесіңнің
талқыланатын мәселеге қызығушылығын арттыру мақсатында қолданылады. Мысалы:
"Қазіргі кезде оқушыларды оқулықпен қамтамасыз ету мәселесі кезек
күттірмейтін іс болып тұр. Біздің мекеме бұл істі шешуді өз мойнына алады.
Бұл орайда сіздердің ұстанған бағыттарыңыз қандай?"
Нақты сұрақ. Әріптесіңді сөзге тарту үшін: "Бұл ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz