Топша элементтері

Кіріспе

Периодты мына элементтер жатады: берилий, магний, кальций, сгронций, барий және радий. Бұл элементтерді, кейде, сілтілік-жер металдары дейді. Себебі олардың оксидтеріне сәйкес гидроксидтері сілті, ал оксидтері жерде кездесетін ауыр элементтер оксидтеріне ұқсас.
ПА — топшасы элементтерінің сыртқы электроңдық қабатында екі (ns2) электрон бар. Бір электрон қозған жағдайда р — орбитальға ауысып, екі дара электрон пайда болады. Дeмек, бұл элементгердің тотығу дәрежесі +2-ге тең.
Берилий ІІА — топшадағы басқа элементтерден айрықша қасиет көрсетеді. Ол алюминийге ұқсас.
Табиғатта таралуы және алынуы. ПА — топшасы элементтері активті болғандықтан, табиғатта тек қосылыс күйінде кездеседі. Олардың ішінде магний мен кальций кең тараған, қалғандары өте сирек.
Берилий берилл деген минерал құрамында болады Ве3А12(SіО3)6. Магний, кальций, стронций, барий табиғи сульфаттардың, карбонаттардың, фосфаттардың құрамында болады.
ПА-топша элементтері өте активті металдар және бұлардың стандартты электрондық потенциалдарының мәндері төмен болғандықтан оларды алудың бірден-бір жолы — электролиз. Әдетте, тұздарының балқымаларын электролиздейді. Оны, сонымен қатар, металлотермия әдісімен алуға болады.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ТОПША ЭЛЕМЕНТТЕРІ.
ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
Периодты мына элементтер жатады: берилий, магний, кальций, сгронций,
барий және радий. Бұл элементтерді, кейде, сілтілік-жер металдары дейді.
Себебі олардың оксидтеріне сәйкес гидроксидтері сілті, ал оксидтері жерде
кездесетін ауыр элементтер оксидтеріне ұқсас.
ПА — топшасы элементтерінің сыртқы электроңдық қабатында екі (ns2)
электрон бар. Бір электрон қозған жағдайда р — орбитальға ауысып, екі дара
электрон пайда болады. Дeмек, бұл элементгердің тотығу дәрежесі +2-ге тең.
Берилий ІІА — топшадағы басқа элементтерден айрықша қасиет көрсетеді.
Ол алюминийге ұқсас.
Табиғатта таралуы және алынуы. ПА — топшасы элементтері активті
болғандықтан, табиғатта тек қосылыс күйінде кездеседі. Олардың ішінде
магний мен кальций кең тараған, қалғандары өте сирек.
Берилий берилл деген минерал құрамында болады Ве3А12(SіО3)6. Магний,
кальций, стронций, барий табиғи сульфаттардың, карбонаттардың, фосфаттардың
құрамында болады.
ПА-топша элементтері өте активті металдар және бұлардың стандартты
электрондық потенциалдарының мәндері төмен болғандықтан оларды алудың
бірден-бір жолы — электролиз. Әдетте, тұздарының балқымаларын
электролиздейді. Оны, сонымен қатар, металлотермия әдісімен алуға болады.
Қасиеттері. Бос күйінде ПА — топша элементтері жеңіл, сілтілік
металдарға қарағанда қаттылау металдар. Олар қатты күйінде әр түрлі
кристалл тор түрінде кристалданады. Сондықтан балқу температураларының
өзгеруінде белгілі бір зандылық жоқ.
Химиялық активтігі, тотықсыздандырғыш қасиеті жағынан сілтілік-жер
металдары сілтілік металдарға қарағанда әлсіздеу. Тек барийдің активтігі
сілтілік металдардікіне жақын. Олардың тотықсыздандырғыш қасиеті рет номері
өсуіне орай арта түседі. Берилий мен магний ауада тотығып, оксид
пленкасымен қапталса, қалған сілтілік жер-металдары оттегімен шабытты
әрекеттеседі. Оларды керосин астында сақтайды. Оттегімен әрекеттесіп олар
оксид түзеді ЭО. Азотпен өте жоғары температурада әрекеттеседі де нитридтер
түзеді:
3Э + N2 - Э3N2
Берилийдeн басқа сілтілік-жер мeталдары сумен әрекеттесіп, гидроксид
және сутегін түзеді:
Э + 2Н2О = Э(ОН)2 + Н2
басқа сұйылтылған кышқылдардан
Э+Н2SО4= ЭSО4+ Н2
Сілтілік жер мeталдары азот қышқылын аммоний ионына дейін
тотықсыздандырады:
4Э + 10НNО, = NH4N03, + 4Э(КО3)2 + 3Н2О
Сілтілік-жер металдары барлық қосылыстарда +2 тотығу дәрежесін
көрсетеді. Олар сутегімен қосылып гидрид ЭН,, оттегімен оксидтер ЭО түзеді.
Олардың оксидтері суды қосып т гидроксидтерге айналады ГЭ(ОН)2].
Гидроксидтері сілтілік қасиет көрсстеді (литий мен магнийден басқа).
Сілтілік-жер металдарының әртүрлі тұздары бар. Тұздарының суда ерігіштігі
де түрліше. Нитраттары мен хлоридтері жақсы ериді. Ал карбонаттары мен
фосфаттарының ерігіштігі шамалы.
Берилий элементінің ионында екі ғана электрон болғандықтан, басқа
сілтілік-жер металдарынан ерекшелігі бар. Ол алюминий элементіне ұқсас.
Берилий алюминий сияқты амфотерлі қасиет көрсетеді, қышқылдармен және
сілтілермен де әрекеттеседі:
Ве + КОН + 2Н2О = К2[Ве(ОН)4]
Бұдан оның комплекс түзу қасиеті бар екендігі көрініп тұр.
Амфотерлік қасиет оның оксиді ВеО мен гидроксидіне де тән.
Берилийдің барлық қосылыстары улы. Жан-жануар берилий тозаңымен немесе
түтінімен демалу кезінде уланады. Ол өкпе тканьдерінде жиналып, ауыр
бронхитке соқтырады. Сондай-ақ сұйек тканьдерінде де жиналады. Берилий көп
жерде жайылған мал берилий рахиті ауруымен ауырады.
Сілтілік-жер металдары көбінесе металлургияда, атом реакторында,
құймалар алуда қолданылады. Берилий атом реакторында нейтрон тежегіш
ретінде, тоттанбайтын құйма алуда пайдаланылады. Магний қосылған құймалар
ракеталар, самолет, машина жасауда өте пайдалы. Барий қосылған құйма
қорғасынмен бірге баспаханада қолданылады.
МАГНИЙ
Магаий активті элемент болғандықтан, табиғатта қосылыстар түрінде
кездеседі. Ол доломит МgСО3 • СаСО3, магаезит МgСО3, карналлит КСІ • МgС12
• 6Н2О, каинит КСІ • МgSО4 • ЗН2О минералдарының құрамында болады. Магний
тальк ЗМg0 • 4SіО2 • Н2О жөнс асбест ЗМg0 • 4SІО, • СаО сияқты табиғи
силикаттардың құрамды бөлігі. Теңіз суы — ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.