Тергеуді жоспарлау

ЖОСПАР

Кіріспе

1. Криминалистикалық тергеу болжауы
1.1 Криминалистикалық тергеу болжауының түсінігі мен топталуы
1.2 Криминалистикалық тергеу болжауды құруда логикалық ойлау тәсілдерді қолдану
1.3 Болжауды құру тәртібі, тексеру ережесі

2. Тергеуді жоспарлау
2.1 Тергеуді жоспарлау ұғымы мен қағидалары
2.2 Тергеуді жоспарлаудың жүйелілігі

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Криминалистикалық тергеу болжауы дегеніміз – тергеудің белгілі бір кезеңдерінде туныдаған жағдайларға, жиналған айғақты дәлелдемелерге негізделген қылмыстың түрі, оның болу тетігі және қылмыстың басқа да мән-жайлары жөніндегі тергеушінің ой-пікірі.
Тергеу болжамы әр түрлі негіздер бойынша топталады.
 Көлемі бойынша – жалпы және жеке;
 Қозғалмалы субъектісі бойынша – тергеу, жедел-іздестіру, сараптамалық және соттық;
 Болған жағдайдың дәрежесіне байланысты – қайталанбалы, жай немесе нақты, анық.
Жалпы болжау – ол нақты қандай қылмыстың болғандығы жөніндегі тергеушінің ой-пікірі.
Болжауды қалыптастырудағы логикалық ойлауда анализ бен синтез, индукция мен дедукция, аналогия тәсілдері қолданылады.
Анализ – бұл зат бөліктерінің құрамын, кейбір жақтарының қасиетін, фактыны, құбылыстарды зерттеу.
Синтез – бұл анализ арқылы бөлінген белгілерді біртұтас және байланыстырып зерттеу.
Индукция – бұл жекеден жалпыға, ал дедукция – жалпыдан жекеге өтетін болжамалы жорамал.
Аналогия – деректерді, олардың жеке белгі негіздерімен салыстыруды қорытындылайтын логикалық ойлау әдісі. Осындай теңестіруден мынандай қорытынды шығады: егер белгілер ұқсас болса, онда деректер де ұқсас немесе олар бірдей себептермен ұғындырылады.
Болжауды құруда логикалық ойлау тәсілдерін қолдану:
 Болжам деректемесіне негізделіп шыншыл жорамалдар құрылады;
 Болжам логикалық дұрыс құрылып, өз мазмұнына қайшы келмеуі тиіс;
 Болжауды тексеру, тергеу әрекетімен, жедел іздестіру іс-шараларымен жүзеге асуы қажет.
Тергеуді жоспарлау – бұл уақыт пен күшті аз жұмсау үшін заң талабына сай болғанқылмыстың барлық жағдайын анықтау мен кінәлілерді ұстау бойынша жасалынатын мазмұнның негіздемесінен және жұмыс тәртібімен қорытындалатын ойлау процесі.
Тергеуді жоспарлау қағидасы деп, қылмысты тергеуде жоспарлауға ұсынылатын криминалистикалық талаптардың орындалуын айтады. Оны сақтау қағиданың сапалы болуын қанағаттандырады.
Жоспарлаудың негізгі үш қағидасы болады:
 Нақтылық. Нақтылық қағидасы жоспардағы болжамды тексеру үшін қажетті мәселелердің болуын, өткізілетін барлық тергеу әрекеттерінің іздеуші және басқа іс-шаралардың болуын, олардың орындау мерзімі мен оның орындаушыларын анық белгілеуді білдіреді. Жоспарда анық бір куәгерден жауап алу, сезіктілердің қайсысына тінту өткізу, осы тергеу әрекеттерін кім және қашан жүзеге асатыны көрсетілуі тиіс.
 Жекелік. Жекелік қағидасы жоспарды тек қана бір іс үшін және оның ерекшеліктерін, мүмкіндіктерін есепке алу мен құру міндеттемесін білдіреді. Барлық қылмыстық істер бойынша типтік бағдарлама ретінде бір ғана жоспар құру мүмкін емес.
 Динамикалық (қозғалмалық). Динамикалық қағиданың жоспарлау процесі – бұл бір рет қолданылатын акт еместігін білдіреді; құрастырылған жоспар аяқталынған болып саналмайды, ол әрқашан толықтырылады және өзгертіліп отырады, сондай-ақ оның өзгеруі мен толықтырылуының мүмкіндігі мен қажеттігі алдын ала ұғындырылады.
Жоспарлау келесі ретпен жүзеге асрылады:
 Алғашқы тергеу әрекетін жоспарлау;
 Тергеу ісі барысындағы іс-әрекеттерін жоспарлау;
 Тергеудегі істің соңғы этабын жоспарлау.

Әдебиеттер тізімі
1. Абуов А. Ғ. «Криминалистика негіздері» Алматы: Жеті Жарғы, 2004
2. Тілеубергенов Е. «Криминалистика» Алматы: «Дәнекер», 2002
3. Мәжитов Ш., Мұқашев Б. «Криминалистикалық техника». Алматы, 1959
4. Белкин Р. С. «Криминалистикалық энциклопедия». Москва: Издательство БЕК, 1997