Вексельдік айналысқа банктің қатысуының қазіргі тенденциялары

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: ВЕКСЕЛЬДІК АЙНАЛЫСҚА БАНКТІҢ ҚАТЫСУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ТАРАУ ВЕКСЕЛДЕРДІҢ МӘНІ ЖӘНЕ ОНЫҢ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР НАРЫҒЫНДА АЛАТЫН ОРНЫ . . . 6

1. 1 Бағалы қағаздардың мәні және оның түрлері . . . 6

1. 2 Векселдің маңызы және түрлері . . . 14

1. 3 Аударым және жай векселдерін жасау жүйесі . . . 18

2 ТАРАУ «АЛЬЯНС БАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ ВЕКСЕЛЬДІК АЙНАЛЫСЫН ТАЛДАУ . . . 25

2. 1 «Альянс банк» АҚ тарихы және экономикалы атқаратын қызметі . . . 25

2. 2 Банктің векселдік операциялармен жұмыс жүргізуін талдау . . . 37

2. 3 Банктің векселдік айналысын талдау . . . 43

2. 4 Банктің векселдермен жүргізетін есебі . . . 59

3 ТАРАУ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ВЕКСЕЛЬДІК АЙНАЛЫСҚА БАНКТІҢ ҚАТЫСУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ . . . 64

3. 1 Қазақстан Республикасындағы вексель айналысының даму жағдайы . . . 64

3. 2 Қазақстан Республикасында векселдердің даму келешегі . . . 70

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 80

Пайдаланған әдебиеттер

Қосымшалар

КІРІСПЕ

Вексель - белгілі бір соманы алдын-ала келісілген мерзімде және белгіленген жерде төлейтіндігі туралы борышқордың қарыздық міндеттемесі.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы Қазақстан Республикасының аумағында жай жəне аударым коммерциялық вексельдерiн шығаруды, вексельдер, оның iшiнде Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде шығарылғандары бойынша талап ету құқығын берудi, осындай вексельдер жөнiндегi мiндеттемелер мен оларға байланысты операцияларды орындауды, оларды есеп кеңселерiнiң есепке алуын жəне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қайта есепке алуын қамтиды.

Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы жөнiндегi қатынастар Женева вексель конвенциясынан, осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де заң актiлерiнен, сондай-ақ соларға сəйкес шығарылған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұратын вексель құқығымен реттеледi.

Вексельдiк мiндеттеме вексель берушiнiң тиiстi дəрежеде ресiмделген вексельдi берген сəтiнен бастап пайда болады. Вексель сатып алу-сату, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету (қаржылық қызметтер көрсетудi қоспағанда) шарттары бойынша төлемдi кейiнге қалдыру үшiн берiледi.

Аллонж вексельмен бiрге бiрыңғай құжат болып саналады. Аллонжда аллонждың нақты бiр вексельге тиесiлiгiн даусыз анықтауға мүмкiндiк беретiн жазба болуға тиiс. Аллонж вексельге индоссамент вексельдiң өзiнде басталып, аллонжда аяқталатындай болып тiркеулi мүмкiн.

Вексель сомасын онда жазылған ақша сомасы құрайды. Вексель сомасына онда көрсетiлген проценттер, вексель бойынша операциялармен байланысты өсiм жəне басқа шығындар қосылмайды. Қазақстан Республикасының аумағында берiлген вексель валютасы теңге болып табылады. Қазақстан Республикасының аумағында шетел валютасында вексель айналысы валюталық реттеу туралы заңдарда көзделген жағдайларда мүмкiн болады.

Банктер жəне банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар тиiстi лицензиясы болған кезде, вексельдермен операциялардың мынадай түрлерін жүзеге асыруға: вексельдердi инкассоға қабылдауға; төлем жасаушының вексельдердi төлеуi бойынша қызмет көрсетуге; домицильдендiрiлген вексельдердi төлеуге; делдалдық тəртiппен вексельдердiң акцептiн жасауға құқылы. Вексельдердi есепке алу жөнiндегi операцияларды есеп кеңселерi ғана жүзеге асырады. Банктер ақшалай нысанда орындауды көздейтiн банктiк кепiлдiктер беруге лицензиясы болғанда ғана вексельдердi авальдауға құқылы

Дипломдық жұмыстың маңыздылығы - вексельдер Қазақстан Республикасының аумағында жай қағазға жəне вексель қағазына шығарылуы мүмкiн. Қазақстан Республикасының аумағында шығарылатын немесе оның аумағына əкелiнетiн вексель қағаздарының қорғалу дəрежелерiне қойылатын талаптарды, сондай-ақ вексель қағазына қойылатын техникалық талаптарды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлейдi.

Диплом жұмысының мақсаты банктердің векселдік айналысты есептеу әдістерін ұйымдастырудағы шешілу керек мәселелер. Оларды ұйымдастырып іске асыру күрделілігі тек қана банк қызметі заңдылықтарын жаңадан дайындауға қатысады. Сондықтан векселдің айналыс маңызды болып табылады.

Диплом жұмысымның негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

Векселдің маңызы және түрлерін және аударым, жай векселдерін жасау жəне оның нысаны негіздерін қарастыру;
«Альянс банк» АҚ векселдік операциялармен жұмыс жүргізуін талдау;

Вексельдік айналысқа банктің қатысуының қазіргі тенденцияларын талдау;
Қазақстан Республикасында вексельдік айналыстың дамытудың және шетелдік тәжірибені қолданудың жолдарын табу.
Диплом жұмысынзерттеу объектісі“Альянс банк” АҚ Атырау филиалы және Қазақстан Республикасындағы банктер болып табылады. Диплом жұмысынзерттеу затыҚазақстан Республикасындағы вексельдік айналысқа банктің қатысуының қазіргі ұйымдастыру болып табылады.
Диплом жұмысын зерттеудіңақпараттық базасыретінде “Альянс банк” АҚ Атырау филиалы 2007 жылғы есебі, Қазақстан Республикасының қаржысы 2005-2007 жылдар аралығы, “Банки Казахстана”, “Финансы и кредит” атты журналдар және тағы да басқа негізде алынған мәліметтер қолданды.

Диплом жұмысын зерттеудің әдістемелік негізі келетін болсақ, жалпы бұл диплом жұмысында шетелдік, қазақстандық және Қазақстан Республикасында қабылданған нормативтік-құқықтық актілер қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, қорытынды және қосымшалардан құралады.

Бірінші тарауда векселдердің мәні және оның бағалы қағаздар нарығында алатын орны туралы қаралды.

Екінші тарауда «Альянс банк» акционерлік қоғамының вексельдік айналысын талдау туралы қаралды.

Үшінші тарауда Қазақстан Республикасында вексельдік айналысқа банктің қатысуының қазіргі тенденциялары жөнінде жазалды.

Жалпы дипломдық жұмыстың көлемі 84 бетті құрады, онда кестелер және суреттер келтірілген.

1 ТАРАУ ВЕКСЕЛДЕРДІҢ МӘНІ ЖӘНЕ ОНЫҢ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР НАРЫҒЫНДА АЛАТЫН ОРНЫ

1. 1. Бағалы қағаздардың мәні және оның түрлері

Баѓалы ќаѓаз немесе жалѓан алдамшы капитал дегеніміз ќосымшаќ±нныњ бір бµлігін дивидент немесе процент т‰рінде иемденуге ќ±ќыќ беретін баѓалы ќаѓаз иесініњ мемлекеттік титулы. 1 Баѓалы ќаѓаздар - акциялар, облигациялар, векселдер жєне басќа да т‰рлеріндекµрінетін капитал. Баѓалы ќаѓаздарды жаалѓан капитал деп атау себебі, біріншіден, табыс кµзі - тауар µндірісі. Ал баѓалы ќаѓаздардыњ пайда болуы µндірістік капиталмен тікелей байланысты. ¤нім µндірісінен айнѓалымѓа т‰сіп, табыс єкеледі. Екіншіден, баѓалы ќаѓаздардыњ капитал болып саналуыныњ себебі, оларды сатуѓа болады. Біраќ прроционалдыќ сипатта болады. Баѓалы ќаѓаздардыњ баѓасы капиталѓа с±раныс пен ±сыныс ара- ќатынасына жєне баѓалы ќаѓаздарды сатудан т‰скен табыстыњ мµлшеріне байланысты аныќталды. Капиталѓа с±раныс ±сынысынан жоѓары болса, онда баѓалы ќаѓаздањ баѓасы оѓан тура прапорционал болады. Керісінше, егер капиталдыњ ±сынысы с±раныстан жоѓары болса, онда жалѓан капиталдыњ баѓасы оѓан кері прапорционал кемиді. 2

Біраќ, баѓалы ќаѓаздардыњ баѓасы жиі µзгерістерге ±шырап т±ратын нарыќтыќ ќ±н баѓалы ќаѓаз жєне несие капиталымен байланысты болады, одан оќшауланып шыќќан бµлігі, яѓни олардыњ баѓалы ќаѓаздардаѓы кµрінісі ретінде айналыста ж‰реді.

Баѓалы ќаѓаздар бірнеше т‰рге жіктеледі. Біріншіден, т‰сіретін кірісіне. Екіншіден, эмитенттіњ сипатына. ‡шіншіден, ацналым мезгілі мен айналым жеріне байланысты. Эмитент дегеніміз- баѓалы ќаѓаздарды шыѓарып жєне оѓан одан єрі ќызмет ететін т±лѓа.

Кіріс тµлеу жµнінен баѓалы ќаѓаз ќарызды жєне ‰лесті баѓалы ќаѓаз болып екіге бµлінеді. Ќарызды баѓалы ќаѓаз бойынша кіріс наќты проценттен тµленіп, ал ќарыздыњ к‰рделі негізгі бµлігін келншекте белгіленген уаќытта тµлеу кµзделеді. ‡лесті баѓалы ќаѓаздар немесе оны акциялар деп атайды. Ал, баѓалы ќаѓаздардыњ басќа т‰рлері ќарызды немесе ‰лесті т‰рлерінен туындайды.

Баѓалы ќаѓаз шыѓарушысы (эмитент) жµнінен де жіктейді. Олардыњ эмитенттері - мемлекет, жергілікті єкімшілік, корпорациялар, ќаржы институттары жєне таѓы баскалар болуы м‰мкін. Эмитенттерге байланысты ‰лесті жєне ќарызды баѓалы ќаѓаздар тµмендегідей т‰рлерге бµлінеді:

Ќазыналыќ немесе ‰кімет атынан Ќаржы министрлігі шыѓаоатын баѓалы ќаѓаздар. Б±л ењ бір сенімдібаѓалы ќаѓаздардыњ бірі. Себебі, оныњ тµлемін мемлекет бюджетініњ ќаржысы ќамтамасыз етеді. Б±л баѓалы ќаѓаздардыњ кµп тараѓан т‰рлері ќазыналыќ вексельдер мен ќазыналыќ облигациялар. Мемлекеттік меншіктегі кєсіпорындары да, кµбінесе облигациялар т‰рінде баѓалы ќаѓаздар шыѓарады.
Жергілікті єкімшіліктер мен олардыњ меншігіндегі кєсіпорындар дыњ баѓалы ќаѓаздары. Олардыњ тµлемін ќамтамасыз ететін жергілікті салыќтар мен істіњ наќты жобасына ‰кіметтіњ берген дотациялары.
Ќаржы институттары мен кєсіпорындардыњ, яѓни ашыќ т‰рдегі акционерлік ќоѓамдардыњ акциялары мен облигациялары т‰ріндегі баѓалы ќаѓаздар. Оларды µндіріс, ќ±рылыс, сауда, жол ќатынасындаѓы кєсіпорындармен ќатар комерциялыќ банктер, саќтандыру компаниялары жєне зейнетаќы ќорлары шыѓарады.
Банктердіњ баѓалы ќаѓаздары - олар депозиттік сертификаттар, чектер жєне б±дан басќа да банктердіњ µздерініњ ќарыз міндеттемелері.
Кєсіпкерлердіњ баѓалы ќаѓаздары - олар комерциялыќ вексельдер, фьючерстік шарттар жєне басќа да комерциялыќ ќаѓаздар.

Баѓалы ќаѓаздардыњ ќай жерде сатылады деген с±раќќа байланысты да жітеледі. Сатылу жеріне байланысты аќша нарыѓындаѓы жєне капитал нарыѓындаѓы баѓалы ќаѓаздар болып екіге жіктеледі. Ал, аќша нарыѓыныњ бір бµлігі, онда ќысќамерзімді баѓалы ќаѓаздар сатылып жєне сатып алынады.

Бағалы қағаздар және оның негізгі түрлері

Акциялар - улесті немесе меншікті ќ±жаттандыратын баѓалы ќаѓаз. Ол иемденушісіне компанияныњ капитал м‰лігініњ, кірістіњ бір бµлігіне зањ ж‰зінде меншік ќ±ќын береді. Компания ќанша уаќыт ж±мыс істеп т±рса, акция да сонша уаќыт ќолданылады. Біраќ осы уаќыт ішіндке акцияныњ иесі сан рет µзгеруі м‰мкін. Акционерлердіњ акцияны шыѓаратын компаеияѓа ќайтару ќ±ќы жоќ. Акционер оны екінші нарыќќа сатуѓа болады. 3

Корпорацияны басќаруѓа ќатынасу ќ±ќы бойынша жай жєне артыќшылыќты акциялар болып екіге бµлінеді. Жай акциялар иеленушілердіњ корпорацияныњ тапќан пайдасыныњ мµлшеріне байланысты дивидент алу ќ±ќы, жиналыстарда дауыс беру арќылы корпорацияны басќаруѓа ќатысу ќ±ќы жєне корпорация жабылып ќалѓан жаѓдайда несие берушімен есеп айрысќаннан кейін, м‰ліктіњ бір бµлігін алу ќ±ќы бар. Єрбір акциялар µз иесіне дауыс беру ‰лесін береді. Сонымен бірге жай акциялар дивидент алуѓа кепілдік бермейді. Себебі, дивидент корпорацияныњ шаруашылыќ ќызметіне байланысты. Дивидент корпорацияныњ таза пайдасыныњ бір бµлігі, басќаша айтќанда, дивидент тµлеу пайданыњ салыќ тµлегеннен ќалѓан ќалдыѓын бµлуге негізделген. Дивидент мµлшеріне к‰шті µзгерістердіњ єсер етуі кездейсоќ жайт емес.

Облигация4 деп эмитенттіњ белгілі бір шартты орындауѓа, яѓни алѓан аќша сомасын ќайтаруды жєне белгіленген сыйаќыны тµлеуді міндеттеген жазбаша ќарыз ќ±жатын атайды. Ол корпорацияныњ активіне ќарсы ќойылады.

Облигация мерзімдік ќарыз міндеттеме болѓандыќтан, оныњ кепілі болып эмитенттіњ жалпы кепілдігі саналады. Ол кепілдік эмитент банкротќа ±шырыѓап µз міндеттемесін орындай алмаѓан кезде корпорация м‰лігініњ бір бµлігін иемдену облигация ±стаушысыныњ ќ±ќы. Облигация акция сияќты корпорацияны инвестициялаудыњ ењ мањызды кµзі. Дегенмен б±л екі баѓалы ќаѓаздыњ бір бірінен µзгешіліктері бар.

Облигация µзгешеліктері:

Облигация иемденушісі корпорацияѓа несие беруші болып табылады.
Облигация иемденушісіне сыйаќы тµленеді.
Басќа несие беруші сияќты облигация иесініњ дауыс беру ќ±ќы жоќ.

Облигация бойынша сыйаќы корпорацияныњ шыѓынына жатады.

Облигация рейтингі- олардыњ инвестициялыќ сапасын арнаулы фирмаларды баѓалауы. Облигацияныњ барлыќ шыѓарылѓан сериясы баѓаланбай, тек екінші нарыќта кењ кµлемде с±ранысќа ие болатындары ѓана баѓаланады.

Ќарыздардыњ мерзіміне ќарай:

Ќысќа мерзімді - 1 жылдан 3 жылѓа дейін
Орташа мерзімді- 3 жылдан 7 жылѓа дейін
¦заќ мерзімді - 7 жылдан кµп жылдарѓа дейін

Облигациялар жай жєне айырбасталымды болы та екіге бµлінеді.

Вексел - ќарызды µтеудегі зањды т‰рде бекітілген ќарыз міндеттемесі. Ол да баѓалы ќаѓаз. Вексельді болышкер, яѓни вексель беруші тауарды несиеге алѓан соманы тµлем уаќыты жеткенде келісілген жерде µтеу ‰шін, тауар сатып алушыныњ берген ќарыз міндеттемесі.

Бағалы кағаздардың өте көп басқа түрлері болады. Оларды әртурлі эмитенттер шығарады. Солардын екі-үш түрін карап өтейік. Оларға жазылу құқын опцион, варрант деген сөздер айқындайды.

Опцион - шартқа енгізілген мерзімділік талапты көрсететін бағалы кағаз. Ол бойынша екі жақтың бір-біріне белгілі -бір уақыттың ішінде келісілген ақыға бағалыкағаздардың біраз мөлшерін сатуға немесе сатып алуға құқық беріледі, ал екінші жақ, қажет болғанда шартта белгіленген ақыға бағалы қағаздарды сатуға және сатып алуға міндеттенеді. Әдетте, опцион компаниясының өзінің жоғары лауазымды қызметкерлеріне тұрақты бағамен жай акция сатып алу құқын беретін бағалы қағаз. Опцион - заңды түрде бекітілген стандартты құжат. Онда сатылатын бағалы қағаздар саны көрсетіледі. Оның өлшемі лот деп аталады, яғни 1 лотта 100 дана бір атаулы бағалы қағаз болады. Опционның мазмұнында опциондық шартта бекітілген құқықтың орындалуы, яғни бағалы қағаздарды сату немесе сатып алу күні және бағасы көрсетіледі. Опционның екі түрі кездеседі: сатып алушы опционы және сатушы опционы. Біріншісі - сатып алу шарты, онда опционның өзі сатып алынады. Екіншісі - сату шарты, ол бағалы қағазбен бірге сатылады. Айта кететін жәйт, алгашқыда опциондық шарт тек қор шарындағы акцияға қатысты болса, қазіргі кезде ондай шарт кез-келген тауарларға жасалады.

Варрант - ерекше бағалы кағаз. Ол корпорацияның бағалы қағаздарына сатушының сатып алушыға меншік құқын беретін міндеттемесі. Варрант иемденушісі қолындағы варрантты (бағалы қағазды) белгілі - бір уақыт аралығында тұрақты бағамен онда белгіленген жай акциялар санына айырбастауға құқы бар.

Варрант - ұзақ мерзімді бағалы қағаз. Әдетте, оны корпорация облигациялармен және артықшылықты облигациялармен қоса шығарады.

Бағалы қағаздардың келесі тобына қаржы нарығы айналымындағы мемлекеттік институттар және банктердің карыз міндеттемелері жатады. Олар: Қазыналық вексельдер - каржы министрлігі шығаратын қысқа мерзімді облигациялар. Олар мемлекеттің ішкі қарызын өтеу

максатында шығарылады.

Депозиттік сертификат5 - ол эмитенттің мерзім салымын алғандығын куәландыратын банктік баға қағаз. Оның иесі ұсынушы адам. Депозиттік сертификат екінші нарыққа белсенді тусетін және қолдан-қолға өтетін бағалы қағаз.

Чек - заңды түрде бекітілген ақшалы құжат. Ол каржы Институтындағы (чек беруші) ағымдағы есепші иесінің чек иесіне көрсетілген соманы төлеуін талап еткен жарлығы.

Бағалы қағаздар- ең алдымен мүлікті иемденуге құқық беретін ақшалы құжат немесе қарыз берушіге қарыз алушының берген қарыз міндеттемесі. Бағалы қағаздар толтырылуы немесе жазылуы жөнінен екі түрлі болуы мүмкін: не заң жүзінде бекітілген жеке құжат түрі, не есепшотқа енгізілген жазу түрі. Егер басқа адамға иемденуге берілсе бағалы қағаздардың екінші түрі бойынша ерекшке куәлік толтырылып беріледі. Оны иемдену құқын беретін құжатты сертификат деп атайды.

Ал айналымға түсетін бағалы қағаздардынарықтық бағалы қағаздар деп атайды. Бағалы қағаздар айналысы деп оларды сатып алу - сатуды және заң жүзінде олардың иемденушісін өзгерту әрекеттерін айтады. Бағала қағаздарды шығарып, оны айналымға түсірушіні эмитент деп атайды. Эмитенттер кімдер? Олар №1 суретте көрсетілеген.

Сурет1 Бағалы қағаздарды шығарушылар

Эмитент және сонымен қатар эмитенттің келісімімен бағалы қағаздарды алғашқы иемденуші инвестициялық институттар әрбір бағалы қағаздарды сатып алушыларға тәртібін түсіндіретін эмиссия проспектісін алдын-ала шығаруы тиіс. Оны ақпарат құралдарына жариялауы тиіс. 6

1. 2 Векселдің маңызы және түрлері

Вексель - орта ғасырларға дейін жетіп, біздің заманымызда да көп қолданылатын, белгілі қаржы құралдарының бірі. "Вексель" ағылшын тілінен аударғанда "міндеттеме шоты" дегенді білдіреді. Вексель дегеніміз - белгілі бір соманы алдын - ала келісілген мерзімде және белгіленген жерде төлейтіндігі туралы борышқордың қарыздарының міндеттемесі.

Вексель бағалы қағаз және несие құралы болып табылады. Бұл - оның негізгі экономикалық функциясы. Вексельде оның берілуімен байланысты болған нақты жағдайларға нұсқаулар берілмейді. Вексель ұстаушының құқығы тек қана вексель иелілігіне негізделеді және қандайда дәлелдемелермен куәландыруға жатпайды.

Вексельдің негізгі құралы ретіндегі ерекшелігі оның айналысы болып табылады. Вексель бір- бірімен мүліктік қатынастарда болған бірнеше адамдардың арқасында қолма- қол ақшаның орнына алмастырылуы мүмкін. Вексельдің бірнеше түрлері бар: коммерциялық аударма вексель (тратта), жай вексель (соло) және банктік вексель (жай немесе аударма бола алады) . Негізгі функциялармен қатар қарыздық міндеткерлік, бағалы қағаз және несие құралымен қатар осы түрлердің әрқайсысының бірқатар қосымша міндеткерліктері бар.

Вексельдің пайда болуы мен дамуы оның орта ғасырларда ақша айналысының ерекшелігімен байланысты. Вексель тарихындағы бірінші кезеңді оны итальяндық менялдармен қолданғандықтан, оны итальяндық деп атаған. Вексель өз атын "wekchseln" неміс сөзінен алған, ол айырбас, яғни сол кездегі негізгі міндеті - тиын айырбастау болатын. Ақша айырбасының ерекше маңызы қалалардың өсуі мен сауданың, қолөнердің дамуы кезеңінде пайда болды, ол ақша шаруашылықтың интенсивті дамуына әкеліп соқтырды. Соның нәтижесінде ұсақ феодалдар және тәуелсіз қаралар өз ақшаларын шығарды. Өздерінің салмағына, металлдың түрлеріне және т. б. қарай әр түрлі тиындар көбейіп кетуіне байланысты айырбастар ақша айырбасын жасады. Бастапқыда олардың опеациялары жай айырбастың шегінен шыққан жоқ : бір түрлі, бір қаланың немесе бір мемлекеттің тиындары басқа бір түрлі, саудалық операциялар жүргізуге қажетті тиындарға айырбасталынды.

Саудалық айналымның дамуымен мемлекеттер арасында вексельдік операциялар пайда болды. Көп ақшаны тасу қауіпсіз болғандықтан, айырбасшылар белгілі бір жерде, сәйкес қаражатты, сәйкесінше тиынында алуға болатыны жөнінде хаттар бере бастады. Нәтижесінде жаңа келісім пайда болды : қолма- қол ақшалар жоқтарға айырбасталынды. Жоқ ақшалар тауар ретінде жүрді, ал қолма- қол ақшалар - баға рөлінде. Келісімге үш тұлға қатысады : жергілікті ақшамен төлем жүргізетін ремитент, ақшаны алып оны ремитентке белгіленген жерде төлеу міндеттелетін трассант және трассанттың тапсыруы бойынша ремитентке белгіленген бір жерде төлем жасауға міндетті -трассат. Бұндай келісім құжат ретінде жазбаша түрде толтырылуы қажет, себебі : ол бір жағынан белгілі бір жерде төлем жасалатын, ремитент тұлға ретінде куәландыратын құжат, екінші жағынан трассаттан сәйкес қаражатты алу құқығына дәлелдеме ретінде.

Сол кезеңде вексельдің дамуы екі бағытта болды: біріншіден, Папалық ондықтың Римге көшуі, екіншіден, итальяндық банкирлердің Франция жәрмеңкелеріне қатысуы. Вексельдердің дамуына бұл жәрмеңкелердің

әсер етуі төмендегіде келтірілген :

1) Вексельдік практикада ерекше және дербес маңызды вексельдің мерзімі алады және несие элементі кіргізілетін болғандықтан, оның сипаты да күрделене түседі.

2) Жәрмеңкедегі барлық операцияларды мерзімінде бітіру қажеттілігі

оның қайтарып алуын қатаңдатады және тездетеді.

Осылайша, вексель өзінің бастапқы даму кезеңінде бағалы заттардың бір жерден басқа бір жерге аудару немесе апару міндетін атқарды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.