Хаббас Тоғжановтың саяси өмірі мен қызметі

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім.
1.Хаббас Тоғжановтың саяси өмірі мен қызметі.
2. Хаббас Тоғжановтың шығармашылығы.
3. Хаббас Тоғжановтың ұрпаққа қалдырған мұрасы.
III.Қорытынды.
IV.Пайдаланылған әдебиеттер.

1940 жылы қазақстандық тарап 1936-1937 жылдары жұмыс істеген паритеттік комиссияның жумыс нәтижелерінде Қазақстанның мүддесі ескерілмеген деп есептеп, жоққа шыгарды. Бұл процесс аталған комиссияның құрамындағы қазақстандықтарга қатысты саяси қуғын-сүргінге ұласады.
Бұдан әрі Ұлы Отан соғысы біршама уақытқа дейін республикааралық шекара проблемасын күн тәртібінен алып тастайды. Бірақ соғыс аяқталған соң ол қайтадан пайда болады ж.әне одақтық деңгейде заңнамалық турғыдан шешуді талап етеді және мұндай заңнамалық шешімдер қабылданады.Шын мәнінде, 1991 жылы сол күйіндегі яғни, КСРО-ның ыдырау сәтіне дейінгі Қазақ-Өзбек әкімшілік-аумақтық шекарасының қалыптасуы Қазақ КСР-і мен Өзбек КСР-і Жоғарғы Кеңестерінің шешімдерінде айқындалды, олар өз кезегінде 1956, 1963 және 1971 жылгы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлықтарымен бекітілген болатын.
Ғаббас 1900 жылы қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, Уәлиханов ауданындағы Жарқын ауылында Сәдуақас бидің отбасында дүниеге келген, (Сәдуақас би мен оның ағасы Нүрке 1928 жылы ірі бай-феодалдарды тәркілеу тізіміне алғаш ілігіп, Ғаббасқа біраз салқынын тигізгені де бар. Бай, би отбасынан шығу совет заманында қауіпті болатын). Дәулетті әке Ғаббасты әуелі өз ауылындағы молдаға беріп, одан кейін Омбыдағы жоғарғы бастауыш училищеде оқытады. 1916 жылы Чумикиннің жекеменшік гимназиясына ауысып, 6 класын тәмамдайды.
Осы кезден бастап Ғаббас қоғамдық-әлеуметтік істерге араласып, «Бірлік» және «Жас азамат» қауымдарының жұмысына атсалысады. Бұрынғы Қазақстан Коммунистік партиясы Орталық Комитеті жанындағы Партия тарихы институтының, қазіргі республика Президентінің архивінде Ғаббастың өз қолымен жазған толық өмірбаяны бар. Онда «Мен 1918 жылға дейін Омбы қаласында қазақ жастарының ұлт-азаттық қозғалысына қатыстым. 2-3 жылдай жиналыстарға қатысып, ұсақ тапсырмаларды орындап жүрдім» дейді. С.Сейфуллиннің «Тар жол, тайғақ кешуінде» «жалпы қазақ жастарының съезінде» Ғаббастың Қ.Кемеңгеров, С.Сәдуақасовтармен бірге болғаны баяндалған . Бір ескерте кетер жәйт, Смағұл да 1900 жылы Сәдуакас байдың отбасында Жарқын ауылында туған түйдей құрдасы. 1919 жылы Омбыда совет өкіметі қайта орнағанда Ғаббас комсомол қатарына өтіп, РКСМ-ның Сібір бюросы жанындағы қазақ-татар секциясының хатшысы және қазақ жастарына арналған «Еңбекшіл жастар» газетінің редакторы қызметін атқарады.1920 жылы большевиктер партиясының мүшелігіне қабылданады.
1920-22 жылдар Петропавл қаласында Ақмоланың губерниялық төтенше комиссиясының (губчека) әуелі хатшысы, жалпы бөлім бастығы, коллегия мүшесі болды. Ақ бандылар көтерілісін басқан кезде 1921 жылы аз уақыт трибуналдың көшпелі сессиясының мүшесі де болған.1922 жылдың күзінде Ташкент қаласына келіп, Орта Азия университетінің қоғамдық білімдер факультетінің бірінші курсына оқуға түседі де, «Жас алаш» (бұрынғы «Лениншіл жас», қазіргі «Жас Алаш») газетінің жауапты редакторының орынбасары қызметін қоса атқарады. 1923 жылдың басында Мәскеу қаласындағы плеханов атындағы халық шаруашылығы институтының экономика, факультетіне ауысып, оның екі курсын тәмамдаңды. 1923-24 жьілдары институтта оқи жүріп, Ұлттар ісі халық комиссариаты жанындағы Орталық Күншығыс баспасының қазақ секциясының хатшысы болады.

1.Өз кезеңінің перзенті.-Жұлдыз,2004,N4.
2.Ғаббастың таңдамалы еңбектері.-Жалын,1994,N6