КСРО - дағы экономикалық саяси дағдарыс (ХХ ғасырдың 90 жылдары)

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

1 Қазақстан - тәуелсіз егеменді мемелекет

Жоспар

КСРО - дағы экономикалық саяси дағдарыс (ХХ ғасырдың 90 жылдары)
Қазақстан Республикасының мемемлекеттік тәуелсіздігі туралы заң.
ҚР - ның Ішкі саясатының негізгі бағыттары, мақсаттары.

1990 жылы КСРО-ның орасан зор кеңістігінде экономикалық дағдарыс бодды. КПСС басшылары басқаруға қабілет-сіздігін көрсетті. Орталықтың іс-қимылы белең алып келе жатқан әрі алдарында кедейлік пен ең қажет тауарлардың,

Қазақ ССР-нің "Қазақ ССР Президенті қызметін тағайыңцаужәне Қазақ ССР Констшуциясына (Негізгі Заңына) өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заңына сөйкес Қазақстанда президенттік институтының іргесі қаланды.

Қазақстан Конституциясы Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Басшысы алты жыл мерзімге сайланып Қазақ ССР-інің Президенті болып табылады деп жария етті. Мемлекет басшысы республика аумағында азаматгардың қүқықтары мен бостандықтарын, Қазақ ССР-інің Конститу-циясы мен заңдарын сақтаудың кепілі болып табылды, республиканың егемендігін, қауіпсіздігін, аумақтық түтасты-ғын қорғау жөнінде қажетті шаралар қабылдады, Қазақстан атынан ел ішінде және халықаралык қатынастарда, сондай-ақ КСРО Федерация Кеңесінде өкілдік етті.

Конституцияға сәйкес Қазақ ССР Президенті Резиденция-сының орналасатьш жері мемлекет астанасы - Алматы қаласы болып айқындалды.

Президент сайлауы Қазақ ССР-інің "Қазақ КСР Президентін сайлау туралы" Заңының негізінде жүзеге асырылды.

Мемлекет басшысы жоғары қызметке сайланысымен реформаланып отырған КСР Одағының шеңберінде Қазақстанның саяси және экономикалық дербестігін нығайтуға бағытталған белсенді қадамдарды қолға алды және сонымен бірге халықтар арасында қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық және тарихи байланыстардың ыдырауына жол бермеу үшін ерік-жігер мен табандылық танытты.

Егемендік жарияланғаннан кейін Мемлекет басшысы бірінші кезекке елдің мемлекетгік басқару оргаңдарын нығайту жөніндегі шараларды қолға алды.

1990 жылғы 20 қарашада Қазақстан Президенті "Қазақ ССР-індегі мемлекеттік билік пен басқару құрылымын жетілдіру және Конституцияға (Негізгі Заңға) өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заңға қол қойды, оған сәйкес Қазақ ССР-інің Президенті жоғары атқару және өкім жасау билігінің басшысы болып табылады деп белгіленді; ел вице-президенті қызметі тағайындалды. Министрлер Кеңесі таратылып, Қазақстанның Министрлер Кабинеті құрылды. Жаңа заңмен премьерминистр және мемлекеттік кеңесшілер тағайындалды. Мемлекет басшысы мен елдің Министрлер Кеңесі аппараттарын Қазақ ССР Президенті мен Министрлер Кабинетінің біртүтас аппараттарына біріктіру орын алды. Ел Президенті жанынан консультативтік кеңесші орган - Республика Кеңесі құрылды.

Жаңа Одақтық шартты қабылдауға байланысты, оған қол қоюдан бірқатар республика басшылары бас тартқан 1991 жылғы 21 қазан оқиғаларынан кейін күйреген КСР Одағының ыдырауын растайтын айқын керініс қалыптасты.

Үдей түскен "егемендік шеруі" жене жаңа одақтық шарттың мазмүны жөнінде республикалар арасында бірыңғай көзқарастың болмауы жағдайында 1990 жылғы 25 қазанда Мемлекет басшысының бастамашылығымен елдің жоғары заң шығару органы Қазақ ССР-інің мемлекеттік егемендігі туралы декларацияны қабылдады, онда былай делінген:

1. Қазақ Советтік Социалистік Республикасы - егеменді мемлекет, ол басқа республикалармен Егеменді Республикалар Одағына ерікті түрде бірігеді және олармен өзара қарым-қатынастарын шарттық негізде құрады.

Қазақ ССР-і Одақтан еркін шығу правосын өзінде сақтап қалды.

2. Қазақ ССР-і үлттық мемлекеттігін сақтау, қорғау және нығайту жөнінде шаралар қолданады сонымен 25 қазан Республика күні болып жарияланды.

Ресейде қалыптасқан саяси күрмеулер Қазақстандағы ахуалға да мейілінше тікелей ықпал етті. Нақ осы кезде КСРО-да қалыптасқан шекараларды қайта қарау мәселесі республикаларда өткір алға тартылды. Осындай жағдайда Қазақстан Президентінің батыл қадамдары мен принципі көзқарасының арқасында өз елінде, Ресейде ұлттық негізде туындаған шиеленістің бетін қайтарудың ұлтаралық және аумақтық жанжалды тоқтатудың сәті түсті.

1990 жылы 24 қарашада Қазақ Советтік Социалистік Республикасы мен Россия Советтік федерациялық Социалистік Республикасы арасында болашақ екі республиканың қарым-қатынасы туралы шарт жасалды.

Шартта: Қазақ Советік Социалистік Республикасы мен Россия Советтік Федерациялық Социалистік Республикасы, бұдан әрі олар Шарт жасаушы мәртебелі жақтар деп аталатын болды,

- Қазақ Советтік Социалистік Республикасының мемлекеттік егенмендігі туралы Декларация мен Россия Советтік Федерациялық Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы Декларацияны негізге ала отырып;

- Қазақстан мен Россия Федерациялық халықтары достығының сан ғасырлар бойына қалыптасқан дәстүрлерін, тығыз экономикалық және мәдени байланыстарын дамытуға ұмтыла отырып;

- Қазақ ССР-і мен РСФСР-де демократиялық праволық мемлекеттер орнату мақсатын көздей отырып;

- өздерінің мемлекетаралық қатынастарын егеменді тендік принциптері, ішкі істерге араласпау, территориялық тұтастықты құрметтеу, күш немесе қысым жасаудың экономикалық әдістерін қолданудан бас тарту, даулы проблемаларды халықаралық правоның жалпы жұрт таныған нормаларына сәйкес келісу құраддарымен реттеу негізіңде дамытуды көздей отырып;

- өздерінің арасындағы достық, тату көршілік және өзара тиімді ынтымақтастық қатынастарын одан әрі дамыту мен нығайту екі мемлекет халықтарының түбегейлі ұлттық мүдделеріне сай келеді және бейбітшілік пен қауіпсіздік ісіне қызмет етеді деп санай отырып;

- егеменді мемлекеттер одағы негізінде ССРО-ның мемлекеттік құрылымын жаңарту ниетін басшылыққа ала отырып;

- Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының, Хельсинки Қорытынды актісінің және Европадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі кеңестің басқа да құжаттарының мақсаттары мен принциптеріне өзінің адалдығын қуаттай келіп:

- адам праволары туралы жалпы жұрт таныған халықаралық нормаларды сақтауға міңдеттене отырып, мына төмендегілер жөнінде уағдаласты:

1-бап

Шарт жасушы мәртебелі жақтар бірін-бірі егеменді мемлекеттер деп танып, екінші жақтың мемлекеттік егемендігіне нұқсан келтіруі мүмкін әрекеттерден тартынуға міндеттенеді.

2-бап

Шарт жасаушы мәртебелі жақтар өз азаматгарьша, олардың ұлтына немесе басқа да айырмашылықтарына қарамастан, тең праволар мен бостандықтар кепілдігін береді.

Шарт жасаушы мәртебелі жақтар Қазақ және Ресей Советтік Федерациялық Социалистік Республикасының территорияларында тұратын ССРО азаматтарына екі жақ азаматтық туралы заңдар қабылдағаннан кейін олар өз территориясында тұратын жақтың азаматтығын сақтау правосына кепілдік береді.

көрсетті және осы орайда Қазақстан басшысы республика Компартиясын СОКП құрылымынан шығара отырып, дәл саяси қадамдар жасады, ал кейін коммунистік идеология догматтарынан мүлде бас тартты.

Сонымен қорыта келгенде 1990 жылғы 24 сәуірде - Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевты Республика Президенті сайлауымен байланысты мемлекет тарихында өшпес маңызға ие акт жүзеге асты.

Қазақстан қоғамының барлық күштерін республиканың басына түскен экономикалық және әлеуметтік дағдарысты еңсеру үшін топтастыру мақсатында, елдің күллі халқының сенімін алу, бастаған реформаларды жедел әрі табанды жалғастыру үшін Мемлекет басшысы Қазақстан Президентін сайлауды жалпыхалықтық етіп өткізу жөнінде адал әрі батыл саяси шешім қабылдады.

1991 жылғы 16 қазанда Мемлекет басшысы Қазақ ССР-і Президентін сайлау туралы Заңға қол қойды. Нақ осы кезде Қазақстан Магниткасының металлургтері Н. Ә. Назарбаевты елдегі тұңғыш жалпыхалықтық сайлауда президенттікке кандидат етіп ұсынды.

Қазақстан Республикасының конституциясы және елдегі құқықтық реформалар.

Жоспар

Қазақстан Республикасының Конституциясының қабылдануы
ҚР - ғы құқықтық реформалар

1991 жылғы 1 желтоқсанда шиеленісті сайлау алдындағы күрес нәтижелері қорытындыланғаннан кейін Н. Ә. Назарбаев дауыс беруге қатысқан қазақстандықтардың 98 пайызынан астамының қолдауын алып, бүкіл халық сайлаған тұңғыш Президент болды.

Мемлекет басшысының алғашқы аса маңызды қимылының бірі оның бастамашылығымен өзірленген "Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының атауын өзгерту туралы", Қазақстан Республикасын әлемге жария еткен Заңға 1991 жылғы 10 желтоқсанда қол қойылуы болып табылды.

1991 жылғы 16 желтоқсанда "Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңына Президенттің қол қоюының және жаңа тәуелсіз мемлекеттің шынайы егемендігін жариялаудың Қазақстан халықтары үшін өмірнің маңызы болды. Ол занда:

Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі Қазақстан хылқының еркін білдіре отырып, Адам құқыларының жалпыға бірдей декларациясында, халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған өзге де нормаларында баянды етілген жеке адамның құқүлары мен бостандықтарының үстемдігін мойындай отырып, қазақ ұлтының өзін-өзі билеу құқын растай отырып, азаматтық қоғам және құқылық мемлекет құруға бел байлағандығын басшылыққа ала отырып, бейбітшілік сүйгіш сыртқы саясат жүргізе отырып, ядролық қаруды таратпау принципі мен қарусыздану процесіне ададдығын мәлімдей отырып, Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігін салтанатты түрде жариялайды.

1-бап. Қазақстан Республикасы - тәуелсіз, демократиялық және құқылық мемлекет. Ол өз территориясында өкімет билігін толық иеленеді, өзінің ішкі және сыртқы саясатын дербес белгілеп жүргізеді.

2-бап. Қазақстан Республикасының барлық мемлекеттермен өзара қатынасын халықаралық қүқық принциптері бойынша құрады.

3-бап. Өзінің мемлекеттік тәуелсіздігін басқа мемлекеттер тануы үшін Қазақстан Республикасы ашық.

4-бап. Қазақстан Республикасының бүкіл территориясында Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдары, сондай-ақ ол таныған халықаралық құқық нормалары қолданылады.

5-бап. Қазақстан Республикасының территориясы қазіргі шекараларында біртұтас, бөлінбейтін және қол сұғуға болмайтын территория болып табылады.

2. Өтпелі кезеңдегі Қазақстанның Конституциясы және елдегі құқықтық реформалар. Елде қүқықтың реформаны жүзеге асыру мен жаңа зандар базасын жасаудың басты нүктесі 1993 жылғы 28 қаңтарда өтпелі кезең кезіндегі Қазақстан Конституциясын қабылдау болды.

Уақыт және Ресейдегі биліктің екі тармағының дағдарысы өкілді билік органдарын кеңестік принциптер бойынша құрудың күні өткендігін өрі бойында бұған жатқан егіс қаупі барын айқын керсетті.

Осы кезеңде республика басшылығы қолға алған батыл саяси қадамдар "Ресей синдромын" болдырмауға мүмкіндік берді. Қазақстанның өкілді және атқарушы органдарын реформалау, орталық мемлекеттік жене жергілікті органдар өкілеттіктерін бөлу, Халық депутаттары кеңесі тәрізді коммунистік өткеннің көнерген көбесін сөгу - осының куөсі. 1993 жылғы 10 желтоқсанда "Қазақстан Республикасының Президенті мен жергілікті әкімдерге уақытша қосымша өкілеттіктер беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Алайда бұл да, дүниенің тез өзгеріп жатқан жағдайларына жеткіліксіз болып шықты.

Қазақстан Республикасының Конституциясы - тәуелсіз Қазақ мемлекетінің негізін қалап отырған түңғыш Ата Заңы.

Бұл жағдайдың ұлттар арасына ірікті салушыларға ұнамайтыны сөзсіз. Ондай адамдар қазақ тілімен қатар, мемлекетімізде орыс тілін де ресми тіл ретінде баянды еткенді қалаған, талап еткен. Ал осы көзқарас жеңе қалғанда қазақ тілі қайтып күш ала алмай, дағдарысқа белшесінен батып, біржолата күйреу жолына түсер еді. Сөз жоқ, мемлекеттік тіл болып жариялану тілді өздігінен қаз қалпына келтіре алмайды. Тілімізді жоғары деңгейге көтеру үшін, шын мәнінде өмірдің барлық салаларында қодданылатын тілге айнаддыру үшін мемлекеттік бағдарлама жасап оны жүзеге асыруға ұлт жанды әрбір азамат өз үлесін қосу қажет.

Үшіншіден, мемлекет органдарының ресми тілі - қазақ тілі. Әрине, мемлекеттік іс жүргізуді бірден қазақ тіліне көшіру асыра сілтеушілік болар еді. Кейбір жерде осындай асыра сілтеушілік орын алып орыс тілінде сөйлейтін азаматгардың наразьшығын туғызуға себеп болып отырғаны да рас. "Басқа пәле тілден" дегендей, тіл мәселені төңірегенідегі кейбір проблемалар ұлттар арасыңда қайшылықтар тууының негізгі бір себебіне айналуда. Осы жағдайды, осыған дейін Қазақстанда орыс тілінің үстем болып келгенін ескере отырып, Конституция орыс тілін ұлтаралық қарым-қатынас тілі деп белгіледі. Ата Заң қабылданбас бұрын да, қабылданғаннан кейін де айтылып жүрген пікірлерге қарағанда, кейбір қазақ азаматтарына бұл ереже ұнамайтын сияқты. Олардың пайымдауынша, осы жағдай қазак тілінің мемлекеттігін жоққа шығарады мыс. Әрине, мұндай қауіп бар. Конституцияның жобасын жасағанда, оны талқылағанда тіл мәселесінің төңірегінде қисапсыз көп айтыстар болды. Жоғарғы Кеңестін, сессиясында Конституцияның жобасы бойынша 110 депутат сөйлесе, солардың 108-і тек тіл мәселесін қозғады. Мәселе тығырыққа тірелгендей болды. Ақырында депутаттар бір мәселеге келді. Ол келісім өтпелі кезең ережелерінің 4-бабында айтылады. Онда өтпелі кезеңде мемлекеттік тілді еркін және тегін оқып-үйрену үшін жағдай жасалып, осы кезенде Қазақстан Республикасында іс қазақ және орыс тілінде жүргізіледі делінген. Есте болатын бір жәйт - ана тілінің мемлекеттік тіл болып танылуы қазақтың ербір азаматына үлкен жауапкершілік артады. Мемлекет қызметінде қазақ тілін кең қолдану үшін өзіміз жетік білуіміз керек.

Төртіншіден, Қазақ мемлекетінің жері тұтас, ол бөлінбейді және оған қол сүғуға болмайды деп жазылған конституциялық құрылыс негіздерінде Қазақстан үшін бұл ете маңызды қағида, өйткені қазақтың кең байтақ атамекеніне көз алартушылар баршылық. М. Горбачевтің ұялмай-қызармай, Қазақ Республикасының бес облысы Ресейдің жері деп, екі халықтың арасына от тастамақ болғаны белгілі. Осындай ұшқары пікірді демеушілер біздің елімізде де бар. Олар ауық-ауық өз дауыстарын котеріп қояды. Конституциямыз мемлекетіміздің жерінің тұтастығын баянды етіп, осындай әрекеттерге қарсы бұзылмас қорған қойған сияқты . . . Конституцияда жеріміздің тұтастығын қамтамасыз ететін тағы бір қағида бар. 129-бапқа сәйкес, конституциялық құрылыс негіздеріне қатысты түзетулер Жоғарғы Кеңес депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үші жақтап дауыс бергенде ғана енеді. Демек, мемлекетіміздің жерін, шекарасын өзгерту мәселесі кеңес заманындағыдай бір басшының айта салуымен шешілмейді. Оны өзгерту үшін Жоғарғы Кеңес депутатгарының кем дегенде 75 проценті дауыс беруі қажет. Бұл - жердің тағдырын шешу мәселесін өкілдер арқылы халықтың өз қолына берудеген сөз.

Бесіншіден, Конституция тәуелсіздік жағдайда ұлтымыздың сана-сезімін қалыптасуының ерекшеліктерін ескеріп ұлттық мемлекеттің өркендеуіне қажет саяси-құқықтық алғышарттар жасап отыр. Қазақ елін отарлап, халқымызды қанап жаншып, өз жерінде азапқа салған патша үкіметі қазақ-орыс әскеріне сүйеніп, оларға ең құнарлы жерлерді тартып алып беріп еді. Қазақ - орыстардың жазалау жорықтары, ата-бабаларымызға істеген зорлықпен халкымыздың жадында көп уақытқа дейін сақталар. Міне, солардың "тарихи қызметтерін" аңсаушылар, олардың әдеттерін жаңғыртуға тырысушылар бүгін де жоқ емес. Конституция осыны ескере отырып, ондай пыйғылдағы ұйымдарға және өрекеттерге тыйым салды Конституцияның 55-бабы тектік-дәулеттік астамшылықтары жариялайтын, немесе іс жүзіне асыратын, конституциялық құрылысты күш қолданып кұлатуға шақыратын, республиканың аумақтық тұтастығына қол сұғатын қоғамдық бірлестіктердің құрылуына және олардың қызметіне тыйым салады. Қазақстан Республикасы аумағында мемлекетіміздің заңдарында көзделмеген әскерилендірілген құрамалар, сондай-ақ жасырын қоғамдар мен бірлестіктер құруға болмайды.

Алтыншыдан, Конституцияның тағы бір ерекшелігі қазақ ұлтының шаруашылыққа, табиғи байлыққа, ортаға ежелден қалыптасқан көзқарасын ескеруі болып табылады. Қазақтарда бұрыннан жерге табиғи байлыкқа жекеменшік болғаны белгілі. Кеңестік дөуірде жердің, табиғатгың қасиетін бағаламау кең өріс алды. Нарықтық шаруашылққа кошу алғышарттарының бірі - жерді жекеменшікке айналдыру. Бірақ өзін мекендеген халықпен бірге зардап шеккен, астан-кестеңі шыққан жер-ананы қазіргі өтпелі кезеңде жекеменшікке беру проблеманы шеше алмайды. Қисапсыз шығынды қажет ететін жерді қалпына келтіру, игеру шаралары тек мемлекеттің қамқорлығымен жүзеге асырылуы мүмкін. Сондықтан жер, оның қойнауы, су, жабайы өсімдіктер мен жануарлар дүниесі, басқа да табиғи байлық тек мемлекеттің меншігінде болады. Рас, осы байлықтар бұрын да мемлекеттің меншігінде болды ғой, содан көрген пайдамыз кәні? деген сұрақ тууы да мүмкін. Үміттің ақталатынына бірақ кепілдік бар, ол мемлекетіміз ұлттық болғандықтан, онда қызмет атқаратын лауазымды қандастарымыз өздерінің халық алдыңцағы, тарих алдындағы жауапкершілігін сезінуі. Әрине, ондай сезім өздігінен пайда болмайды, оны мемлекет кадрларын даярлауда басты мақсат етіп қою қажет. Мемлекет қызметі туралы заң дайындап, қызметке шыққан тегіне, туған жеріне қарап емес, біліміне, білігіне, қабілетіне, жауапкершілікті сезінуіне қарап кадр іріктеуді әдетке айналдырған жөн.

Жетінші ұлттық мемлекет қасиетінің тағы бір көрінісі халқымыздың басына түскен нәубет салдарынан елінен, жерінен кеткен қандастарымызға қамқорлық жасаудың заңдастырылуы болып табылады. Бұрынғы кездерді айтпағанда, жиырмасыншы ғысырдың өзінде қазақтар бірнеше рет "ақтабан шұбырындыға" ұшырады. Миллиондаған қандастарымыз осы уақытқа дейін ботадай боздап шет елдерде емір сүріп жатыр. Аты Заңның 4-бабында айтылғандай, Қазақстаннан лажсыз кеткен барлық азаматтарымыздың, сондай-ақ басқа мемлекеттерде тұратын казақтардың егер өздері тұрған мемлекеттердің заңдарына қайшы келмесе, басқа мемлекеттің азаматтығымен қатар Қазақстанның азаматы болу құқығы танылды. Қазір мыңдаған отандастарымыз басқа елдерден атамекеніне оралып жатыр. Оларға қажетті жағдайлар жасау, қамқорлыққа бөлеу біздің елемізді танытады, мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың азаматтық борышы болып табылады.

Осы айтжағандардан туындайтын қорытынды 1993 жылғы Конституция Қазақстан Республикасының ұлттық мемлекет ретіндегі құқықтық негізін салып, қазақ халқына қазір де, болашақта да қамқорлық жасайтынын дүниежүзіне паш етті. Сонымен бірге, ұлтына қарамай барлық азаматтардың құқықтық теңдігін қамтамасыз ету кепілдігі жасалды. Конституцияның 6-бабында "Тарихи тағдыр ортақтастығы қазақ ұлтымен бірікгірген республиканың барлық ұлттарының

азаматтары Қазақстанның біртұтас халқын құрайды"деп жазылған. Бұл құр ереже болып қалмай, "кеңес халқының" аяғын құшып жүрмеуі үшін түрлі ұлт өкілдерінің мызғымас бірлігін құрайтын белгілі шарттар болуы керек. Ол Ата Заңда толығымен ескерілген. Мысалы қазақ тілінен басқа да тілдердің қолданылуы аясын сақтауға кепілдік беріледі, олардың еркін дамуына қамқорлық жасалады. Конституцияда Қазақстан халқы демократиялық қоғам мен құқықты мемлекет құруға бекем бел байлап, азаматтық татулық пен ұлтаралық келісімді, өзіміз үшін және өз ұрпақтарымыз үшін лайықты өмірді қалайды делінген. Алдағы мақсат - барлық ұлт өкілдерінің мүддесін қорғайтын үлттық мемлекетімізді құқықтық мемлекетке айнаддыру, емірдің барлық саласында заңның үстемдік құруына қол жеткізу. Осы тұрғыдан алғаңда Жоғарғы Кеңестің жаңа заңдарды қабылдауға асқан жауапкершілікпен, мүқияттылықпен қарауын қалар едік. Бірақ сол жылдары қабылданған сапасыз заң жалпы заң атаулының беделін түсіреді, адамдардың құқықтық санасына нұқсан келтіреді.

Сол бір жылдар парламент жүмысы туралы Президент өзінің "Ғасырлар тоғысында" атты кітабында: "Бөлу, үлестіру қызметін өзіне алып, реформа барысын жауапкершілігімен атқарушы билікке итере салу ортақ үрдіске айнадды. Сөйтіп, Парламент жалақыны көтеру, орындалмайтын әлеуметтік бағдарламалар туралы популистік шешімдер қабылдады, ал олардың жоқ-жітікті бюджет жағдайында орындалмауының жауапкершілігін атқарушы билік көтеруге тиісті болды. Атқарушы билік орындары баспасөздің, депутаттардың, қоғамның қатал сынына ұшырады. Ал, парламенттер бүндай жағдайда бөліс жолындағы биліктің қарқынымен, реформа табиғатымен атымен сиыспайтын қайшылықтарға үшырай бастады. Ақырында, жаңарту баяулады, күні өткен экономикалық құрылымдар өзгеріссіз қалды. Оқиғалардың даму барысы атқарушы билік пен парламент арасында объективті қарама-қайшылықты өрбітті" деді.

Сонымен 1994 жылғы 7 наурызда сайланған Қазақстанның тұңғыш кәсіби парламенті жедел даму үстіндегі ахуалға барабар оңтайласуға дайын болмай шықты. Дауыстарды санау түрғысында сайлау қорытындылары елдің Конституциялық сотының 1995 жылғы 10 наурыздағы шешімін заңсыз деп таныды.

Қазақстан Республикасы халық депутаттары жергілікті кеңестерінің өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату туралы заң қабылданды.

1995 жылғы 25 наурызда қоғамның бірлігін сақтау мен елдегі саяси және әлеуметтік жағдайдың терең жарықшақтануына жол бермеу мақсатында, елдің барлық ұлттары мен халықтарының мүдделерін зерделеу мен есепке алу, сондай-ақ жан-жақты және тең құқықты даму үшін 1994 жылы Мемлекет басшысының бастамасымен құрылған бірегей қоғамдық орган - Қазақстан Халықтарының ассамблеясы Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттігін 2000 жылғы 1 желтоқсанға дейін ұзарту жөнінде республикалық референдум өткізудің қажеттілігі туралы қарар қабылдап, аталған ұсыныспен Мемлекет басшысына өтініш білдірді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.