Қылмыстық жауапкершілік түсінігі және оның негізі



Жоспар:

Кіріспе

1. «Қылмыс» ұғымы және оның белгілері;
2. Қылмыстық жауапкершілік түсінігі және оның негізі

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер
Қылмыстық жаза - мемлекеттiк күштеу шараларының бірi болып табылады және ол мемлекеттiң қылмыспен қарсы күрес жүргiзу құралдарының бiрi ретiнде қолданылады. Мемлекет қылмысқа қарсы күрес жүргiзуде әр түрлi ұйымдастырушылық, тәрбиелiк, экономикалық, рухани шаралардың барлық түрiн кнiнен қолданады, сөйтiп қылмыстан сақтандыру мәселелерiне ерекше көңiл бөледi. Сондықтан да бiздiң жас, тәуелсiз мемлекетiмiз қылмысқа қарсы күрес қылмыстық жазаны қолдануда ең негiзгi басты күрес деп саналмайды, бұл құбылысқа қарсы күресте шешушi мәселелер жоғарыда аталып экономикалық, ұйымдастыру, тәрбие, қоғам мүшелерiнiң белсендiлiгiн, оларың құқықтық сана-сезiмiн жетiлдiру арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан да қылмыстық шара мемлекеттiк күштеу шарасы ретiнде тек арнаулы, заңда көрсетiлгне жағдайда ғана жүзеге асырылады. Қылмыс iстеген адамдарға мұндай шараны қолдану мемлекеттiң атқаратын функцияларының бiрi ретiнде қарастырылады. Әсiресе ауыр, өте ауыр қылмыс iс-тегендерге соған сәйкес ауыр қылмыстық-құқықтық күштеу шараларын қолдану мемлекеттiң мiндетi болып табылады. Мемлекееттiк күштеу шаралары сан алуан. Оларға бөлек қылмыстық құқықтық шаралар ғана емес, азаматтық, әкiмшiлiк, тәртiптiк шаралар да жатады. Қылмыстық шара мемлекеттiк күштеу шараларының жеке бiр түрi бола отырып, өз ерекшелiктерiммен оқшауланады.
Бiрiншiден, қылмыстық жаза-мемлекеттiк күштеу шарасы ретiнде қылмыстық заңмен ғана белгiленедi. Қылмыстық кодексте жазаның сот үшiн мiндеттi тiзбектерi мен оны қолданудың тәртiбi тұжырымдалған. Сот қылмысқа кiнәлi адамға қылмыстық заңда көрсетiлген шараның шеңберiнде оның шегiнен шықпай, жаза тағайындайды. Тек ерекше жағдайларда ғана сот көрсетiлгеннен гөрi неғұрлым жеңiлiрек жаза тағайындауға құқылы.
Мемлекеттiң күштеу шарасы ретiндегi қылмыстық жазаны мемлекет атынан тек қана сот тағайындайды. Қылмысмтық кодекстің 38-бабында «жаза дегеніміз соттың үкімі бойынша тағайындалатын мемлекеттік мәжбірлеу шарасы» делінген. Қылмыстық жазамен салыстырғанда басқа да мемлекеттік күштеу шаралары мемлекеттік органдар немесе лауазымды органдар арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 38-бабының 2-бөлігінде жазаның мақсаты-әлеуметтік әділеттікті қалпына келтіру, сондай-ақ сотталған адамдарды түзеу, сондай-ақ сотталғандарды да, басқа адамдарды да жаңа қылмыстарды істеуден алдын ала сақтандыру екендігі айтылған.
Әлеуметтік әділеттікті қалпына келтіру, сотталған адамға жаза тағайындау және жазаны орындау арқылы оны түзеу, сөйтіп жаңа қылмыс істеуден оны сақтандыру жазаның арнаулы ескертуі болып табылады.
Әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру дегеніміз - қылмыс істеген аламға әділетті жаза тағайындау, істелген қылмыстың қоғамға қауіптілігі, келтірілген зиян мөлшері, жаза тағайындаудың басты негіздері, кінәлінің жеке басының ерекшеліктері ескеріле отырып, қылмысыны сайкелетін,әділ жаза тағайындау болып табылады. Әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру үшін заңдылық принциппен қатаң басшылыққа алып жасалған қылмысқа әділ құқылық баға және лайықты жаза белгілеу

1. «Қылмыс» ұғымы және оның белгілері
Қылмыс — бұл құқық бұзушылықтың бір түрі. Қылмыс
басқа құқық бұзушылықтардан, оның қылмыстық заңмен
белгіленетіндігімен және оны жасағанда қылмыстық жауапкершіліктің болуымен ерекшеленеді. «Қылмыс» ұғымы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің
9-бабында берілген: «Осы кодексте жазалау қатерімен тыйым
салынған қоғамдық қауіпті әрекет—қылмыс деп танылады».
Қылмыстың төмендегідей белгілерін атап өтейік.
1. Қылмыс әрқашан іс-қимыл болып табылады, яғни, ол әрекетпен де, әрекетсіздікпен де жасалуы мүмкін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
А. Ибраева, Г. Әлібаева, Қ.Айтхожин «Құқықтану» Алматы 2006 ж.
Баянов «Мемлекеттік құқық негіздері» Алматы 2003ж.
Е.Қуандықов, Ш. Маликова, С. Есетова «Құқықтану» 2007ж.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар:
Кіріспе
1. Қылмыс ұғымы және оның белгілері;
2. Қылмыстық жауапкершілік түсінігі және оның негізі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Қылмыстық жаза - мемлекеттiк күштеу шараларының бірi болып табылады және ол
мемлекеттiң қылмыспен қарсы күрес жүргiзу құралдарының бiрi ретiнде
қолданылады. Мемлекет қылмысқа қарсы күрес жүргiзуде әр түрлi
ұйымдастырушылық, тәрбиелiк, экономикалық, рухани шаралардың барлық түрiн
кнiнен қолданады, сөйтiп қылмыстан сақтандыру мәселелерiне ерекше көңiл
бөледi. Сондықтан да бiздiң жас, тәуелсiз мемлекетiмiз қылмысқа қарсы күрес
қылмыстық жазаны қолдануда ең негiзгi басты күрес деп саналмайды, бұл
құбылысқа қарсы күресте шешушi мәселелер жоғарыда аталып экономикалық,
ұйымдастыру, тәрбие, қоғам мүшелерiнiң белсендiлiгiн, оларың құқықтық сана-
сезiмiн жетiлдiру арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан да қылмыстық шара
мемлекеттiк күштеу шарасы ретiнде тек арнаулы, заңда көрсетiлгне жағдайда
ғана жүзеге асырылады. Қылмыс iстеген адамдарға мұндай шараны қолдану
мемлекеттiң атқаратын функцияларының бiрi ретiнде қарастырылады. Әсiресе
ауыр, өте ауыр қылмыс iс-тегендерге соған сәйкес ауыр қылмыстық-құқықтық
күштеу шараларын қолдану мемлекеттiң мiндетi болып табылады. Мемлекееттiк
күштеу шаралары сан алуан. Оларға бөлек қылмыстық құқықтық шаралар ғана
емес, азаматтық, әкiмшiлiк, тәртiптiк шаралар да жатады. Қылмыстық шара
мемлекеттiк күштеу шараларының жеке бiр түрi бола отырып, өз
ерекшелiктерiммен оқшауланады.
Бiрiншiден, қылмыстық жаза-мемлекеттiк күштеу шарасы ретiнде
қылмыстық заңмен ғана белгiленедi. Қылмыстық кодексте жазаның сот үшiн
мiндеттi тiзбектерi мен оны қолданудың тәртiбi тұжырымдалған. Сот қылмысқа
кiнәлi адамға қылмыстық заңда көрсетiлген шараның шеңберiнде оның шегiнен
шықпай, жаза тағайындайды. Тек ерекше жағдайларда ғана сот көрсетiлгеннен
гөрi неғұрлым жеңiлiрек жаза тағайындауға құқылы.
Мемлекеттiң күштеу шарасы ретiндегi қылмыстық жазаны мемлекет атынан
тек қана сот тағайындайды. Қылмысмтық кодекстің 38-бабында жаза дегеніміз
соттың үкімі бойынша тағайындалатын мемлекеттік мәжбірлеу шарасы делінген.
Қылмыстық жазамен салыстырғанда басқа да мемлекеттік күштеу шаралары
мемлекеттік органдар немесе лауазымды органдар арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 38-бабының 2-бөлігінде
жазаның мақсаты-әлеуметтік әділеттікті қалпына келтіру, сондай-ақ сотталған
адамдарды түзеу, сондай-ақ сотталғандарды да, басқа адамдарды да жаңа
қылмыстарды істеуден алдын ала сақтандыру екендігі айтылған.
Әлеуметтік әділеттікті қалпына келтіру, сотталған адамға жаза
тағайындау және жазаны орындау арқылы оны түзеу, сөйтіп жаңа қылмыс
істеуден оны сақтандыру жазаның арнаулы ескертуі болып табылады.
Әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру дегеніміз - қылмыс істеген
аламға әділетті жаза тағайындау, істелген қылмыстың қоғамға қауіптілігі,
келтірілген зиян мөлшері, жаза тағайындаудың басты негіздері, кінәлінің
жеке басының ерекшеліктері ескеріле отырып, қылмысыны сайкелетін,әділ жаза
тағайындау болып табылады. Әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру үшін
заңдылық принциппен қатаң басшылыққа алып жасалған қылмысқа әділ құқылық
баға және лайықты жаза белгілеу

1. Қылмыс ұғымы және оның белгілері
Қылмыс — бұл құқық бұзушылықтың бір түрі. Қылмыс
басқа құқық бұзушылықтардан, оның қылмыстық заңмен
белгіленетіндігімен және оны жасағанда қылмыстық жауапкершіліктің
болуымен ерекшеленеді. Қылмыс ұғымы Қазақстан Республикасының Қылмыстық
кодексінің
9-бабында берілген: Осы кодексте жазалау қатерімен тыйым
салынған қоғамдық қауіпті әрекет—қылмыс деп танылады.
Қылмыстың төмендегідей белгілерін атап өтейік.
1. Қылмыс әрқашан іс-қимыл болып табылады, яғни, ол әрекетпен де,
әрекетсіздікпен де жасалуы мүмкін.
Әрекет — бұл қылмыс жасаудың белсенді нысаны. Әрекетсіздікте кінәлі
адам өзі жасай алатын әрекетті және жасалуы тиіс әрекетті жасамайды.
Адамның ойлау қызметі жазаланбайды, өйткені ол қоғамға кауіпті теріс кылық
жасауға алып келмейді.
2. Қылмыс — бұл қоғамға қауіпті әрекет, яғни ол қылмыстық заңмен
қорғалатын қоғамдық катынастарға зиян келтіреді немесе зиян келтіруге нақты
қауіп төндіреді.
3. Қылмыс — әркашан құқыққа қайшы болады. Құқыққа қайшылық-бұл
қылмыстык, заңның әрекетке тыйым салуы. Құқыққа қайшылық деп қылмыстық
кодексте бекітілген тыйымды қылмыс жасаған адамның бұзуын айтады.
4. Қылмыстың міндетті белгісінің бірі адамның кінәсінің болуы.
Қасақана немесе абайсызда жасалған әрекет қылмыс болуы мүмкін.
5. Жазалану. Егер әрекет жазаланбайтын болса, онда ол қылмыс ретінде
қарастырылмайды. Әрбір кылмыс үшін қылмыстық кодексте жаза қарастырылған.

Қылмыстың жіктелуі
Қылмыстарды жіктеу — бұл қоғамға жасалған қауіпті әрекетті ауырлык
дәрежесі мен сипатына байланыстытарға бөлу болып табылады. Қылмыстық
кодексте жарлық қылмыстар төрт топка бөлінген: онша ауыр емес қылмыстар,
орташа ауыр кылмыстар, ауыр қылмыстар және ерекше ауыр қылмыстар.
— Жасалғаны үшін ең ауыр жаза бес жылға бас бостандығынан айырудан
аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай-ақ жасалғаны үшін бес жылдан
астам мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жаза абайсызда жасалған
әрекет — орташа ауыр қылтыс деп танылады.
— Жасалғаны үшін ең ауыр жаза он екі жыл бас бостандығынан айырудан
аспайтын касақана жасалған әрекет — ауыр қылмыс деп танылады.
— Жасалғаны үшін он екі жылдан астам мерзімі бас бостандығынан
айыру түріндегі жаза немесе өлім жазасы касақана жасалған әрекет — аса ауыр
цылмыс деп танылады.

Қылмыстық жауапкершілік туралы түсінік
Қылмыстық жауапкершілік кұқықтық жауапкершіліктің ішіндегі ең қатаң
түрі болып есептеледі. Қылмыстық жауапкершілік қылмыс жасағаны үшін
қылмыстық заңмен белгіленеді.
Қылмыстық жауапкершіліктің мағынасы кінәлі адамның өзінің қүкыққа
қайшы әрекеті үшін мемлекет атынан сотталатындығын білдіреді. Соған орай,
мемлекет құқық бұзушының еркінен тыс мәжбүрлеу тәртібінде қылмыстық
жауапкершілікті жүктейді.

Қылмыстық жауапкершілік — бұл адамның жасалған қылмысы үшін жазалануы
немесе қылмыстық-құқықтық сипаттама басқа да шаралармен жазаланатын
қылмыстық заңмен бекітілген міндеті.

Қылмыстық жауапкершіліктің мынадай элементтері болады:
• жасаған қылмысы үшін адамның жауап беру міндеті
• соттың адамның жасаған әрекетін теріс бағалаудан көрінетін соттау;
• кінәлі адамға қылмыстық-құқықтық сипаттағы щаралар қолдану;
• жаза тағайындаудың құқықтық салдары ретіндагі соттылық.

Қылмыстық жауапкешілік қылмыс жасаған сәтте пайда болады және адамға
қылмыстық мәжбүрлеу шарасын қолданған сәттен бастап жүзеге асырылады.
Қылмыстық жауапкершілік соттылық мерзімі біткенде тоқтатылады.

Қылмыстық жауапкершілік негіздері
Қылмыс жасау қылмыстық жауапкершіліктің негізі, яғни қылмыстық заңда
қарастырылған, қылмыстық жауапкершілікке тартуға қажетті және жеткілікті
объективті және субъективті белгілеі бар әрекет.
Қылмыстық жауапкершілік заңда қылмыс ретінде белгіленген әрекет немесе
әрекетсіздік үшін туындайды.
Қылмыс құрамы туралы түсінік және оның түрлері
Қандай қылмыс жасалғандығын анықтау үшін қылмыс құрамы сияқты ерекше
ұғым бар, мысалы, ұрлық немесе бұзақылық, кісі өлтіру немесе каракшылық.
Қылмыс құрамы деп қоғамға қауіпті әрекетті қылмыс ретінде
сипаттайтын объективті және субъективті белгілердің жиынтығын айтады.
Қылмыс құрамы элементтерден кұралады. Егер осы элементтің біреуі
болмаса қылмыс жасалды деп айта алмаймыз. Қылмыс құрамының элементтері бұл
— объект
және объективті жағы, субъект және субъективтік жағы.
Қылмыс субъектісі жай, белгілі бір жасқа толған және есі дұрыс
болғандықтан өз әрекетін (немесе әрекетсіздігін) бағалай алатын қабілеті
бар адам болуы керек.
Қылмыс объектісі — бұл қылмыстық іс-кимылға бағытталған және зиян
келтіруі мүмкін коғамдық қатынастардың жиынтығы, мысалы, өмір, жеке меншік,
ар-ұят, абырой.
Қылмыстық объективтік жағы — әрекет деген жалпы ұғымды беретін адамның
әрекет немесе әрекетсіздік нысанындағы сыртқы көрінісі.
Қылмыстық субъективтік жағы — бұл адамның өз іс-қимылына психикалық
көзқарасы. Ол қасақаналық және абайсыздық нысанында көрініс табады.
Ауқатты ағылшын отбасынан шыққан 12 жастағы жасөспірім Уильям
Оллнат 1987 жылдың 20 қазанынан бастап атасы Сэмюель Нелм шай ішкенде
қолданатын қант салғышқа мышьяк салып жүреді. Апта ішінде осы қант салғышты
отбасының басқа да мүшелері, оның ішінде баланың анасы да қолданған.
Ақырында, 27-қазанда Сэмюель Нелм мышьяктан уланып, қайтыс болады. Екі
күннен кейін жауап алынғанда немересі атасы улағанын мойындайды, тіпті
жасаған ісіне өкініш білдіріп, анасына хат та жазады. Сот улаушыны өлім
жазасына кеседі; қорғаушының шағымымен ғана бұл жаза өмір бойы бас
бостандығынан айыруға айырбасталады. Бұл жаза жасөспірім қылмыскер үшін ең
жақсы жағдай болмасы анық; себебі ол қалған өмірін қапаста өткізеді.
Қылмыстың субъективтік жағы
Қылмыстың субъективтік жағы — бұл қылмыс жасаумен тікелей байланысты
адамның психикалық әрекеті. Қылмыстың субъективтік жағының мазмұны кінә,
ниет және мақсат сияқты белгілердің көмегімен ашып көрсетіледі
Кінә — бұл адамның кылмыстық заңмен карастырылған қоғамға қауіпті іс-
кимылды жасауға деген психикалық көзқарасы. Кінә мынадай элементтерден
тұрады: сана (интеллектуалдық элементі) және ерік (ерік элементі).
Ақанов мас күйінде адам толы бөлмеде оңды-солды атыс жүргізеді,
сөйтіп бір адам өліп, үшеуі жараланады. Ақанов, бұл жағдайда өзінің
әрекетінің айналасындағыларға қауіпті екендігін біліп, мұндай салдарлардың
туындайтынын болжағанымен, бөлме ішіндегілердің біреуінің өліп кетуі мүмкін
екендігіне жол беріп, немқұрайлы қарады.
Қылмыстың ниеті — қылмыс жасаған адамның жетекшілікке алатын саналы
ниеті, яғни пайдакүнемдік қызғаныш, көре алмаушылық, қорқақтық және т.б.
болуі мүмкін.
Қылмыстың мақсаты—тілейтін нәтиже туралы ой, оған кінәлі кол жеткізуге
тырысады. Мысалы, оңай олжа табу мақсаты, трансплантациялау үшін органдарды
немесе тканьдарды пайдалану максаты, сату максаты, халықты корқыту мақсаты
және т.б. болуы мүмкін.
Қылмыс субъектісі
Кез келген адам қылмыс субъектісі бола алмайды, тек қылмыстық заңға
сәйкес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасы бойынша қылмыстық жауапкершіліктің түсінігі, негізі және жүзеге асыру нысандары
ЗАҢДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІК ҚАҒИДАЛАРЫНЫҢ ЖҮЙЕСІ
Тәртіптік жауапкершілік және материалдық жауапкершілік
Құқық бұзушылыққа қолданылатын заңды жауапкершілік
Заң алдындағы жауаптылық және оның қағидалары
Қылмыстық жауаптылықтың негіздері
Қоғамдағы құқықтық нормалардың бұзылуының ұйымдастырылуы мен құқық бұзушылықтың негізгі қағидаларын, сонымен қатар құқық бұзушылық нәтижесіндегі заңды жауапкершілікті қарастыру
Қылмыстық жауаптылықтың философиялық жане заңды негіздері
Әкімшілік жауапкершіліктің түсінігі
Мемлекеттік аппаратты құқықтық реттеу
Пәндер