Саңырауқұлақпен залалданған картоптың қорғаныштық реакцияларына СА2+ -АТФ-аза ферментінің қатысы

КІРІСПЕ

1. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
1.1. Са2+ .АТФ.азаның өсімдік клеткасындағы маңызы 5
1.2. Са2+. АТФ.аза ферментіне жалпы сипаттама беру 6
1.3. Fusarium solani саңырауқұлағының жалпы сипаттамасы 7

2. ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІЛЕРІ МЕН ӘДІСТЕМЕЛЕРІ
2.1. Зерттеу объектілері 10
2.2. Зерттеу әдістері 10
2.1.1.Сұйық ортада картоптың каллус клеткаларын өсіру 10
2.2.2. Fusarium solani саңырауқұлағын өсіру 11
2.2.3. Fusarium solani саңырауқұлағымен картоп түйіндерін және сұйық ортада өсірілген каллус клеткаларын залалдау 12
2.2.4. Са 2+. АТФ.азаның активтілігін анықтау 12
2.2.5. Са2+. АТФ.азаға әсер ететін факторларды анықтау әдістері 13

3. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ МЕН ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ
3.1. Са 2+. АТФ.азаның активтілігіне Са 2+ иондары концентрациясының
және рН деңгейінің әсері 14
3.2. Картоптың каллус клеткаларын Fusarium solani саңырауқұлағы
залалдағанда Са 2+. АТФ.азаның активтілігіне әсері 17
3.3. Fusarium solani саңырауқұлағымен залалданған картоп
түйіндерінде
Са 2+. АТФ.азаның активтілігінің өзгеруі

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Табиғаттағы өсімдіктер әртүрлі микроорганизмдердің арқасында залалданып қауіпке ұшырайды. Сол сияқты, қазіргі кезде фузариоз проблемасы ауылшаруашылық өсімдіктері үшін өте маңызды болып саналады.
Олар әртүрлі топырақта кездесетін спора түрінде сақталады. Ең көп тараған және қатерлі Fusarium solani саңырауқұлағы болып табылады. Негізінен инфекцмя споралары бар топырақ арқылы жұғады. Бұл ауру қыстық-көктемдік кезңдегі картоп шығынының негізгі себебі болып саналады. Осы ауру әсерінен сақтау кезеңінде шығын 20% дейін жетеді. Фузариоздық аурудың зияндық әсері картоп түйіндерінің шығынымен ғана емес, инфекцияланған түйіндерді себу кезінде өсімдіктердің өсуі тежеліп және ол өз кезегінде түсімінің азаюына себеп болады. Ал инфекцияланған түйіндердің біреулері өспей, дамымай қалады.
Осы мәселені шешудің бір көзі болып Fusarium туысына жататын саңырауқұлақтардың әсеріне қарсы тұра алатын өсімдіктердің метаболизмін зерттеу табылады. Осыған байланысты көптеген ғалымдар патоген мен өсімдік арасындағы қатынасты зерттеуге көңіл аударуда.
Сонымен қатар картоптың патогенге тәуелді Са2+-АТФ-аза ферментін зерттеу маңызды болып отыр. Бұл фермент картоп клеткасының әртүрлі қорғаныштық реакцияларына қатысады.
Бұл жұмыстың мақсаты: Fusarium solani саңырауқұлағымен залалданған картоп клеткаларында Са2+-АТФ-аза ферментінің қатысын зерттеу.
Мақсатқа байланысты туатын міндеттер:
1. Каллус клеткаларын агарланған қоректік ортада өсіру.
2. Картоп клеткаларын сұйық ортада өсіру.
3. Fusarium solani саңырауқұлағын өсіріп, әртүрлі картоп сорттарын залалдау.
4. Fusarium solani саңырауқұлағымен залалдаған картоп түйіндеріндегі және сұық отрада өсірілген клеткалардағы Са2+-АТФ-аза ферментінің активтілігін анықтау.

1. Лукаткин А.С., Еремкина Т.Н. Активность Са2+- АТФазы в листьях растений кукурузы под влиянием охлаждения и в последействии // Сельскохозяйственная биология,2002, №3, с.73-76.
2. Michael N. Zook, Jeffrey S. Rush and Joseph A.Kuc // A role for Ca2+ in the elicitation of rishitin and lubimin accumulation in Potato tuber tissue. Plant Physiol. 1987, 84, 520-525.
3. Дячок Ю.В., Дмитриев А.П., Гродзинский Д.М. Роль Са2+ как вторичного мессенджера в индукции синтеза фитоалексинов и каллозы в культуре клеток Allium cepa L.// Физиология растений,1997,том 44,№ 3,с.385-391
4. Briskin D.P. Ca2+- translocating ATPase of the plant plasma membrane // Plant Physiol.1990, 94, 2:397-400.
5. Кондрашова М.Н., Лесогорова М.Н., Шноль С.Э. Метод определения неорганического фосфата по спектрам поглощения молибдатных комплексов в ультрафиолете// Биохимия,1965,30,567-572.
6. Кочетов Г.А. Практическое руководство по энзимологии. М.:1971.С.309-310.
7. Дуброво П.Н., Крылова В.В., Ливанова Г.И., Жизневская Г.Я, Измайлов С.Ф.// Физиология растений, 1992, том 39,вып.3,с.503-512.
8. Шибарова А.Н. Действие ионизирующего излучения в малой дозе на кинетические параметры работы Н+-АТФазы плазматических мембран клеток высшего растения
(Cucurbita pepo) // Тез.докл.III международной междисциплинарной конференции «НБИТТ-21», Петрозаводск,2004,С.37.
9. С.С Медведев // Физиология растений Санкт- Петербург,2004,С.145-152.
10. Авдонин П.В., Ткачук В.А. Рецепторы и внутриклеточный кальций. М. Наука, 1994, С.44-50.
11. Владимиров Ю.А., Ритов В.Б. Механизм работы Ca2+-АТФ-азы в мембранах саркоплазматического ретикулума // Биомембраны׃ Структура, функций, медицинские аспекты. Рига׃ Зинатне, 1981.С. 22-47.
12. Левицкий Д.О. Кальций и биологические мембраны. М.׃ Высш. шк., 1990
13. Левицкий Д.О. Кальций и биологические мембраны. М. Высш. шк., 1991. С. 124
14. Котык А.М., Яначек К.М. Мембранный транспорт. Изд. Москва 1980
15. Опритов В.А. Электричество в жизни растений и животных // Соровский Образовательный Журнал. 1996 №9. С. 40-46.
16. Опритов В.А. Электричество в жизни растений и животных // Соровский Образовательный Журнал. 1996 №9. С. 20-27
17. Болдырев А.А. Строение и функции биологических мембран. Знание М: 1987
18. Парсонс Д.С. Биологические мемебраны. М, Атомиздат 1978
19. Уалиханова Г.Ж. Өсімдіктер биотехнологиясы, Қазақ университеті 2001
20. Метлицкий Л.В., и др., Индуцирование у растении устойчивости к инфекционным болезням //Успехи соврем. Биологии. 1981 Т. 92
21. Билай В.И. Фузари: Киев «Наукова думка» 1977
22. Малюга А.А. Видовой состав и патогенность грибов рода Fuzarium вызывающих сухую гниль клубней картофеля в западной Сибири. Микалогия и фитопатология Т-37 Вып. 4 2003.
23. Сапко О.А., Утарбаева А.Ш., Кунаева Р.М. Активность ферментов фенольного обмена при вирусном заражении культивируемых in vitro тканей Solanum tuerosum // Изв. НАН РК. Сер. биол. и мед. 2002. №6. с. 117-128.
24. Дуброво П.Н., Крылова В.В., Ливанова Г.И., Жизневская Г.Я, Измайлов С.Ф. // Физиология растений, 1992, том 39,вып.3,с.503-512.