Республиканың басылым беттеріндегі Қазақстанның ДСҰ-ға мүше болуына «жақтаушы» және «қарсы» көзқарастар

Пән: Журналистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Журналистика факультеті

Халықаралық журналистика кафедрасы

Сарсенова Рита Балтабекқызы

Республиканың басылым беттеріндегі Қазақстанның ДСҰ-ға мүше болуына «жақтаушы» және «қарсы» көзқарастар

Жоғары оқу орнын бітіру үшін

қорғалатын

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Шифр - 021040

Ғылыми жетекшісі - аға оқытушы Мысаева Қ.

Ресми сарапшысы -

Халықаралық журналистика кафедрасының

2006 жылғы . . . мәжілісінде

талқыланып, қорғауға жіберілді.

Кафедра меңгерушісі . . . проф. Ибраева Ғ. Ж.

Мемлекеттік емтихан комиссиясының сараптауына қабылданды

Диплом қорғау күні: 2006 жылғы . . .

Комиссия хатшысы . . . аға оқытушы Мысаева Қ. Н.

Алматы, 2006

КІРІСПЕ

Жаңа әлемдік экономикалық тәртіптің жағымды және жағымсыз қырлары соңғы 50 жыл ішінде жасалған халықаралық экономикалық қатынастардағы тиімді әрі тұтас құрылым құрудағы әрекеттерге байланысты болып отыр. Экономикалық қызмет пен технологиялардың жаңа пішіндерімен дүниеге келген жаһандану барысы әлемдік экономикалық тәртіптің шеңберін кеңейтті.

Бітіру жұмысында жазылған тақырып өзектілігі жаһандану барысына байланысты туындап отыр. Еліміз сынаптай сырғыған уақыт көшіне ілесе, құбылмалы уақыт талабына икемделе отырып, дамудың жаңа сатыларына қадам баспақ. Ұлы дүбір - жаһандану үрдісінің таяқ тастамда тұрғандағы күннен-күнге сезіле түсуде. Мұны күллі адамзат қоғамы мойындап, әрқайсысы өзінше дайындалып бағуда. Жаһандану жауапкершілігін көкейге мықтап түйе отырып, әр саланың тұтқасын ұстаған мамандар оның қарсаңында тиесінше әзірлік жүргізгені жөн дей келе, Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруге дайындығымызды баспасөз бетінде жарияланып жүрген материалдардан зерделеп көруге бел будық.

Дүниежүзілік сауда ұйымына өтуді жақтаушылар да, оған қарсылар да уақыт озған сайын өз дәлелдерін алға тартып, дауыстарын айқынырақ шығарып жатыр. Бұл заңды да. Өйткені Дүниежүзілік сауда ұйымы секілді әлемнің 149 мемлекетін біріктірген экономикалық алпауыт ұйымның құрамына ену ойласпай шеше салатын мәселе емес. Себебі бұл ұйым қайырымдылық одағы емес, керісінше ауыр бәсекелестік өтетін алаң. Ұйымда күшті тауар өндірісі бар ел ғана жеңіске жетеді. Күшті деген сөзді ең бірінші «арзан» тауар өндіре алу деп түсіну керек. Екіншіден, күшті деген сөзді «сапалы» деген сөзбен алмастыруға болады. Яғни өзіндік құны төмен, бірақ жұрт қызығатындай сапалы тауар өндіре алсаң ғана бұл ұйымның қызығын көресің. Ал ондай мүмкіндігі болмағандар импорт тұтынушысы шеңберінде өмір сүреді. Ақиқат осы. Ал осындай бәсекеге біз төтеп бере аламыз ба деген сұраққа жауапты «халықтың құлағы, көзі һәм тілі», баспасөз беттерінен іздеуге тырыстым.

Қазақстан 1991 жылдың 16 желтоқсанында тәуелсіз республика атанып, Қазақ КСР Жоғарғы кеңесі еліміздің егемендігін жариялайды. Осы тұстан бастап Қазақстан халықаралық аренада басқа мемлекеттер іспеттес, терезесі тең мемлекет ретінде өзін танытып келе жатыр. Қазақстан ішкі және сыртқы саясатын жүргізуді қолға алып, кез келген мәселені өз еркімен шешуге құқықты. «Жас мемлекеттің құрылуы мен дамуы күрделі тарихи жағдайда өтуде. Оның басты себептері - Қазақстан құрамында соңғы 70 жылдан астам дамыған қазіргі дүниенің ең күшті мемлекеттерінің бірі болған КСРО-ның ыдырауы мен қоғамның барлық әлеуметтік -экономикалық құрылымының өзгеруі». /1/

Қазақстанның тәуелсіздігін басқа елдердің тарапынан мойындау барысы қарқынмен өтті. Дүниежүзілік, халықаралық жағдай жас мемлекеттің алдына күрделі талаптарды қояды. Орнаған нарықтық қатынастар сол талаптарға жауап бере алатын ғана мемлекетті қабылдап, қатарда қалдырып, әрі қарай алға жылжуға түрткілейді. Қойылған талаптардың «ішінде ең маңыздыларының бірі болып жатқан өзгерістерді кадрлармен қамтамасыз ету мәселесі болып табылады. Әсіресе халықаралық экономикалық қатынастар саласында жұмыс істейтін жоғары білікті мамандар даярлау ісі күрделі проблема болып отыр. Өйткені Қазақстан егемендікті алғанға дейін іс жүзінде халықаралық экономикалық қатынастардың субъектісі болған жоқ, сондықтан да бұл салада мамандар даярлайтын жоғары оқу орындары да болған жоқ. Ал экономикалық тақырыптарда қалам тартатын білікті журналистер жоқтың қасы болмаса да, саны өте аз.

1992 жылдың наурызында еліміз әлемнің ең беделді халықаралық ұйымы - Біріккен Ұлттар Ұйымының толыққанды мүшесі атанады. Сонымен қатар Қазақстан Дүниежүзілік Банкінің, Еуропа қайта құру және даму банкінің, Халықаралық Валюта Қорының, т. б. ұйымдардың мүшесі болып табылады.

Құрамында 140-қа жуық мүше-мемлекетті біріктіретін Дүниежүзілік Сауда Ұйымы (ДСҰ) БҰҰ секілді сауда және экономика салаларындағы ірі және беделді ұйым болып танылады. Қазақстанның ДСҰ-ға қосылуы мемлекетіміздің басымдық берілетін бағыттарының бірі. ҚР Президентінің үстіміздегі жылдың 1 наурызында халыққа арнаған Жолдауында да экономикалық тұрғыдағы мақсатымыздың бірі - дамыған 50 елдің қатарына қосылу көзделіп отыр делінген.

Қазақстан Дүниежүзілік Сауда Ұйымына мүше болуға дайындалуда. 1996 жылдың қаңтар айында Қазақстан Республикасы ДСҰ Хатшылығына ресми өтініш жолдаған болатын. 2002 жылдың шілдесінде ведомствоаралық комиссия ДСҰ Хатшылығына сыртқы сауда режимі туралы меморандум мен басқадай міндетті құжаттарды жолдады. Осы кезден бастап Қазақстанның ДСҰ-ға кіру туралы ұзақ та, көпжақты келіссөздер жүргізіле бастады. Бұл еліміздің экономикасы үшін зор мәнге ие болатын, күрделі де, маңызды үрдіс. Осыған байланысты, бізге ДСҰ іс-әрекетінің мақсаты, міндеті, құрылымы мен ерекшелігін қарастыру маңызды болатын сияқты.

Соңғы Уругвай раундының келіссөздерінің нәтижесінде халықаралық сауданың көпжақты жаңа жүйесі құрылып, ГАТТ Дүниежүзілік Сауда Ұйымымен алмастырылады.

1994 жылы ДСҰ құру туралы келісімге қол қойылып, ол 1995 жылы жұмыс істей бастайды.

ГАТТ орнына нақты құрылымды орнату қажеттілгі бірқатар себептерге байланысты болды. Бұны болдырмауға ГАТТ өкілеттігі жеткіліксіз болған сауда соғыстары, Басты келісімге кірген мәселелердің шектеулілігі және ГАТТ-ың уақытша сипатта болуы.

ДСҰ-ның ГАТТ-тан принципиалды айырмашылығы бар:

1. Егер ГАТТ таңдалған ережелер мен келісімдер жинағы мен Хатшылығынан тұрса, ДСҰ барлық мүше елдер үшін белгілі бір міндеттемелері бар тұрақты іс-әрекет ететін ұйым болды.

2. ГАТТ уақытша сипатта болса, ДСҰ міндеттері тұрақты болып табылады.

3. ГАТТ ережелері тек тауарлар саудасына таралса, ДСҰ онымен қатар қызмет көрсету мен интеллектуалды меншіктің халықаралық айырбасын реттейді.

ДСҰ төмендегідей қызметтерді атқарады:

көпжақты келісімдерге байланысты әкімшілік жұмысы;
әлемдік сауда жағдайын бақылау және кеңес беру;
Халықаралық сауда палатасы үшін форум рөлін атқару;
сауда таластарын реттеудің механизмін қамтамасыз ету;
мемлекеттердің сауда саясатына бақылау жасау;
басқа халықаралық ұйымдармен қарым-қатынас жасау.

Осындай әлемдегі экономикалық беделі жоғары Дүниежүзілік сауда ұйымына Қазақстанның мүше болуы мәселесі бүгінгі таңда өзекті бола отырып, кең шеңбердегі талқыға салынуда. Бұл талқыларды соңғы кезде шолу, сараптау, зерттеу, т. б. әдістермен көпшілік ортасына БАҚ арқылы жеткізіліп жатқандығы сөзсіз. Оның ішінде мерзімді баспасөз беттерінде маңызды экономикалық ақпарат ретінде алатын орны зор. Республикалық қазақ және орыс тілді басылымдарда жарияланатын материалдарды қарастыра келіп, олардың «жақтаушы» немесе «қарсы» пікір білдіргендеріне, экономикалық ақпаратты жеткізу білу деңгейіне назар аудардым.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылдың 1 наурызында халыққа арнаған Жолдауы, еліміздің алға қойған мақсаттарын айқындап, Елбасының бұрыннан ескеріп келген басымдықтардың орындалып жатқандығы жайында айтылады. Соның ішінде экономика саласы мен экономикалық интеграция тақырыптары ерекше аталып өтіледі. Н. Ә. Назарбаевтың мұндағы ең бір өтімді сөзі әрі тоқ етері: «Қазақстан әлемдегі бәсекеге қабілетті дамыған 50 елдің қатарына қосылуы міндетті». Осыған орай республикалық «Егемен Қазақстан» газетінде «Ел межесі-елулік» атты айдарымен бірталай пікірлер мен сұхбаттар жарияланып үлгерді.

«Егемен Қазақстан» газетінің редакторы Сауытбек Абдрахманов Елбасымен болған сұхбатында «Ел межесі-елулік» тақырыбын кеңінен талқылап жеткізеді. Президент жауабынан үзінді келтірейік: «Сіздер ана жолы «Барыстың секірісі» деген тақырыппен экономиканың бәсекеге қабілеттілігі көрсеткіші бойынша әлем елдерінің рейтингінде Қазақстан 61-нші орында тұр. ТМД елдерінің бәрі, соның ішінде Ресей де бізден көш кейін орналасқан. Барша мәліметтерді алдыртып, мүмкіндіктерді саралай отырып, жан-жақты талдау жасау нәтижесінде Қазақстан осы өлшем бойынша әлемдегі алдыңғы қатарлы 50 елдің қатарына қосыла алады деген түпкілікті шешімге келдік. Түпкілікті дейтінім, бұл жайында мен бұрыннан көп ойланатынмын. Осы мақсат туралы жұртшылыққа алғаш рет инаугурациядағы сөзімде айттым. Онан кейін Парламент палаталарының бірлескен отырысында ортаға салдым. Ал бұл міндеттің үдесінен шығудың нақты жолдары биылғы жолдауда айтылды. Елулікке ену стратегиясының негізі не? Ол - Қазақстанның мына жан алысып, жан берісіп жатқан аласапыран дүниедегі бәсекеге барынша қабілетті елге айналуы. Бұл үшін біз бәрінен бұрын ел экономикасы халықаралық рыноктарға еркін шығатындай етуіміз шарт. Әлемде сұраныстан ұсыныс артып бара жатыр. Көп ұзамай-ақ мына дүние тауар тапшылығынан құтылады. Қызмет көрсетудің де неше түрі шығады. Нағыз бәсеке әне сонда басталады. Ол кезде тек сапалы тауар ғана өтетін, тек озық технология ғана кәдеге асатын болады. Біз сол сынаққа сақадай сай тұруға тиіспіз. Бәсекелестік бәйгесінде озу үшін жаңа кезеңге сай келетін жаңа экономика керек. Жаңа экономика - жоғары технологияларды, ғылымды қажет ететін экономика, ол- барлық салалар мен сегменттерде инновациялармен қаныққан экономика». (1) Халықтың көңілінен шыққан тағы бір нәрсе Елбасының индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы жайындағы сөздері. Жоғарыдағы аталған сұхбатта осы мәселе де талқыланып кетеді. « . . . жалғыз жер байлығына сеніп қалуға болмайды. Ең алдымен ел байлығына сену керек. Ол - білім, жаңа технология, осы заманғы инфрақұрылым, бәрінен бұрын отаншылдық сезім, қазақстандық патриотизм». (1) Осы тұста Президент аралда орналасқан, қазба байлықтары шықпайтын Жапония, Оңтүстік Корея елдерін мысалға келтіреді. «Біз Бүкіләлемдік Сауда ұйымына өтуге әзірленіп жатқан елміз. БСҰ-ға мүше болу бірыңғай артықшылық береді, бермесе барлық елдер соған өтуге ұмтылмас еді ғой деп ойлау орынсыз. Керек десеңіз, БСҰ-ға өткеннен кейінгі алғашқы кезеңнің қуанышынан гөрі қиындығы көбірек болады. Мұны біз халыққа басын ашып айтуымыз керек. Нарық деген сол-жарысу, жағаласу, бәсекелесу, тартысу, таласу. Біз БСҰ-ға ең алдымен жаңа рыноктар ашу үшін өтетін боламыз». (1) Сұхбат арқылы ҚР-ның БСҰ-ға кіруінің негізгі мақсатын айқындаймыз.

Тағы да осы «Ел межесі - елулік» атты тақырыбымен «Егемен Қазақстан» газетінде, яғни ҚР Президентінің Жолдауынан кейінгі талдау ретінде, Қазақстан Парламенті Мәжілісінің депутаты, Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің мүшесі Сатыбалды Ибрагимовпен тілші Жігер Байтілесов жүргізген сұхбатта маманның БСҰ-ға кіру үрдісі жөніндегі пікірі мынадай: «БСҰ негізге алатын қағидаттар мен ережелер мыналар болып табылады. Бұл-кемсітушіліксіз жүргізілетін сауда. Басқаша айтқанда, саудадағы барынша өзара қолайлылық режимін беру және шығу тегі шетелдік тауарлар мен қызмет көрсетулерге ұлттық режимді өзара ұсыну». (2)

Жалпы бұл ұйымға қосылу барысында заң нормаларының үндестігі міндетті түрде орындалуы тиіс. ДСҰ-ға қосылу үшін Қазақстан алдағы уақытта соңғы 50 жыл ішіндегі осы Ұйымға қатысушы елдері әзірлеген халықаралық сауда нормаларын қабылдауы керек. ДСҰ-ға қосылудың қорытынды кезеңінде ізденуші елдің ұлттық заң шығарушы органы жұмыс тобының шеңберінде келісілген Бас кеңес бекіткен құжаттардың бүкіл пакетін заңдастырады. Бұдан кейін аталған міндеттемелер ДСҰ-ның құжаттары мен ұлттық заңнаманың бір бөлігіне айналады, ал кандидат ел ДСҰ мүшесі мәртебесін алады».

Сатыбалды Тілемесұлының, маман ретінде, ДСҰ-ға кіру Қазақстанға не беретіні турасында былай дейді: «Бірінші кезекте, бұл отандық өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін жақсартады, мұның өзі қазақстандық өнімнің әлемдік рынокқа шығуына мүмкіндік береді. Осы ұйымға қатысушылар тарапынан сауда кедергілері алынып тасталады.

Бұдан басқа, тұтынушылар, яғни сіздер мен біздер қаржы, телекоммуникациялар және көлік салаларының қызметтері арзанырақ болады. Әр түрлі лицензиялар алумен, кеденнен өтумен байланысты рәсімдер оңайырақ сипат алады». (2)

Аталмыш басылымның тақырып бойынша ұстанған бағыты біреу: «Қазақстан экономикасы БСҰ-ға кіру ісіне ғана байланысты емес, сонымен бірге стратегиялық даму бағдарламасын дұрыс таңдай білгендігімен ерекшеленеді.

Қазақстан қуатты да бәсекелестікке қабілетті экономика құру бағытында сенімді қадам басып келеді». (3)

Тілші Ержан Байтілес халықтың арасында жүрген әрі кәсіпкерлер атынан сөйлей алатын «TSC group» корпорациясы директорлар кеңесінің төрағасы Бауыржан Оспановпен болған сұхбатында «Қазақстанның сауда ұйымына кіруге қаншалықты дайын?» деген заңды сұраққа жауап табуға тырысады. «Мысалы, біздің компания бұрыннан соған дайындалып, солардың талаптарына сай қызмет етіп келеді. Біз БСҰ-ға кіреміз деп емес, Еуропаға тауар тарату мақсатында жұмыс істедік. Ал Қазақстан сауда ұйымына кіруге өзінше дайын да шығар. Бірақ біздің отандық кәсіпкер солардың үдесінен шыға ала ма?. . Ең алдымен көпшілік БСҰ-ға кіру керек екенін түсінді». (4)

Әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елге оралатын болсақ, «біз нешінші орындамыз?» деген сұрақ туындайды. «Айқын Апта» газетінде «Саяси таразы» айдарымен сауалға қатысты мамандардың пікірлері жарияланған болатын. Саясаттанушы Шәріпбек Әмірбектің ойынша: «Жалпы, бәсекелестікке қабілетті дамыған елдердің тізімі халықаралық бағалау институттарының сараптауынан кейін жарияланады. Ал ондағы қойылатын алғышарттардың параметрі өте көп. Мысалы, экономикалық еркіндік, жеке кәсіпкерліктің деңгейі, тағы сол секілді. Міне, осындай көрсеткіштердің кейбірі бойынша Қазақстан 64-інші, ал басқалары бойынша тіпті 50-інші орынға иек артуда. Ал ол үшін, меніңше, мемлекет алдымен екі алғышартты орындауы керек. Біріншісі - белгіленген саяси модернизация өз уақытында жүргізілуі тиіс. Өйткені әлемдегі барлық дамыған елдер экономикалық жетістікке саяси жүйенің тұрақтылығы арқасында дамып отырғаны анық. Сондықтан қоғамдағы бағыт-бағдарымызды айқындап алуымыз керек. Екіншісі - экономикамыз жоғары технологиялармен қамтамасыз етілуі қажет». (5)

Қаржыгер-маман Ілияс Исаевтың бұл сауалға өзіндік пікірі бар: «Дамыған елдерді анықтайтын алғышарттардың ең бастысы мыналар:

а) Мемлекеттің жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнімнің көрсеткіші;

ә) Жан басына шаққандағы әрбір жұмысшының орташа жалақысы, оның атаулы және нақты құны;

б) Мемлекеттің төлем балансының тепе-теңдігі: импортқа келетін тауардан сыртқа шығатын экспорттың көлемі артық болуы керек. Негізінен, дамыған мемлекеттің төлем балансы 10 сальдоға тең болады. Қарызы болмайды;

в) Экспортқа шығатын тауарлардың бәсекеге қабілеті жоғары болуы тиіс. Ондай тауарларға жалпы тұтынудағы тауарлар жатады. Яғни бұл шикізат емес;

г) Экспортқа шығатын тауарлар озық техника мен технологиялармен жабдықталған кәсіпорындардың өнімі болуы тиіс.

ғ) Дамыған мемлекеттің қатарына қосылу үшін ДСҰ-ға кіру және әлемдік нарықта экономикасының бағын сынау ең алғашқы шартардың бірі болып табылады. Сондықтан ДСҰ-ға кіруді бәсекелестікке қабілетті 50 дамыған елдің қатарына енудің жолы ретінде қарастырған дұрыс». (5) Сонымен қатар «Айқын» газетінде БҰҰ-ның 2004жылғы тізімі бойынша - әлемдегі бәсекеге қабілетті елдер (№1қосымша) және Шығыс Еуропа мен ТМД елдерінің ЖІӨ тізбесі (№2 қосымша) беріледі. Тақырыптың ашылуына өзіндік үлес қосып отыр.

Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше болғаннан кейін бізді не күтіп тұр? Сарапшылардың айтуынша, аталған ұйымға 2008 жылы кіреміз. Республикалық басылымдардан Қазақстанның ДСҰ-ға мүше болуы туралы екіжақты пікірді, яғни оң және теріс жақтары бар деген секілді талдау материалдарды «Айқын» газеті үнемі жариялап тұрады.

Соның ішіндегі жақтаушы материалдардан «Экономика» айдарымен тілші Алма Мұхамеджанованың авторлығымен шығатын мақалалар көптеп кездеседі. Соның бірі, Дүниежүзілік банкінің Орталық Азиядағы аймақтық өкілдігінің бас экономисі Педро Родригезтің айтуынша, ДСҰ-ға мүше болып кіруге өтініш берген елдердің бәрінде, жалғыз Қазақстанда ғана емес, БАҚ беттерінен мынадай ақпараттарды жиі оқуға болады екен: одан тек шетелдіктер ғана ұтады, ал өз елдері ұтылады . Ауыл шаруашылығын, т. б. салаларын өлтіреді. Родригез мырзаның пікірінше, мұның бәрі әншейін аңыз. ДСҰ-ға мүшелікке кіру жөнінде келіссөз барысында әр ел өз мүддесін қорғауға ұмтылатыны белгілі. Егер ДСҰ-ға кірген елдің бәрінің ұтылатыны шындық болса, онда бірде-бір ел ДСҰ-ға кірмес еді ғой?. . ДСҰ-ға мүше болу жақсы ма, жаман ба? Дәлірек айтқанда, жақсы шығар. Өйткені бұл капитализм ғой, ДСҰ-ға мүше боласың ба, жоқ па, оған қатысты емес. Адамдар қай жерден жұмыс тапса, сол жаққа қарай үдере көшеді. Мұның бәрі ДСҰ-ға кірсең де, кірмесең де, түбінде болатын нәрсе. Ал шетелдіктер ғана ұтады деген сөзге келетін болсақ, жергілікті халық та оның игілігін көреді емес пе?»(6)

Тілші тағы да екі «аңызға» жауап іздеуге тырысады. Оның бірі - тарифтер жөнінде: «Қазақстан қазіргі қолданыстағы тарифімен ДСҰ-ға мүше бола алады. Өйткені мұнда ашық экономика. Ең маңыздысы - сервистік қызметтер. Ашық мұхитқа шығатын жол жоқ . . . Телекоммуникация да өте әлсіз, бұл жерде ДСҰ-ға мүше елдердің айтқандарымен келісуге тура келер. Егер Қазақстан Алматыны туризм және қаржы орталығын жасайтын болса, онда көлік, қаржы қызметтерінде ойлануға тиісті. Туризм саласында біріккен кәсіпорын, біріккен оператор құрмай, оны дамытуды елестету қиындау. Бірлесе жұмыс істеуге мүмкіндік берген жөн шығар.

Ал ауыл шаруашылығына байланысты аңызға келетін болсақ, ауылға ДСҰ емес, «голландиялық ауру» қауіптірек дер едім. Көптеген елдерде ауыл шаруашылығы ұлттық валютасының тұрақсыздығына байланысты көз алдарында өліп барады. Бұл мәселеде мемлекеттің қолдау көрсетуі ерекше ықпал етеді.

Сонымен, біз ДСҰ-ға мүше болуға өтінішті 1996 жылы беріппіз. Қабылданатын уақытымыз келіссөздер бойынша 2008 жылдың басында. Өтініш бергеннен кейін ұйымға кіру соншалықты аз уақыт емес.

«Айқын» газетінің тағы бір журналисі Бауыржан Ақылбекұлының материалында (7) Қазақстанның ДСҰ-ға мүшелігі турасында елдің кемшіл тұстарын реттеу қажеттілігін атап өтеді. Былтырғы жылдың қарашаның 9 жұлдызында Еурокомиссия Қазақстанға Әлемдік сауда ұйымына кіру үшін көмек көрсетуді қамтитын жобаның тұсаукесерін өткізді. Еурокомиссияның Қазқстандағы өкілі Адриан Ван Дер Меер айтып өткендей, 2 жылға ескерілген жобаға сәйкес, Қазақстанға 1 миллион еуро бөлінеді. Басты мақсат: азық түлік қауіпсіздігі, ойыншық өндірісі, фармацевтика, химия өндірісі сияқты салаларға қатысы бар заңдарды реттеу деп хабарланған.

Әлемдік банктің Қазақстандағы өкілі Педро Родригес: «Қазақстанда ауыр индустрия және сүт өнімі мен шоколад шығаратын кейбір кәсіпорындар Ресеймен бәсекеге түсе алады»?- дейді шетелдік экономист.

Дүниежүзілік сауда ұйымының талаптары бойынша Қазақстан экспортқа субсидия бере алмайды. Бірақ ауыл шаруашылық саласына көмек көрсету үшін, мемлекет су шаруашылы мен ғылыми жұмыстарды қаржыландыруына болады.

Республикалық басылымдардың арасында ел тағдырына ерекше жаны күйетін бірден-бір газет «Ана тілі» болып табылады. Бұл газеттің негізгі бағытына қарамастан, «Көкейкесті мәселе» айдарымен Қазақстанның ДСҰ-ға мүшелігі жөніндегі экономикалық тақырып кеңінен талқыланады. «Әлемдік бәсекеге төтеп бере алатындай өнім өндіріп, оны сыртқа шығарып сату оңай шаруа емес. Еліміздің ДСҰ-ға мүше болуына қарсы болатын адамдар да аз кездеспейді. Олардың алға тартар уәждері төмендегідей:шығаратын шикізатты, ұйымға мүше болмай-ақ, сатып жатыр емеспіз бе? Ұйымға кірсек, ішкі рынокта жоғары сапалы импорттық тауарлар қаптап кетеді. Ондай жағдайда, әрең күнін көріп отырған отандық кәсіпкерлердің жағдайлары құлдырап, олардың өндірген тауарларын ешкім алмай, ол ақыры банкротқа ұшырайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.