ХХ ғасырдағы Түрікмен әдебиеті

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

І. ХХ ғасырдағы Түрікмен әдебиеті

ІІ. Архитектурасы мен бейнелеу өнері

ІІІ. Музыкасы

IV. Театры

V. Киносы

ХХ ғасырдағы Түрікменстан мәдениеті

Әдебиеті. ХХ ғасырда түрікмендік Байрам Шаһир (1871-1948), Көрмолла
(1872-1934), Молламұрт (1879-1930), Дурды Клыч (1886-1950) әлеуметтік
теңсіздікті әшкерелеп, халықтың мұң-мүддесін жырлады.
Совет дәуіріндегі Түрікмен әдебиетінің алғашқы үлгілері Көрмолланың
(Большевик,1918), Дурды Клычтың (Мен айтам,1923, Байлар, 1924,
Кедейлер, 1924), Буруновтың (Құттықтаймын, 1925) шығармалары болды.
Берді Кербабаевтың Әдет құрбандығы (1932), Аман-Дурды Аламышевтың Сона
(1932) т.б. шығармалары әйелдер теңдігіне айналды. 1925 жылы Якуб
Насырлының 25 жылдан соң повесі шықты. 20 жылдардың ІІ жартысында Б.
Кербабаев пен Ағахан Дурдыев жаңа тақырыпта прозалық шығармалар жазды.
Түрікмен әдебиетінде тұңғыш рет Ата Қаушутовтың Қанды орман (1929), Б.
Кербабаевтың Тирьякеш пен Табиб (1927) пьесалары жарық көрді. 30 жылдары
А. Кекілов, Ч. Аширов, Алты Қарлиев, Таушан Эсенова колхоз құрылысына
арналған шығармалар жазды. Проза өркендеп, Хыдыр Дерьяевтің Қанды
шеңгелден (1937), Б. Кербабаевтың Айна мен Артық (1936) рев. тарихи
романдары жарияланды. Қысқа әңгіме жанры қалыптасып, Н. Сарыхановтың
новеллалары басылды.
1934 жылы Жазушылар одағы құрылды. Түрікмен әдебиетінің творчестволық
әдісі социалистік реализм болды. 1928 жылдан Совет әдебиеті журналы
шығып, Түрікмен совет әдебиетінің дамып қалыптасуына ықпалын тигізді. 50
жылдары Түрікмен әдебиетіне Ата Атажанов, Мамед Сеидов, Аллаберды Хаидов,
Шахер Боржақов және т.б. жас әдебиетшілер келді. 60-70 жылдары прозада
Бердіназар Құдайназаровтың Далалықтар, Клыч Куливтің Қара керуен, Х.
Дерьевтың Тағдыр романдары, Арап Құрбановтың, Ораз Ақмамедовтың т.б.
повестері мен әңгімелері басылды.
Түрікмен әдебиетінен Б. Кербабаевтың Ақ алтынды аймақтың Айсолтаны
(1952) повесі, Алып адам (1962-63) романы, Мақтымқұлының Таңдамалы
өлеңдері, Түрікмен жырлайды (1963), Түрікмен әңгімелері (1969) атты
жинақтар т.б. шығармалар қазақ тілінде жарық көрді.
Архитектурасы мен бейнелеу өнері. ХХ ғасырдың басында Түрікмен
өнеркәсіп құрылыстарының таңдаулы үлгісіне Ашхабад тоқыма ф-касы жатады.
1930 жылдары қала салу ісіне жергілікті архитекторлар елеулі үлес қосты.
Респ. Табиғи жағдайына сәйкес келетін көп пәтерлі тұрғын үйлер жобасы
жасалды. Тұрғын үйлермен қатар балалар бақшасы, мектеп, аурухана, клуб және
дүкендер тұрғызыла бастады. 1930-40 жылдар архитектурасында орыс
классицизмі элементтері мен Орта Азия сәулет өнері дәстүрі кеңінен
қолданылды. 1948 жылы жер сілкінісінен кейін қайтадан жаңа жоба жасалды.
1950 жылдардың І жартысынан кейбір құрылыстарда орыс және түрікмен сәулет
өнері дәстүрлері тоғыстық тапты. 1950 жылдардың ІІ жартысынан индустриялдық
құрылыс әдісіне көшу басталды. Микроаудандар салынды. 1960-70 жылдардағы
құрылыстар қарапайымдылығымен көзге түседі.
Түрікмен советтік бейнелеу өнерінің қалыптасуы Р. М. Мазель, А. П.
Владычук творчествосымен байланысты. 1920 жылы Ашхабадта Шығыс өнерінің
екпінді мектебі ұйымдастырылды. 1920 жылдардың аяғында Түрікмен
кескіндемесінде Совет өкіметі тұсындағы түрікмен диқандарының өмірі мен
санасындағы өзгерістерді бейнелейтін картиналар мен портреттер етек алды.
Осы жылдары графика, мүсін көрініс берді. 1939 жылы Түрікмен Суретшілер
одағы құрылды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.