Унарлы және бинарлы операциялар

Мазмұны

Кіріспе . . . 4

Негізгі бөлім . . . 5

1. Унарлы және бинарлы операциялар . . . 5

1. 1 Берілгендерді енгізу . . . 7

2. Операторлар . . . 8

Қорытынды . . . 10

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 12

Кіріспе.

С++ алғашқы программаны жазу үшін Си тілінің элементтері мен негізін беру. Бұл тақырыпта айнымалылар мен тұрақтылар, арифметика, есептеу тізбектерін басқару, функциялар мен қарапайым енгізу-шығару жайында айтылады. Кез-келген программаны жазу үшін: программаның мәтінін құру керек, оны сәтті құрастыра білу, жүктеу, есептеуге жіберу және нәтиже қайдажіберілетіні туралы білу қажет.

Паскаль тілін 1968-1971 жылдары швейцариялық ғалым Никлаус Вирт оқып-үйренуге қолайлы программалау тілі ретінде ұсынған болатын. Қазіргі кезде бұл программалау тілі оқып-үйрету үшін ғана емес, басқа да салаларда кеңінен қолданыларды. Паскаль тілінің қазіргідей танымал болуына Турбо Паскаль (Turbo Pascal) пакетінің пайда болуы өз әсерін тигізді. Бұл программалау тілі алгоритмдерінің тиянақтылығымен, компиляторының жылдам әрекеттілігімен және программаларды құратын және орындайтын құралдарының қолайлы болуымен ерекшеленеді. Паскаль тілінің басқа программалау тілдерінен басты ерекшелігі ретінде осы тілде жазылған программалардың қарапайым алгоритмдік тілдерге барынша ұқсас келетіндігін айта кету керек.

1 . Унарлы және бинарлы операциялар

C++ - те . *, . _>, ::, new, delete символдары қолданылады.

Операция сандары келесі түрде анықталған.

1) . Бір операция - унарлық операция(мысал-х)

2) . Екі операция - бинарлық операция(мысал х+у)

3) . Үш операция - шарт операциясы

Кез - келген бинарлық операцияның орындалу тәртібі бар: солдан оңға қарай немесе оңнан солға қарай. Әр операцияның дәрежесі әртүрлі.

Бір обьект қатысуымен орындалатын операция бинарлық деп аталады. Типтік арифметикалық операциялар (“+”- қосу, “-” - азайту, “*” - көбейту, “/” - бөлу. ) бинарлық болып табылады. Си тілінде оң (++) және (--) обьекттің бірлік өсімшенің унарлық операциялары пайдаланылады.

Ең қарапайым мысал қарастырайық:

# include <iostream. h>

int main ( )

{ cout << “ C++ тілі” << ’\ n ’ ;

return 0 ;

}

Бұл программа жалғыз ғана main() есімді бір функциядан тұрады. Функцияның құрамына бірінші жол кірмейді. Функцияның алдында берілген int сөзі функцияның бүтін типті қайтаратындығын көрсетеді. Функцияның денесі фигуралақ жақшаның ішінде жазылады. Бұл жақшалар міндетті түрде берілуі керек. Функцияның денесі екі оператордан тұрады. Олар - cout және return.

С++ тіліндегі прорамманы орындау барысында ең бірінші орындалатын оператор main() функциясының бірінші операторы болады. Яғни программаны басқару main() функциясына беріледі. Егер программада main() функциясы болмаса, онда қате жөнінде хабарлама беріледі.

Оператор С++ тілінің құрылымдық бірлігі болып есептеледі. Бірінші cout операторы тырнақша ішінде көрсетілген мәтінді экранға шығарады. ’\ n ’ белгісі келесі жолға көшіру жөнінде нұсқау береді. Негізінде cout идентификаторы С++ тілінің шығару ағымымен жұмыс істеуге арналған объектісі. Ағым - берілгендерді бастаудан қабылдағышқа жеткізуді бейнелейтін абстракция. Стандартты шығару ағымы монитор экранына бағытталған.

<< операциясы - ығыстырып енгізу операциясы. Тырнақша ішінде жазылған мәтінді экранға шығару үшін cout объектісіне жібереді. Оператор «нүктелі үтір» белгісімен аяқталады. Функциядағы екінші оператор - return 0; Бұл оператор main() функциясының өзін қоршаған ортаға 0 мәнін қайтаратындығын көрсетеді. Қоршаған орта компилятор немесе операциялық жүйе болуы мүмкін.

Бірінші жол - препроцессор директивасы. #include <iostream. h> жолы функция денесіне жатпайды және «нүктелі үтір» белгісімен аяқталмайды.

Препроцессор дегеніміз директиваларды өңдейтін компилятордың арнайы бөлігі. Препроцессор директивасы компиляторға нұсқау ретінде қолданылады.

#include директивасы компиляцияланатын файлға басқа файлдың мәтінін қосу керектігін көрсетеді.

#include директивасының көмегімен қосылатын файлдарды тақырыптық файлдар деп атайды.

iostream. h тақырыптық файлында cout және << операциясымен жұмыс істеуге қажет сипаттамалар бар. Бұл сипаттамаларсыз компилятор cout және << белгілерін тани алмайды.

Айнымалыларды анықтау дегеніміз айнымалының есімін, типін көрсету және оны сақтау үшін жадыдан орын бөлу. Айнымалылардың есімдері идентификаторлар деп аталады. Компилятор жоғарғы және төменгі регисторларды ажыратады.

1. 1-кесте. Айнымалылар типтері

1. 2-кесте. Таңбасыз берілгендер типтері

Егер бүтін сандардың берілуінен таңбаны алып тастасақ, онда жоғарғы шекарасы екі есе үлкейген берілгендер типін аламыз.

Арифметикалық операциялар : +, -, *, /, % - бөлгеннен қалған қалдық операциясы, тек char, shot, int, long типті бүтін сандарға ғана қолданылады.

Меншіктеумен қатар қолданылатын арифметикалық операциялар :

s+=x; ⬄ s=s+x; a*=3; ⬄ a=a*3;

Инкремент : count=count+1;

count+=1; ⬄ count ++;

++ операциясы өзінің операндасын инкременттейді, яғни мәнін 1-ге арттырады. Инкремент операциясы екі түрде жазылады: префиксті (операнд ++ белгісінен кейін жазылады) және постфиксті (операнд ++ белгісінің алдында жазылады) .

Көп жағдайда айнымалыларды инкременттеу басқа операциялармен бірге қолданылады.

с=3, в=2 болсын, онда а=в*с++ операторы орындалғаннан кейін а=6, с=4 болады, ал а=в*++с жағдайында а=8, с=4 болады.

Келесі мысалда осы жайттар қарастырылған.

#include <iostream. h>

int main ( )

{ int cout =10 ;

cout << “ cout = “ << cout << ’\ n ’ ; 10-ды шығарады

cout << “ cout = “ << ++cout << ’\ n ’ ; 11-ді шығарады /1-ге арттырылған/

cout << “ cout = “ << cout << ’\ n ’ ; 11-ді шығарады

cout << “ cout = “ << cout ++<< ’\ n ’ ; 11-ді шығарады

cout << “ cout = “ << cout << ’\ n ’ ; 12- ні шығарады

return 0 ;

}

Декремент операциясы инкремент операциясына ұқсас, тек операнданың мәнін 1-ге кемітеді.

Қатынас операциялары : >, <, >=, <=, == - тең, != - тең емес.

Логикалық операциялар : && - және, - немесе, ! - жоққа шығару.

Биттік операциялар : & - және, - немесе, ! - жоққа шығару.

1. 1 Берілгендерді енгізу

Ерілгендерді енгізу үшін cin қызметші сөзі қолданылады. Мысалы:

#include <iostream. h>

int main ( )

{ int temp;

cout << “ Температураны енгізіңіз = “ ;

cin >> temp ;

cout << “ Температура = “ << temp << ’\ n ’ ;

return 0 ;

}

cin қызметші сөзі С++ тілінің енгізу стандартты ағымымен қызмет атқаратын объектісі. >> операциясы - алу операциясы.

2. Операторлар

1. Шартты оператор:

if (шарт) {

}

else {

};

2. Таңдау операторы switch :

switch ( айнымалы_есімі)

{ case c1: операторлар тізімі; break;

. . .

case cN: операторлар тізімі; break;

default: операторлар тізімі;

};

С++ тілінде арнайы шартты операция анықталған. Бұл операцияның көмегімен шарттың орындалуына қарай әртүрлі айнымалыға мәндер меншіктеледі.

Мысалы келесі шартты операторды

if (a>b)

min=b

else

min=a;

шартты операцияның көмегімен жазуға болады:

min= (a>b) ? b : a;

Шарттарда бүтін мәндерді булевті мәндер ретінде қолдануға болады. Бүтінмәнді өрнектің мәні 0-ден өзгеше болса, онда ақиқат мәнді өрнек, кері жағдайда жалған мәнді өрнек болып есептеледі. Мысалы:

if (x %7 = = 0 && y % 7 = = 0 ) . . .

if (! (x %7 ) && ! (y % 7 ) ) . . .

3. Параметрлі цикл операторы:

for (инициализация; шарт; инкрементті өрнек)

{ операторлар тізімі; };

Фигуралық жақшаның ішінде орналасқан цикл денесін блок деп атайды. Блоктың ішінде анықталған айнымалылар блоктың сыртында көрінбейді. Мысалы:

for (int i=1; j<10; i++) {int cube = i*i*i; };

Егер блоктың сыртында cube = 10; операторын орналастырсақ, онда компилятор cube айнымалысы анықталмаған деген қатені береді.

for операторында бірнеше инициализациялау және инкрементті өрнектерді қолдануға болады. Тек циклдың қайталануын қамтамасыз ететін шарт қана біреу болу керек. Мысалы:

for ( j=0, a=100; j<50; j++, b--)

{тело цикла};

4. Цикл - әзір операторы:

while ( шарт)

{цикл денесі};

5. Цикл-дейін операторы:

do

{ цикл денесі}

while (шарт)

6. break операторы циклдан алдын-ала шығуды ұйымдастырады. break операторынан кейін орындалатын оператор - цикл денесінен кейін орналасқан бірінші оператор.
7. continue операторы - цикл басына кезектен тыс қайтып бару операторы;

goto операторы - шартсыз көшу операторы.

3-кесте.

Қорытынды

Қазіргі кезде жаңа информациялық технологияның жетістіктері, идеялары қолданбайтын саланы айту қиын. Ғылымның әр саласының есептері программалау тілдерінің көмегімен шешіліп, күрделі құбылыстарды зерттеу мен болжау мүмкіндіктері жаңа деңгейге көтерілді. Программалау технологияларының негізгі бағыттарының бірі - объекті бағытталған программалау тілі. Delphi интегралды ортасы объекті программалау принципіне негізделген. Бұл ортада күрделі қосымшалар, анықтамалық және тестілеу жүйелерін, электрондық оқулықтар, мәліметтер қорын құруға болады.

Қазақстан Республикасында ақпараттандыру процессі басталған кезден бастап-ақ оны қолданудың тиімді жолдары іздестіріле басталды. Басында текст теру, электронды кестемен жұмыс жасау сияқты дайын программалардың көмегіне жүгінсе, қазіргі уақытта әр-түрлі салада өзіне әмбебап бағдарламалар дайындауға көшті.

Оған дәлел қай жұмыс орнына қабылдаған кезде компьютерлік біліміңізді сұрайды, тексереді. Міне, осыдан бастап-ақ бағдарламашылардың жұмысының өрісі кеңейюде деп айқын айтуға болады. Батыс Қазақстанда дәл осы жұмыспен айналысатын фирма жоқ, дегенмен де бағдарламашылар тобы осы жұмысты алысқа шаптырмай-ақ тындырып бағуда.

Қазіргі жоғарғы оқу орнындағы ақпаратты жүйелер немесе информатика мамандығы бойынша оқып жатырған студенттердің дипломдық жобасының өзі бір саланы автоматтандыруға немесе бір пән бойынша ақпараттандырылған жұмыс орны және тағы да сол сияқты үлкен жобаларды орындауды талап етеді. Бұл орайда менің де дипломдық жұмысымды айта кеткен жөн деп есептеймін.

Ақпараттық технологияларды жұмыс орнында пайдалану өте тиімді екенін сезінген адамдар оны қолданысқа енгізуге үлкен құлшыныс білдіріп отыр. Апталап жасайтын жұмысты компьютер көмегімен жылдам жүзеге асыруға болады. Сол себепті де ақпараттық технологияларды пайдалану өте тиімді.

... жалғасы

С++ тіліндегі әртүрлі операциялар

Операциялар

С тілінің операторлары және операциялары

С++ тілінің базалық жабдықтары. Препроцессор директивалары

Си тілінің мәліметтер типі

Динамикалық массивтер

Дискретті математика

ПАСКАЛЬ ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Жиындар теориясының негізгі ұғымдары

Интернет иерархия желісі ретінде

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс